Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bazı kesimler, Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a askerî müdahalesi sırasında Sovyet güçlerine karşı savaşan Afgan mücahitlere Siklon Operasyonu kapsamında eğitim, para ve silah desteği veren CIA'in, Usame bin Ladin'in de aralarında bulunduğu gönüllü Arap mücahitleri de destekleyerek bin Ladin'in liderliğindeki el-Kaide'nin kurulmasına zemin hazırladığını iddia etmektedir.
Arka plan
Nisan 1978'de gerçekleşen ve Sevr Devrimi adı verilen askerî darbeyle var olan Afganistan Cumhuriyeti yıkıldı ve Afganistan Demokratik Halk Partisi yönetiminde oluşturulan hükûmetle Afganistan Demokratik Cumhuriyeti kuruldu. Yeni hükûmete karşı olan bazı kesimler, mevcut hükûmete karşı ayaklanma başlattı.Afganistan hükûmetinin isteği sonrasında, 1979 Aralık'ında, Sovyetler Birliği'nin ülkeye askerî müdahalede bulundu. Sovyet güçlerine karşı mücadeleye girişen mücahitler, Amerika Birleşik Devletleri'nin Merkezi İstihbarat Teşkilatı (kısaca CIA) tarafından 1979 ile 1989 yılları arasında yürütülen ve Siklon Operasyonu kod adını taşıyan program çerçevesinde, Pakistan'ın Servislerarası İstihbarat (kısaca ISI) teşkilatı ve Pakistan Silahlı Kuvvetleri tarafından eğitilmiş, para ve silah desteği almıştı. Mayıs 1988 itibarıyla Sovyet güçlerinin ülkeden çekiliş süreci başlarken, Sovyet kuvvetlerinin ülkeden ayrılmasının ardından, Afganlara destek amacıyla ülkeye gelen Arap mücahitler cihada devam edilmesini kararlaştırılarak Ağustos 1988'de Usame bin Ladin'in liderliğinde el-Kaide'nin kuruluşu gerçekleştirildi.
İddialar
Kasım 2000'de, The Guardian'da yayımlanan yazısında , CIA'in bin Ladin'i desteklediğini, hatta 1986 yılında Host'ta bir yeraltı kampının inşa edilmesinde kendisine yardım ettiğini öne sürmektedir.
CNN'de yayımlanan Larry King'in sunduğu Larry King Live'ın 1 Ekim 2001 tarihli bölümünde programa konuk olan Bender bin Sultan ile King arasında şu diyalog geçti:
Bender bin Sultan: Bu oldukça garip. 80'lerin ortalarında, hatırlayacak olursanız, biz ve Birleşik -- Suudi Arabistan ve Birleşik Devletler, Afganistan'ı Sovyetlerden bağımsızlaştırmak için mücahitleri destekliyorduk. Kendisi [Usame bin Ladin] bana gelerek; ateistlere, komünistlere karşı yardımlarda bulunan Amerikalıları, dostlarımızı getirmek için harcadığım çabaya teşekkür etti. Sizce de bu garip değil mi?
Larry King: Ne kadar garip. Diğer bir deyişle, kendisi size geldi ve Amerika'nın kendisine yardım etmesi konusundaki yardımlarınız için size teşekkür etti.
Bender bin Sultan: Doğru.
Robin Cook, 7 Temmuz 2005 Londra saldırıları sonrasında The Guardian'da yayımlanan yazısında "Bin Ladin, Batılı güvenlik teşkilatlarının devasa bir yanlış hesaplamasının ürünüydü. 80'lerin başından beri, Afganistan'ın Ruslar tarafından işgaline karşı başlatılan cihadı sürdürmesi için CIA tarafından silahlandırıldı ve Suudiler tarafından finanse edildi. Birebir karşılığı 'veritabanı' olan el-Kaide, esasında Rusları mağlubiyete uğratması amacıyla CIA'in yardımlarıyla toplanan ve eğitilen binlerce mücahidin meydana getirdiği bir bilgisayar dosyasıydı." ifadelerini kullanmaktaydı.
'in yazdığı ve Ocak 2008'de The New York Times'ta yayımlanan mektupta "Afganları, Sovyet askerî müdahalesine karşı desteklemek için uygulanan strateji, CIA ve Servislerarası İsthbarat'ın da aralarında olduğu istihbarat teşkilatlarınca geliştirildi. Sovyet güçlerinin çekilmesi sonrasında Batılı güçler bölgeden ayrılsa da geride, farklı ülkelerden gelerek Sovyet karşıtı cihadı sürdüren 40.000 militanı bıraktı. Pakistan, aşırıcılık, uyuşturucu ve silahların geri tepmeleriyle karşı karşıya kaldı." demekteydi.
Karşı yöndeki iddialar
CIA'in Usame bin Ladin'i desteklediği iddialarına karşı yöndeki görüşü savunanlar, genelde CIA'in yalnızca Afgan mücahitleri desteklediğini belirtmektedir.
Eymen ez-Zevahiri'nin 2001'de yazdığı ve Knights Under the Prophet's Banner adıyla İngilizceye çevrilen kitapta, Afgan mücahitlerin aksine Arap mücahitlerin CIA ile herhangi bir teması olmadığından ve Arap mücahitlerin yalnızca Araplardan gelen paralarla finanse edildiğinden bahsedilmekteydi.
2001'de yayımlanan Holy War, Inc.: Inside the Secret World of Osama Bin Laden adlı kitabında Peter Bergen, el-Kaide'ye yakın bir kaynaktan "Amerika veya Amerikalı yetkililerle hiçbir zaman bir ilişkisi olmadı [...] Seksenlerin başından beri bir sonraki savaşlarının Amerika'ya karşı olacağını söylüyordu [...] Amerikalıların bin Ladin'e ne yardım ne eğitim ne de herhangi bir desteği olmadı." sözlerini alıntılamaktaydı. Üst düzey bir Amerikalı yetkiliden de "Bin Ladin CIA ile asla tanışmadı" alıntısını eklememişti. Eski CIA ajanı ve 1980'lerin sonlarında teşkilatın Afganistan'daki işlerini yürüten kişi olan Milt Bearden da CIA'in Araplara herhangi bir desteği olmadığını ve "Afganların dahi Arapların sorun teşkil ettiğini" belirtti. Aynı kitapta Bergen, CIA'in ISI aracılığıyla yalnızca Afganları desteklediğini ve Arap gönüllülerin de Afganlarla aynı tarafta yer alması sebebiyle CIA'in Arapları da desteklediği gibi yanlış görüşlerin ortaya atılmasına yol açtığını yazmaktaydı. 2006'da, CNN.com okurları tarafından kendisine yöneltilen soruları yanıtlayan Bergen, CIA'in bin Ladin'i finanse ettiği veya eğitim verdiği yönündeki iddiaları "söylenti" olarak tanımlarken, "Buna dair bir kanıt bulunmamakta. Esasen bin Ladin, Eymen ez-Zevahiri ve Amerika Birleşik Devletleri hükûmetinin anlaştığı çok az nokta var. Bunların tamamı, 1980'lerde aralarında bir ilişki olmadığı konusunda hemfikirler. Ayrıca buna ihtiyaç da yoktu. Bin Ladin'in kendi parası vardı, Amerikan karşıtıydı ve gizlice ve bağımsız bir şekilde faaliyetlerini sürdürmekteydi. Burada gerçek olan şey CIA'in, kendisini takip etmekle görevli bir birim oluşturduğu 1996 yılına kadar bu şahsın kim olduğu hakkında bir bilgi sahibi olmamasıydı." ifadelerini kullandı.
1983-1987 yılları arasında ISI'ın Afganistan Bürosu sorumlusu olan Muhammed Yusuf, 1992'de yayımlanan The Bear Trap: Afghanistan's Untold Story adlı kitabında "Amerika Birleşik Devletleri'nden gelen her bir dolar için Suudi Arabistan hükûmetinden de aynı miktarda para gelmekteydi. Toplamda yıllık birkaç yüz milyon doları bulan bu ödenekler, CIA tarafından Pakistan'da ISI'in kontrolündeki özel hesaplara aktarılmaktaydı." ifadelerini kullanarak toplanan ödeneklerin ISI aracılığıyla Afgan mücahitlere aktarıldığını belirtmekteydi.
Kaynakça
- Özel
- ^ Ram, Mohan (19 Ocak 1980). "A rocky revolution". (İngilizce). 15 (3). s. 101.
- ^ a b c Gibbs, David (Aralık 1987). "Does the USSR Have a 'Grand Strategy'? Reinterpreting the Invasion of Afghanistan". (İngilizce). 24 (4). ss. 371-372. ISSN 0022-3433.
- ^ Rizvi, Hasan-Askari (2004). (PDF) (İngilizce). PILDAT. ss. 19-20. 11 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2016.
- ^ Bergen 2002, s. 55.
- ^ Şahi, Ağa (Ocak-Nisan 2008). "The Geneva Accords". (İngilizce). 61 (1/2). s. 143.
- ^ Wright 2006, s. 131.
- ^ Wright 2006, s. 447-448.
- ^ (13 Kasım 2000). "Bin Laden: the question facing the next US president" (İngilizce). The Guardian. 27 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ekim 2016.
- ^ "America's New War: Responding to Terrorism" (İngilizce). CNN. 1 Ekim 2001. 8 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2016.
- ^ Cook, Robin (8 Temmuz 2005). "The struggle against terrorism cannot be won by military means" (İngilizce). The Guardian. 21 Ocak 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ekim 2016.
- ^ Weiner, Robert S. (19 Ocak 2008). "Pakistan, Terrorism and Drugs" (İngilizce). The New York Times. 22 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2016.
- ^ Mansfield, Laura (2006). His Own Words: Translation and Analysis of the Writings of Dr. Ayman Al Zawahiri. . ss. 39-40. ISBN . 13 Ekim 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2016.
- ^ a b Bergen 2002, s. 67.
- ^ Bergen 2002, s. 68.
- ^ Bergen 2002, s. 67-68.
- ^ "Bergen: Bin Laden, CIA links hogwash" (İngilizce). New York: CNN. 6 Eylül 2006. 12 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2016.
- ^ Yusuf, Muhammed; Adkin, Mark (1992). The Bear Trap: Afghanistan's Untold Story (İngilizce). Leo Cooper. s. 81. ISBN .
- Genel
- Bergen, Peter (2002). Holy War, Inc.: Inside the Secret World of Osama Bin Laden (İngilizce). . ISBN .
- Wright, Lawrence (2006). The Looming Tower (İngilizce). Alfred A. Knopf. ISBN . 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ekim 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bazi kesimler Sovyetler Birligi nin Afganistan a askeri mudahalesi sirasinda Sovyet guclerine karsi savasan Afgan mucahitlere Siklon Operasyonu kapsaminda egitim para ve silah destegi veren CIA in Usame bin Ladin in de aralarinda bulundugu gonullu Arap mucahitleri de destekleyerek bin Ladin in liderligindeki el Kaide nin kurulmasina zemin hazirladigini iddia etmektedir Arka planNisan 1978 de gerceklesen ve Sevr Devrimi adi verilen askeri darbeyle var olan Afganistan Cumhuriyeti yikildi ve Afganistan Demokratik Halk Partisi yonetiminde olusturulan hukumetle Afganistan Demokratik Cumhuriyeti kuruldu Yeni hukumete karsi olan bazi kesimler mevcut hukumete karsi ayaklanma baslatti Afganistan hukumetinin istegi sonrasinda 1979 Aralik inda Sovyetler Birligi nin ulkeye askeri mudahalede bulundu Sovyet guclerine karsi mucadeleye girisen mucahitler Amerika Birlesik Devletleri nin Merkezi Istihbarat Teskilati kisaca CIA tarafindan 1979 ile 1989 yillari arasinda yurutulen ve Siklon Operasyonu kod adini tasiyan program cercevesinde Pakistan in Servislerarasi Istihbarat kisaca ISI teskilati ve Pakistan Silahli Kuvvetleri tarafindan egitilmis para ve silah destegi almisti Mayis 1988 itibariyla Sovyet guclerinin ulkeden cekilis sureci baslarken Sovyet kuvvetlerinin ulkeden ayrilmasinin ardindan Afganlara destek amaciyla ulkeye gelen Arap mucahitler cihada devam edilmesini kararlastirilarak Agustos 1988 de Usame bin Ladin in liderliginde el Kaide nin kurulusu gerceklestirildi IddialarKasim 2000 de The Guardian da yayimlanan yazisinda CIA in bin Ladin i destekledigini hatta 1986 yilinda Host ta bir yeralti kampinin insa edilmesinde kendisine yardim ettigini one surmektedir CNN de yayimlanan Larry King in sundugu Larry King Live in 1 Ekim 2001 tarihli bolumunde programa konuk olan Bender bin Sultan ile King arasinda su diyalog gecti Bender bin Sultan Bu oldukca garip 80 lerin ortalarinda hatirlayacak olursaniz biz ve Birlesik Suudi Arabistan ve Birlesik Devletler Afganistan i Sovyetlerden bagimsizlastirmak icin mucahitleri destekliyorduk Kendisi Usame bin Ladin bana gelerek ateistlere komunistlere karsi yardimlarda bulunan Amerikalilari dostlarimizi getirmek icin harcadigim cabaya tesekkur etti Sizce de bu garip degil mi Larry King Ne kadar garip Diger bir deyisle kendisi size geldi ve Amerika nin kendisine yardim etmesi konusundaki yardimlariniz icin size tesekkur etti Bender bin Sultan Dogru Robin Cook 7 Temmuz 2005 Londra saldirilari sonrasinda The Guardian da yayimlanan yazisinda Bin Ladin Batili guvenlik teskilatlarinin devasa bir yanlis hesaplamasinin urunuydu 80 lerin basindan beri Afganistan in Ruslar tarafindan isgaline karsi baslatilan cihadi surdurmesi icin CIA tarafindan silahlandirildi ve Suudiler tarafindan finanse edildi Birebir karsiligi veritabani olan el Kaide esasinda Ruslari maglubiyete ugratmasi amaciyla CIA in yardimlariyla toplanan ve egitilen binlerce mucahidin meydana getirdigi bir bilgisayar dosyasiydi ifadelerini kullanmaktaydi in yazdigi ve Ocak 2008 de The New York Times ta yayimlanan mektupta Afganlari Sovyet askeri mudahalesine karsi desteklemek icin uygulanan strateji CIA ve Servislerarasi Isthbarat in da aralarinda oldugu istihbarat teskilatlarinca gelistirildi Sovyet guclerinin cekilmesi sonrasinda Batili gucler bolgeden ayrilsa da geride farkli ulkelerden gelerek Sovyet karsiti cihadi surduren 40 000 militani birakti Pakistan asiricilik uyusturucu ve silahlarin geri tepmeleriyle karsi karsiya kaldi demekteydi Karsi yondeki iddialarCIA in Usame bin Ladin i destekledigi iddialarina karsi yondeki gorusu savunanlar genelde CIA in yalnizca Afgan mucahitleri destekledigini belirtmektedir Eymen ez Zevahiri nin 2001 de yazdigi ve Knights Under the Prophet s Banner adiyla Ingilizceye cevrilen kitapta Afgan mucahitlerin aksine Arap mucahitlerin CIA ile herhangi bir temasi olmadigindan ve Arap mucahitlerin yalnizca Araplardan gelen paralarla finanse edildiginden bahsedilmekteydi 2001 de yayimlanan Holy War Inc Inside the Secret World of Osama Bin Laden adli kitabinda Peter Bergen el Kaide ye yakin bir kaynaktan Amerika veya Amerikali yetkililerle hicbir zaman bir iliskisi olmadi Seksenlerin basindan beri bir sonraki savaslarinin Amerika ya karsi olacagini soyluyordu Amerikalilarin bin Ladin e ne yardim ne egitim ne de herhangi bir destegi olmadi sozlerini alintilamaktaydi Ust duzey bir Amerikali yetkiliden de Bin Ladin CIA ile asla tanismadi alintisini eklememisti Eski CIA ajani ve 1980 lerin sonlarinda teskilatin Afganistan daki islerini yuruten kisi olan Milt Bearden da CIA in Araplara herhangi bir destegi olmadigini ve Afganlarin dahi Araplarin sorun teskil ettigini belirtti Ayni kitapta Bergen CIA in ISI araciligiyla yalnizca Afganlari destekledigini ve Arap gonullulerin de Afganlarla ayni tarafta yer almasi sebebiyle CIA in Araplari da destekledigi gibi yanlis goruslerin ortaya atilmasina yol actigini yazmaktaydi 2006 da CNN com okurlari tarafindan kendisine yoneltilen sorulari yanitlayan Bergen CIA in bin Ladin i finanse ettigi veya egitim verdigi yonundeki iddialari soylenti olarak tanimlarken Buna dair bir kanit bulunmamakta Esasen bin Ladin Eymen ez Zevahiri ve Amerika Birlesik Devletleri hukumetinin anlastigi cok az nokta var Bunlarin tamami 1980 lerde aralarinda bir iliski olmadigi konusunda hemfikirler Ayrica buna ihtiyac da yoktu Bin Ladin in kendi parasi vardi Amerikan karsitiydi ve gizlice ve bagimsiz bir sekilde faaliyetlerini surdurmekteydi Burada gercek olan sey CIA in kendisini takip etmekle gorevli bir birim olusturdugu 1996 yilina kadar bu sahsin kim oldugu hakkinda bir bilgi sahibi olmamasiydi ifadelerini kullandi 1983 1987 yillari arasinda ISI in Afganistan Burosu sorumlusu olan Muhammed Yusuf 1992 de yayimlanan The Bear Trap Afghanistan s Untold Story adli kitabinda Amerika Birlesik Devletleri nden gelen her bir dolar icin Suudi Arabistan hukumetinden de ayni miktarda para gelmekteydi Toplamda yillik birkac yuz milyon dolari bulan bu odenekler CIA tarafindan Pakistan da ISI in kontrolundeki ozel hesaplara aktarilmaktaydi ifadelerini kullanarak toplanan odeneklerin ISI araciligiyla Afgan mucahitlere aktarildigini belirtmekteydi KaynakcaOzel Ram Mohan 19 Ocak 1980 A rocky revolution Ingilizce 15 3 s 101 a b c Gibbs David Aralik 1987 Does the USSR Have a Grand Strategy Reinterpreting the Invasion of Afghanistan Ingilizce 24 4 ss 371 372 ISSN 0022 3433 Rizvi Hasan Askari 2004 PDF Ingilizce PILDAT ss 19 20 11 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 11 Ekim 2016 Bergen 2002 s 55 Sahi Aga Ocak Nisan 2008 The Geneva Accords Ingilizce 61 1 2 s 143 Wright 2006 s 131 Wright 2006 s 447 448 13 Kasim 2000 Bin Laden the question facing the next US president Ingilizce The Guardian 27 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Ekim 2016 America s New War Responding to Terrorism Ingilizce CNN 1 Ekim 2001 8 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2016 Cook Robin 8 Temmuz 2005 The struggle against terrorism cannot be won by military means Ingilizce The Guardian 21 Ocak 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ekim 2016 Weiner Robert S 19 Ocak 2008 Pakistan Terrorism and Drugs Ingilizce The New York Times 22 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2016 Mansfield Laura 2006 His Own Words Translation and Analysis of the Writings of Dr Ayman Al Zawahiri ss 39 40 ISBN 1 84728 880 4 13 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2016 a b Bergen 2002 s 67 Bergen 2002 s 68 Bergen 2002 s 67 68 Bergen Bin Laden CIA links hogwash Ingilizce New York CNN 6 Eylul 2006 12 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2016 Yusuf Muhammed Adkin Mark 1992 The Bear Trap Afghanistan s Untold Story Ingilizce Leo Cooper s 81 ISBN 0850522676 GenelBergen Peter 2002 Holy War Inc Inside the Secret World of Osama Bin Laden Ingilizce Simon amp Schuster ISBN 0743234952 Wright Lawrence 2006 The Looming Tower Ingilizce Alfred A Knopf ISBN 1 4000 3084 6 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ekim 2016