Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İkinci Kirte Muharebesi (İngilizce: Second Battle of Krithia) I. Dünya Savaşı sırasındaki Çanakkale Savaşı’nda, İtilaf kuvvetleri’nin Kirte Köyü ve hemen gerisindeki Alçıtepe’yi ele geçirmek için giriştikleri taarruzla 6 Mayıs - 8 Mayıs 1915 tarihleri arasında yaşanan muharebelerdir.
| İkinci Kirte Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Çanakkale Savaşı / Seddülbahir Cephesi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Fransa |  Osmanlı İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
 Albert d'Amade |
Remzi Bey | ||||||
| Güçler | |||||||
| 29. Tümen 105 Top Toplam: 25.000-28.000 | 7. Tümen 40 Top Toplam: 10.000-15.000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 6.500 | 2.000 | ||||||
Öncesi
Birinci Kirte Muharebesi’nin ardından her iki taraf da cepheyi hızla takviye etmekteydiler. İngiliz Savaş Bakanı Lord Kitchener, Mısır’daki 42. İngiliz Tümeni ile Gurkalardan oluşan bir Hint Tugayının Çanakkale Cephesine hareket etmesi emrini vermiştir. Fransa’da da bir tümen yola çıkmak için hazırlanmaktadır. Osmanlı tarafında ise Mareşal von Sanders her iki cephede de taarruza geçmeyi planlamaktadır. Bu amaçla Anadolu yakasından ve Saros bölgesinden kaydırılan birlikleri her iki cepheye denk olarak sevk etmiştir. 1 Mayıs’ta beş Osmanlı tümeni de cephelere ulaşmıştı. İstanbul’dan gönderilen 15. ve 16 Tümenler de yoldaydılar.
Arıburnu Cephesi’nde 1 Mayıs 1915 sabahı başlayan Osmanlı taarruzundan sonuç elde edilememişti. Taarruz akşam saatlerinde yenilenmiş fakat yine sonuçsuz kalmıştı. 2 Mayıs 1915 günü Anzak birliklerinin giriştiği taarruz da Osmanlı siperleri önünde etkisiz kalıp geri çekilmişti.
Seddülbahir Cephesi’nde ise (harekata) gece taarruzu olarak uygulanmıştı. Taarruzun Seddülbahir Cephesi’nde gece saatlerine alınmasında amaç, donanma destek atışından sakınmaktır. Arıburnu Cephesi’de donanma ateşi karşıdan gelirken Seddülbahir Cephesi’nde üç yandan gelmektedir. 1 Mayıs 1915 gecesi saat 22:00 de başlayan süngü hücumu, yer yer Osmanlı kuvvetlerinin İngiliz-Fransız mevzilerine girmesini sağlamıştır fakat sabah saatlerine kadar süren çatışmalar Osmanlı kuvvetleri açısından sonuç getirmemiştir. Osmanlı kuvvetleri mevzilerine çekilirken, 2 Mayıs 1915 sabahı saat 06:00 da İngiliz-Fransız cephesi bir karşı taarruza girişmiştir. Öğlen saatlerine kadar süren karşı taarruz da sonuçsuz kalmıştır. Aynı günün akşamı Mareşal von Sanders, taarruzun yenilenmesi emrini vermiştir. İstanbul’dan gönderilen 15. Tümen’in unsurları da cepheye ulaştıkça savaşa sürülmüştür. 3 Mayıs 1915 gününün öğlen saatlerine kadar süren çatışmalar her iki taraf açısından da sonuç getirmemişti.
Anzak komutanı General William Birdwood, son taarruzuyla her ne kadar sonuç elde edememişse de konumunu sağlamlaştırdığı görüşündedir. Emrindeki iki tugayı Seddülbahir Cephesi’ne takviye için gönderebilecektir. Ayrıca Seddülbahir Cephesi’ne iki tugaylık İngiliz takviyesi de ulaşmış bulunmaktadır.
General Ian Hamilton, Osmanlı kuvvetlerinin son muharebelerde ağır kayıplar verdiğini, fakat kısa zamanda yeni takviye birliklerini cepheye sevk edeceklerini bilmektedir. Seddülbahir Cephesi’ne ulaşan son takviyeleri kullanarak Kirte Köyü ve Alçıtepe yönünde yeniden taarruza geçmeye karar vermiştir. Aslında Mısır'dan yola çıkan 42. İngiliz Tümeni'nin ancak bir taburu 6 Mayıs 1915 sabahı sahile çıkabilecektir. Ancak Hamilton bu kuvvete güvenmek zorundadır, 42. Tümen'in diğer taburlarını beklemeye zamanı yoktur. Cephenin sağ kanadını tutmakta olan Fransız birliklerinin durumu gün geçtikçe kötüye gitmektedir. Art arda gelen Osmanlı karşı taarruzları, Anadolu yakasında konuşlanmış olan Osmanlı topçu bataryalarının salvoları, bölgeyi sarsmaktadır. Anadolu yakasındaki Osmanlı bataryasını susturmak amacıyla bir Fransız hafif kruvazöründen sökülerek sahile kurulan 140 mm.lik iki top da bu konuda yeterince etkili olamamıştır. General d'Amade, Hamilton'a gönderdiği raporda, özellikle Senegalli birliklerin artık cephede tutulmalarının güvenli olamayacağını bildirmektedir. Sonuç olarak General Hamilton, ikinci taarruzu fazla geciktiremeyeceğini düşünmektedir.
Taarruz planı
General Hamilton’un planı, harekâtın ilk aşamasında Fransız Doğu Sefer Kuvvetleri’nin ve İngiliz 29. Tümen’inin 1.5 km kadar ileri harekâtıdır. Cephenin sağ kanadı olan Fransız cephesinin ileri harekâtı Kerevizdere’nin sağ ve sol yanındaki sırtlardaki Osmanlı siperlerini atmak ve burada siper kazarak mevzi almak şeklinde olacaktır. Fransız birlikleri, harekât süresince bu hattan ileri çıkmayacaklardır. Ayrıca bu mevziler her ne bahasına olursa olsun elde tutulacaktır.
Harekâtın ikinci aşamasında İngiliz cephesinin sağ ve merkez kesimleri, sağ uç, Fransız sol ucundan ayrılmamak koşuluyla, sağa doğru bir çark hareketiyle ilerleyeceklerdir. İngiliz cephesinin sol kanadı ise ileri hareketle merkez kesimin sol kanadını örtecektir. Bu çark harekâtını yapmakla görevli İngiliz birlikleri, İngiliz cephesinin sağındaki Mürettep Tugay ve merkezindeki 88. Tugay’dır. Bu çark hareketiyle Kirte Köyü ele geçirilecektir. İngiliz cephesinin sol kanadı olan 125. Tugay (Mısır’dan takviye olarak gönderilen 42. Tümen’in tugayı) ise merkezdeki 88. Tugay’ın sol kenarıyla teması kaybetmeyerek ileri atılacak, bu sol kenar ile deniz arasına yayılacaktır. Ardından, Kirte Köyü’ün kuzeybatısındaki Yazıtepe’yi ve onun batısındaki Sarıtepe’yi ele geçirecektir.
Yedekte tutulan 87. Tugay ile Hint Tugayı, her aşamada ileri çıkarak öndeki kıtaların, ileri harekâtla boşaltmış oldukları mevzilerine yerleşecektir.
Harekâtın üçüncü aşaması, Alçıtepe’nin İngiliz 29. Tümeninin batı ve güneybatı yönlerinden yapılacak taarruzlarla ele geçirilmesidir. Bu taarruzlar harekâtın bu aşamasına kadar yedekte tutulan 87. Tugay ile Hint Tugayı tarafından yapılacaktır.
Savaş
İngiliz cephesinin solunda ilerleyen 125. Tugay, Zığındere Koyu sırtlarında yoğun bir ateşle karşılaşmıştır. Osmanlı tarafı, her ileri hareketi yoğun bir ateş altına almış, Tugay gün boyu kayda değer bir ilerleme kaydedemediği gibi kayıpları 350 kişiyi bulmuştu.
Merkezdeki 88. Tugay’ın ilerlemesi de yine kurşun yağmuruna tutulmuştur. Bu bölgede İngilizler 100 m. kadar bir ilerleme sağladılarsa da sol kanatlarını örtecek olan 125. Tugay’ın ilerleyememesi yüzünden ileri harekâtı durdurmak zorunda kaldılar.
Fransız tarafında da şiddetli ateş nedeniyle ilerleme sağlanamadığı gibi öğleden hemen sonra az sayıdaki askerden oluşan Osmanlı müfrezeleri sırtlardan aşağı doğru kayarak ateş açacak kadar cüretkar davranmaya başlamışlardır.[]
General Sır Ian Hamilton’un planında gün sonunda Alçıtepe’nin ele geçirilmesi öngörülmüştü. Ancak taarruzun ilk günü akşamı birkaç yüz metreden fazla ilerleme sağlanamamıştır. Dahası, cephe komutanlarından Hamilton’a ulaşan raporlarda, gün boyu süren çatışmalarda Osmanlı gözcü postalarıyla çarpışıldığı, asıl savunma hattıyla henüz temas kurulmadığı, Osmanlının asıl savunma hattının yerinin dahi saptanamadığı bildirilmektedir.
Osmanlı tarafında harekâtın ilk günü akşamında bir komuta değişikliği olmuştur. Seddülbahir Cephesi Komutanı Albay von Sodenstern görevden alınarak yerine General Weber atanmıştır. 5 Mayıs’ta savunma hatlarını ve Osmanlı birliklerinin durumunu incelemiş olan Weber Paşa, Birleşik Donanma'nın ateşiyle uğranılan kayıplar karşısında endişeye kapılmış ve Mareşal Liman Von Sanders’e cephenin, Alçıtepe gerisine çekilmesini önermiştir. Sanders, bu öneriye şiddetle karşı çıkmış, her karış toprak için savaşılması emrini vermiştir. Sanders, donanma ateşinden sakınmak için geri çekilmek değil, ileri çıkarak düşmanla burun buruna bulunmak gerektiğini ileri sürecektir. Gerçekten de Gelibolu’daki savaş, Avrupa’daki savaşlardan farklıdır. Osmanlının, “savunulabilir hatlara çekilmeleri” gibi bir seçenekleri yoktur. Gelibolu’daki topçu bataryalarının düşmesi, Çanakkale Boğazı’nın Birleşik Donanma'ya açılması demektir. Bu ise, İstanbul’un düşmesi, İmparatorluğun çökmesi sonucunu doğuracaktır. Türklerin, tırnaklarını toprağa geçirip her karış toprak için dövüşmekten başka seçenekleri yoktur.[]
Ertesi gün, 7 Mayıs sabahında yenilenen hazırlık ateşiyle İngiliz birliklerinin ilerleme çabası yine Osmanlı tarafının yoğun ateşiyle durduruldu. Zığındere sahillerine getirilen üç balon gemisinden salınan balonlar dahi Osmanlı siperlerinin yerini, daha önemlisi makineli tüfek yuvalarını saptayamadı. Bu yüzden topçu ateşi Osmanlı direnci üzerinde etkili olamamıştır.
İngiliz hatlarının sol kanadı olan Zığınsırtı’nda ilerleme sağlanamaması, tüm cephenin ileri hareketini engellemektedir. Bölgeye gelen Queen Elizabeth’in de katıldığı bombardımanla Osmanlıların ateş açtığı tepe hallaç pamuğu gibi atıldı. Bu bombardımanın da bir etkisi görülmedi. 125. İngiliz Tugayı’nın taburlarının her ileri hareketi Osmanlı tarafından kurşun yağmuruyla karşılanmaya devam etmiştir.
Merkez ve sağ kanatlar öğleye kadar 250 m. kadar ilerlemişlerdi. Ancak sol kanattaki 125. Tugay’ın ilerleyememesi üzerine ileri hareketlerini durdurdular. Merkezdeki 88. Tugay, plandaki gibi sağa doğru çark hareketini, sol kanadının açık kalacağı için yapamadı. Bu çark hareketi, 125. Tugay’ın ilerleyerek onun sol kanadını örtmesine bağlıydı.
Öğleden sonra saat 16:30 sonrasında 87. Tugay’ın da desteğiyle merkez bölgedeki 88. Tugay’ın taarruzu da bir ilerleme sağlayamamıştır. Esasen 87. Tugay, plana son aşamasında Alçıtepe’ye taarruzla görevlendirilen, o aşamaya kadar yedekte tutulacak kuvvetti.
Cephenin Fransız kesiminde ise merkez bölge, soldan bir ilerleme yapılmadıkça ilerlemelerinin mümkün olmadığını, sol tarafsa merkez bölümün ilerlemesi olmadan ileri harekât yapamayacaklarını rapor ediyorlardı. Öğleye doğru takviye edilen merkez bölüm 150 m. kadar ilerleyip bir Osmanlı siperini ele geçirdi. Fakat daha fazla ilerlemedi ve sağ kanadın ileri hareketi olmadan ilerlenemeyeceğini rapor etti. Kısa süre sonra da bir Osmanlı taarruzuyla geri atıldı.
Sonuç olarak Fransız cephesi, harekâtın ikinci gününde de, İngiliz birlikleri ile dayanak noktası oluşturacak hatta ulaşamamıştır.
Harekâtın üçüncü günü (8 Mayıs 1915) General Hunter Weston, 88. Tugay’ın ilerleyememesine bir çözüm buldu. 125. Tugay, ileri harekâtla bu tugayın sol yanını örtemiyorsa, bu işi 87. Tugay üstlenecekti. Arıburnu Cephesi’nden 29. Tümeni takviye etmek üzere aktarılan Yeni Zelanda Tugayı da bu ileri harekâtı destekleyecekti.
Saat 10:15'te başlayan hazırlık ateşi ardından İngiliz cephesinin merkez bölümünden başlatılan taarruz, o tarihe kadar Gelibolu Yarımadası’ndaki en yoğun topçu ateşi ardından başladı. Albay M.Cay komutasındaki Yeni Zelanda taburu, Osmanlı topçusunun ve tüfeklerinin ateşiyle yarı mevcudunu yitirmekle 300 m. kadar ilerleme sağlayabildi ve durduruldu. Diğer İngiliz birlikleri hemen hemen hiçbir ilerleme sağlayamadan kırıldılar. İngiliz kesiminde taarruz, ortalama 300 m.lik ilerlemenin ardından, saat 15:30 dolaylarında durdurulmuştur. Fransız kesiminde ise tek bir asker bile ilerleyememişti.
Üç günlük muharebeler sonucunda Müttefik kayıpları 6.500[], Osmanlı tarafının ise 2.000[] kişidir. En fazla ilerlenen noktalarda ileri harekât 500 m. kadar ilerleyebilmişti. Üç günlük çatışmalarda Müttefik kuvvetler toplam 18.000 top mermisi kullanmışlardır. General Sir Ian Hamilton, 8 Mayıs 1915 akşamı Lord Kitchener’e çektiği telgrafta şöyle yazmaktadır. “Hedefime varamadım. Harekat, başarısızlıkla sonuçlanmıştır… bu işin içinden sıyrılmanın bir yolunu da göremiyorum.”[]
Çıkartmanın ilk günü olan 25 Nisan 1915 tarihinden İkinci Kirte Muharebesi sonuna kadar Birleşik Krallık ve Anzak kayıpları her iki cephede toplam 14.000 ölü ve yaralı olmuştur.[] İngiliz 29. Tümeni, subaylarının yarıdan fazlasını, eratın da yarısını kaybetmişti.[]
Taarruz, planlanandan daha geç olarak saat 11:00 dolaylarında başlatıldı. İlk gün taarruzları, makineli tüfek etkisi ve/veya izlenimi yaratacak denli yoğun Osmanlı ateşi karşısında Kanlıdere, Kereviz Sırtı ve Çamlıbel Sırtlarında ortalama 350 m. kadar ilerleme sağlayabilmişlerdir. İkinci gün, 7 Mayıs'taki taarruzlar da aynı şekilde sonuçlanmıştır. Harekâtın üçüncü günü Arıburnu Cephesi'nden takviye olarak gelen Yeni Zelanda birliklerinin taarruzları, ağır kayıplarla başarısız olmuştur. Yeni Zelanda tugay komutanı Albay Francis Johnston'un karşı çıkmasına karşın General Hunter-Weston, tugayın taarruza devam etmesini emretmiştir. 8 Mayıs 1915 gününün akşam üzeri devam edilen taarruzla ortalama 450 m. ilerleme sağlanmıştır. Ancak kayıplar yüzde elliyi bulmuştur.[]
Saat 18:00 dolaylarında Fransız taarruzu da Kerevizdere ağzında başta ilerleme sağladıysa da Osmanlı karşı taarruzuyla geri çekilmiştir.
Üç gün süren muharebelerin sonucunda Müttefik ilerlemesi, ilk gün hedeflerinin de gerisinde kalmıştır.
Kaynakça
- 1915 Çanakkale Savaşı - İbrahim Artuç
- Büyük Harbin Tarihi Çanakkale Gelibolu Askeri Harekâtı - General C.F.Aspinall - Oglander (General Ian Hamilton'un karargâh subaylarından)
- Türk Kurmay Subaylarının Gözüyle Çanakkale Savaşı - Burhan Sayılır
Dış bağlantılar
- Osmanlı belgeleri arşivi [1]29 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ikinci Kirte Muharebesi Ingilizce Second Battle of Krithia I Dunya Savasi sirasindaki Canakkale Savasi nda Itilaf kuvvetleri nin Kirte Koyu ve hemen gerisindeki Alcitepe yi ele gecirmek icin giristikleri taarruzla 6 Mayis 8 Mayis 1915 tarihleri arasinda yasanan muharebelerdir Ikinci Kirte MuharebesiCanakkale Savasi Seddulbahir CephesiTarih6 Mayis 8 Mayis 1915BolgeGelibolu YarimadasiSonucOsmanli zaferiTaraflarBritanya Imparatorlugu Birlesik Krallik Hindistan Avustralya Yeni Zelanda FransaOsmanli ImparatorluguKomutanlar ve liderlerAylmer Hunter Weston Archibald Paris Albert d AmadeEduard von Sodenstern Erich Weber Halil Sami Bey Remzi BeyGucler29 Tumen Yeni Zelanda Tugayi 2 Avustralya Tugayi 1 Fransiz Tumeni 105 Top Toplam 25 000 28 0007 Tumen 9 Tumen 15 Tumen 40 Top Toplam 10 000 15 000Kayiplar6 5002 000OncesiBirinci Kirte Muharebesi nin ardindan her iki taraf da cepheyi hizla takviye etmekteydiler Ingiliz Savas Bakani Lord Kitchener Misir daki 42 Ingiliz Tumeni ile Gurkalardan olusan bir Hint Tugayinin Canakkale Cephesine hareket etmesi emrini vermistir Fransa da da bir tumen yola cikmak icin hazirlanmaktadir Osmanli tarafinda ise Maresal von Sanders her iki cephede de taarruza gecmeyi planlamaktadir Bu amacla Anadolu yakasindan ve Saros bolgesinden kaydirilan birlikleri her iki cepheye denk olarak sevk etmistir 1 Mayis ta bes Osmanli tumeni de cephelere ulasmisti Istanbul dan gonderilen 15 ve 16 Tumenler de yoldaydilar Ariburnu Cephesi nde 1 Mayis 1915 sabahi baslayan Osmanli taarruzundan sonuc elde edilememisti Taarruz aksam saatlerinde yenilenmis fakat yine sonucsuz kalmisti 2 Mayis 1915 gunu Anzak birliklerinin giristigi taarruz da Osmanli siperleri onunde etkisiz kalip geri cekilmisti Seddulbahir Cephesi nde ise harekata gece taarruzu olarak uygulanmisti Taarruzun Seddulbahir Cephesi nde gece saatlerine alinmasinda amac donanma destek atisindan sakinmaktir Ariburnu Cephesi de donanma atesi karsidan gelirken Seddulbahir Cephesi nde uc yandan gelmektedir 1 Mayis 1915 gecesi saat 22 00 de baslayan sungu hucumu yer yer Osmanli kuvvetlerinin Ingiliz Fransiz mevzilerine girmesini saglamistir fakat sabah saatlerine kadar suren catismalar Osmanli kuvvetleri acisindan sonuc getirmemistir Osmanli kuvvetleri mevzilerine cekilirken 2 Mayis 1915 sabahi saat 06 00 da Ingiliz Fransiz cephesi bir karsi taarruza girismistir Oglen saatlerine kadar suren karsi taarruz da sonucsuz kalmistir Ayni gunun aksami Maresal von Sanders taarruzun yenilenmesi emrini vermistir Istanbul dan gonderilen 15 Tumen in unsurlari da cepheye ulastikca savasa surulmustur 3 Mayis 1915 gununun oglen saatlerine kadar suren catismalar her iki taraf acisindan da sonuc getirmemisti Anzak komutani General William Birdwood son taarruzuyla her ne kadar sonuc elde edememisse de konumunu saglamlastirdigi gorusundedir Emrindeki iki tugayi Seddulbahir Cephesi ne takviye icin gonderebilecektir Ayrica Seddulbahir Cephesi ne iki tugaylik Ingiliz takviyesi de ulasmis bulunmaktadir General Ian Hamilton Osmanli kuvvetlerinin son muharebelerde agir kayiplar verdigini fakat kisa zamanda yeni takviye birliklerini cepheye sevk edeceklerini bilmektedir Seddulbahir Cephesi ne ulasan son takviyeleri kullanarak Kirte Koyu ve Alcitepe yonunde yeniden taarruza gecmeye karar vermistir Aslinda Misir dan yola cikan 42 Ingiliz Tumeni nin ancak bir taburu 6 Mayis 1915 sabahi sahile cikabilecektir Ancak Hamilton bu kuvvete guvenmek zorundadir 42 Tumen in diger taburlarini beklemeye zamani yoktur Cephenin sag kanadini tutmakta olan Fransiz birliklerinin durumu gun gectikce kotuye gitmektedir Art arda gelen Osmanli karsi taarruzlari Anadolu yakasinda konuslanmis olan Osmanli topcu bataryalarinin salvolari bolgeyi sarsmaktadir Anadolu yakasindaki Osmanli bataryasini susturmak amaciyla bir Fransiz hafif kruvazorunden sokulerek sahile kurulan 140 mm lik iki top da bu konuda yeterince etkili olamamistir General d Amade Hamilton a gonderdigi raporda ozellikle Senegalli birliklerin artik cephede tutulmalarinin guvenli olamayacagini bildirmektedir Sonuc olarak General Hamilton ikinci taarruzu fazla geciktiremeyecegini dusunmektedir Taarruz planiGeneral Hamilton un plani harekatin ilk asamasinda Fransiz Dogu Sefer Kuvvetleri nin ve Ingiliz 29 Tumen inin 1 5 km kadar ileri harekatidir Cephenin sag kanadi olan Fransiz cephesinin ileri harekati Kerevizdere nin sag ve sol yanindaki sirtlardaki Osmanli siperlerini atmak ve burada siper kazarak mevzi almak seklinde olacaktir Fransiz birlikleri harekat suresince bu hattan ileri cikmayacaklardir Ayrica bu mevziler her ne bahasina olursa olsun elde tutulacaktir Harekatin ikinci asamasinda Ingiliz cephesinin sag ve merkez kesimleri sag uc Fransiz sol ucundan ayrilmamak kosuluyla saga dogru bir cark hareketiyle ilerleyeceklerdir Ingiliz cephesinin sol kanadi ise ileri hareketle merkez kesimin sol kanadini ortecektir Bu cark harekatini yapmakla gorevli Ingiliz birlikleri Ingiliz cephesinin sagindaki Murettep Tugay ve merkezindeki 88 Tugay dir Bu cark hareketiyle Kirte Koyu ele gecirilecektir Ingiliz cephesinin sol kanadi olan 125 Tugay Misir dan takviye olarak gonderilen 42 Tumen in tugayi ise merkezdeki 88 Tugay in sol kenariyla temasi kaybetmeyerek ileri atilacak bu sol kenar ile deniz arasina yayilacaktir Ardindan Kirte Koyu un kuzeybatisindaki Yazitepe yi ve onun batisindaki Saritepe yi ele gecirecektir Yedekte tutulan 87 Tugay ile Hint Tugayi her asamada ileri cikarak ondeki kitalarin ileri harekatla bosaltmis olduklari mevzilerine yerlesecektir Harekatin ucuncu asamasi Alcitepe nin Ingiliz 29 Tumeninin bati ve guneybati yonlerinden yapilacak taarruzlarla ele gecirilmesidir Bu taarruzlar harekatin bu asamasina kadar yedekte tutulan 87 Tugay ile Hint Tugayi tarafindan yapilacaktir SavasIngiliz cephesinin solunda ilerleyen 125 Tugay Zigindere Koyu sirtlarinda yogun bir atesle karsilasmistir Osmanli tarafi her ileri hareketi yogun bir ates altina almis Tugay gun boyu kayda deger bir ilerleme kaydedemedigi gibi kayiplari 350 kisiyi bulmustu Merkezdeki 88 Tugay in ilerlemesi de yine kursun yagmuruna tutulmustur Bu bolgede Ingilizler 100 m kadar bir ilerleme sagladilarsa da sol kanatlarini ortecek olan 125 Tugay in ilerleyememesi yuzunden ileri harekati durdurmak zorunda kaldilar Fransiz tarafinda da siddetli ates nedeniyle ilerleme saglanamadigi gibi ogleden hemen sonra az sayidaki askerden olusan Osmanli mufrezeleri sirtlardan asagi dogru kayarak ates acacak kadar curetkar davranmaya baslamislardir kaynak belirtilmeli General Sir Ian Hamilton un planinda gun sonunda Alcitepe nin ele gecirilmesi ongorulmustu Ancak taarruzun ilk gunu aksami birkac yuz metreden fazla ilerleme saglanamamistir Dahasi cephe komutanlarindan Hamilton a ulasan raporlarda gun boyu suren catismalarda Osmanli gozcu postalariyla carpisildigi asil savunma hattiyla henuz temas kurulmadigi Osmanlinin asil savunma hattinin yerinin dahi saptanamadigi bildirilmektedir Osmanli tarafinda harekatin ilk gunu aksaminda bir komuta degisikligi olmustur Seddulbahir Cephesi Komutani Albay von Sodenstern gorevden alinarak yerine General Weber atanmistir 5 Mayis ta savunma hatlarini ve Osmanli birliklerinin durumunu incelemis olan Weber Pasa Birlesik Donanma nin atesiyle ugranilan kayiplar karsisinda endiseye kapilmis ve Maresal Liman Von Sanders e cephenin Alcitepe gerisine cekilmesini onermistir Sanders bu oneriye siddetle karsi cikmis her karis toprak icin savasilmasi emrini vermistir Sanders donanma atesinden sakinmak icin geri cekilmek degil ileri cikarak dusmanla burun buruna bulunmak gerektigini ileri surecektir Gercekten de Gelibolu daki savas Avrupa daki savaslardan farklidir Osmanlinin savunulabilir hatlara cekilmeleri gibi bir secenekleri yoktur Gelibolu daki topcu bataryalarinin dusmesi Canakkale Bogazi nin Birlesik Donanma ya acilmasi demektir Bu ise Istanbul un dusmesi Imparatorlugun cokmesi sonucunu doguracaktir Turklerin tirnaklarini topraga gecirip her karis toprak icin dovusmekten baska secenekleri yoktur kaynak belirtilmeli Ertesi gun 7 Mayis sabahinda yenilenen hazirlik atesiyle Ingiliz birliklerinin ilerleme cabasi yine Osmanli tarafinin yogun atesiyle durduruldu Zigindere sahillerine getirilen uc balon gemisinden salinan balonlar dahi Osmanli siperlerinin yerini daha onemlisi makineli tufek yuvalarini saptayamadi Bu yuzden topcu atesi Osmanli direnci uzerinde etkili olamamistir Ingiliz hatlarinin sol kanadi olan Ziginsirti nda ilerleme saglanamamasi tum cephenin ileri hareketini engellemektedir Bolgeye gelen Queen Elizabeth in de katildigi bombardimanla Osmanlilarin ates actigi tepe hallac pamugu gibi atildi Bu bombardimanin da bir etkisi gorulmedi 125 Ingiliz Tugayi nin taburlarinin her ileri hareketi Osmanli tarafindan kursun yagmuruyla karsilanmaya devam etmistir Merkez ve sag kanatlar ogleye kadar 250 m kadar ilerlemislerdi Ancak sol kanattaki 125 Tugay in ilerleyememesi uzerine ileri hareketlerini durdurdular Merkezdeki 88 Tugay plandaki gibi saga dogru cark hareketini sol kanadinin acik kalacagi icin yapamadi Bu cark hareketi 125 Tugay in ilerleyerek onun sol kanadini ortmesine bagliydi Ogleden sonra saat 16 30 sonrasinda 87 Tugay in da destegiyle merkez bolgedeki 88 Tugay in taarruzu da bir ilerleme saglayamamistir Esasen 87 Tugay plana son asamasinda Alcitepe ye taarruzla gorevlendirilen o asamaya kadar yedekte tutulacak kuvvetti Cephenin Fransiz kesiminde ise merkez bolge soldan bir ilerleme yapilmadikca ilerlemelerinin mumkun olmadigini sol tarafsa merkez bolumun ilerlemesi olmadan ileri harekat yapamayacaklarini rapor ediyorlardi Ogleye dogru takviye edilen merkez bolum 150 m kadar ilerleyip bir Osmanli siperini ele gecirdi Fakat daha fazla ilerlemedi ve sag kanadin ileri hareketi olmadan ilerlenemeyecegini rapor etti Kisa sure sonra da bir Osmanli taarruzuyla geri atildi Sonuc olarak Fransiz cephesi harekatin ikinci gununde de Ingiliz birlikleri ile dayanak noktasi olusturacak hatta ulasamamistir Harekatin ucuncu gunu 8 Mayis 1915 General Hunter Weston 88 Tugay in ilerleyememesine bir cozum buldu 125 Tugay ileri harekatla bu tugayin sol yanini ortemiyorsa bu isi 87 Tugay ustlenecekti Ariburnu Cephesi nden 29 Tumeni takviye etmek uzere aktarilan Yeni Zelanda Tugayi da bu ileri harekati destekleyecekti Saat 10 15 te baslayan hazirlik atesi ardindan Ingiliz cephesinin merkez bolumunden baslatilan taarruz o tarihe kadar Gelibolu Yarimadasi ndaki en yogun topcu atesi ardindan basladi Albay M Cay komutasindaki Yeni Zelanda taburu Osmanli topcusunun ve tufeklerinin atesiyle yari mevcudunu yitirmekle 300 m kadar ilerleme saglayabildi ve durduruldu Diger Ingiliz birlikleri hemen hemen hicbir ilerleme saglayamadan kirildilar Ingiliz kesiminde taarruz ortalama 300 m lik ilerlemenin ardindan saat 15 30 dolaylarinda durdurulmustur Fransiz kesiminde ise tek bir asker bile ilerleyememisti Uc gunluk muharebeler sonucunda Muttefik kayiplari 6 500 kaynak belirtilmeli Osmanli tarafinin ise 2 000 kaynak belirtilmeli kisidir En fazla ilerlenen noktalarda ileri harekat 500 m kadar ilerleyebilmisti Uc gunluk catismalarda Muttefik kuvvetler toplam 18 000 top mermisi kullanmislardir General Sir Ian Hamilton 8 Mayis 1915 aksami Lord Kitchener e cektigi telgrafta soyle yazmaktadir Hedefime varamadim Harekat basarisizlikla sonuclanmistir bu isin icinden siyrilmanin bir yolunu da goremiyorum kaynak belirtilmeli Cikartmanin ilk gunu olan 25 Nisan 1915 tarihinden Ikinci Kirte Muharebesi sonuna kadar Birlesik Krallik ve Anzak kayiplari her iki cephede toplam 14 000 olu ve yarali olmustur kaynak belirtilmeli Ingiliz 29 Tumeni subaylarinin yaridan fazlasini eratin da yarisini kaybetmisti kaynak belirtilmeli Taarruz planlanandan daha gec olarak saat 11 00 dolaylarinda baslatildi Ilk gun taarruzlari makineli tufek etkisi ve veya izlenimi yaratacak denli yogun Osmanli atesi karsisinda Kanlidere Kereviz Sirti ve Camlibel Sirtlarinda ortalama 350 m kadar ilerleme saglayabilmislerdir Ikinci gun 7 Mayis taki taarruzlar da ayni sekilde sonuclanmistir Harekatin ucuncu gunu Ariburnu Cephesi nden takviye olarak gelen Yeni Zelanda birliklerinin taarruzlari agir kayiplarla basarisiz olmustur Yeni Zelanda tugay komutani Albay Francis Johnston un karsi cikmasina karsin General Hunter Weston tugayin taarruza devam etmesini emretmistir 8 Mayis 1915 gununun aksam uzeri devam edilen taarruzla ortalama 450 m ilerleme saglanmistir Ancak kayiplar yuzde elliyi bulmustur kaynak belirtilmeli Saat 18 00 dolaylarinda Fransiz taarruzu da Kerevizdere agzinda basta ilerleme sagladiysa da Osmanli karsi taarruzuyla geri cekilmistir Uc gun suren muharebelerin sonucunda Muttefik ilerlemesi ilk gun hedeflerinin de gerisinde kalmistir Kaynakca1915 Canakkale Savasi Ibrahim Artuc Buyuk Harbin Tarihi Canakkale Gelibolu Askeri Harekati General C F Aspinall Oglander General Ian Hamilton un karargah subaylarindan Turk Kurmay Subaylarinin Gozuyle Canakkale Savasi Burhan SayilirDis baglantilarOsmanli belgeleri arsivi 1 29 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde