Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Âdet izni kadınlara âdet oldukları takdirde verilen ücretli veya ücretsiz izin hakkıdır. Bu izin genellikle Asya'da bulunan, Japonya, Tayvan, Endonezya ve Güney Kore gibi ülkelerde görülmektedir. Bu uygulama batı toplumlarında kadınların zayıf ve verimsiz işçiler olduğu algısını arttıracağı ve erkek çalışanların haksızlığa uğraması gibi endişeler yüzünden tartışmalı bir konudur.
Gerekçeleri
Bazı kadınlar âdet sırasında ağrıya neden olan dismenore adı verilen günlük aktiviteleri engelleyecek düzeyde ağrılı bir adet durumu yaşarlar. Kadınların %70, %80 kadarı adetin bir sonucu olarak günlük işleyişini bozmaya yetecek sorunları yaşamazlar, ancak bazen adet öncesinde bazı sorunlar yaşadıklarını söyleyebilirler. Kadınların %20 ila %30'unda adet öncesi sendrom normal yaşama müdahale eder. %3 ila %8 arasında ise semptomlar şiddetlidir. Premenstrüel disforik bozukluk (PMDD), adet gören kadınların %1.8-5.8'ini etkileyen ciddi ve engelleyici bir premenstrüel sendrom türüdür. Bu durumlar göz önüne alınınca dünyadaki çoğu kadın hakları derneği Adet Döngüsü süresince kadınlara izin verilmesi gerektiğini savunmaktadır.
Uygulanmasının önündeki engeller
Âdet izninin uygulanmasının önündeki en büyük engellerden biri de kadınların lehine yol açacağı düşünülen ayrımcılık ve bunun beraberinde getireceği toplumdaki 'kadının zayıflığı' algısıdır. Bu algıyı önlemeye yönelik öne atılan önerilerden biri ise her iki cinsiyetten insanlar adına da ek tıbbi izin sağlamaktır. Aynı zamanda izin almak adına kadının kişisel bir mesele olarak gördüğü âdetini erkek veya kadın yöneticilere söylemesini gerektirebileceği ihtimali de uygulanmasının önündeki engellerden biridir.
Tarih boyu uygulanma yerleri
Âdet izni politikası 1921 yılında devrim sonrası Sovyetler Birliği'nde bazı iş sektörlerinde uygulamaya konuldu. Kadın çalışanların fazla izin yaptığı ve ağır sektörlerde erkeklere göre iş kapasitelerinin de az görülmesi gerekçesiyle işverenler tarafından ayrımcılığa mazur kalması sebebiyle 1927 yılında uygulamadan kaldırıldı.
Aynı uygulama (âdet izni), böyle hakların gün yüzüne çıkması için görece erken bir tarih olan 1912 yılında Hindistan'ın Kerala eyaletindeki okul öğrencilerine verildi.
1920'lerin başında adet izni uygulaması Japon işçi sendikaları tarafından kadın çalışanlar için talep edilmeye başlandı. 1947'de Japon Çalışma Standartları tarafından regl dönemindeki kadınların işten günlerce izin almasına izin veren bir yasa yürürlüğe girdi. Tıbbi gereklilik mi, yoksa ayrımcı bir uygulama mı olduğuna dair tartışmalar günümüzde halen geçerliliğini korumakta.
Ülkelere göre güncel âdet izni uygulamaları
Asya
Endonezya'da 2003 yılındaki 13 sayılı iş kanunu uyarınca, kadınların ayda iki gün âdet izni alma vardır.
Japonya'da 1947'den bu yana, çalışma Standartları Yasası'nın 68. Maddesi uyarınca, âdet dönemlerinde çalışması özellikle zor olan kadınların izin talebinde bulunması halinde işverenin izin isteyen kadını çalıştırması yasaktır. Japon yasaları âdet döneminden geçen bir kadının izin almasına izin verilmesini şart koşarken şirketlerin âdet sırasında çalışmayı seçen kadınlar için ücretli izin veya ekstra ödeme sağlamasını şart koşmuyor.
Güney Kore'de kadın çalışanlar, Çalışma Standartları Kanunun 71. Maddesine göre adet izni alma hakkına sahiptir ve âdet iznini kullanmadıkları takdirde ek ücret alırlar. Güney Kore'deki yasa nadiren uygulanmakta ve varlığı hâlâ tartışmalara konu olmaktadır.
Avrupa
Avrupa'da 2021 yılı itibarıyla âdet iznini uygulamakta olan ülke bulunmamaktadır. İtalyan Parlamentosu'nun 2017'de adet izni politikası getirme önerisi Avrupa'da âdet döngüsünün işgücündeki kadınları nasıl etkilediği konusunda tartışmalara yol açtı. Tasarı, şirketlerin adet sancıları çeken kadınlara üç günlük ücretli izin verme zorunluluğunu getirecekti ancak politika yürürlüğe girmedi.
Afrika
Zambiya'da 2015 yılı itibarıyla kadınlar hükûmetin "Anneler Günü" olarak adlandırdığı âdet izni politikası nedeniyle her ay, bir gün yasal olarak izin alma hakkına sahiplerdir. Bir kadın çalışan bu haktan mahrum bırakılırsa, işverenini şikayet etme hakkına sahiptir.
Şirketlerin âdet izni uygulamaları
İngiliz menşei bir şirket olan Coexist, kadınlara daha fazla esneklik ve daha sağlıklı bir çalışma ortamı sağlamak için bir "âdet izni politikası" başlattı. Âdet tabusunu yıkmayı ümit etiğini belirten Coexist, Birleşik Krallık'ta bu politikayı uygulayan ilk şirket oldu.
Hint menşei yemek uygulaması Zomato 2020 yılında aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 24 ülkede çalışanlarına âdet izni politikasına başladığını duyurdu. Zomato, Türkiye'de bu politikayı uygulayan ilk şirket oldu.
Kaynakça
- ^ a b c Emily Matchar (16 Mayıs 2014). "Should Paid 'Menstrual Leave' Be a Thing?". 29 Nisan 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Haziran 2015.
- ^ Price, Catherine (11 Ekim 2006). "Should women get paid menstruation leave?". Salon. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2016.
- ^ . lip magazine. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2016.
- ^ . Biggs WS, Demuth RH. American Family Physician. Ekim 2011. 19 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 15 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 8 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Business, Julia Hollingsworth, CNN. . CNN. 21 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2021.
- ^ . 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Lampen, Claire. BBC. 19 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Governance; Switzerl, Tripartism Department4 route des Morillons CH-1211 Genève 22. . www.ilo.org (İngilizce). 6 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2021.
- ^ (PDF). asianfoodworker. 26 Haziran 2007. 26 Haziran 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2021.
- ^ . joongangdaily. 19 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Chapter 43: Addressing Menstruation in the Workplace: The Menstrual Leave Debate. Levitt RA, Barnack-Tavlaris JL (İngilizce).
- ^ AfricaNews (5 Ocak 2017). . Africanews (İngilizce). 6 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2021.
- ^ . The Independent (İngilizce). 4 Ocak 2017. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2021.
- ^ . Independent Türkçe. 10 Ağustos 2020. 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Adet izni kadinlara adet olduklari takdirde verilen ucretli veya ucretsiz izin hakkidir Bu izin genellikle Asya da bulunan Japonya Tayvan Endonezya ve Guney Kore gibi ulkelerde gorulmektedir Bu uygulama bati toplumlarinda kadinlarin zayif ve verimsiz isciler oldugu algisini arttiracagi ve erkek calisanlarin haksizliga ugramasi gibi endiseler yuzunden tartismali bir konudur GerekceleriBazi kadinlar adet sirasinda agriya neden olan dismenore adi verilen gunluk aktiviteleri engelleyecek duzeyde agrili bir adet durumu yasarlar Kadinlarin 70 80 kadari adetin bir sonucu olarak gunluk isleyisini bozmaya yetecek sorunlari yasamazlar ancak bazen adet oncesinde bazi sorunlar yasadiklarini soyleyebilirler Kadinlarin 20 ila 30 unda adet oncesi sendrom normal yasama mudahale eder 3 ila 8 arasinda ise semptomlar siddetlidir Premenstruel disforik bozukluk PMDD adet goren kadinlarin 1 8 5 8 ini etkileyen ciddi ve engelleyici bir premenstruel sendrom turudur Bu durumlar goz onune alininca dunyadaki cogu kadin haklari dernegi Adet Dongusu suresince kadinlara izin verilmesi gerektigini savunmaktadir Uygulanmasinin onundeki engellerAdet izninin uygulanmasinin onundeki en buyuk engellerden biri de kadinlarin lehine yol acacagi dusunulen ayrimcilik ve bunun beraberinde getirecegi toplumdaki kadinin zayifligi algisidir Bu algiyi onlemeye yonelik one atilan onerilerden biri ise her iki cinsiyetten insanlar adina da ek tibbi izin saglamaktir Ayni zamanda izin almak adina kadinin kisisel bir mesele olarak gordugu adetini erkek veya kadin yoneticilere soylemesini gerektirebilecegi ihtimali de uygulanmasinin onundeki engellerden biridir Tarih boyu uygulanma yerleriAdet izni politikasi 1921 yilinda devrim sonrasi Sovyetler Birligi nde bazi is sektorlerinde uygulamaya konuldu Kadin calisanlarin fazla izin yaptigi ve agir sektorlerde erkeklere gore is kapasitelerinin de az gorulmesi gerekcesiyle isverenler tarafindan ayrimciliga mazur kalmasi sebebiyle 1927 yilinda uygulamadan kaldirildi Ayni uygulama adet izni boyle haklarin gun yuzune cikmasi icin gorece erken bir tarih olan 1912 yilinda Hindistan in Kerala eyaletindeki okul ogrencilerine verildi 1920 lerin basinda adet izni uygulamasi Japon isci sendikalari tarafindan kadin calisanlar icin talep edilmeye baslandi 1947 de Japon Calisma Standartlari tarafindan regl donemindeki kadinlarin isten gunlerce izin almasina izin veren bir yasa yururluge girdi Tibbi gereklilik mi yoksa ayrimci bir uygulama mi olduguna dair tartismalar gunumuzde halen gecerliligini korumakta Ulkelere gore guncel adet izni uygulamalariAsya Endonezya da 2003 yilindaki 13 sayili is kanunu uyarinca kadinlarin ayda iki gun adet izni alma vardir Japonya da 1947 den bu yana calisma Standartlari Yasasi nin 68 Maddesi uyarinca adet donemlerinde calismasi ozellikle zor olan kadinlarin izin talebinde bulunmasi halinde isverenin izin isteyen kadini calistirmasi yasaktir Japon yasalari adet doneminden gecen bir kadinin izin almasina izin verilmesini sart kosarken sirketlerin adet sirasinda calismayi secen kadinlar icin ucretli izin veya ekstra odeme saglamasini sart kosmuyor Guney Kore de kadin calisanlar Calisma Standartlari Kanunun 71 Maddesine gore adet izni alma hakkina sahiptir ve adet iznini kullanmadiklari takdirde ek ucret alirlar Guney Kore deki yasa nadiren uygulanmakta ve varligi hala tartismalara konu olmaktadir Avrupa Avrupa da 2021 yili itibariyla adet iznini uygulamakta olan ulke bulunmamaktadir Italyan Parlamentosu nun 2017 de adet izni politikasi getirme onerisi Avrupa da adet dongusunun isgucundeki kadinlari nasil etkiledigi konusunda tartismalara yol acti Tasari sirketlerin adet sancilari ceken kadinlara uc gunluk ucretli izin verme zorunlulugunu getirecekti ancak politika yururluge girmedi Afrika Zambiya da 2015 yili itibariyla kadinlar hukumetin Anneler Gunu olarak adlandirdigi adet izni politikasi nedeniyle her ay bir gun yasal olarak izin alma hakkina sahiplerdir Bir kadin calisan bu haktan mahrum birakilirsa isverenini sikayet etme hakkina sahiptir Sirketlerin adet izni uygulamalariIngiliz mensei bir sirket olan Coexist kadinlara daha fazla esneklik ve daha saglikli bir calisma ortami saglamak icin bir adet izni politikasi baslatti Adet tabusunu yikmayi umit etigini belirten Coexist Birlesik Krallik ta bu politikayi uygulayan ilk sirket oldu Hint mensei yemek uygulamasi Zomato 2020 yilinda aralarinda Turkiye nin de bulundugu 24 ulkede calisanlarina adet izni politikasina basladigini duyurdu Zomato Turkiye de bu politikayi uygulayan ilk sirket oldu Kaynakca a b c Emily Matchar 16 Mayis 2014 Should Paid Menstrual Leave Be a Thing 29 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Haziran 2015 Price Catherine 11 Ekim 2006 Should women get paid menstruation leave Salon 27 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2016 lip magazine 27 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Mart 2016 Biggs WS Demuth RH American Family Physician Ekim 2011 19 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi 15 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi 8 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Business Julia Hollingsworth CNN CNN 21 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2021 26 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Lampen Claire BBC 19 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Governance Switzerl Tripartism Department4 route des Morillons CH 1211 Geneve 22 www ilo org Ingilizce 6 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2021 PDF asianfoodworker 26 Haziran 2007 26 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2021 joongangdaily 19 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Chapter 43 Addressing Menstruation in the Workplace The Menstrual Leave Debate Levitt RA Barnack Tavlaris JL Ingilizce AfricaNews 5 Ocak 2017 Africanews Ingilizce 6 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2021 The Independent Ingilizce 4 Ocak 2017 11 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2021 Independent Turkce 10 Agustos 2020 3 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2021