Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Geleneksel Sámi ruhani uygulamaları ve inançları bir tür animizm, çok tanrıcılık ve antropologların şamanizm olarak düşünebilecekleri geleneklere dayanır. Dini gelenekler, Laponya'da bölgeden bölgeye önemli ölçüde değişebilir.
Geleneksel Sami dini genellikle Animizm olarak kabul edilir. Samiler, tüm önemli doğal nesnelerin (hayvanlar, bitkiler, kayalar, vb.) bir ruha sahip olduğuna ve geleneksel Sami inançlarında sıkça görülen çok sayıda ruhun varlığına inanırlar. Samilerin geleneksel inançları ve uygulamaları genellikle ölülere ve hayvan ruhlara hürmetin önemini vurgular. Ren geyiği gibi insanları ayakta tutan yerel hayvanlarla ilişki dini konular da vardır.
Tanrılar ve hayvan ruhları
dışında doğayı gözeten Haldi gibi başka hayvan ruhları da vardır. Bazı Sami halkının Horagalles adında bir gök gürültüsü tanrısı vardır. Rana Niejta "yeşil, bereketli toprağın kızı" olarak anılır.Kuzey yıldızına kadar uzanan, Fin mitolojisinde de bulunan dünya ağacının veya sütununun sembolü de bazen görülebilir.
Bazı Sami halkları orman ruhunu, Laib Olmai, geleneksel olarak sürüleri olarak kabul edilen orman hayvanları ile ilişkilendirilir ve avda iyi ya da kötü şans verir. Bir yazara göre, onun iyiliği o kadar önemliydi ki, her sabah ve akşam ona dua ve adaklar sunardılar.
Sieidi taşları
Kuzey İskandinavya'da çevredeki kırsal alanlardan farklı olağandışı arazi biçimlerine sahip ve manevi öneme sahip olduğu düşünülebilecek yerler olan sieidi taşları bulunabilir. Her ailenin veya klanın kendi yerel ruhları vardır ve onlara koruma ve iyi şans için teklifte bulunurlar. Storjunkare bazen bir insana veya hayvana benzeyen, bir dağın tepesinde veya bir mağarada veya nehirlerin ve göllerin yakınında kurulmuş taşlar olarak tanımlanır. Onlara, kışın altlarına taze dallar sererek, yazın ise yaprak veya çimen sererek onurlandırma törenleri yapılırdı. Storjunkare tüm hayvanlar, balıklar ve kuşlar üzerinde güce sahipti ve onlar için avlanan veya avlananlara şans verdi. Onlara ren geyiği teklif edilirdi ve her klanın ve ailenin kendi fedakarlık tepesi vardı.
Noaidi
Bir insan dünyası ve saivo arasında bir erkek arabulucudur.
Atalar
Samilerin dünya görüşünün misyonerlerin bakış açısından en uzlaşmaz unsurlarından biri, "yaşayanların ve ayrılanların aynı ailenin iki yarısı olarak görüldüğü" fikriydi. Sami dini bu durumu temel kabul ederken, Hristiyanlar ölülerin yaşayanlarla herhangi bir ilgisi olma olasılığını kesinlikle göz ardı ettiler. Bu inanç sadece bir din değil, aynı zamanda atalarıyla yaşayan bir diyalog olduğu için toplumları da aynı zamanda yoksullaştı.
Tanrıların listesi
Sami dini, bölgeler ve kabileler arasında biraz farklıydı. Tanrılar benzer olsa da, adlarının yazılışı bölgelere göre değişebilir. Tanrılar da örtüşebilirdi: bir bölgede bir tanrı birkaç ayrı tanrı olarak görünebilir ve başka bir bölgede bir tanrı birkaç tanesinde birleştirilebilirdi. Bu varyasyonlar nedeniyle, birbirleriyle biraz karıştırıldılar. Samilerin ana tanrıları şunlardı:
- Akka - Maderakka, Juksakka ve Uksakka - kolektif bir doğurganlık tanrıçaları grubu.
- Beaivi - güneş tanrıçası, insanlığın annesi.
- Bieggagallis - güneş tanrıçasının kocası, insanlığın babası.
- Bieggolmai 'Rüzgarların Adamı' - rüzgarların tanrısı.
- Biejjenniejte - şifa ve tıp tanrıçası.
- Horagalles - gök tanrısı.
- Jahbme akka - ölülerin tanrıçası ve yeraltı dünyasının ve ölülerin krallığının metresi.
- Ipmil 'Tanrı' - Hristiyan Tanrısı
- Lieaibolmmai - avın ve yetişkin erkeklerin tanrısı.
- Madder-Attje - Maderakka'nın kocası ve kabilenin babası. Karısı yeni doğanlara bedenlerini verirken, o onlara ruhlarını verirdi.
- Mano, Manna veya Aske - ay tanrısı.
- Mubpienålmaj - Hristiyanlıktaki Şeytan'dan etkilenen kötülük tanrısı.
- Radien-attje - Yaratıcı ve yüksek tanrı, dünyanın yaratıcısı ve baş ilahi varlık. Sami dininde, o pasiftir ya da uykudadır ve genellikle dini uygulamaya dahil edilmez. Eşiyle insan ruhunu yarattı. Ayrıca Waralden Olmai olarak da adlandırıldı.
- Raedieahkka - Radien-attje'nin karısı. Eşiyle birlikte insanlığın ruhunu yarattı.
- Rana Niejta - bahar tanrıçası, Radien-attje ve Raedieahkka'nın kızı.Rana yeşil veya verimli toprak anlamına gelir, Sami kızları için popüler bir addı.
- Radien-pardne - Radien-attje ve Raedieahkka'nın oğlu. Pasif babasının aktif vekili olarak görevlerini ve iradesini yerine getirir.
- Ruohtta - hastalık tanrısı ve ölüm tanrısı. Bir ata binerken tasvir edildi.
- Stallo - vahşi doğanın korkulan yamyam devleri.
- Tjaetsieålmaj - "suyun adamı", su, göller ve balık tutma tanrısı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . University of Texas. 31 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Donner (1876). "Lieder der Lappen - Lappalaisia lauluja". Suomi-sarjan Toinen Jakso, 2 Oso: 13.
- ^ Leeming, pp. 135
- ^ Pre- and Proto-historic Finns by Abercromby, pp. 161
- ^ Pre- and Proto-historic Finns by Abercromby, pp. 163-164
- ^ The End of Drum-Time: Religious Change among the Lule Saami, 1670s-1740s. Uppsala: Almqvist & Wiksell International. 1993.
- ^ . TexasU. 31 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Hofberg, Herman, Lapparnes hednatro, 1879 ('Sami Paganism')
- ^ Holmberg-Harva, Uno, Lapparnas religion: (Lappalaisten uskonto, 1915), Centre for Multiethnic Research [Centrum för multietnisk forskning], Uppsala, 1987 ('The faith of the Sami')
- ^ Karsten, Rafael, Samefolkets religion: de nordiska lapparnas hedniska tro och kult i religionshistorisk belysning, Stockholm, 1952 ('The Sami religion')
- ^ Reuterskiöld, Edgar, De nordiska lapparnas religion, Norstedt, Stockholm, 1912 (The religion of the Northern Sami)
Kaynakça
- Pre- and Proto-historic Finns. D. Nutt. 1898.
- Bäckman, Louise, (Ed.) (1985). Saami Pre-Christian Religion: Studies on the Oldest Traces of Religion Among the Saamis. Stockholm: Almqvist & Wiksell.
- European Mythology. Oxford University Press. 2003. ss. 133-141 Finnic and Other Non-Indo-European Mythologies. ISBN . 31 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Aralık 2020.
Dış bağlantılar
- Folklore, Boundaries and Audience in The Pathfinder 19 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (SamiCulture'da Thomas A. DuBois tarafından yapılan bir film incelemesi) University of Texas
- Sámi halkı 28 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . İskandinav SSS
- Meandash'ın 12 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Halk Hikayeleri, efsanevi Sámi ren geyiği 12 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Folkloru.ee
- Helsinki Saami Kültür Üniversitesi "Sieidi" 9 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Ansiklopedisi
- Helsinki Saami Kültür Üniversitesi "Kutsal" 17 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Ansiklopedisi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Geleneksel Sami ruhani uygulamalari ve inanclari bir tur animizm cok tanricilik ve antropologlarin samanizm olarak dusunebilecekleri geleneklere dayanir Dini gelenekler Laponya da bolgeden bolgeye onemli olcude degisebilir Finlandiya Rovaniemi deki Arctikum muzesinde Sami davul Geleneksel Sami dini genellikle Animizm olarak kabul edilir Samiler tum onemli dogal nesnelerin hayvanlar bitkiler kayalar vb bir ruha sahip olduguna ve geleneksel Sami inanclarinda sikca gorulen cok sayida ruhun varligina inanirlar Samilerin geleneksel inanclari ve uygulamalari genellikle olulere ve hayvan ruhlara hurmetin onemini vurgular Ren geyigi gibi insanlari ayakta tutan yerel hayvanlarla iliski dini konular da vardir Tanrilar ve hayvan ruhlaridisinda dogayi gozeten Haldi gibi baska hayvan ruhlari da vardir Bazi Sami halkinin Horagalles adinda bir gok gurultusu tanrisi vardir Rana Niejta yesil bereketli topragin kizi olarak anilir Kuzey yildizina kadar uzanan Fin mitolojisinde de bulunan dunya agacinin veya sutununun sembolu de bazen gorulebilir Bazi Sami halklari orman ruhunu Laib Olmai geleneksel olarak suruleri olarak kabul edilen orman hayvanlari ile iliskilendirilir ve avda iyi ya da kotu sans verir Bir yazara gore onun iyiligi o kadar onemliydi ki her sabah ve aksam ona dua ve adaklar sunardilar Sieidi taslariBalsfjord da bir sieidi tasi Kuzey Iskandinavya da cevredeki kirsal alanlardan farkli olagandisi arazi bicimlerine sahip ve manevi oneme sahip oldugu dusunulebilecek yerler olan sieidi taslari bulunabilir Her ailenin veya klanin kendi yerel ruhlari vardir ve onlara koruma ve iyi sans icin teklifte bulunurlar Storjunkare bazen bir insana veya hayvana benzeyen bir dagin tepesinde veya bir magarada veya nehirlerin ve gollerin yakininda kurulmus taslar olarak tanimlanir Onlara kisin altlarina taze dallar sererek yazin ise yaprak veya cimen sererek onurlandirma torenleri yapilirdi Storjunkare tum hayvanlar baliklar ve kuslar uzerinde guce sahipti ve onlar icin avlanan veya avlananlara sans verdi Onlara ren geyigi teklif edilirdi ve her klanin ve ailenin kendi fedakarlik tepesi vardi NoaidiBir insan dunyasi ve saivo arasinda bir erkek arabulucudur AtalarSamilerin dunya gorusunun misyonerlerin bakis acisindan en uzlasmaz unsurlarindan biri yasayanlarin ve ayrilanlarin ayni ailenin iki yarisi olarak goruldugu fikriydi Sami dini bu durumu temel kabul ederken Hristiyanlar olulerin yasayanlarla herhangi bir ilgisi olma olasiligini kesinlikle goz ardi ettiler Bu inanc sadece bir din degil ayni zamanda atalariyla yasayan bir diyalog oldugu icin toplumlari da ayni zamanda yoksullasti Tanrilarin listesiSami dini bolgeler ve kabileler arasinda biraz farkliydi Tanrilar benzer olsa da adlarinin yazilisi bolgelere gore degisebilir Tanrilar da ortusebilirdi bir bolgede bir tanri birkac ayri tanri olarak gorunebilir ve baska bir bolgede bir tanri birkac tanesinde birlestirilebilirdi Bu varyasyonlar nedeniyle birbirleriyle biraz karistirildilar Samilerin ana tanrilari sunlardi Akka Maderakka Juksakka ve Uksakka kolektif bir dogurganlik tanricalari grubu Beaivi gunes tanricasi insanligin annesi Bieggagallis gunes tanricasinin kocasi insanligin babasi Bieggolmai Ruzgarlarin Adami ruzgarlarin tanrisi Biejjenniejte sifa ve tip tanricasi Horagalles gok tanrisi Jahbme akka olulerin tanricasi ve yeralti dunyasinin ve olulerin kralliginin metresi Ipmil Tanri Hristiyan Tanrisi Lieaibolmmai avin ve yetiskin erkeklerin tanrisi Madder Attje Maderakka nin kocasi ve kabilenin babasi Karisi yeni doganlara bedenlerini verirken o onlara ruhlarini verirdi Mano Manna veya Aske ay tanrisi Mubpienalmaj Hristiyanliktaki Seytan dan etkilenen kotuluk tanrisi Radien attje Yaratici ve yuksek tanri dunyanin yaraticisi ve bas ilahi varlik Sami dininde o pasiftir ya da uykudadir ve genellikle dini uygulamaya dahil edilmez Esiyle insan ruhunu yaratti Ayrica Waralden Olmai olarak da adlandirildi Raedieahkka Radien attje nin karisi Esiyle birlikte insanligin ruhunu yaratti Rana Niejta bahar tanricasi Radien attje ve Raedieahkka nin kizi Rana yesil veya verimli toprak anlamina gelir Sami kizlari icin populer bir addi Radien pardne Radien attje ve Raedieahkka nin oglu Pasif babasinin aktif vekili olarak gorevlerini ve iradesini yerine getirir Ruohtta hastalik tanrisi ve olum tanrisi Bir ata binerken tasvir edildi Stallo vahsi doganin korkulan yamyam devleri Tjaetsiealmaj suyun adami su goller ve balik tutma tanrisi Ayrica bakinizSami halki Finnik mitolojilerKaynakca University of Texas 31 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b Donner 1876 Lieder der Lappen Lappalaisia lauluja Suomi sarjan Toinen Jakso 2 Oso 13 Leeming pp 135 Pre and Proto historic Finns by Abercromby pp 161 Pre and Proto historic Finns by Abercromby pp 163 164 The End of Drum Time Religious Change among the Lule Saami 1670s 1740s Uppsala Almqvist amp Wiksell International 1993 TexasU 31 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Hofberg Herman Lapparnes hednatro 1879 Sami Paganism Holmberg Harva Uno Lapparnas religion Lappalaisten uskonto 1915 Centre for Multiethnic Research Centrum for multietnisk forskning Uppsala 1987 The faith of the Sami Karsten Rafael Samefolkets religion de nordiska lapparnas hedniska tro och kult i religionshistorisk belysning Stockholm 1952 The Sami religion Reuterskiold Edgar De nordiska lapparnas religion Norstedt Stockholm 1912 The religion of the Northern Sami Kaynakca Pre and Proto historic Finns D Nutt 1898 Backman Louise Ed 1985 Saami Pre Christian Religion Studies on the Oldest Traces of Religion Among the Saamis Stockholm Almqvist amp Wiksell European Mythology Oxford University Press 2003 ss 133 141 Finnic and Other Non Indo European Mythologies ISBN 9780195143614 31 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Aralik 2020 Dis baglantilarFolklore Boundaries and Audience in The Pathfinder 19 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde SamiCulture da Thomas A DuBois tarafindan yapilan bir film incelemesi University of Texas Sami halki 28 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Iskandinav SSS Meandash in 12 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Halk Hikayeleri efsanevi Sami ren geyigi 12 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Folkloru ee Helsinki Saami Kultur Universitesi Sieidi 9 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ansiklopedisi Helsinki Saami Kultur Universitesi Kutsal 17 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ansiklopedisi