Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çökelme veya tortullanma, doğal oluşumlu bir materyaldir ki bu materyal kötü havadan dolayı aşınma ve erozyon sürecinde bozulur. Daha sonra bu tortulanma hava hareketi, su veya buz ya da parçacıklar üzerinde hareket eden yer çekimi ile taşınır. Meydana gelişi bir çözelti ya da süspansiyondaki katı parçacıkların dibe çökmesiyledir. Çeşitli meteryallerin (kum, taş, bitki ve hayvan kalıntıları) yeryüzünün çukur (jeosenklinal) yerlerinde birikip doğal bir harç ile birleşerek katılaşması sonucu sedimenter yani tortul kayaçlar meydana gelir. Mesela kömür, linyit, tebeşir birer organik tortul kayaçken, kalker (kireçtaşı), jips (alçı taşı), kayatuzu ise kimyasal tortul kayaçlara örnek verilebilir. İnsanlarda da çeşitli sedimantasyon faaliyetleri oluşabilir.
Tortulanmalar daha çok su (akışsal süreç), rüzgâr (esinti süreci) ve buzullar ile taşınır. Sahil ve ırmak kanal birikimleri akışsal taşınma ve yığılmanın örnekleridir, gerçi gölde yavaş hareket eden veya sabit duran suda ve okyanus kumullarında ve taşınan ince taneli topraklarda ortaya çıkan tortulanma rüzgara bağlı taşınması ve yığılmanın örnekleridir. Buz moren yığılmaları ve toprak aşınmaları buzsal taşınma ile oluşan tortulanmalarıdır.
Tortulanma insan yapımı dalgakıranlarla ortaya çıkar. Çünkü dalgakıranlar suyun akış hızını azaltır, bu yüzden dere çok tortu yükü taşıyamaz. Tortulanma bir akışın uzunluğuna, boyutuna, hacmine, yoğunluğuna ve şekline göre taşınır. Daha güçlü akıntı yükselmeyi ve parçacıklar üzerinde sürüklenmeyi arttırır, bu esnada daha geniş ve yoğun parçalar akıntının içine düşer.
Kaynakça
- Prothero, Donald R.; Schwab, Fred (1996), Sedimentary Geology: An Introduction to Sedimentary Rocks and Stratigraphy, W. H. Freeman, ISBN
- Siever, Raymond (1988), Sand, New York: Scientific American Library, ISBN
- Nichols, Gary (1999), Sedimentology & Stratigraphy, Malden, MA: Wiley-Blackwell, ISBN
- Reading, H. G. (1978), Sedimentary Environments: Processes, Facies and Stratigraphy, Cambridge, MA: Blackwell Science, ISBN
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cokelme veya tortullanma dogal olusumlu bir materyaldir ki bu materyal kotu havadan dolayi asinma ve erozyon surecinde bozulur Daha sonra bu tortulanma hava hareketi su veya buz ya da parcaciklar uzerinde hareket eden yer cekimi ile tasinir Meydana gelisi bir cozelti ya da suspansiyondaki kati parcaciklarin dibe cokmesiyledir Cesitli meteryallerin kum tas bitki ve hayvan kalintilari yeryuzunun cukur jeosenklinal yerlerinde birikip dogal bir harc ile birleserek katilasmasi sonucu sedimenter yani tortul kayaclar meydana gelir Mesela komur linyit tebesir birer organik tortul kayacken kalker kirectasi jips alci tasi kayatuzu ise kimyasal tortul kayaclara ornek verilebilir Insanlarda da cesitli sedimantasyon faaliyetleri olusabilir Rhone Nehri akinti icinde Cenevre Golu Tortulanmalar daha cok su akissal surec ruzgar esinti sureci ve buzullar ile tasinir Sahil ve irmak kanal birikimleri akissal tasinma ve yigilmanin ornekleridir gerci golde yavas hareket eden veya sabit duran suda ve okyanus kumullarinda ve tasinan ince taneli topraklarda ortaya cikan tortulanma ruzgara bagli tasinmasi ve yigilmanin ornekleridir Buz moren yigilmalari ve toprak asinmalari buzsal tasinma ile olusan tortulanmalaridir Bir kumsalda parke taslari Tortulanma insan yapimi dalgakiranlarla ortaya cikar Cunku dalgakiranlar suyun akis hizini azaltir bu yuzden dere cok tortu yuku tasiyamaz Tortulanma bir akisin uzunluguna boyutuna hacmine yogunluguna ve sekline gore tasinir Daha guclu akinti yukselmeyi ve parcaciklar uzerinde suruklenmeyi arttirir bu esnada daha genis ve yogun parcalar akintinin icine duser KaynakcaProthero Donald R Schwab Fred 1996 Sedimentary Geology An Introduction to Sedimentary Rocks and Stratigraphy W H Freeman ISBN 0 7167 2726 9 Siever Raymond 1988 Sand New York Scientific American Library ISBN 0 7167 5021 X Nichols Gary 1999 Sedimentology amp Stratigraphy Malden MA Wiley Blackwell ISBN 0 632 03578 1 Reading H G 1978 Sedimentary Environments Processes Facies and Stratigraphy Cambridge MA Blackwell Science ISBN 0 632 03627 3