Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İdare hukuku, temeli anayasada belirlenen, idarenin faaliyet ve örgütlenmesine ilişkin kurallar öngören, kamuya tanınan üstünlük ve ayrıcalıklar ile bireye tanınan hak ve hürriyetlerin dengelenmesini sağlayan hukuk dalıdır.
Prof. Dr. 'ın tanımlamasına göre:
İdare hukuku, en geniş anlamıyla idarenin hukukudur. O halde, idare hukukunun konusunu belirlerken, önce idare kavramından ne anlaşılması gerektiğini açıklığa kavuşturmak zorundayız.
İdare ise, organik anlamda devlet yapılanması içerisinde belli görevleri yerine getirmek için oluşturulan örgüt ve bu örgütte istihdam edilenler olarak tanımlanır. Fonksiyonel anlamda ise idare ile kastedilen kamu hizmetlerini hayata yansıtmak için sahip olunması gereken nitelikler ve bu örgütün çalışma sistematiğidir.
İdarenin var oluş amacı kamu yararının gerçekleştirilmesidir. İdare hukuku da, kamu yararını oluşturmaya, bozulan yarar dengesini yeniden kurmaya yardımcı olarak idarenin faaliyet ve örgütlenmesini kurallara tabi kılar ve böylece bireyin hak ve hürriyetlerinin güvence altına alınmasını sağlar.
İdare hukuku, 19. yüzyılda ortaya çıkması bakımından kaynağını Roma'dan alan birçok hukuk dalına nazaran daha genç bir hukuk dalıdır. Gelişimini, değişen devlet modeli anlayışına bağlı olarak hızla sürdürmekte olan idare hukukunun uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar idari yargıda çözümlenir.
İdare Hukukunda Yöntem
İdare Hukuku, çoğu hukuk dalının tersine sadece bir veya bağlantılı birkaç kanundan oluşan bir hukuk dalı değildir. Onlarca farklı alanın ve yüzlerce tamamlayıcı yasanın toplamından oluşan geniş bir sistem oluşturur. Bu nedenle incelenmesinde ve hatta öğretilmesinde çeşitli sorunlar ortaya çıkar. Bunun için farklı yaklaşımlar geliştirilmiştir.
- Mevzuat Yaklaşımı: Bir ülkede var olan kanunlar incelenir. Dezavantajı çok zaman alıcı ve öğretim sürecinde sıkıcı hale gelmesidir.
- Tarihsel Yaklaşım: Kronolojik olarak bir ülkede veya tüm dünyada idare hukuku ile ilgili önemli gelişmeler incelenir. Dezavantajı tarihsel yönü ön plana çıktığı için hukuki incelemenin öneminin yitirilmesidir. Öğretim esnasında kronolojik ezber zorlayıcı bir duruma dönüşebilir.
- Karşılaştırmalı Yaklaşım: Farklı ülkelerdeki durumlar karşılaştırılır. Dezavantajı fazla sayıda ülke ele alındığında içinden çıkılamaz büyüklükte verilerle karşılaşılma olasılığıdır. Bunun için karşılaştırılacak ülke sayısı ve incelenecek alan doğru seçilmelidir. Öğretim esnasında konu hacmi çok geniş olduğu için gerekli zaman yetersizliği sorunuyla karşılaşılır.
- Sistem Yaklaşımı: İdare Hukukunun tüm dalları ve tüm yapı bir sitemlerden oluştuğu dikkate alınarak incelenir. Bunun için Genel Sistem Kuramı'ndan yararlanılır. Dezavantajı genellemelerin kimi zaman ayrıntıların önüne geçmesi, yapıya dair ilkesel anlayışa odaklanarak mevzuatın, tarihçenin göz ardı edilmesidir.
Özellikleri
- İdari rejim olarak adlandırılan ve Türkiye'de uygulanan idare hukuku, genç bir hukuk dalıdır.
- Tedvin (derleme) edilmemiştir.
- 1789 Devrimi'nden sonra Fransa'da ortaya çıkmıştır.
- İçtihatlara dayanmaktadır.
- İdare hukukunda, kamu yararı düşüncesi hâkimdir
- İdare hukukunun uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar, idari yargıda çözümlenir.
Alt Dalları
İdare Hukuku alanı bünyesinde birçok alt alan barındırmaktadır. Bunlar öğretide genel olarak şu şekilde sınıflandırılmaktadır:
- Regülasyon
- İmar Hukuku
- İhale Hukuku
- İdari Yaptırımlar
- Statü (Memur) Hukuku
- İdari Yargılama Usulü
- İdari Sözleşmeler Hukuku
Türkiye'de idari yargı
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
İdare hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümlenmesinde dolayısıyla idare hukukunun ilkelerinin belirlenmesi ve kaynaklarının yorumlanmasında yetkili yargı kolu Türkiye'de idari yargıdır. İdari yargı kolu şu mahkemelerden oluşmaktadır:
Kaynakları
İdare hukukunun kaynaklarının başında anayasa gelmektedir. Anayasadan sonra idare hukuku ile ilgili kanunlar, kanun hükmünde kararnameler, tüzük ve yönetmelikler sıralanır. Yargı içtihatları ve idari teamül ve tatbikat da elbette bu hukuk dalının kaynakları arasında sayılmalıdır.
Danıştay 10. Dairesi'nin 10.01.1995 tarih 1996/4274 E. ve 1998/5478 K. sayılı kararında idare hukukunun kaynaklarının neler olduğundan şöyle bahsedilmektedir:
| “ | ...idare hukukunun kodifiye edilmemiş olmasından kaynaklanan ve gelişen ihtiyaçlara cevap vermesi açısından idari yargı yerlerince geliştirilen bir takım ilkelerin yargı denetiminde dikkate alınması kaçınılmazdır. Bu ilkeler tüm demokratik ülkelerce kabul edilen, gerçek, soyut ve evrensel ilkelerdir. | „ |
 | Hukuk ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Kaynakça
- ^ Günday, M., İdare Hukuku, Ankara 2011
- ^ Aday Memur Hazırlayıcı Eğitim - İdare Hukuku 10 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., TC Adalet Bakanlığı, Eğiti Daire Başkanlığı, Bahtiyar AKYILMAZ – Murat SEZGİNER – Cemil KAYA (Sayfa: 2 - Madde:4)
- ^ a b İDARE HUKUKUNDA BİLİMSEL YAKLAŞIM SORUNU -I 27 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Dr. Sedat ÇAL, TBB Dergisi 2011 (92), Sayfa: 181-222
- ^ KAMU POLİTİKASINI TÜRK İDARE TARİHİ ÜZERİNDEN ÇALIŞMAK, Prof.Dr. Mete YILDIZ, Doç.Dr. Bican ŞAHİN, Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 34, Sayı 2, 2016 s. 133-158
- ^ Karşılaştırmalı Hukukta Eski ve Yeni, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, Yıl 2019, Cilt 18, Sayı 1, 79 - 111, 20.06.2019, Esin ÖRÜCÜ, Çevirmen: Nurcan YILMAZ ÖZEL, https://doi.org/10.26650/ihid.644409
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Idare hukuku temeli anayasada belirlenen idarenin faaliyet ve orgutlenmesine iliskin kurallar ongoren kamuya taninan ustunluk ve ayricaliklar ile bireye taninan hak ve hurriyetlerin dengelenmesini saglayan hukuk dalidir Prof Dr in tanimlamasina gore Idare hukuku en genis anlamiyla idarenin hukukudur O halde idare hukukunun konusunu belirlerken once idare kavramindan ne anlasilmasi gerektigini acikliga kavusturmak zorundayiz Idare ise organik anlamda devlet yapilanmasi icerisinde belli gorevleri yerine getirmek icin olusturulan orgut ve bu orgutte istihdam edilenler olarak tanimlanir Fonksiyonel anlamda ise idare ile kastedilen kamu hizmetlerini hayata yansitmak icin sahip olunmasi gereken nitelikler ve bu orgutun calisma sistematigidir Idarenin var olus amaci kamu yararinin gerceklestirilmesidir Idare hukuku da kamu yararini olusturmaya bozulan yarar dengesini yeniden kurmaya yardimci olarak idarenin faaliyet ve orgutlenmesini kurallara tabi kilar ve boylece bireyin hak ve hurriyetlerinin guvence altina alinmasini saglar Idare hukuku 19 yuzyilda ortaya cikmasi bakimindan kaynagini Roma dan alan bircok hukuk dalina nazaran daha genc bir hukuk dalidir Gelisimini degisen devlet modeli anlayisina bagli olarak hizla surdurmekte olan idare hukukunun uygulanmasindan dogan uyusmazliklar idari yargida cozumlenir Idare Hukukunda YontemIdare Hukuku cogu hukuk dalinin tersine sadece bir veya baglantili birkac kanundan olusan bir hukuk dali degildir Onlarca farkli alanin ve yuzlerce tamamlayici yasanin toplamindan olusan genis bir sistem olusturur Bu nedenle incelenmesinde ve hatta ogretilmesinde cesitli sorunlar ortaya cikar Bunun icin farkli yaklasimlar gelistirilmistir Mevzuat Yaklasimi Bir ulkede var olan kanunlar incelenir Dezavantaji cok zaman alici ve ogretim surecinde sikici hale gelmesidir Tarihsel Yaklasim Kronolojik olarak bir ulkede veya tum dunyada idare hukuku ile ilgili onemli gelismeler incelenir Dezavantaji tarihsel yonu on plana ciktigi icin hukuki incelemenin oneminin yitirilmesidir Ogretim esnasinda kronolojik ezber zorlayici bir duruma donusebilir Karsilastirmali Yaklasim Farkli ulkelerdeki durumlar karsilastirilir Dezavantaji fazla sayida ulke ele alindiginda icinden cikilamaz buyuklukte verilerle karsilasilma olasiligidir Bunun icin karsilastirilacak ulke sayisi ve incelenecek alan dogru secilmelidir Ogretim esnasinda konu hacmi cok genis oldugu icin gerekli zaman yetersizligi sorunuyla karsilasilir Sistem Yaklasimi Idare Hukukunun tum dallari ve tum yapi bir sitemlerden olustugu dikkate alinarak incelenir Bunun icin Genel Sistem Kurami ndan yararlanilir Dezavantaji genellemelerin kimi zaman ayrintilarin onune gecmesi yapiya dair ilkesel anlayisa odaklanarak mevzuatin tarihcenin goz ardi edilmesidir OzellikleriIdari rejim olarak adlandirilan ve Turkiye de uygulanan idare hukuku genc bir hukuk dalidir Tedvin derleme edilmemistir 1789 Devrimi nden sonra Fransa da ortaya cikmistir Ictihatlara dayanmaktadir Idare hukukunda kamu yarari dusuncesi hakimdir Idare hukukunun uygulanmasindan dogan uyusmazliklar idari yargida cozumlenir Alt DallariIdare Hukuku alani bunyesinde bircok alt alan barindirmaktadir Bunlar ogretide genel olarak su sekilde siniflandirilmaktadir Regulasyon Imar Hukuku Ihale Hukuku Idari Yaptirimlar Statu Memur Hukuku Idari Yargilama Usulu Idari Sozlesmeler HukukuTurkiye de idari yargiBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Idare hukukundan kaynaklanan uyusmazliklarin cozumlenmesinde dolayisiyla idare hukukunun ilkelerinin belirlenmesi ve kaynaklarinin yorumlanmasinda yetkili yargi kolu Turkiye de idari yargidir Idari yargi kolu su mahkemelerden olusmaktadir Danistay Askeri Yuksek Idare Mahkemesi Idare MahkemeleriKaynaklariIdare hukukunun kaynaklarinin basinda anayasa gelmektedir Anayasadan sonra idare hukuku ile ilgili kanunlar kanun hukmunde kararnameler tuzuk ve yonetmelikler siralanir Yargi ictihatlari ve idari teamul ve tatbikat da elbette bu hukuk dalinin kaynaklari arasinda sayilmalidir Danistay 10 Dairesi nin 10 01 1995 tarih 1996 4274 E ve 1998 5478 K sayili kararinda idare hukukunun kaynaklarinin neler oldugundan soyle bahsedilmektedir idare hukukunun kodifiye edilmemis olmasindan kaynaklanan ve gelisen ihtiyaclara cevap vermesi acisindan idari yargi yerlerince gelistirilen bir takim ilkelerin yargi denetiminde dikkate alinmasi kacinilmazdir Bu ilkeler tum demokratik ulkelerce kabul edilen gercek soyut ve evrensel ilkelerdir Hukuk ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Kaynakca Gunday M Idare Hukuku Ankara 2011 Aday Memur Hazirlayici Egitim Idare Hukuku 10 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde TC Adalet Bakanligi Egiti Daire Baskanligi Bahtiyar AKYILMAZ Murat SEZGINER Cemil KAYA Sayfa 2 Madde 4 a b IDARE HUKUKUNDA BILIMSEL YAKLASIM SORUNU I 27 Eylul 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dr Sedat CAL TBB Dergisi 2011 92 Sayfa 181 222 KAMU POLITIKASINI TURK IDARE TARIHI UZERINDEN CALISMAK Prof Dr Mete YILDIZ Doc Dr Bican SAHIN Hacettepe Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi Dergisi Cilt 34 Sayi 2 2016 s 133 158 Karsilastirmali Hukukta Eski ve Yeni Idare Hukuku ve Ilimleri Dergisi Yil 2019 Cilt 18 Sayi 1 79 111 20 06 2019 Esin ORUCU Cevirmen Nurcan YILMAZ OZEL https doi org 10 26650 ihid 644409