Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çatal ya da çatallama (İng. fork), bir yazılım projesinin mevcut kaynak kodları kopyalanarak başlatılan yeni projeye verilen addır. Özgür yazılım alanında yaygın bir şekilde görülmekle birlikte özel mülk yazılımlarda da örnekleri görülebilir.
Bir özgür yazılım projesini farklı bir yönde geliştirmek isteyen geliştiriciler, yazılımın kaynak kodlarını kopyalayarak farklı bir isim altında yeni bir proje başlatabilir ve uygulamak istedikleri değişiklikleri, yenilikleri uygulamaya başlayabilirler. Bir özgür yazılımın kodlarını kopyalayarak çatal yazılım oluşturmak önceden izin almayı gerektirmez ve telif hakları ihlaline de yol açmaz. Ancak bununla birlikte temel alınan yazılımda kullanan özgür lisansının diğer şartlarını da sağlamak gereklidir (yazılımın önceki kaynağının belirtilmesi, yeni yazılımın yine özgür bir lisansla lisanslanmak zorunda olması gibi şartlar olabilir).
Bir özgür yazılım projesinde farklı düşünen geliştiriciler yol ayrımına geldiklerinde, kendi aralarında birleşerek yeni bir yol çizmeleri nedeniyle yol ayrımı kavramından türetilmiştir.
Örnekler
Çatal olarak başlatılan çok sayıda yazılım projesi bulunur. Bunlardan birkaç örnek:
- LibreOffice ofis yazılım seti projesi 2011 yılında OpenOffice.org'dan çatallanarak geliştirilmeye başlamıştır. Çatallanma nedeni ve süreci (LibreOffice tarihçesinden) öğrenilebilir. OpenOffice ise 2001 yılında StarOffice projesinden çatallanarak ortaya çıkmıştır.
- Debian isimli Linux dağıtımının kodları temel alınarak onlarca çatal proje geliştirilmiştir. Örneğin popüler Linux dağıtımlarından Ubuntu ve Türkiye'de geliştirilen Pardus işletim sistemleri geçmişte Debian'ın kaynak kodları temel alınarak geliştirilmeye başlanmıştır. Yandaki grafikten incelenebilir.
- Inkscape vektörel çizim programı, 2003 yılında Sodipodi'den çatallanarak geliştirilmeye başlamıştır. Sodipodi ise daha önce Gill (GNOME Illustration Application) projesinden çatallanmıştır.
- Cinnamon masaüstü ortamı 2011'de GNOME masaüstü ortamından çatallanarak geliştirilmeye başlamıştır. Çatallanma nedeni ve süreci (Cinnamon tarihçesinden) öğrenilebilir.
Kaynakça
- ^ . Özgürlükİçin. 8 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2014.
- ^ . Canonical. 8 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2013.
- ^ . Inkscape Project. 11 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.
- ^ . Linux.com. 29 Eylül 2001. 18 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.
 | Yazılım ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Catal ya da catallama Ing fork bir yazilim projesinin mevcut kaynak kodlari kopyalanarak baslatilan yeni projeye verilen addir Ozgur yazilim alaninda yaygin bir sekilde gorulmekle birlikte ozel mulk yazilimlarda da ornekleri gorulebilir Linux dagitimlarinin catallamalarini gosteren zaman grafigi Bir ozgur yazilim projesini farkli bir yonde gelistirmek isteyen gelistiriciler yazilimin kaynak kodlarini kopyalayarak farkli bir isim altinda yeni bir proje baslatabilir ve uygulamak istedikleri degisiklikleri yenilikleri uygulamaya baslayabilirler Bir ozgur yazilimin kodlarini kopyalayarak catal yazilim olusturmak onceden izin almayi gerektirmez ve telif haklari ihlaline de yol acmaz Ancak bununla birlikte temel alinan yazilimda kullanan ozgur lisansinin diger sartlarini da saglamak gereklidir yazilimin onceki kaynaginin belirtilmesi yeni yazilimin yine ozgur bir lisansla lisanslanmak zorunda olmasi gibi sartlar olabilir Bir ozgur yazilim projesinde farkli dusunen gelistiriciler yol ayrimina geldiklerinde kendi aralarinda birleserek yeni bir yol cizmeleri nedeniyle yol ayrimi kavramindan turetilmistir OrneklerCatal olarak baslatilan cok sayida yazilim projesi bulunur Bunlardan birkac ornek LibreOffice ofis yazilim seti projesi 2011 yilinda OpenOffice org dan catallanarak gelistirilmeye baslamistir Catallanma nedeni ve sureci LibreOffice tarihcesinden ogrenilebilir OpenOffice ise 2001 yilinda StarOffice projesinden catallanarak ortaya cikmistir Debian isimli Linux dagitiminin kodlari temel alinarak onlarca catal proje gelistirilmistir Ornegin populer Linux dagitimlarindan Ubuntu ve Turkiye de gelistirilen Pardus isletim sistemleri gecmiste Debian in kaynak kodlari temel alinarak gelistirilmeye baslanmistir Yandaki grafikten incelenebilir Inkscape vektorel cizim programi 2003 yilinda Sodipodi den catallanarak gelistirilmeye baslamistir Sodipodi ise daha once Gill GNOME Illustration Application projesinden catallanmistir Cinnamon masaustu ortami 2011 de GNOME masaustu ortamindan catallanarak gelistirilmeye baslamistir Catallanma nedeni ve sureci Cinnamon tarihcesinden ogrenilebilir Kaynakca OzgurlukIcin 8 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ocak 2014 Canonical 8 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Agustos 2013 Inkscape Project 11 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2020 Linux com 29 Eylul 2001 18 Mayis 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2020 Yazilim ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz