Çifte Minareli Medrese (Hatuniye Medresesi), Türkiye'de Erzurum İlinde bulunmaktadır. Selçuklular dönemine aittir. Bu tarihi eser günümüze kadar varlığını koruyabilmiş ve bulunduğu şehrin sembolü haline gelmiştir. Her yıl binlerce yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret edilir.
Çifte Minareli Medrese - Erzurum | |
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Erzurum, Türkiye |
Koordinatlar | 39°54′21″K 41°16′42″D / 39.90583°K 41.27833°D |
İnanç | İslam |
Durum | Etkin |
Mimari | |
Mimari tür | Medrese |
Mimari biçim | İslami mimari, Selçuklu mimarisi |
İnşaat başlangıcı | 1253 |
Tamamlanma | 1291 |
Özellikler | |
Minare sayısı | 2 |
Tarihi
Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad'ın kızı Hüdâvent Hatun tarafından 1253 yılında yaptırılmış olan bu tarihi yapı, Anadolu'nun en büyük sanat şaheserlerinden biridir. Hüdâvent Hatun'dan dolayı "Hatuniye Medresesi" olarak da adlandırılır. .
Konumu
Erzurum şehir merkezinde ; Erzurum Ulu Camii bitişiğindeki alanda, Erzurum Kalesi ve Saat Kulesi ile karşı karşıya bir konumda yer almaktadır.
Mimari özellikleri
Kümbeti Erzurum' da bulunan kümbetlerin en büyüğüdür. Her biri 26 metre yüksekliğindeki rengârenk çinilerle süslü çift minare, bu tarihi esere isim olmuştur. Avlulu, 2 katlı, 4 eyvanlı olup, 37 oda ve bir camiye sahiptir. 1.824 m² (38m x 48 m) lik bir alan üzerine kuruludur. Açık avlulu medreselerin Anadolu 'daki en büyük örneğidir. Kuzey cephedeki taçkapı tam bir sanat eseridir. Taçkapı formundan ziyade çeşme nişleri ile yarım yuvarlak iki payanda vardır. Günümüzde kısmen tahrip olmuş görünümlü, 16 oluklu, firuze renkli çini kakmalı tuğladan yapma minarelerin kürsüleri de dikkat çekicidir. Taçkapının iki yanından yükselen silindirik minareler, tuğla ve mozaik çiniler ile süslenmiştir. Çinilerle süslü minarelere “Allah", "Muhammed" ve "ilk dört büyük halife" nin isimleri de işlenmiştir. Taç kapıyı çeviren bitki süslemeleri, kalın silmeli panoların içindeki "ejder", "hayatağacı", "kartal" motifleri cephenin en gösterişli bölümüdür. Taç kapının sağında ve solunda iki yönlü olmak üzere dört adet kabartma bulunmaktadır. Sağdakinde çift başlı kartal panosu yer almaktadır. Çifte Minareli Medrese mimarisinin ilk öne çıkan unsuru özelliğindeki geometrik süslemeler; en fazla avludaki sütun gövdelerinde, öğrenci odalarının kapı silmelerinde, eyvanların ön cephelerinde yer alır. Taç kapıda, avlu sütunlarını birbirine bağlayan kemerlerin yüzeylerinde ve kümbetin iç kısmında bitkisel süslemeler mevcuttur. Ön dış cephede yer alan tamamlanmış hayat ağacı ile kartal motiflerinin bir arma olmaktan çok, Orta Asya, Türk inanışı kapsamında, güç ve ölümsüzlüğü dile getirdiği düşünülür. Taçkapıdan avluya girilir. Zemin katta on dokuz, birinci katta ise on sekiz oda bulunmaktadır. Avlu 26x10 m. ölçülerinde dört yönden revaklarla çevrilidir. Girişin batısındaki kare mekânın vaktiyle mescid olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır. Zemin katın revakları kalın sütunlar üzerine oturmaktadır. Sütunların çoğu silindirik, dördü de sekizgen gövdeye sahiptir. Odalar beşik tonozla örtülüdür.. Medresenin ikinci katı dört eyvan arasında, dört bağımsız grup şeklinde dizayn edilmiştir. Birinci kata inilmeden bir diğer bölüme geçmek mümkün değildir. İkinci kattaki hücreler (odalar) da alt kattakiler gibi dikdörtgen şeklindedir. Kırma taşlarla yapılmış, beşik bir tonuzla örtülüdür. Alt kattaki kapıların üst kısmında yer alan değişik şekiller üst kat kapılarında yoktur.
Tahribat
Medresenin ve iç kısımda bulunan kümbetin giriş kapıları başta olmak üzere; medrese mimarisinde yer alan önemli ve değerli parçalar, Rusların Erzurum’u işgali dönemlerinde Ruslar tarafından yerlerinden sökülerek Rusya'ya götürülmüştür. Özellikle Medresenin kümbet üst kat giriş kapısı yan duvarlarındaki tahribat,medreseye çok büyük bir zarar verildiğinin göstergesidir. Ayrıca Kümbet üst kat kısmında (bu kısımda dönemin müderrislerine ait mihrab görünümünde her birisi için köşeler de mevcuttur) tavandan aşağı sarkıtılan oldukça büyük ve uzun birbirine geçmeli sert mermerden yapma zincir de sökülmüştür. Sadece en baştaki tavana bağlı halka yerindedir. Buradan sökülen çini ve oyma taş motifler Leningrad müzesinde sergilenmektedir.
Onarım
Yaklaşık sekiz asır önce imar edilen bu şaheserin önceki dönemlerde Osmanlı Sultanı IV.Murat tarafından kapsamlı olarak tamir ettirilmiştir. Bu tarihi eser gerek bölgede sık sık yaşanan depremler ve gerekse diğer olumsuz tabiat şartlarından kısmen de olsa olumsuz olarak etkilenmektedir. Son dönemde kısmi zemin kayması ve yüzey aşınmaları ile ilgili olarak; 2011 yılında devlet katkılarıyla başlatılan kapsamlı restorasyon çalışmaları, 2015 yılı itibarıyla devam etmektedir.
Kaynakça
- . 19 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2012.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Twin Minaret Madrasa, Erzurum ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- [1]19 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cifte Minareli Medrese Hatuniye Medresesi Turkiye de Erzurum Ilinde bulunmaktadir Selcuklular donemine aittir Bu tarihi eser gunumuze kadar varligini koruyabilmis ve bulundugu sehrin sembolu haline gelmistir Her yil binlerce yerli ve yabanci turist tarafindan ziyaret edilir Erzurum Cifte Minareli MedreseCifte Minareli Medrese ErzurumTemel bilgilerKonumErzurum TurkiyeKoordinatlar39 54 21 K 41 16 42 D 39 90583 K 41 27833 D 39 90583 41 27833InancIslamDurumEtkinMimariMimari turMedreseMimari bicimIslami mimari Selcuklu mimarisiInsaat baslangici1253Tamamlanma1291OzelliklerMinare sayisi2TarihiAnadolu Selcuklu Sultani I Alaeddin Keykubad in kizi Hudavent Hatun tarafindan 1253 yilinda yaptirilmis olan bu tarihi yapi Anadolu nun en buyuk sanat saheserlerinden biridir Hudavent Hatun dan dolayi Hatuniye Medresesi olarak da adlandirilir KonumuErzurum sehir merkezinde Erzurum Ulu Camii bitisigindeki alanda Erzurum Kalesi ve Saat Kulesi ile karsi karsiya bir konumda yer almaktadir Mimari ozellikleriKumbeti Erzurum da bulunan kumbetlerin en buyugudur Her biri 26 metre yuksekligindeki rengarenk cinilerle suslu cift minare bu tarihi esere isim olmustur Avlulu 2 katli 4 eyvanli olup 37 oda ve bir camiye sahiptir 1 824 m 38m x 48 m lik bir alan uzerine kuruludur Acik avlulu medreselerin Anadolu daki en buyuk ornegidir Kuzey cephedeki tackapi tam bir sanat eseridir Tackapi formundan ziyade cesme nisleri ile yarim yuvarlak iki payanda vardir Gunumuzde kismen tahrip olmus gorunumlu 16 oluklu firuze renkli cini kakmali tugladan yapma minarelerin kursuleri de dikkat cekicidir Tackapinin iki yanindan yukselen silindirik minareler tugla ve mozaik ciniler ile suslenmistir Cinilerle suslu minarelere Allah Muhammed ve ilk dort buyuk halife nin isimleri de islenmistir Tac kapiyi ceviren bitki suslemeleri kalin silmeli panolarin icindeki ejder hayatagaci kartal motifleri cephenin en gosterisli bolumudur Tac kapinin saginda ve solunda iki yonlu olmak uzere dort adet kabartma bulunmaktadir Sagdakinde cift basli kartal panosu yer almaktadir Cifte Minareli Medrese mimarisinin ilk one cikan unsuru ozelligindeki geometrik suslemeler en fazla avludaki sutun govdelerinde ogrenci odalarinin kapi silmelerinde eyvanlarin on cephelerinde yer alir Tac kapida avlu sutunlarini birbirine baglayan kemerlerin yuzeylerinde ve kumbetin ic kisminda bitkisel suslemeler mevcuttur On dis cephede yer alan tamamlanmis hayat agaci ile kartal motiflerinin bir arma olmaktan cok Orta Asya Turk inanisi kapsaminda guc ve olumsuzlugu dile getirdigi dusunulur Tackapidan avluya girilir Zemin katta on dokuz birinci katta ise on sekiz oda bulunmaktadir Avlu 26x10 m olculerinde dort yonden revaklarla cevrilidir Girisin batisindaki kare mekanin vaktiyle mescid olarak kullanildigi anlasilmaktadir Zemin katin revaklari kalin sutunlar uzerine oturmaktadir Sutunlarin cogu silindirik dordu de sekizgen govdeye sahiptir Odalar besik tonozla ortuludur Medresenin ikinci kati dort eyvan arasinda dort bagimsiz grup seklinde dizayn edilmistir Birinci kata inilmeden bir diger bolume gecmek mumkun degildir Ikinci kattaki hucreler odalar da alt kattakiler gibi dikdortgen seklindedir Kirma taslarla yapilmis besik bir tonuzla ortuludur Alt kattaki kapilarin ust kisminda yer alan degisik sekiller ust kat kapilarinda yoktur TahribatMedresenin ve ic kisimda bulunan kumbetin giris kapilari basta olmak uzere medrese mimarisinde yer alan onemli ve degerli parcalar Ruslarin Erzurum u isgali donemlerinde Ruslar tarafindan yerlerinden sokulerek Rusya ya goturulmustur Ozellikle Medresenin kumbet ust kat giris kapisi yan duvarlarindaki tahribat medreseye cok buyuk bir zarar verildiginin gostergesidir Ayrica Kumbet ust kat kisminda bu kisimda donemin muderrislerine ait mihrab gorunumunde her birisi icin koseler de mevcuttur tavandan asagi sarkitilan oldukca buyuk ve uzun birbirine gecmeli sert mermerden yapma zincir de sokulmustur Sadece en bastaki tavana bagli halka yerindedir Buradan sokulen cini ve oyma tas motifler Leningrad muzesinde sergilenmektedir OnarimYaklasik sekiz asir once imar edilen bu saheserin onceki donemlerde Osmanli Sultani IV Murat tarafindan kapsamli olarak tamir ettirilmistir Bu tarihi eser gerek bolgede sik sik yasanan depremler ve gerekse diger olumsuz tabiat sartlarindan kismen de olsa olumsuz olarak etkilenmektedir Son donemde kismi zemin kaymasi ve yuzey asinmalari ile ilgili olarak 2011 yilinda devlet katkilariyla baslatilan kapsamli restorasyon calismalari 2015 yili itibariyla devam etmektedir Kaynakca a b c d e Turkiye Gazetesi Rehber Ansiklopedi Cilt 5 syf 199 a b c http www erzurumkulturturizm gov tr Turizm Activiteleri Medreseler 19 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Temmuz 2012 Dis baglantilar Wikimedia Commons ta Twin Minaret Madrasa Erzurum ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir 1 19 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde