Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İlteber (Eski Türkçe: 
, ilteber), Türk Kağanlığı ve Hazar Kağanlığı'nın siyasi hiyerarşisinde kendisine vergi toplama ve bunun belirli bir miktarını Türk kağanına ödeme görevi bulunan boy başkanlarına verilen addır. Bu terime ilk kez, 680'de Kuzey Kafkasya Hunları'nda rastlanmaktadır. Hristiyan kaynaklarında, Albanya'da hüküm süren Hun derebeyinin adı Alp Ilteber olarak geçmektedir.
Türk devletlerinde kullanılışı
Türklerde bodunun başkanı kağan olmakla birlikte boyları ilteberler yönetmiştir. Türk Kağanlığı'nda kağana bağlı boyların başkanlarına yani uluş sahiplerine; toprak sahibi anlamında ilteber denilmiştir. Bilge Kağan Yazıtı'da Türk kağanının isyan çıkaran ilteberlere karşı mücadelesi şöyle anlatılır:
Uygur ilteber yüzçe erig ilgerü tezip bardı. (Uygur ilteberi yüzlerce eriyle karşımıza çıktı.)
Göktürklerde yılın belirli dönemlerinde toplanan Toygun'a boy başkanları katılırdı. Toygun'un dış işleri ve maliye gibi konulardaki temsilcisine de Toygun İlteber (Toygun İlteberi, Kurultay Baştemsilcisi) denilirdi. Kül Tigin'in ölümü üzerine Çin'den getirilen tezyinatçıları, Toygun temsilcisi ilteberin getirttiği 732'de dikilen Kül Tigin Yazıtı'nda şöyle anlatılır:
Bunça bedizçig toygun ilteber kelürti. (Bunca süslemeciyi Toygun'un ilteberi getirdi.)
Hazar Kağanlığı'nda hüküm süren derebeyleri, Volga Bulgarları (Volga Bulgarlarının bağımsızlıklarını ilan ettikleri 969'a kadar), Burtaşlar ve Kuzey Kafkasya Hunları tarafından ilteber adıyla adlandırılmıştır. Bu adlandırmanın bazı türevleri şunlardır: İlutwer, İlutver (Kuzey Kafkasya Hunları), Yiltawar ya da Elteber (Volga Bulgarları). Ayrıca Müslüman seyyah İbn-i Fadlan, Volga Türklerinin ilk Müslüman lideri olan Almış Han'ın daveti üzerine يلطوارyiltawar/yeltewer "İlteber" unvanı ile bilinen, bu Türk hakanını ziyaret ettiğini seyahatnamesinde bildirmiştir.
Sözcük kökeni
İlteber kelimesi, birleşik bir kelimedir. il "yurt, il" ismi ve tep- "basmak, egemenliği altına almak" fiilinin birleşmesiyle oluşmuştur. kısacası "il" ismi, sıfat fiil eki alarak "teber" biçimine dönüşen "tep-" fiiliyle birleşerek, "ili egemenliği altında tutan" anlamında Türkçe bir unvan oluşturmuştur. "İl" ismiyle ilteriş vb. başka unvanlar da türetilmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Konuyla ilgili yayınlar
- . The Jews of Khazaria. 3. düz. Rowman & Littlefield Publishers, 2018.
- Douglas M. Dunlop. The History of the Jewish Khazars, Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1954.
- Peter B. Golden. Khazar Studies: An Historio-Philological Inquiry into the Origins of the Khazars. Budapest: Akadémiai Kiadó, 1980.
- ve Omeljan Pritsak, Khazarian Hebrew Documents of the Tenth Century. Ithaca: Cornell University Press, 1982.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ilteber Eski Turkce ilteber Turk Kaganligi ve Hazar Kaganligi nin siyasi hiyerarsisinde kendisine vergi toplama ve bunun belirli bir miktarini Turk kaganina odeme gorevi bulunan boy baskanlarina verilen addir Bu terime ilk kez 680 de Kuzey Kafkasya Hunlari nda rastlanmaktadir Hristiyan kaynaklarinda Albanya da hukum suren Hun derebeyinin adi Alp Ilteber olarak gecmektedir Turk devletlerinde kullanilisiTurklerde bodunun baskani kagan olmakla birlikte boylari ilteberler yonetmistir Turk Kaganligi nda kagana bagli boylarin baskanlarina yani ulus sahiplerine toprak sahibi anlaminda ilteber denilmistir Bilge Kagan Yaziti da Turk kaganinin isyan cikaran ilteberlere karsi mucadelesi soyle anlatilir Uygur ilteber yuzce erig ilgeru tezip bardi Uygur ilteberi yuzlerce eriyle karsimiza cikti Gokturklerde yilin belirli donemlerinde toplanan Toygun a boy baskanlari katilirdi Toygun un dis isleri ve maliye gibi konulardaki temsilcisine de Toygun Ilteber Toygun Ilteberi Kurultay Bastemsilcisi denilirdi Kul Tigin in olumu uzerine Cin den getirilen tezyinatcilari Toygun temsilcisi ilteberin getirttigi 732 de dikilen Kul Tigin Yaziti nda soyle anlatilir Bunca bedizcig toygun ilteber kelurti Bunca suslemeciyi Toygun un ilteberi getirdi Hazar Kaganligi nda hukum suren derebeyleri Volga Bulgarlari Volga Bulgarlarinin bagimsizliklarini ilan ettikleri 969 a kadar Burtaslar ve Kuzey Kafkasya Hunlari tarafindan ilteber adiyla adlandirilmistir Bu adlandirmanin bazi turevleri sunlardir Ilutwer Ilutver Kuzey Kafkasya Hunlari Yiltawar ya da Elteber Volga Bulgarlari Ayrica Musluman seyyah Ibn i Fadlan Volga Turklerinin ilk Musluman lideri olan Almis Han in daveti uzerine يلطوارyiltawar yeltewer Ilteber unvani ile bilinen bu Turk hakanini ziyaret ettigini seyahatnamesinde bildirmistir Sozcuk kokeniIlteber kelimesi birlesik bir kelimedir il yurt il ismi ve tep basmak egemenligi altina almak fiilinin birlesmesiyle olusmustur kisacasi il ismi sifat fiil eki alarak teber bicimine donusen tep fiiliyle birleserek ili egemenligi altinda tutan anlaminda Turkce bir unvan olusturmustur Il ismiyle ilteris vb baska unvanlar da turetilmistir Ayrica bakinizIdil Bulgarlari Dogu AvrupaKaynakca Ethno Cultural Dictionary TURIK BITIG 1 Mart 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Subat 2016 Bilge Kagan Yaziti D37 Kultigin Yaziti K3 Sesen Ramazan Ibn Fadlan Seyahatnamesi Yeditepe Yayinevi s ٢٨ ISBN 978 605 4052 22 6 Gabain Eski Turkcenin Grameri TDK Yayinlari Konuyla ilgili yayinlar The Jews of Khazaria 3 duz Rowman amp Littlefield Publishers 2018 Douglas M Dunlop The History of the Jewish Khazars Princeton N J Princeton University Press 1954 Peter B Golden Khazar Studies An Historio Philological Inquiry into the Origins of the Khazars Budapest Akademiai Kiado 1980 ve Omeljan Pritsak Khazarian Hebrew Documents of the Tenth Century Ithaca Cornell University Press 1982