Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Alî bin Îsâ bin Mâhân (Arapça: علي بن عيسى بن ماهان; fl. 779/80 – 3 Temmuz 811 ), 8. yüzyılın sonları ve 9. yüzyılın başlarında Abbasi Halifeliği'nin önde gelen İranlı askeri lideridir.
| Shaykh hadhihi'l-dawla (Halife Emîn tarafından verilen unvan) Alî bin Îsâ bin Mâhân علي بن عيسى بن ماهان | |
|---|---|
| Halife Özel Muhafız Birliği (Haras) komutanı | |
| Görev süresi 780ler - 796 | |
| Horasan Valisi | |
| Görev süresi 796-807/808 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Abbâsî Halifeliği |
| Ölüm | 3 Temmuz 811 Bağdat, Abbâsî Halifeliği |
| Çocuk(lar) | Îsâ, Hüseyin |
| Askerî hizmeti | |
| Çatışma/savaşları | Dördüncü Fitne |
Kökeni ve erken kariyer
Alî'nin babası , Haşimiyye'nin ilk takipçisi ve da'i'siydi ; Abbâsî İhtilâli'nden sonra isyan çıkarmış ve Ebû Müslim Horasânî tarafından idam edilmiştir. Ali'nin kendisi ilk kez 779/80'de Halife Mehdî'nin (h. 775-785) döneminde halifelik muhafızlarının (haras) komutanı olarak ortaya çıkmıştır. Daha sonra veliaht Hâdî'nin (h. 785-786) muhafız komutanı olarak görev yapmış ve tahta çıkmasından sonra göreve devam etniştir. Hâdî döneminde, aynı zamanda ordu bakanlığı sekreterliği (divan el-jund), güçlü kahyalık (hajib) ve hazineler müdürlüğü görevlerini de üstlenmiştir.
Harun Reşid yönetimindeki Horasan Valiliği
Harun Reşid (h. 786-809)Yahya bin Halid'in itirazları üzerine Horasan valisi olarak atandığı 796 yılına kadar muhafız komutanlığı görevini sürdürmüştür.Irak'taki Abbâsî ordusunun çekirdeğini oluşturan birlikler olan ebna'd-devle'nin lideri olarak, Horasanlılara düşman oldu ve geliri ebna'nın bakımı ve kendi kasasını doldurmak için yönlendirerek ağır vergiler yoluyla onlara baskı yapmış; sekiz yıllık görev süresi boyunca büyük bir servet biriktirmiştir.
Kötü yönetimi yaygın hoşnutsuzluğa ve bir dizi Hâricî ayaklanmasına neden olmuştur. Nisan 805'te Harun'a giderek daha fazla şikayet ulaştıkça durumu bizzat incelemek için Rey'e yanına gitmiştir. Ancak Ali gelip Halife'nin huzuruna çıktığında, yanında değerli eşyalardan oluşan -bir kaynağa göre 30 milyon dinar değerinde- muazzam bir hazine getirmiş ve bunu Halife'nin maiyetine ve ailesine cömertçe dağıtmıştır. Sonuç olarak, Harun onu sadece yerinde tutmakla kalmamış, hatta dönüş yolculuğunun bir bölümünde ona eşlik etmiştir; bu nadir görülen bir onur göstergesiydi.
Sonunda Alî'nin suiistimali, Rafi ibn al-Layth yönetiminde büyük bir isyanın patlak vermesiyle sonuçlandı ve bu isyan sonunda 808'de Harun Reşid'in kişisel müdahalesini gerektirmiştir.
Emîn ve iç savaş döneminde yeniden öne çıkma
Yerine Harthama ibn A'yan'ın geçtiği ve gözden düşen Alî, Harun'un Mart 809'daki ölümünden sonra yeniden öne çıkmıştır. Bağdat elitlerinin çoğu gibi o da yeni Halife el-Emin'in (h. 809-813 ), onu şeyh hadhihi'l-dawla ("bu hanedanın büyüğü") unvanıyla onurlandırmış ve onu kendi varisi Musa'nın işlerinin başına getirmiştir.
811'in başlarında, Emîn ile Horasan'ı kapsayan geniş bir genel valilik alanı verilmiş olan Memûn (h. 813-833 arasında iç savaş patlak verdi, Emîn, Alî'yi Memûn'u ve yandaşlarını zaptetmekle görevlendirdi. Alî, Abna'dan çekilen 50.000 kişilik devasa bir ordunun başında doğuya doğru ilerledi, ancak 3 Temmuz 811'deki Rey Muharebesi'nde Tâhir bin Hüseyin komutasındaki çok daha küçük bir Memûn ordusu tarafından ezici bir şekilde mağlup olmuş ve öldürülmüştür.
Soyu
Oğullarından Îsâ, babasına Sistan'da vali yardımcısı olarak hizmet etmiş, ancak 807 yılında Rafi ibn al-Layth'in destekçileri tarafından öldürülmüştür. Diğer oğlu Hüseyin de Alî'nin Horasan valiliği sırasında Sistan'da görev yapmış ve Abbâsî karşıtı bir isyanı bastırmış ve 811/2'de Suriye'ye asker toplamıştır. Memûn'un birliklerinin 'na (812-813) yol açan ilerleyişiyle, Hüseyin, Emîn'i kısa bir süre hapse atılmış ve Bağdat vatandaşlarını Memûn'a destek vermeleri için çalışmış ancak başarısız olup ve öldürülmüştür.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c d e f g h Crone 1980, s. 178.
- ^ a b c d e f g Sourdel 1971, s. 859.
- ^ Bosworth 1989, s. 250.
- ^ Kennedy 2004, ss. 144–145.
- ^ Bosworth 1989, ss. 250–254.
- ^ Crone 1980, ss. 178–179.
- ^ Crone 1980, s. 179.
- Genel
- Bosworth, C.E., (Ed.) (1989). The History of al-Ṭabarī, Volume 30: The ʿAbbāsid Caliphate in Equilibrium: The Caliphates of Mūsā al-Hādī and Hārūn al-Rashīd, A.D. 785–809/A.H. 169–192. SUNY series in Near Eastern studies. (İngilizce). Albany, New York: State University of New York Press. ISBN .
- Crone, Patricia (1980). Slaves on Horses: The Evolution of the Islamic Polity (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN .
- Kennedy, Hugh (2016). The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century (İngilizce) (Second bas.). Oxford ve New York: Routledge. ss. 144-148. ISBN .
- (1975). "The ʿAbbāsid Caliphate in Iran". (Ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ss. 57-90. ISBN .
- (1971). "Ibn Māhān". Lewis, B.; ; ; (Ed.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume III: H–Iram (İngilizce). Leiden: E. J. Brill. s. 859. OCLC 495469525.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ali bin Isa bin Mahan Arapca علي بن عيسى بن ماهان fl 779 80 3 Temmuz 811 8 yuzyilin sonlari ve 9 yuzyilin baslarinda Abbasi Halifeligi nin onde gelen Iranli askeri lideridir Shaykh hadhihi l dawla Halife Emin tarafindan verilen unvan Ali bin Isa bin Mahan علي بن عيسى بن ماهانHalife Ozel Muhafiz Birligi Haras komutaniGorev suresi 780ler 796Horasan ValisiGorev suresi 796 807 808Kisisel bilgilerDogum Abbasi HalifeligiOlum 3 Temmuz 811 Bagdat Abbasi HalifeligiCocuk lar Isa HuseyinAskeri hizmetiCatisma savaslari Dorduncu FitneKokeni ve erken kariyerAli nin babasi Hasimiyye nin ilk takipcisi ve da i siydi Abbasi Ihtilali nden sonra isyan cikarmis ve Ebu Muslim Horasani tarafindan idam edilmistir Ali nin kendisi ilk kez 779 80 de Halife Mehdi nin h 775 785 doneminde halifelik muhafizlarinin haras komutani olarak ortaya cikmistir Daha sonra veliaht Hadi nin h 785 786 muhafiz komutani olarak gorev yapmis ve tahta cikmasindan sonra goreve devam etnistir Hadi doneminde ayni zamanda ordu bakanligi sekreterligi divan el jund guclu kahyalik hajib ve hazineler mudurlugu gorevlerini de ustlenmistir Harun Resid yonetimindeki Horasan ValiligiHarun Resid h 786 809 Yahya bin Halid in itirazlari uzerine Horasan valisi olarak atandigi 796 yilina kadar muhafiz komutanligi gorevini surdurmustur Irak taki Abbasi ordusunun cekirdegini olusturan birlikler olan ebna d devle nin lideri olarak Horasanlilara dusman oldu ve geliri ebna nin bakimi ve kendi kasasini doldurmak icin yonlendirerek agir vergiler yoluyla onlara baski yapmis sekiz yillik gorev suresi boyunca buyuk bir servet biriktirmistir Kotu yonetimi yaygin hosnutsuzluga ve bir dizi Harici ayaklanmasina neden olmustur Nisan 805 te Harun a giderek daha fazla sikayet ulastikca durumu bizzat incelemek icin Rey e yanina gitmistir Ancak Ali gelip Halife nin huzuruna ciktiginda yaninda degerli esyalardan olusan bir kaynaga gore 30 milyon dinar degerinde muazzam bir hazine getirmis ve bunu Halife nin maiyetine ve ailesine comertce dagitmistir Sonuc olarak Harun onu sadece yerinde tutmakla kalmamis hatta donus yolculugunun bir bolumunde ona eslik etmistir bu nadir gorulen bir onur gostergesiydi Sonunda Ali nin suiistimali Rafi ibn al Layth yonetiminde buyuk bir isyanin patlak vermesiyle sonuclandi ve bu isyan sonunda 808 de Harun Resid in kisisel mudahalesini gerektirmistir Emin ve ic savas doneminde yeniden one cikmaYerine Harthama ibn A yan in gectigi ve gozden dusen Ali Harun un Mart 809 daki olumunden sonra yeniden one cikmistir Bagdat elitlerinin cogu gibi o da yeni Halife el Emin in h 809 813 onu seyh hadhihi l dawla bu hanedanin buyugu unvaniyla onurlandirmis ve onu kendi varisi Musa nin islerinin basina getirmistir 811 in baslarinda Emin ile Horasan i kapsayan genis bir genel valilik alani verilmis olan Memun h 813 833 arasinda ic savas patlak verdi Emin Ali yi Memun u ve yandaslarini zaptetmekle gorevlendirdi Ali Abna dan cekilen 50 000 kisilik devasa bir ordunun basinda doguya dogru ilerledi ancak 3 Temmuz 811 deki Rey Muharebesi nde Tahir bin Huseyin komutasindaki cok daha kucuk bir Memun ordusu tarafindan ezici bir sekilde maglup olmus ve oldurulmustur SoyuOgullarindan Isa babasina Sistan da vali yardimcisi olarak hizmet etmis ancak 807 yilinda Rafi ibn al Layth in destekcileri tarafindan oldurulmustur Diger oglu Huseyin de Ali nin Horasan valiligi sirasinda Sistan da gorev yapmis ve Abbasi karsiti bir isyani bastirmis ve 811 2 de Suriye ye asker toplamistir Memun un birliklerinin na 812 813 yol acan ilerleyisiyle Huseyin Emin i kisa bir sure hapse atilmis ve Bagdat vatandaslarini Memun a destek vermeleri icin calismis ancak basarisiz olup ve oldurulmustur KaynakcaOzel a b c d e f g h Crone 1980 s 178 a b c d e f g Sourdel 1971 s 859 Bosworth 1989 s 250 Kennedy 2004 ss 144 145 Bosworth 1989 ss 250 254 Crone 1980 ss 178 179 Crone 1980 s 179 GenelBosworth C E Ed 1989 The History of al Ṭabari Volume 30 The ʿAbbasid Caliphate in Equilibrium The Caliphates of Musa al Hadi and Harun al Rashid A D 785 809 A H 169 192 SUNY series in Near Eastern studies Ingilizce Albany New York State University of New York Press ISBN 978 0 88706 564 4 Crone Patricia 1980 Slaves on Horses The Evolution of the Islamic Polity Ingilizce Cambridge Cambridge University Press ISBN 0 521 52940 9 Kennedy Hugh 2016 The Prophet and the Age of the Caliphates The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century Ingilizce Second bas Oxford ve New York Routledge ss 144 148 ISBN 978 1 138 78761 2 1975 The ʿAbbasid Caliphate in Iran Ed The Cambridge History of Iran Volume 4 From the Arab Invasion to the Saljuqs Ingilizce Cambridge Cambridge University Press ss 57 90 ISBN 0 521 20093 8 1971 Ibn Mahan Lewis B Ed The Encyclopaedia of Islam New Edition Volume III H Iram Ingilizce Leiden E J Brill s 859 OCLC 495469525