Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Üretim faktörleri, bir ürünün ortaya çıkabilmesi için gerekli olan unsurlardır. Klasik endüstri teoreminde 3 tane olan faktörler, zamanla güncellenerek dördüncü faktör farklı bakış açılarına göre eklenmiştir. Bu bakış açıları arasında Marksizm, NeoKlasik ekonomik yaklaşım veya ekolojik ekonomi gibi kavramlar sayılabileceği gibi, yükselen bir trend olarak bilgi ekonomisi kavramı da sayılabilir.
Klasik Ekonomide Üretim Faktörleri
Klasik ekonomik yaklaşımda 3 temel üretim faktöründen bahsedilebilir. Bu ekonomik
- Toprak ve Doğal kaynaklar
- Sermaye
- Emek
Temel olarak üretime girdi olan faktörler, bir üretimin gerçekleşebilmesi için üretim ekonomisinde bulunan kaynaklardır. Üretim ekonomisinin temelini oluşturan bu yaklaşımda ana aktant fabrikadır. Örneğin bir fabrikada üretim yapılabilmesi için fabrikanın bir yere kurulu olması gerekir, bu kurulu alanın kendisi, fabrikada işlenecek olan tarım, hayvancılık veya doğal kaynaklardan elde edilen madenlerin tamamı üretimin birinci faktörü olan toprak ve doğal kaynaklar arasında sayılabilir. Fabrikanın kurulması, işletilmesi, çalışan maaşlarının ödenmesi, hammadde temini veya tedarik zincirinin çalışması gibi süreçler için sermaye ihtiyacı ve fabrikadaki üretimin sürdürülebilmesi için emek ihtiyacı bulunmaktadır ve dolayısıyla, Sermaye ve Emek de ikinci ve üçüncü üretim faktörlerini oluşturmaktadır.
Klasik Ekonominin Dönüşümü ve Yeni Üretim Faktörleri
Üretim ekonomisinde klasik olarak yer alan bu üç faktör, günümüzdeki gelişmelerle değişmektedir. Örneğin, endüstri 4.0 ile insan kaynağına ihtiyaç duyulmadan tamamen robotlar ve yapay zeka ile yapılan üretim süreçleri, klasik ekonominin 3 faktöründen birisi olan emek girdisini tartışmaya açmıştır. Benzer şekilde, gelişen teknoloji ile birlikte, üretimin verimliliğini, hızını, kalitesini belirleyen Teknolojik seviye de bir girdi olarak kabul edilmeye başlamış veya bütün üretim kaynaklarının orkestrasyonu, üretimin başlaması için alınması gereken riskler ve üretim sürecindeki yönetim göz önüne alınarak girişimcilik de bir faktör olarak değerlendirilmeye başlanmıştır.
Marksist Yaklaşımda Üretim Faktörleri
Marksın yaklaşımına göre üretimin ana faktörü emektir. Marks emeği tanımlarken geniş bir tanımla konuya yaklaşmakta ve her türlü insan gücünü bu tanımın içerisine dahil etmektedir. Hatta, Marksa göre emek ve emek gücü kavramları ayrılmalıdır ve Marks tam olarak emek üzerinde durmaktadır. Buna göre Marksist yaklaşımda üretimin 3 faktörü aşağıdaki şekildedir:
- Emek
- Emeğin Konusu (Emek tarafından değişime uğrayan maddeler)
- Emeğin kullandığı üretim araçları
Bu yaklaşımda, merkezde emek olmakla birlikte, emeğin dönüştürdüğü her şey ve emeğin dönüştürürken kullandığı her şey üretimin faktörleri olarak görülebilir. Fabrika örneğine dönülecek olursa, fabrikanın girdisi kabul edilen hammaddeler birer emek konusu, fabrikada kullanılan bütün teknoloji ve makineler de birer üretim aracıdır.
NeoKlasik Yaklaşımda Üretim Faktörleri
Neoklasik yaklaşım, ana akım yaklaşım olarak görülebilir ve klasik ekonomide bulunan 3 faktörü (toprak, sermaye ve emeği) kabul ederek başlar ve bu faktörlere ilave olarak sıralanabilecek 4. ve hatta 5. faktörleri tartışır. Buna göre aşağıdakilerin her birisi ilave faktörler olarak görülmeye adaydır:
- Teknoloji: Üretim sürecinde teknolojinin etkisinden kaynaklı üretimin çıktılarının değişmesi söz konusudur. Burada iki farklı teknoloji girdi seviyesinden bahsedilebilir. Birincisi aynı çıktıyı etkileyen ve verimi, kaliteyi ve ekonomik değeri değiştiren teknoloji seviyesidir, ikincisi ise çıktıdaki paradigma değişimine sebep olan teknoloji seviyesidir. Örneğin günümüz motorlu arabalarının üretimi yapılan bir fabrikada, teknoloji seviyesi değiştikçe, yine araba üretilmekte ancak çok daha kaliteli, ucuza ve ekonomik değeri yüksek araba üretilebilmektedir. Bu birinci tip teknolojik girdiye örnek oluştururken, ikinci tip teknolojik etki için at arabasından motorlu araçlara geçiş düşünülebilir. Bu ikinci örnekte teknoloji etkisi ile çıktı olarak kabul edilen üründe paradigma değişimi yaşanmış, yine ulaşım için bir ürün üretilmekle birlikte teknoloji algıyı ve ürünün kendisini ve dolayısıyla üretim sürecini kökten değiştirmiştir.
- Girişim: Üretim faktörlerinin bir araya getirilmesi ve orkestrasyonunu sağlayan faktör olarak kabul edilebilir. Fabrika örneğinden devam edilecek olursa, bir fabrikanın kurulması için risk alan bir girişimci bulunur, sermayeyi bu fabrikanın kurulması için yatırıma dönüştürmek ve alternatif yatırımları arasında risk almak girişimcinin üretime ilk etkisi olarak görülebilir. Benzer şekilde liderlik başlığı da girişim altında incelenebilir. Örneğin çalışanlar (emek) veya yatırımcıları ikna ve motive etmek, teknolojik olarak yeni hayaller ve bu hayallerin üretim süreçlerinin tasarlanması girişimcilik altında incelenebilir. Bu anlamda, ampülün inovatif bir ekonomik varlığa dönüşmesi ve aslında teknolojik olarak mümkün olan ancak hiç üretilmeyen bir nesnenin üretimin konusu haline gelmesi örnek verilebilir. Girişimin devam eden üretim süreçlerinde, pazarlama, satış, lojistik, depolama, marka yönetimi gibi çok sayıda konuda senkronizasyon ve yönetim görevleri de bulunmaktadır. Bütün bu etkileri üretimin bir faktörü olarak düşünmek mümkündür ve girişimin gücüne göre üretim süreci ve üretimin çıktıları etkilenebilmektedir.
- Bilgi : toprak, üretim ve hizmet ekonomisinden sonra dördüncü seviyede sayılabilecek olan bilgi ekonomisi ile üretime dahil edilen bilginin etkisini de üretimin faktörleri arasında saymak mümkündür. Bilgi ekonomisi, üretimin konusunu değiştirmekte ve bilgiyi bir ürün olarak ortaya koymaktadır. Buna göre klasik fabrika üretiminin ötesinde mimari projeler, bilgiye dayalı avukatlık hizmetleri ve dosyaları, bilgisayar yazılımları, giysi tasarımları gibi çok sayıda somut olmayan ve ekonomik değeri olan üretimden bahsetmek mümkündür. Bu yaklaşımda emek kavramı, bilgi çalışanına dönüşmüş ve ekonomik model, bilgi ekonomisi olarak isimlendirilmiştir.
Kaynaklar
 | Ekonomi veya finans ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Uretim faktorleri bir urunun ortaya cikabilmesi icin gerekli olan unsurlardir Klasik endustri teoreminde 3 tane olan faktorler zamanla guncellenerek dorduncu faktor farkli bakis acilarina gore eklenmistir Bu bakis acilari arasinda Marksizm NeoKlasik ekonomik yaklasim veya ekolojik ekonomi gibi kavramlar sayilabilecegi gibi yukselen bir trend olarak bilgi ekonomisi kavrami da sayilabilir Klasik Ekonomide Uretim FaktorleriKlasik ekonomik yaklasimda 3 temel uretim faktorunden bahsedilebilir Bu ekonomik Toprak ve Dogal kaynaklar Sermaye Emek Temel olarak uretime girdi olan faktorler bir uretimin gerceklesebilmesi icin uretim ekonomisinde bulunan kaynaklardir Uretim ekonomisinin temelini olusturan bu yaklasimda ana aktant fabrikadir Ornegin bir fabrikada uretim yapilabilmesi icin fabrikanin bir yere kurulu olmasi gerekir bu kurulu alanin kendisi fabrikada islenecek olan tarim hayvancilik veya dogal kaynaklardan elde edilen madenlerin tamami uretimin birinci faktoru olan toprak ve dogal kaynaklar arasinda sayilabilir Fabrikanin kurulmasi isletilmesi calisan maaslarinin odenmesi hammadde temini veya tedarik zincirinin calismasi gibi surecler icin sermaye ihtiyaci ve fabrikadaki uretimin surdurulebilmesi icin emek ihtiyaci bulunmaktadir ve dolayisiyla Sermaye ve Emek de ikinci ve ucuncu uretim faktorlerini olusturmaktadir Klasik Ekonominin Donusumu ve Yeni Uretim FaktorleriUretim ekonomisinde klasik olarak yer alan bu uc faktor gunumuzdeki gelismelerle degismektedir Ornegin endustri 4 0 ile insan kaynagina ihtiyac duyulmadan tamamen robotlar ve yapay zeka ile yapilan uretim surecleri klasik ekonominin 3 faktorunden birisi olan emek girdisini tartismaya acmistir Benzer sekilde gelisen teknoloji ile birlikte uretimin verimliligini hizini kalitesini belirleyen Teknolojik seviye de bir girdi olarak kabul edilmeye baslamis veya butun uretim kaynaklarinin orkestrasyonu uretimin baslamasi icin alinmasi gereken riskler ve uretim surecindeki yonetim goz onune alinarak girisimcilik de bir faktor olarak degerlendirilmeye baslanmistir Marksist Yaklasimda Uretim FaktorleriMarksin yaklasimina gore uretimin ana faktoru emektir Marks emegi tanimlarken genis bir tanimla konuya yaklasmakta ve her turlu insan gucunu bu tanimin icerisine dahil etmektedir Hatta Marksa gore emek ve emek gucu kavramlari ayrilmalidir ve Marks tam olarak emek uzerinde durmaktadir Buna gore Marksist yaklasimda uretimin 3 faktoru asagidaki sekildedir Emek Emegin Konusu Emek tarafindan degisime ugrayan maddeler Emegin kullandigi uretim araclari Bu yaklasimda merkezde emek olmakla birlikte emegin donusturdugu her sey ve emegin donustururken kullandigi her sey uretimin faktorleri olarak gorulebilir Fabrika ornegine donulecek olursa fabrikanin girdisi kabul edilen hammaddeler birer emek konusu fabrikada kullanilan butun teknoloji ve makineler de birer uretim aracidir NeoKlasik Yaklasimda Uretim FaktorleriNeoklasik yaklasim ana akim yaklasim olarak gorulebilir ve klasik ekonomide bulunan 3 faktoru toprak sermaye ve emegi kabul ederek baslar ve bu faktorlere ilave olarak siralanabilecek 4 ve hatta 5 faktorleri tartisir Buna gore asagidakilerin her birisi ilave faktorler olarak gorulmeye adaydir Teknoloji Uretim surecinde teknolojinin etkisinden kaynakli uretimin ciktilarinin degismesi soz konusudur Burada iki farkli teknoloji girdi seviyesinden bahsedilebilir Birincisi ayni ciktiyi etkileyen ve verimi kaliteyi ve ekonomik degeri degistiren teknoloji seviyesidir ikincisi ise ciktidaki paradigma degisimine sebep olan teknoloji seviyesidir Ornegin gunumuz motorlu arabalarinin uretimi yapilan bir fabrikada teknoloji seviyesi degistikce yine araba uretilmekte ancak cok daha kaliteli ucuza ve ekonomik degeri yuksek araba uretilebilmektedir Bu birinci tip teknolojik girdiye ornek olustururken ikinci tip teknolojik etki icin at arabasindan motorlu araclara gecis dusunulebilir Bu ikinci ornekte teknoloji etkisi ile cikti olarak kabul edilen urunde paradigma degisimi yasanmis yine ulasim icin bir urun uretilmekle birlikte teknoloji algiyi ve urunun kendisini ve dolayisiyla uretim surecini kokten degistirmistir Girisim Uretim faktorlerinin bir araya getirilmesi ve orkestrasyonunu saglayan faktor olarak kabul edilebilir Fabrika orneginden devam edilecek olursa bir fabrikanin kurulmasi icin risk alan bir girisimci bulunur sermayeyi bu fabrikanin kurulmasi icin yatirima donusturmek ve alternatif yatirimlari arasinda risk almak girisimcinin uretime ilk etkisi olarak gorulebilir Benzer sekilde liderlik basligi da girisim altinda incelenebilir Ornegin calisanlar emek veya yatirimcilari ikna ve motive etmek teknolojik olarak yeni hayaller ve bu hayallerin uretim sureclerinin tasarlanmasi girisimcilik altinda incelenebilir Bu anlamda ampulun inovatif bir ekonomik varliga donusmesi ve aslinda teknolojik olarak mumkun olan ancak hic uretilmeyen bir nesnenin uretimin konusu haline gelmesi ornek verilebilir Girisimin devam eden uretim sureclerinde pazarlama satis lojistik depolama marka yonetimi gibi cok sayida konuda senkronizasyon ve yonetim gorevleri de bulunmaktadir Butun bu etkileri uretimin bir faktoru olarak dusunmek mumkundur ve girisimin gucune gore uretim sureci ve uretimin ciktilari etkilenebilmektedir Bilgi toprak uretim ve hizmet ekonomisinden sonra dorduncu seviyede sayilabilecek olan bilgi ekonomisi ile uretime dahil edilen bilginin etkisini de uretimin faktorleri arasinda saymak mumkundur Bilgi ekonomisi uretimin konusunu degistirmekte ve bilgiyi bir urun olarak ortaya koymaktadir Buna gore klasik fabrika uretiminin otesinde mimari projeler bilgiye dayali avukatlik hizmetleri ve dosyalari bilgisayar yazilimlari giysi tasarimlari gibi cok sayida somut olmayan ve ekonomik degeri olan uretimden bahsetmek mumkundur Bu yaklasimda emek kavrami bilgi calisanina donusmus ve ekonomik model bilgi ekonomisi olarak isimlendirilmistir Kaynaklar a b Sadi Evren Seker Bilgi Ekonomisi Knowledge Economy PDF 2 YBS Ansiklopedi 18 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 2 Haziran 2022 Ekonomi veya finans ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz