Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kesintisiz güç kaynağı (İngilizce: Uninterruptible Power Supply - UPS), herhangi bir elektrik, elektronik cihazın şebeke beslemesinin (Genellikle 220 V AC ancak bazı ülkelerde 110 V AC) kesilmesini, tolerans dışı yüksek veya düşük gelmesini önleyen bir elektronik cihazdır.
Kullanım amacı
Kesintisiz güç kaynağının kullanım amacı, üzerinde bağlı bulunan sistemlerin korunması ve şebeke enerjisinin kesilmesi durumunda sistemin beslenmesinin bir süre daha devam ettirilmesidir. Bir sistemin enerji açısından korunması, söz konusu sistemin kabul edebileceği gerilim ve frekans toleransları çerçevesinde beslenmesi anlamına gelir. Dolayısıyla, kesintisiz güç kaynaklarından beklenen birinci özellik şebeke enerjisini öngören gerilim ve frekans değerlerinde tutarak ayarlanmış bir enerji üretmesidir. Diğeri ise enerjinin kesilmesi durumunda kesinti ve dolayısıyla bilgi kaybına fırsat vermeden desteklemesidir. Kesintisiz güç kaynaklarının bir diğer fonksiyonu ise şebekeden gelebilecek ses ve parazitlerde üzerlerine bağlı bulunan cihazları korumalarıdır.
Bölümleri
Kesintisiz güç kaynakları genel olarak beş bölüme ayrılırlar:
- Şarj Ünitesi: Akülerin şarj edilmesini ve inverter için DC gücü üretir.
- Inverter Ünitesi: Akülerin ve şarj ünitesinin sağladığı DC gerilimi 220 V AC'ye çevirir.
- Aküler: Enerji kesildiğinde inverter'in ihtiyaç duyduğu DC gerilimi üretir. Tam bakımsız kuru tip aküler kullanılır.
- Static By-Pass: Aşırı yük ya da herhangi bir arıza anında bağlı olduğu yükü kesintiye uğratmadan şebekeye aktarılmasını sağlar.
- RS-232 / USB haberleşme birimi: Kesintisiz güç kaynağıyla ilgili bilgilerin bilgisayar ekranında izlenmesine yarar.
Türleri
Kesintisiz güç kaynakları yapı olarak üç türe ayrılabilir:
- Off-Line UPS: Şebeke gerilimi belli toleranslar halindeyse yükü doğrudan şebekeye bağlayan, şebeke gerilimi toleranslar dışına çıktığı zaman kesintisiz güç kaynağı konumuna geçen ve kısa süreli besleme yapabilen türdür.
- Line-Interactive UPS: Şebeke gerilimi varsa şebekeyi ayarlayarak yüke veren, şebeke kesildiğinde kesintisiz güç kaynağı konumuna geçen ve kısa süreli besleme yapabilen türdür.
- Online UPS: Yükleri sürekli olarak kesintisiz güç kaynağından besleyen, şebeke gerilimi varsa şebekeden akülerini şarj eden türdür.
Off-Line UPS
Şebeke elektriği varken giriş yükleri şebekeden beslenir ve aküler şarj edilir. Off-Line UPS'lerin kullanım amaçları elektrik kesintisinde çalışabilmek değil, kesinti durumunda bilgisayarı kontrollü olarak kapatma ihtiyacıdır. Basit yapılı ve ucuz olmaları tercih edilmelerine sebep olur. Sık sık elektrik kesintisi ve gerilim dalgalanmaları olan yerlerde yeterince verimli çalışamazlar. Gerilim regülasyonu özelliği bulunmadığından dolayı günümüz şartlarına uygun bir ürün değildir. Dolayısıyla tavsiye edilmezler.
Line-Interactive UPS
Line-Interactive UPS modelleri şebeke gerilimi varsa ve belli sınırlar içindeyse bu gerilimi ayarlayarak çıkışına verir. Şebeke konumunda aynı zamanda akülerini de şarj eder. Şebeke konumundayken gerilimin belirlenen sınırların dışında gelmesi durumunda girişteki enerjiyi ayarlayarak çıkışına verirler.Ayrıca Standby UPS'den farklı olarak voltajı ototransformatörü sayesinde sürekli regüle eder.
Kullanım alanları
- Ev ve işyerlerindeki kişisel bilgisayarlar.
- Jeneratör destekli çok kullanıcılı bilgisayar sistemleri. (Bu sistemlerde kullanım amacı jeneratörün devreye gireceği zamana kadar sistemin çalışmasını sağlamaktır.)
- Düşük kapasiteli kartlı geçiş ve kapı kontrol sistemleri. (Kesinti durumunda bilgilerin kaybolmaması ve sistemin en azından stand-by konumda kalabilmesi için.)
- , yazar kasalar ve pos cihazları. (Genellikle düşük güçlü cihazlar oldukları için çalışma süreleri uzun olabilir ve geçiş kesintileri problem yaratmaz.)
- Acil aydınlatma üniteleri. (Elektrik kesintisi durumunda kapalı yerlerde giriş kapılarının aydınlatılması veya bina cephelerinin güvenlik aydınlatmalarında kullanılabilirler.)
- Şebeke izolasyonu gerektirmeyen ve aşırı kritik olmayan düşük güçlü sistemlerin beslemelerinde kullanılabilir.
Avantajları
- Line-Interactive UPS'ler Off-Line UPS'lerden daha iyi bir çıkış gerilim regülasyonuna sahiptir.
- Şebeke gerilimi varsa inverter ünitesi yalnızca şebekenin 220 V AC'den düşük veya yüksek olan kısmını dengeleyecek kadar güç harcadığı için giriş kaybı çok düşük olacaktır. Bu özellik, Line-Interactive UPS'lerin On-Line UPS'lerden en önemli üstünlüğüdür.
- Şebeke konumunda çalışırken akülerini kullanmadığı için akülerin kullanım ömrünü arttırmaktadır. UPS şebeke konumunda çalışırken aküler tampon şarjda kalır.
- Şarj üniteleri daha küçük güçte imal edildiği ve inverter ünitesi kısa süreli çalışma tasarladığı için daha küçük boyutta olurlar.
Dezavantajları
- Şebeke izolasyonu yoktur. Şebeke konumunda çalışırken şebeke gerilimini ayarladığı için giriş çıkışa kısa devredir ve girişte oluşan gerilim düşme ve yükselmeleri kısa bir süre için çıkışa yansır. Regülasyon ünitelerinin gerilim değişimlerine cevap süreleri vardır. Bu cevap süreleri her ne kadar kısa olsa da şebekedeki yüksek frekanslı elektriksel gürültüleri ve ani gerilim değişimlerini dengelemeye yeterli olmaz. Özellikle tıbbi amaçlı ölçüm ve test cihazları (ultrason, elektrokardiyograf, vb.) yüksek frekanslı elektriksel gürültülere karşı oldukça hassastırlar. Bu gürültüler, cihazların hatalı çalışmasına veya arıza yapmasına sebep olabilmektedir. UPS'in bulunduğu yere yakın mesafede çalışan yüksek güçlü elektrik motorları (su pompaları, soğutucular, vb.) veya kaynak makinaları şebeke geriliminde milisaniyeler mertebesinde gerilim düşmelerine ve yükselmelerine sebep olurlar. Bu bozulmalar belli sınırların üzerine çıktığında hemen hemen tüm elektronik cihazlar için tehlikelidir. Line-Interactive UPS'ler bu gibi durumlarda yeterli koruma sağlayamazlar.
- Şebekeden invertere geçen kısa bir kesinti oluşur. Bilgisayar sistemlerinin önemli bir kısmı bu kesintiyi hissetmez.
- Line-Interactive UPS'lerin şebeke konumundaki regülasyon sınırları belli cihazlarda yeterli olmamaktadır.
- Yüksek güçlerde üretilemezler. Yapıları gereği 2 kVA'dan daha yüksek güçlerde imal edildiklerinde röleli geçişlerinden ve dalga şekillerinden dolayı problem çıkarabilmektedirler.
- Şarj ünitesinin gücü düşük olduğu için şarj süresi uzundur. Sık sık elektrik kesintisi olan yerlerde verimli çalışamazlar.
On-Line UPS
On-Line UPS'ler çıkış gerilimini sürekli olarak giriş şebekesinden doğrultarak elde ettiği için DC gerilimden üreterek sağlarlar. Şebeke gerilimi varken şarj ünitesi akü gerilimini dengeler (çıkış gerilimi sürekli inverter ünitesinden sağlandığı için inverterin güç kaybı süreklidir). Şebekedeki gerilim değişimleri, giriş gerilimini hiçbir zaman etkilemez. Şebeke izolasyonu vardır. On-Line UPS'lerin, arıza yaptığında veya aşırı yüklendiğinde kendini koruyabilmesi için Static By-Pass üniteleri vardır. Çıkış dalga şekilleri tam sinüstür. Tam sinüs çıkış her türlü yükle sorunsuz çalışmasını sağlar. İstisna olarak; bazı Line-Interactive UPS'ler sinüs çıkış üretebilir. Topolojik olarak Line-interactive model de olsa çıkışı kare dalga yaklaşımlı değildir.
Kullanım alanları
- Line-Interactive UPS'lerin kullanıldığı her yerde kullanılabilirler.
- Çok kullanıcılı bilgisayar sistemlerinde jeneratör desteği olmadan güvenle kullanılabilirler.
- İyi bir giriş regülasyonu, şebeke izolasyonu ve kararlılık gerektiren tıbbi ve üniversite laboratuvar cihazlarında her türlü ölçüm ve test ünitelerinde koruma ve hatasız çalışma için kullanılabilirler.
- Otomasyon sistemlerinde 3 fazlı gerilim gerektiren makinaların beslenmesi ve korunmasını sağlarlar.
- Veri merkezleri, haberleşme ve telekomünikasyon, yayın kuruluşları, CNC tezgahlar, havaalanı gibi kritik yerlerde kullanılabilir.
Avantajları
- İyi bir giriş regülasyonu sağlarlar. Inverter ünitesi sürekli devrede olduğu için cevap süresi gibi bir problemleri yoktur ve ani yük değişimlerine cevap çok hızlıdır.
- Tam bir şebeke izolasyonu sağladığı için hatlardaki elektriksel gürültülerin cihazlara yansımasını engeller. Özellikle sanayi bölgelerinde şebekede çok fazla gürültü ve bozulma olduğu için On-Line UPS'ler önemli bir koruma sağlar.
- Tam kesintisiz çalıştıkları için tüm elektronik cihazlara güvenle uygulanabilirler.
- 3 fazlı çalışmalar için uygundur. (Özellikle otomasyon sistemlerinde alternatifsiz çözüm oluştururlar.)
- Static by-pass ünitesine sahip olduğu için arıza durumunda veya aşırı yüklenme halinde kesinti yaratmadan şebeke konumuna geçebilmektedir.
Dezavantajları
- Diğer UPS modellerine göre daha pahalıdır, diğer UPS modellerinden daha büyük boyutludurlar.
- Verimleri Line-Interactive UPS modellerine göre daha düşüktür.
- İş yerlerinde kullanılmak üzere tasarlanmışlardır.
- Sürekli akü üzerinden çalıştığı için akü ömürleri kısalır.
- Fazla ısınır. Özellikle yüksek kapasiteli olan modeller için, bulunduğu alana soğutma sistemi de kurulur sıklıkla. Soğutma için ek enerji, bakım gibi maliyetler çıkartır.
- Online tüm modellerde fan bulunur, bu fanın gürültüsü fazladır.
Transfer Süresi
Elektriğin kesildiği an ile UPS'den sisteme enerjinin verildiği an arasında geçen süreye transfer süresi denir.
Kaynakça
- İngilizce Vikipedi "Uninterruptible power supply" maddesi 31 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Almanca Vikipedi "Unterbrechungsfreie Stromversorgung" maddesi 21 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kesintisiz guc kaynagi Ingilizce Uninterruptible Power Supply UPS herhangi bir elektrik elektronik cihazin sebeke beslemesinin Genellikle 220 V AC ancak bazi ulkelerde 110 V AC kesilmesini tolerans disi yuksek veya dusuk gelmesini onleyen bir elektronik cihazdir Kesintisiz guc kaynagi on Kesintisiz guc kaynagi arka Kullanim amaciKesintisiz guc kaynaginin kullanim amaci uzerinde bagli bulunan sistemlerin korunmasi ve sebeke enerjisinin kesilmesi durumunda sistemin beslenmesinin bir sure daha devam ettirilmesidir Bir sistemin enerji acisindan korunmasi soz konusu sistemin kabul edebilecegi gerilim ve frekans toleranslari cercevesinde beslenmesi anlamina gelir Dolayisiyla kesintisiz guc kaynaklarindan beklenen birinci ozellik sebeke enerjisini ongoren gerilim ve frekans degerlerinde tutarak ayarlanmis bir enerji uretmesidir Digeri ise enerjinin kesilmesi durumunda kesinti ve dolayisiyla bilgi kaybina firsat vermeden desteklemesidir Kesintisiz guc kaynaklarinin bir diger fonksiyonu ise sebekeden gelebilecek ses ve parazitlerde uzerlerine bagli bulunan cihazlari korumalaridir BolumleriKesintisiz guc kaynaklari genel olarak bes bolume ayrilirlar Sarj Unitesi Akulerin sarj edilmesini ve inverter icin DC gucu uretir Inverter Unitesi Akulerin ve sarj unitesinin sagladigi DC gerilimi 220 V AC ye cevirir Akuler Enerji kesildiginde inverter in ihtiyac duydugu DC gerilimi uretir Tam bakimsiz kuru tip akuler kullanilir Static By Pass Asiri yuk ya da herhangi bir ariza aninda bagli oldugu yuku kesintiye ugratmadan sebekeye aktarilmasini saglar RS 232 USB haberlesme birimi Kesintisiz guc kaynagiyla ilgili bilgilerin bilgisayar ekraninda izlenmesine yarar TurleriKesintisiz guc kaynaklari yapi olarak uc ture ayrilabilir Off Line UPS Sebeke gerilimi belli toleranslar halindeyse yuku dogrudan sebekeye baglayan sebeke gerilimi toleranslar disina ciktigi zaman kesintisiz guc kaynagi konumuna gecen ve kisa sureli besleme yapabilen turdur Line Interactive UPS Sebeke gerilimi varsa sebekeyi ayarlayarak yuke veren sebeke kesildiginde kesintisiz guc kaynagi konumuna gecen ve kisa sureli besleme yapabilen turdur Online UPS Yukleri surekli olarak kesintisiz guc kaynagindan besleyen sebeke gerilimi varsa sebekeden akulerini sarj eden turdur Off Line UPS Sebeke elektrigi varken giris yukleri sebekeden beslenir ve akuler sarj edilir Off Line UPS lerin kullanim amaclari elektrik kesintisinde calisabilmek degil kesinti durumunda bilgisayari kontrollu olarak kapatma ihtiyacidir Basit yapili ve ucuz olmalari tercih edilmelerine sebep olur Sik sik elektrik kesintisi ve gerilim dalgalanmalari olan yerlerde yeterince verimli calisamazlar Gerilim regulasyonu ozelligi bulunmadigindan dolayi gunumuz sartlarina uygun bir urun degildir Dolayisiyla tavsiye edilmezler Line Interactive UPS Line Interactive UPS modelleri sebeke gerilimi varsa ve belli sinirlar icindeyse bu gerilimi ayarlayarak cikisina verir Sebeke konumunda ayni zamanda akulerini de sarj eder Sebeke konumundayken gerilimin belirlenen sinirlarin disinda gelmesi durumunda giristeki enerjiyi ayarlayarak cikisina verirler Ayrica Standby UPS den farkli olarak voltaji ototransformatoru sayesinde surekli regule eder Kullanim alanlari Ev ve isyerlerindeki kisisel bilgisayarlar Jenerator destekli cok kullanicili bilgisayar sistemleri Bu sistemlerde kullanim amaci jeneratorun devreye girecegi zamana kadar sistemin calismasini saglamaktir Dusuk kapasiteli kartli gecis ve kapi kontrol sistemleri Kesinti durumunda bilgilerin kaybolmamasi ve sistemin en azindan stand by konumda kalabilmesi icin yazar kasalar ve pos cihazlari Genellikle dusuk guclu cihazlar olduklari icin calisma sureleri uzun olabilir ve gecis kesintileri problem yaratmaz Acil aydinlatma uniteleri Elektrik kesintisi durumunda kapali yerlerde giris kapilarinin aydinlatilmasi veya bina cephelerinin guvenlik aydinlatmalarinda kullanilabilirler Sebeke izolasyonu gerektirmeyen ve asiri kritik olmayan dusuk guclu sistemlerin beslemelerinde kullanilabilir Avantajlari Line Interactive UPS ler Off Line UPS lerden daha iyi bir cikis gerilim regulasyonuna sahiptir Sebeke gerilimi varsa inverter unitesi yalnizca sebekenin 220 V AC den dusuk veya yuksek olan kismini dengeleyecek kadar guc harcadigi icin giris kaybi cok dusuk olacaktir Bu ozellik Line Interactive UPS lerin On Line UPS lerden en onemli ustunlugudur Sebeke konumunda calisirken akulerini kullanmadigi icin akulerin kullanim omrunu arttirmaktadir UPS sebeke konumunda calisirken akuler tampon sarjda kalir Sarj uniteleri daha kucuk gucte imal edildigi ve inverter unitesi kisa sureli calisma tasarladigi icin daha kucuk boyutta olurlar Dezavantajlari Sebeke izolasyonu yoktur Sebeke konumunda calisirken sebeke gerilimini ayarladigi icin giris cikisa kisa devredir ve giriste olusan gerilim dusme ve yukselmeleri kisa bir sure icin cikisa yansir Regulasyon unitelerinin gerilim degisimlerine cevap sureleri vardir Bu cevap sureleri her ne kadar kisa olsa da sebekedeki yuksek frekansli elektriksel gurultuleri ve ani gerilim degisimlerini dengelemeye yeterli olmaz Ozellikle tibbi amacli olcum ve test cihazlari ultrason elektrokardiyograf vb yuksek frekansli elektriksel gurultulere karsi oldukca hassastirlar Bu gurultuler cihazlarin hatali calismasina veya ariza yapmasina sebep olabilmektedir UPS in bulundugu yere yakin mesafede calisan yuksek guclu elektrik motorlari su pompalari sogutucular vb veya kaynak makinalari sebeke geriliminde milisaniyeler mertebesinde gerilim dusmelerine ve yukselmelerine sebep olurlar Bu bozulmalar belli sinirlarin uzerine ciktiginda hemen hemen tum elektronik cihazlar icin tehlikelidir Line Interactive UPS ler bu gibi durumlarda yeterli koruma saglayamazlar Sebekeden invertere gecen kisa bir kesinti olusur Bilgisayar sistemlerinin onemli bir kismi bu kesintiyi hissetmez Line Interactive UPS lerin sebeke konumundaki regulasyon sinirlari belli cihazlarda yeterli olmamaktadir Yuksek guclerde uretilemezler Yapilari geregi 2 kVA dan daha yuksek guclerde imal edildiklerinde roleli gecislerinden ve dalga sekillerinden dolayi problem cikarabilmektedirler Sarj unitesinin gucu dusuk oldugu icin sarj suresi uzundur Sik sik elektrik kesintisi olan yerlerde verimli calisamazlar On Line UPS On Line UPS ler cikis gerilimini surekli olarak giris sebekesinden dogrultarak elde ettigi icin DC gerilimden ureterek saglarlar Sebeke gerilimi varken sarj unitesi aku gerilimini dengeler cikis gerilimi surekli inverter unitesinden saglandigi icin inverterin guc kaybi sureklidir Sebekedeki gerilim degisimleri giris gerilimini hicbir zaman etkilemez Sebeke izolasyonu vardir On Line UPS lerin ariza yaptiginda veya asiri yuklendiginde kendini koruyabilmesi icin Static By Pass uniteleri vardir Cikis dalga sekilleri tam sinustur Tam sinus cikis her turlu yukle sorunsuz calismasini saglar Istisna olarak bazi Line Interactive UPS ler sinus cikis uretebilir Topolojik olarak Line interactive model de olsa cikisi kare dalga yaklasimli degildir Kullanim alanlari Line Interactive UPS lerin kullanildigi her yerde kullanilabilirler Cok kullanicili bilgisayar sistemlerinde jenerator destegi olmadan guvenle kullanilabilirler Iyi bir giris regulasyonu sebeke izolasyonu ve kararlilik gerektiren tibbi ve universite laboratuvar cihazlarinda her turlu olcum ve test unitelerinde koruma ve hatasiz calisma icin kullanilabilirler Otomasyon sistemlerinde 3 fazli gerilim gerektiren makinalarin beslenmesi ve korunmasini saglarlar Veri merkezleri haberlesme ve telekomunikasyon yayin kuruluslari CNC tezgahlar havaalani gibi kritik yerlerde kullanilabilir Avantajlari Iyi bir giris regulasyonu saglarlar Inverter unitesi surekli devrede oldugu icin cevap suresi gibi bir problemleri yoktur ve ani yuk degisimlerine cevap cok hizlidir Tam bir sebeke izolasyonu sagladigi icin hatlardaki elektriksel gurultulerin cihazlara yansimasini engeller Ozellikle sanayi bolgelerinde sebekede cok fazla gurultu ve bozulma oldugu icin On Line UPS ler onemli bir koruma saglar Tam kesintisiz calistiklari icin tum elektronik cihazlara guvenle uygulanabilirler 3 fazli calismalar icin uygundur Ozellikle otomasyon sistemlerinde alternatifsiz cozum olustururlar Static by pass unitesine sahip oldugu icin ariza durumunda veya asiri yuklenme halinde kesinti yaratmadan sebeke konumuna gecebilmektedir Dezavantajlari Diger UPS modellerine gore daha pahalidir diger UPS modellerinden daha buyuk boyutludurlar Verimleri Line Interactive UPS modellerine gore daha dusuktur Is yerlerinde kullanilmak uzere tasarlanmislardir Surekli aku uzerinden calistigi icin aku omurleri kisalir Fazla isinir Ozellikle yuksek kapasiteli olan modeller icin bulundugu alana sogutma sistemi de kurulur siklikla Sogutma icin ek enerji bakim gibi maliyetler cikartir Online tum modellerde fan bulunur bu fanin gurultusu fazladir Transfer Suresi Elektrigin kesildigi an ile UPS den sisteme enerjinin verildigi an arasinda gecen sureye transfer suresi denir KaynakcaIngilizce Vikipedi Uninterruptible power supply maddesi 31 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Almanca Vikipedi Unterbrechungsfreie Stromversorgung maddesi 21 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi