Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ayhan Ulubelen (20 Ağustos 1931- 29 Kasım 2020), analitik kimyager ve akademisyen
Ayhan Ulubelen | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 20 Ağustos 1931 |
| Ölüm | 29 Kasım 2020 (89 yaşında) |
| Ölüm sebebi | Covid-19 |
| Milliyet | Türk |
| Vatandaşlık | Türkiye |
| Eğitim | İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi(lisans) İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi (doktora) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Kimya, Analitik kimya |
Türkiye'de doğal ürünler kimyası alanının öncülerindendir. Bitkilerden elde edilen doğal bileşiklerin yapı tayini çalışmalarında Nükleer manyetik rezonansı (NMR) Türkiye'de yoğun olarak kullanan ilk bilim insanıdır.
Ulubelen, çalışmalarıyla 300’den fazla sekonder metabolitin yapısını aydınlatmış; bitkilerden izole ettiği yüzlerce yeni maddeyi uluslararası dergilerde yayımlayarak bilime katkı sağlamıştır. 1967-1998 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi bölüm başkanlığı görevini sürdürmüştür.
Yaşamı
1931 yılında İstanbul'da doğdu. Babası subay Mehmet Ali Ulubelen, annesi Hikmet Ulubelen'dir.
Yükseköğrenimini İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya bölümünde 1951'de tamamladı. Doktora çalışmalarını aynı üniversitenin Eczacılık Fakültesi'nde Analitik Kimya alanında Rasim Tulusun danışmanlığında tamamladı (1956). 1960-1962 yılları arasında Fulbright Programı ile ABD'ye giderek Eczacılık Fakültesi'nde Ole Gisvold'un laboratuvarında iki yıl doktora sonrası çalışmalar yaptı.
1962 yılında İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi'ne döndü. Ertesi yıl aldığı davet üzerine Eczacılık Fakültesi'ne gitti. 1967 yılına kadar Arizona yerli halkının kansere karşı kullandığı bitkilerin kimyasal ve biyolojik etkilerini araştırdı; kansere aktif glikoproteinleri tespit edip yapısal çalışmalar yaptı, bitkilerden elde ettiği bazı glikoproteinler klinik incelemelere alındı. Çalışmaları Amerikan Eczacılık Birliği tarafından 1962, 1963 ve 1964 yıllarında Genç Bilim İnsanı Ödülü ile ödüllendirildi.
1967'de Türkiye'ye dönen ve profesör unvanı alan Ulubelen, bitki kimyası çalışmalarına devam etti. Başta Salvia (Adaçayı) türleri olmak üzere çok sayıda farklı bitki ile çalışarak 300’den fazla sekonder metabolitin yapısını aydınlattı. "Anorganik Kimya", "Organik Kimya" ve "Genel Kimya" olmak üzere üç kitap yazdı. Çalışmalarını bilimsel dergilerde 300’ü aşkın makale olarak yayımladı, çalışmalarına 3000’i aşkın atıf aldı.
1967-1998 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Genel Kimya Bilim Dalı Başkanlığı yaptı. 1969, 1976 ve 1992 yıllarında Alman Akademik Değişim Servisi (DAAD) bursunu, 1977 yılında Japon JSPS bursunu, 1980-1981 ve 1993-2000 yılları arasında 3 kez NATO bursunu aldı.
TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Temel Bilimler Araştırma Enstitüsü'nün Kimya Bölümü'nde Bitki Kimyası Grubuna on yıl danışmanlık yapan Ulubelen, 1985'te Türkiye Kimya Derneği'nin ilk onursal üyesi oldu. 1986-1990 yılları arasında NATO Bilimsel Komitesi'nde Türkiye'yi temsil etti. 1991 de TÜBİTAK Bilim Ödülü'ne değer görüldü. 1994 yılında TÜBA asli üyeliğine seçildi; üyeliği 2011 yılındaki istifasına kadar sürdü.
Ulubelen, 1998 yılında İstanbul Üniversitesi'ndeki görevinden emekli oldu. 2003-2009 yılları arasında ise Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliği (IUPAC)'ın Chemrawn (Dünya İhtiyaçlarına Uygulanan Kimya Araştırmaları) Komitesi'nde önce yardımcı, daha sonra asli üye olarak hizmet verdi. 25 Kasım 2011'de kurulan Bilim Akademisi'nin kurucu üyeleri arasında yer aldı. Meslekteki 60. yılını kutladığı 2011 yılında Elsevier Yayınevi'nin Phytochemistry Letters adlı bilimsel derginin 4. sayısı Ayhan Ulubelen onuruna çıkarıldı.
2016 yılı "Orta Doğu Teknik Üniversitesi Üstün Hizmet Ödülü" ile ödüllendirildi.
Son yıllarında antioksidan ve anti-alzheimer etkili bileşiklerin doğadan keşfi üzerine araştıralar yapmakta olan Ulubelen, 29 Kasım 2020'de COVID-19 nedeniyle öldü.
Kaynakça
- ^ a b . Bilim Akademisi. 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Prof. Dr. Ayhan Ulubelen - Özgeçmiş". İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi.
- ^ "Kadın bilimcilerimizin bitki-ilaç patent başarısı". Cumhuriyet gazetesi, 24 Eylül 2011. 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2020.
- ^ "ODTÜ'nün en büyük gururu". Sözcü. 31 Mayıs 2016. 11 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Kasım 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Kasım 2020.
Dış bağlantılar
- Phytochemistry Letters dergisi Ayhan Ulubelen özel sayısı, 2011
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ayhan Ulubelen 20 Agustos 1931 29 Kasim 2020 analitik kimyager ve akademisyenAyhan UlubelenDogum20 Agustos 1931 1931 08 20 Olum29 Kasim 2020 89 yasinda Olum sebebiCovid 19MilliyetTurkVatandaslikTurkiyeEgitimIstanbul Universitesi Fen Fakultesi lisans Istanbul Universitesi Eczacilik Fakultesi doktora KariyeriDaliKimya Analitik kimya Turkiye de dogal urunler kimyasi alaninin onculerindendir Bitkilerden elde edilen dogal bilesiklerin yapi tayini calismalarinda Nukleer manyetik rezonansi NMR Turkiye de yogun olarak kullanan ilk bilim insanidir Ulubelen calismalariyla 300 den fazla sekonder metabolitin yapisini aydinlatmis bitkilerden izole ettigi yuzlerce yeni maddeyi uluslararasi dergilerde yayimlayarak bilime katki saglamistir 1967 1998 yillari arasinda Istanbul Universitesi Eczacilik Fakultesi bolum baskanligi gorevini surdurmustur Yasami1931 yilinda Istanbul da dogdu Babasi subay Mehmet Ali Ulubelen annesi Hikmet Ulubelen dir Yuksekogrenimini Istanbul Universitesi Fen Fakultesi Kimya bolumunde 1951 de tamamladi Doktora calismalarini ayni universitenin Eczacilik Fakultesi nde Analitik Kimya alaninda Rasim Tulusun danismanliginda tamamladi 1956 1960 1962 yillari arasinda Fulbright Programi ile ABD ye giderek Eczacilik Fakultesi nde Ole Gisvold un laboratuvarinda iki yil doktora sonrasi calismalar yapti 1962 yilinda Istanbul Universitesi Eczacilik Fakultesi ne dondu Ertesi yil aldigi davet uzerine Eczacilik Fakultesi ne gitti 1967 yilina kadar Arizona yerli halkinin kansere karsi kullandigi bitkilerin kimyasal ve biyolojik etkilerini arastirdi kansere aktif glikoproteinleri tespit edip yapisal calismalar yapti bitkilerden elde ettigi bazi glikoproteinler klinik incelemelere alindi Calismalari Amerikan Eczacilik Birligi tarafindan 1962 1963 ve 1964 yillarinda Genc Bilim Insani Odulu ile odullendirildi 1967 de Turkiye ye donen ve profesor unvani alan Ulubelen bitki kimyasi calismalarina devam etti Basta Salvia Adacayi turleri olmak uzere cok sayida farkli bitki ile calisarak 300 den fazla sekonder metabolitin yapisini aydinlatti Anorganik Kimya Organik Kimya ve Genel Kimya olmak uzere uc kitap yazdi Calismalarini bilimsel dergilerde 300 u askin makale olarak yayimladi calismalarina 3000 i askin atif aldi 1967 1998 yillari arasinda Istanbul Universitesi Eczacilik Fakultesi Genel Kimya Bilim Dali Baskanligi yapti 1969 1976 ve 1992 yillarinda Alman Akademik Degisim Servisi DAAD bursunu 1977 yilinda Japon JSPS bursunu 1980 1981 ve 1993 2000 yillari arasinda 3 kez NATO bursunu aldi TUBITAK Marmara Arastirma Merkezi Temel Bilimler Arastirma Enstitusu nun Kimya Bolumu nde Bitki Kimyasi Grubuna on yil danismanlik yapan Ulubelen 1985 te Turkiye Kimya Dernegi nin ilk onursal uyesi oldu 1986 1990 yillari arasinda NATO Bilimsel Komitesi nde Turkiye yi temsil etti 1991 de TUBITAK Bilim Odulu ne deger goruldu 1994 yilinda TUBA asli uyeligine secildi uyeligi 2011 yilindaki istifasina kadar surdu Ulubelen 1998 yilinda Istanbul Universitesi ndeki gorevinden emekli oldu 2003 2009 yillari arasinda ise Uluslararasi Temel ve Uygulamali Kimya Birligi IUPAC in Chemrawn Dunya Ihtiyaclarina Uygulanan Kimya Arastirmalari Komitesi nde once yardimci daha sonra asli uye olarak hizmet verdi 25 Kasim 2011 de kurulan Bilim Akademisi nin kurucu uyeleri arasinda yer aldi Meslekteki 60 yilini kutladigi 2011 yilinda Elsevier Yayinevi nin Phytochemistry Letters adli bilimsel derginin 4 sayisi Ayhan Ulubelen onuruna cikarildi 2016 yili Orta Dogu Teknik Universitesi Ustun Hizmet Odulu ile odullendirildi Son yillarinda antioksidan ve anti alzheimer etkili bilesiklerin dogadan kesfi uzerine arastiralar yapmakta olan Ulubelen 29 Kasim 2020 de COVID 19 nedeniyle oldu Kaynakca a b Bilim Akademisi 30 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Prof Dr Ayhan Ulubelen Ozgecmis Istanbul Universitesi Eczacilik Fakultesi Kadin bilimcilerimizin bitki ilac patent basarisi Cumhuriyet gazetesi 24 Eylul 2011 2 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Aralik 2020 ODTU nun en buyuk gururu Sozcu 31 Mayis 2016 11 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Kasim 2020 Arsivlenmis kopya 27 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Kasim 2020 Dis baglantilarPhytochemistry Letters dergisi Ayhan Ulubelen ozel sayisi 2011