Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çin Hanedanı (Çince:秦朝, Pinyin: Qín Cháo), MÖ 221 - MÖ 206 yılları arasında Çin'i yönetmiş ilk hanedandır. Qin Hanedanlığı adını bugün Gansu ve Shaanxi eyaletlerinin kalbinde bulunan Qin bölgesinden alır. Qin Hanedanlığı'nın gücü, Shang Yang'ın MÖ 4. yüzyılda Savaşan Devletler Çağı'ndaki kanunlarda yaptığı legalist reformlarla artmıştır. MÖ 3. yüzyılın ortalarında ve sonlarında, Qin Hanedanlığı güçsüz Zhou Hanedanlığı'ndan başlayıp kalan diğer altı savaşan devleti de fethetmiş ve tüm Çin üzerinde kontrol elde ederek yönetimi tek çatı altında toplamıştır.
Qin Hanedanlığı'nın, hanedanlık süresi boyunca ticaret, tarım ve askeri alanlarda gelişmeler yaşanmıştır. Bu gelişmelerin sebebi, köylülerin sadakatlerini gösterdiği toprak ağalarının ortadan kaldırılmasıyla gerçekleşmiştir. Böylece merkezi yönetim, büyük halk topluluklarını direkt kontrol altına alıp Çin Seddi gibi büyük inşa projelerini gerçekleştirmek için büyük bir çalışma gücü elde etmiştir. Qin Hanedanlığı aynı zamanda çeşitli reformlar yapmıştır. Para, ölçü ve ağırlık birimleri bu dönemde standartlaştırılmış, daha iyi bir yazı sistemi oluşturulmuştur. Qin'in eski hanedanlıkların izlerini yok etmek için yaptığı kitap yakımı ve bilginlerin gömülmesi olayı, dönem sonrası bilginleri tarafından eleştirilmiştir. Hanedanlık yavaş ve bürokratik olmasına rağmen ordu, dönemin en son geliştirilmiş savaş aletleri, ulaşım yolları ve taktiklerini kullanmaktaydı.
Güçlü olmasına rağmen Qin Hanedanlığı'nın ömrü uzun sürmedi. MÖ 210'da ölümünün ardından, imparatorun iki eski danışmanı, onun üzerinden hanedanlığı kontrol etmek için oğlunu tahta geçirdi. İki danışman arasındaki anlaşmazlık dolayısıyla, tahtı ikinci imparator üzerinden kontrol etme planları çok fazla uzun sürmedi ve kısa sürede iki danışman da, ikinci imparator da öldü. Bu ölümlerden birkaç yıl sonra halk ayaklandı ve imparatorluğun yönetimi bir Chu teğmeni dolayısıyla Han Hanedanlığı'na geçti. Kısa sürede sonlanmasına rağmen Qin Hanedanlığı, kendinden sonra gelen Han Hanedanlığı'nınkiler başta olmak üzere Çin imparatorları üzerinde büyük bir iz bıraktı.
Böylelikle başlayan Çin'in İmparatorluklar dönemi, 1912'de Qing Hanedanı'nın yıkılıp Çin Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla sona ermiştir.
Tarihçe
Köken ve Erken Dönem
Antik politika danışmanı Gao Yao'nun neslinden Feizi, Qin Hanedanlığı'nın kurucusu ve bugünkü Peytonians'ın bulunduğu eski Qin Şehri'nin yöneticisidir. Qin şehrinin olduğu bölge Zhou Hanedanlığı'nın 8. yöneticisi olan Kral Xiao'nun döneminde Qin bölgesi olarak anılmaya başlandı. MÖ 897'de, 'un yönetimi altında bölge at yetiştiriciliğine ayrılmış bir koloni haline geldi. Feizi'nin torunlarından Duke Zhuang'ın, Zhou Hanedanlığı'nın 13. kralı olan Kral Ping'in kendine yakın görülmesiyle, oğlu Duke Xiang, seferlere gönderildi. Bu seferler sırasında Duke Xiang, Qin Hanedanlığı'nı resmi olarak kurmuş oldu.
Qin Devleti, etrafındaki beyliklerin tehdidiyle büyük akınlarda bulunmamış olsa da, MÖ 672'de Orta Çin bölgelerine ilk seferini düzenledi. MÖ 4. yüzyılın sonlarında Qin Devleti'nin etrafındaki beylikleri kontrol altına almış ya da fethetmiş olması, daha sonra Qin Hanedanlığı'nın yayılmacı politikası için zemin oluşturmuştur.
Yükselme
Qin devlet adamlarından Shang Yang, MÖ 361'den MÖ 338'de ölümüne kadar çeşitli askeri reformlar yapmıştır. Aynı zamanda Qin Hanedanlığı'nın başkenti olan Xianyang'ın oluşturulmasına da yardımcı olmuştur. Şehrin MÖ 4. yüzyılın ortalarında başlayan gelişmesi, daha sonraları Savaşan Devletler'in diğer başkentlerinin de bu şehre benzeyerek yapılanmasına yol açmıştır.
Shang Yang'ın reformlarından en önemlisi, acımasız ve uygulamalı bir harp halini savunan Legalizm felsefesidir. Legalizm, Zhou Hanedanlığı'nda ve Savaşan Devletler Çağı'ndaki savaşı cennetin kurallarıyla yönetme felsefesine karşı bir felsefedir ve düşmanın zayıf noktalarından yararlanmayı uygun görür. Wei Hanedanlığı'ndan soylu birinin tanımlamasıyla Qin Hanedanlığı tamahkar, fasık, kâr güden ve samimi olmayan bir hanedanlık olarak tanımlamıştır. Legalist düşünce, uzun yaşayan yöneticilerin iyi liderliği, başka hanedanlıklardan yetenekli kişilerin görevlendirilmesinin kötü karşılanmaması ve iç muhalefetin az olması, Qin Hanedanlığı'nın güçlü bir politik zemin oluşturmasında etkili olan nedenlerdir.
Qin'in diğer bir avantajı da, verimli, büyük bir orduyla kabiliyetli komutanlara sahip olmasıydı. Düşmanlarının aksine silah ve taşımadaki son gelişmeleri kullanmaları, farklı zeminlerde de etkili bir şekilde savaşmalarına yardımcı olmaktaydı. Sonuç olarak Qin, ideoloji ve uygulama konusunda askeriyede diğer hanedanlıklardan üstün konumdaydı.
Son olarak Qin, etrafı dağlarla çevrili olmasından dolayı doğal bir koruma altında, jeopolitik bir konuma ve verimli arazilere sahipti. Gelişmiş tarımsal üretim, büyük ordusunun besin ihtiyacını karşılamaya yeterli seviyedeydi. MÖ 246'da inşa edilen Wei Nehri kanalı da tarımsal gelişmede büyük rol oynamıştır.
Diğer Hanedanlıkların Fethedilmesi
Savaşan Devletler Çağı'nda yükselen Qin Hanedanlığı'nın dışındaki hanlıklar, , Zhao, , Chu, Han ve idi. Bu hanedanlıkların yöneticileri kendilerini kral olarak anmış olsa da, "Cennetin Vekâleti" unvanı hanedanlarına aitti.
MÖ 3. ve 4. yüzyıldaki fetihlerinden önce Qin, dönem dönem gerilemeler yaşanmıştır. Örneğin Kral Wu, bir öğrencinin ona karşı duyulan kinden dolayı idam edilmesi kuralının soylulara da uygulandığını göstermek için Shang Yang'ı aynı sebepten idam ettirmiştir. MÖ 307'de Qin, iç ihtilaflar sonucu merkeziliğini kaybetmiştir. MÖ 295'te diğer hanlıkların ittifakına, kısa bir süre sonra da Qi ordusuna karşı savunmada olan Qin ordusu, Zhou Hanlığı'na yenilmiştir. Ne var ki agresifliğiyle bilinen devlet adamı Fan Sui yönetime geçtiğinde hanlığın sorunları sona ermiş ve Jin ve Qin Hanedanlıkları'nın yayılımcı politikaları takip edilerek fetihçi politika uygulanmaya başlanmıştır.
Qin, diğer hanlıklara saldırma konusunda hızlı davranmış ve ilk olarak doğusundaki Han Hanedanlığı'nın başkenti olan Yangdi'yi MÖ 230'da fethetmiştir. Daha sonra fetihler kuzeye doğru yön değiştirmiş, Zhou (MÖ 228) ve Yan (MÖ 226) hanlıkları Qin topraklarına katılmıştır. Sonraları Qin ordusu doğuya doğru atağını sürdürmüş, güneydeki Wei şehri Daliang'ı MÖ 225'te, Chu hanlığını MÖ 223'te, Zhou'nun kalan son şehri olan Luoyang ile Qi'nin Linzi şehrini MÖ 221'de fethederek tüm bu hanedanlıklara son vermiştir.
Ayrıca bakınız
İlgili filmler
- (Çince: 荊軻刺秦王) (1998) Fragman14 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Hero, (Çince: 英雄) (2002) Fragman30 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- , (Çince: Da bing xiao jiang) (2010) Fragman
Wikimedia Commons'ta Çin Hanedanı ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cin Hanedani Cince 秦朝 Pinyin Qin Chao MO 221 MO 206 yillari arasinda Cin i yonetmis ilk hanedandir Qin Hanedanligi adini bugun Gansu ve Shaanxi eyaletlerinin kalbinde bulunan Qin bolgesinden alir Qin Hanedanligi nin gucu Shang Yang in MO 4 yuzyilda Savasan Devletler Cagi ndaki kanunlarda yaptigi legalist reformlarla artmistir MO 3 yuzyilin ortalarinda ve sonlarinda Qin Hanedanligi gucsuz Zhou Hanedanligi ndan baslayip kalan diger alti savasan devleti de fethetmis ve tum Cin uzerinde kontrol elde ederek yonetimi tek cati altinda toplamistir Qin Hanedani MO 210 Qin Hanedanligi nin hanedanlik suresi boyunca ticaret tarim ve askeri alanlarda gelismeler yasanmistir Bu gelismelerin sebebi koylulerin sadakatlerini gosterdigi toprak agalarinin ortadan kaldirilmasiyla gerceklesmistir Boylece merkezi yonetim buyuk halk topluluklarini direkt kontrol altina alip Cin Seddi gibi buyuk insa projelerini gerceklestirmek icin buyuk bir calisma gucu elde etmistir Qin Hanedanligi ayni zamanda cesitli reformlar yapmistir Para olcu ve agirlik birimleri bu donemde standartlastirilmis daha iyi bir yazi sistemi olusturulmustur Qin in eski hanedanliklarin izlerini yok etmek icin yaptigi kitap yakimi ve bilginlerin gomulmesi olayi donem sonrasi bilginleri tarafindan elestirilmistir Hanedanlik yavas ve burokratik olmasina ragmen ordu donemin en son gelistirilmis savas aletleri ulasim yollari ve taktiklerini kullanmaktaydi Guclu olmasina ragmen Qin Hanedanligi nin omru uzun surmedi MO 210 da olumunun ardindan imparatorun iki eski danismani onun uzerinden hanedanligi kontrol etmek icin oglunu tahta gecirdi Iki danisman arasindaki anlasmazlik dolayisiyla tahti ikinci imparator uzerinden kontrol etme planlari cok fazla uzun surmedi ve kisa surede iki danisman da ikinci imparator da oldu Bu olumlerden birkac yil sonra halk ayaklandi ve imparatorlugun yonetimi bir Chu tegmeni dolayisiyla Han Hanedanligi na gecti Kisa surede sonlanmasina ragmen Qin Hanedanligi kendinden sonra gelen Han Hanedanligi ninkiler basta olmak uzere Cin imparatorlari uzerinde buyuk bir iz birakti Boylelikle baslayan Cin in Imparatorluklar donemi 1912 de Qing Hanedani nin yikilip Cin Cumhuriyeti nin kurulmasiyla sona ermistir TarihceKoken ve Erken Donem Antik politika danismani Gao Yao nun neslinden Feizi Qin Hanedanligi nin kurucusu ve bugunku Peytonians in bulundugu eski Qin Sehri nin yoneticisidir Qin sehrinin oldugu bolge Zhou Hanedanligi nin 8 yoneticisi olan Kral Xiao nun doneminde Qin bolgesi olarak anilmaya baslandi MO 897 de un yonetimi altinda bolge at yetistiriciligine ayrilmis bir koloni haline geldi Feizi nin torunlarindan Duke Zhuang in Zhou Hanedanligi nin 13 krali olan Kral Ping in kendine yakin gorulmesiyle oglu Duke Xiang seferlere gonderildi Bu seferler sirasinda Duke Xiang Qin Hanedanligi ni resmi olarak kurmus oldu Qin Devleti etrafindaki beyliklerin tehdidiyle buyuk akinlarda bulunmamis olsa da MO 672 de Orta Cin bolgelerine ilk seferini duzenledi MO 4 yuzyilin sonlarinda Qin Devleti nin etrafindaki beylikleri kontrol altina almis ya da fethetmis olmasi daha sonra Qin Hanedanligi nin yayilmaci politikasi icin zemin olusturmustur Yukselme Qin devlet adamlarindan Shang Yang MO 361 den MO 338 de olumune kadar cesitli askeri reformlar yapmistir Ayni zamanda Qin Hanedanligi nin baskenti olan Xianyang in olusturulmasina da yardimci olmustur Sehrin MO 4 yuzyilin ortalarinda baslayan gelismesi daha sonralari Savasan Devletler in diger baskentlerinin de bu sehre benzeyerek yapilanmasina yol acmistir Shang Yang in reformlarindan en onemlisi acimasiz ve uygulamali bir harp halini savunan Legalizm felsefesidir Legalizm Zhou Hanedanligi nda ve Savasan Devletler Cagi ndaki savasi cennetin kurallariyla yonetme felsefesine karsi bir felsefedir ve dusmanin zayif noktalarindan yararlanmayi uygun gorur Wei Hanedanligi ndan soylu birinin tanimlamasiyla Qin Hanedanligi tamahkar fasik kar guden ve samimi olmayan bir hanedanlik olarak tanimlamistir Legalist dusunce uzun yasayan yoneticilerin iyi liderligi baska hanedanliklardan yetenekli kisilerin gorevlendirilmesinin kotu karsilanmamasi ve ic muhalefetin az olmasi Qin Hanedanligi nin guclu bir politik zemin olusturmasinda etkili olan nedenlerdir Qin in diger bir avantaji da verimli buyuk bir orduyla kabiliyetli komutanlara sahip olmasiydi Dusmanlarinin aksine silah ve tasimadaki son gelismeleri kullanmalari farkli zeminlerde de etkili bir sekilde savasmalarina yardimci olmaktaydi Sonuc olarak Qin ideoloji ve uygulama konusunda askeriyede diger hanedanliklardan ustun konumdaydi Son olarak Qin etrafi daglarla cevrili olmasindan dolayi dogal bir koruma altinda jeopolitik bir konuma ve verimli arazilere sahipti Gelismis tarimsal uretim buyuk ordusunun besin ihtiyacini karsilamaya yeterli seviyedeydi MO 246 da insa edilen Wei Nehri kanali da tarimsal gelismede buyuk rol oynamistir Diger Hanedanliklarin Fethedilmesi Savasan Devletler Cagi nda yukselen Qin Hanedanligi nin disindaki hanliklar Zhao Chu Han ve idi Bu hanedanliklarin yoneticileri kendilerini kral olarak anmis olsa da Cennetin Vekaleti unvani hanedanlarina aitti MO 3 ve 4 yuzyildaki fetihlerinden once Qin donem donem gerilemeler yasanmistir Ornegin Kral Wu bir ogrencinin ona karsi duyulan kinden dolayi idam edilmesi kuralinin soylulara da uygulandigini gostermek icin Shang Yang i ayni sebepten idam ettirmistir MO 307 de Qin ic ihtilaflar sonucu merkeziligini kaybetmistir MO 295 te diger hanliklarin ittifakina kisa bir sure sonra da Qi ordusuna karsi savunmada olan Qin ordusu Zhou Hanligi na yenilmistir Ne var ki agresifligiyle bilinen devlet adami Fan Sui yonetime gectiginde hanligin sorunlari sona ermis ve Jin ve Qin Hanedanliklari nin yayilimci politikalari takip edilerek fetihci politika uygulanmaya baslanmistir Qin diger hanliklara saldirma konusunda hizli davranmis ve ilk olarak dogusundaki Han Hanedanligi nin baskenti olan Yangdi yi MO 230 da fethetmistir Daha sonra fetihler kuzeye dogru yon degistirmis Zhou MO 228 ve Yan MO 226 hanliklari Qin topraklarina katilmistir Sonralari Qin ordusu doguya dogru atagini surdurmus guneydeki Wei sehri Daliang i MO 225 te Chu hanligini MO 223 te Zhou nun kalan son sehri olan Luoyang ile Qi nin Linzi sehrini MO 221 de fethederek tum bu hanedanliklara son vermistir Ayrica bakinizCin Seddi Hiung nuIlgili filmler Cince 荊軻刺秦王 1998 Fragman14 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hero Cince 英雄 2002 Fragman30 Aralik 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cince Da bing xiao jiang 2010 Fragman Wikimedia Commons ta Cin Hanedani ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur