Altınmühür (Hydrastis canadensis), bir bitki türüdür. Hint boyası ve hidrastis olarak da bilinir. Ormanlık alanda yetişen bu çokyıllık bitkinin, parlak sarı, düğümlü kök tabanından, kıl küçüklüğünde kökler büyür. İlkbahar 30 santimetreye ulaşabilen, tabanında sarımsı kahverengi pulları olan, tüylü dik bir gövde verir. Koyu yeşil yaprakları tüylerle kaplı, el biçimli ve damarlıdır. Çicekleri yeşilimsi beyaz, meyveleri ise koyu kırmızı, böğürtlene benzeyen tanelerdir. Ayrıca sinüsleri açmak için kullanılır. Köksapı buruk ve acıdır. Içinde hidrastin, hidrastinin gibi alkaloidler bulunur. Köksapından dokumaları safran rengine boyamakta kullanılan sarı bir sıvı elde edilir. Sabahları görülen mide yanmalarına karşı kullanılır. Ayrıca iştah açıcı özelliklere de sahiptir.
Altınmühür | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Hydrastis canadensis L. |
Avrupa tıp alanı, Amerika'nın keşfinden sonra, yeni birtakım bitkilerin ilavesiyle daha da zenginleşti; mesela altınmühür, kakao ağacı, koka kinin ağacı, sütotu ve bunun gibi, bitkiler o devirlerde yerliler tarafından bilinmekteydi. Ateş düşürür ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Zehirli olduğu için dikkatli kullanılmalıdır.
Yetiştiği yer
Kuzey Amerika'ya endemiktir. Türkiye'de yetişmez. Kanada ve ABD’de, nemli yerlerde yetişir. İyi süzülmüş bol humuslu toprak ister.
Etki ve kullanılışı
Midevi, antihemorajik, oksitosik ve laksatif özelliklere sahiptir. Geleneksel olarak hazımsızlık, gastrit, peptik ülser, kolit, anoreksi, hemeroit, üst solunum yolları rahatsızlıkları, menoraji, adet düzensizliklerinde; vazokonstriktör ve hemostatik etkisi nedeniyle venöz ve lenfatik kanal yetersizliklerinin sempomatik tedavisinde, bağırsak ve uterus stimülanı olarak bağırsak, mide ve uterus kanamalarında; mevsimsel veya alerjik kaynaklı ve çevresel tahrişin neden olduğu göz yaşarmasında, haricen ekzema, kaşıntı ve konjuktivitte kullanılır. Fazla miktarda ve uzun süreli kullanımdan kaçınmak gerekir.
Yan etkileri
Kişiye bağlı olarak yüksek tansiyonda kontrendikedir. Uzun süre kullanımı B vitamini absorbsiyonunu azaltır. Berberin için kalp uyarıcı ve heparinin aksi etkisi olan koagülen aktivite bildirilmiştir. Alkoloit içeriği potansiyel olarak toksik olduğundan aşırı kullanımdan kaçınılmalıdır. Potansiyel yara yapıcı yan etkisi nedeniyle banyo olarak haricen kullanılmamalıdır. Hamilelerde ve süt veren kadınlarda da kullanılmamalıdır.
Halkbilgisi ve geleneksel kullanımı
Altınmühür adı, bitkinin köklerindeki izlerden gelir; bu izler eskiden zarflarda kullanılan mühürleri andırır. Amerika Yerlileri bitkinin kutsal olduğuna inanırdı.
Yerliler, savaş danslarında vücutlarını bununla boyardı. İlk göçmenler bütün altın mühür bitkilerini yok ederlerse yerlilerin savaş boyası süremeyip kendilerine saldırmayacaklarına inanıyorlardı.
Bitkisel ilaç olarak 1991'den beri kazandığı ün yüzünden, bitki, soyu tehlikedeki türler sınıfına girdi. Tuhaf gelebilir ama, çok sayıda insanın altınmühürü şifalı bitki olarak kullanmak istemesi, ilk göçmenlerin bitkiyi yok etme çabalarından çok daha fazla zarara yol açacak gibi görünüyor.
Tıbbi kullanımı
Antibiyotik, antibakteriyel ve antifungal özellikleri kanıtlanmış berberin alkaloitini içerir. Amerika yerlileri, bitkiyi, boğmaca, karaciğer sorunları ve göz rahatsızları için kullanırdı. Berberin, fagositosis süreçte, virüsleri, bakterileri, mantarları ve tümör hücrelerini öldüren makrofajları harekete geçirir; bağışıklık sistemini de uyarır. Hidrasrinin ise gastrit ağrıları geçirmede umut vadetttiği düşünülüyor. Berberin, bağırsak duvarlarını delip kana karışmıyor gibi görünüyor; etkisi sadece sindirim sisteminde gösteriyor.
Hazırlanışı ve kullanma şekli
- 1 çay kaşığı toz kök gövdeyi 1/2 litre kaynar suya ilave edin, soğuyana kadar bekleyin. Günde üç ila altı defa, 1 ila 2 çay kaşığı alın.
- 1/2 litre kaynar suya 1 çay kaşığı kök gövde ve 1 çay kaşığı borik asit ilave edin, karıştırın, soğumaya bırakın ve sıvıyı ayırın. Göz banyosu için 1/2 bardak suya 1 çay kaşığı sıvı ilave edin.
Kaynakça
Bu madde önerilmeyen biçimde kaynaklandırılmıştır. () |
- ^ . 7 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2009.
- ^ . 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2009.
- ^ . 17 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2009.
- ^ "angelfire.com". 25 Eylül 2004 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2009.
- ^ webnaturel.com[]
- ^ . 11 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2009.
- ^ cankayaeczanesi.com, Etki ve Kullanılışı kısmı[]
- ^ . 7 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2009.
- ^ cankayaeczanesi.com[]
- ^ ortakhaber.com[]
- ^ "Şifalı Bitkiler National Geographic" sf. 7, Doğuş Grubu İletişim Yayıncılık ve Tic. A.Ş.-National Geographic Society.(2000)
- ^ kesfetkendini.com[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Altinmuhur Hydrastis canadensis bir bitki turudur Hint boyasi ve hidrastis olarak da bilinir Ormanlik alanda yetisen bu cokyillik bitkinin parlak sari dugumlu kok tabanindan kil kucuklugunde kokler buyur Ilkbahar 30 santimetreye ulasabilen tabaninda sarimsi kahverengi pullari olan tuylu dik bir govde verir Koyu yesil yapraklari tuylerle kapli el bicimli ve damarlidir Cicekleri yesilimsi beyaz meyveleri ise koyu kirmizi bogurtlene benzeyen tanelerdir Ayrica sinusleri acmak icin kullanilir Koksapi buruk ve acidir Icinde hidrastin hidrastinin gibi alkaloidler bulunur Koksapindan dokumalari safran rengine boyamakta kullanilan sari bir sivi elde edilir Sabahlari gorulen mide yanmalarina karsi kullanilir Ayrica istah acici ozelliklere de sahiptir AltinmuhurBiyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube MagnoliophytaSinif MagnoliopsidaTakim RanunculalesFamilya RanunculaceaeCins HydrastisTur H canadensisIkili adlandirmaHydrastis canadensis L Avrupa tip alani Amerika nin kesfinden sonra yeni birtakim bitkilerin ilavesiyle daha da zenginlesti mesela altinmuhur kakao agaci koka kinin agaci sutotu ve bunun gibi bitkiler o devirlerde yerliler tarafindan bilinmekteydi Ates dusurur ve bagisiklik sistemini guclendirir Zehirli oldugu icin dikkatli kullanilmalidir Yetistigi yerKuzey Amerika ya endemiktir Turkiye de yetismez Kanada ve ABD de nemli yerlerde yetisir Iyi suzulmus bol humuslu toprak ister Etki ve kullanilisiMidevi antihemorajik oksitosik ve laksatif ozelliklere sahiptir Geleneksel olarak hazimsizlik gastrit peptik ulser kolit anoreksi hemeroit ust solunum yollari rahatsizliklari menoraji adet duzensizliklerinde vazokonstriktor ve hemostatik etkisi nedeniyle venoz ve lenfatik kanal yetersizliklerinin sempomatik tedavisinde bagirsak ve uterus stimulani olarak bagirsak mide ve uterus kanamalarinda mevsimsel veya alerjik kaynakli ve cevresel tahrisin neden oldugu goz yasarmasinda haricen ekzema kasinti ve konjuktivitte kullanilir Fazla miktarda ve uzun sureli kullanimdan kacinmak gerekir Yan etkileriKisiye bagli olarak yuksek tansiyonda kontrendikedir Uzun sure kullanimi B vitamini absorbsiyonunu azaltir Berberin icin kalp uyarici ve heparinin aksi etkisi olan koagulen aktivite bildirilmistir Alkoloit icerigi potansiyel olarak toksik oldugundan asiri kullanimdan kacinilmalidir Potansiyel yara yapici yan etkisi nedeniyle banyo olarak haricen kullanilmamalidir Hamilelerde ve sut veren kadinlarda da kullanilmamalidir AltinmuhurHalkbilgisi ve geleneksel kullanimiAltinmuhur adi bitkinin koklerindeki izlerden gelir bu izler eskiden zarflarda kullanilan muhurleri andirir Amerika Yerlileri bitkinin kutsal olduguna inanirdi Yerliler savas danslarinda vucutlarini bununla boyardi Ilk gocmenler butun altin muhur bitkilerini yok ederlerse yerlilerin savas boyasi suremeyip kendilerine saldirmayacaklarina inaniyorlardi Bitkisel ilac olarak 1991 den beri kazandigi un yuzunden bitki soyu tehlikedeki turler sinifina girdi Tuhaf gelebilir ama cok sayida insanin altinmuhuru sifali bitki olarak kullanmak istemesi ilk gocmenlerin bitkiyi yok etme cabalarindan cok daha fazla zarara yol acacak gibi gorunuyor Tibbi kullanimiAntibiyotik antibakteriyel ve antifungal ozellikleri kanitlanmis berberin alkaloitini icerir Amerika yerlileri bitkiyi bogmaca karaciger sorunlari ve goz rahatsizlari icin kullanirdi Berberin fagositosis surecte virusleri bakterileri mantarlari ve tumor hucrelerini olduren makrofajlari harekete gecirir bagisiklik sistemini de uyarir Hidrasrinin ise gastrit agrilari gecirmede umut vadetttigi dusunuluyor Berberin bagirsak duvarlarini delip kana karismiyor gibi gorunuyor etkisi sadece sindirim sisteminde gosteriyor Hazirlanisi ve kullanma sekli1 cay kasigi toz kok govdeyi 1 2 litre kaynar suya ilave edin soguyana kadar bekleyin Gunde uc ila alti defa 1 ila 2 cay kasigi alin 1 2 litre kaynar suya 1 cay kasigi kok govde ve 1 cay kasigi borik asit ilave edin karistirin sogumaya birakin ve siviyi ayirin Goz banyosu icin 1 2 bardak suya 1 cay kasigi sivi ilave edin KaynakcaBu madde onerilmeyen bicimde kaynaklandirilmistir Gosterilen kaynaklar kaynak gosterme sablonlari kullanilarak dipnot belirtme bicemine uygun olarak duzenlenmelidir Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin 7 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2009 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2009 17 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2009 angelfire com 25 Eylul 2004 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2009 webnaturel com olu kirik baglanti 11 Aralik 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2009 cankayaeczanesi com Etki ve Kullanilisi kismi olu kirik baglanti 7 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2009 cankayaeczanesi com olu kirik baglanti ortakhaber com olu kirik baglanti Sifali Bitkiler National Geographic sf 7 Dogus Grubu Iletisim Yayincilik ve Tic A S National Geographic Society 2000 kesfetkendini com olu kirik baglanti