Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bilge Kağan Yazıtı veya Bilge Kağan Kitabesi, Türk dilinin en eski yazıtlarındandır. Orhun Yazıtları olarak bilinen yazıtlardan biridir.
Bu yazıt, Bilge Kağan'ın ölümünden (734) bir yıl sonra (735), kendi oğlu olan Tengri Kağan tarafından diktirilmiştir. Bu yazıtta da konuşan, Kül Tigin yazıtında olduğu gibi Bilge Kağan'dır.
Moğolistan'da Orhun Irmağı yakınlarında bulunmaktadır. Bilge Kağan Yazıtı ile Kül Tigin Yazıtı arasındaki uzaklık bir kilometredir. Göktürk yazısı ile yazılmıştır. Bazı bölümleri Kül Tigin Yazıtı'ndan aktarılmıştır. Ondan farklı olarak Kül Tigin'in ölümünden sonraki olayları da anlatmıştır. Kül Tigin kitabelerinin çevresinde Bilge Kağan'ın mezarının etrafında da balballar vardır. Bunları Yollug Tigin yazmıştır.
Genel bilgiler
Bilge Kağan Yazıtı'nın yüksekliği 3.80 metredir. Doğu yüzünde 41 satır, güney ve kuzey yüzlerinde on beşer satır yer almaktadır. Böylece Türkçe yazılmış olan toplam satır sayısı 71'i bulmaktadır. Batı yüzünde ise Çince bir yazı yer almaktadır. Kuzey yüzünün ilk 8 satırı Kül Tigin Yazıtı’nın güney yüzünde yer alan ilk 11 satır ile aynıdır. Ayrıca doğu yüzündeki ilk 24 satır ile Kül Tigin Yazıtının doğu yüzünde yer alan ilk 30 satır aynıdır. Bu yazıt ilk yazıt olarak tarihe geçmiştir. Bu yazıt, Kül Tigin Yazıtına oranla daha çok tahribat görmüştür. Bu nedenle metinler kesik ya da okunamaz durumdadır. Bu yazıtta konuşan Bilge Kağan'dır. Yazıt, 734 yılında ölen Bilge Kağan anısına, 735 yılında oğlu Tengri Kağan tarafından dikilmiştir. Yazıt, Bilge Kağan'ın oğlu Yollug Tigin tarafından yazılmıştır. Çince kitabenin altından Türkçe kitabe devam etmektedir. Ancak Çince kitabe tamamen silinmiştir. Bilge Kağan'ın ölümünden 1 yıl sonra oğlu tarafından yaptırılmıştır. Kitabede Bilge Kağan ve yeğeni Yollug Tigin'in sözleri yer almaktadır. Bilge Kağan Kitabesi hem devrilmiş, hem de parçalanmıştır. O yüzden tahribat ve silinti Bilge Kağan Kitabesinde çok fazladır. Bu abidenin etrafında yine türbe enkazı, heykeller ve balballar bulunmaktadır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Erdem,KONUR,"Orhun Yazıtlarında Sosyal ve Siyasi Mesajlar 23 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .",Edebiyat ve Sanat Akademisi
Dış bağlantılar
Vikikaynak'ta Orhun Yazıtları (Bilge Kağan) ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
- Bilge Kağan Yazıtı tam metni7 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- TÜRIK BITIG6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Genel Türkoloji okunuşlarının dışında bir okuma örnekleri barındıran bir çalışma)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bilge Kagan Yaziti veya Bilge Kagan Kitabesi Turk dilinin en eski yazitlarindandir Orhun Yazitlari olarak bilinen yazitlardan biridir Bilge Kagan Yaziti nin kopyasi Gazi Universitesi Bu yazit Bilge Kagan in olumunden 734 bir yil sonra 735 kendi oglu olan Tengri Kagan tarafindan diktirilmistir Bu yazitta da konusan Kul Tigin yazitinda oldugu gibi Bilge Kagan dir Mogolistan da Orhun Irmagi yakinlarinda bulunmaktadir Bilge Kagan Yaziti ile Kul Tigin Yaziti arasindaki uzaklik bir kilometredir Gokturk yazisi ile yazilmistir Bazi bolumleri Kul Tigin Yaziti ndan aktarilmistir Ondan farkli olarak Kul Tigin in olumunden sonraki olaylari da anlatmistir Kul Tigin kitabelerinin cevresinde Bilge Kagan in mezarinin etrafinda da balballar vardir Bunlari Yollug Tigin yazmistir Genel bilgilerBilge Kagan Yaziti nin yuksekligi 3 80 metredir Dogu yuzunde 41 satir guney ve kuzey yuzlerinde on beser satir yer almaktadir Boylece Turkce yazilmis olan toplam satir sayisi 71 i bulmaktadir Bati yuzunde ise Cince bir yazi yer almaktadir Kuzey yuzunun ilk 8 satiri Kul Tigin Yaziti nin guney yuzunde yer alan ilk 11 satir ile aynidir Ayrica dogu yuzundeki ilk 24 satir ile Kul Tigin Yazitinin dogu yuzunde yer alan ilk 30 satir aynidir Bu yazit ilk yazit olarak tarihe gecmistir Bu yazit Kul Tigin Yazitina oranla daha cok tahribat gormustur Bu nedenle metinler kesik ya da okunamaz durumdadir Bu yazitta konusan Bilge Kagan dir Yazit 734 yilinda olen Bilge Kagan anisina 735 yilinda oglu Tengri Kagan tarafindan dikilmistir Yazit Bilge Kagan in oglu Yollug Tigin tarafindan yazilmistir Cince kitabenin altindan Turkce kitabe devam etmektedir Ancak Cince kitabe tamamen silinmistir Bilge Kagan in olumunden 1 yil sonra oglu tarafindan yaptirilmistir Kitabede Bilge Kagan ve yegeni Yollug Tigin in sozleri yer almaktadir Bilge Kagan Kitabesi hem devrilmis hem de parcalanmistir O yuzden tahribat ve silinti Bilge Kagan Kitabesinde cok fazladir Bu abidenin etrafinda yine turbe enkazi heykeller ve balballar bulunmaktadir Ayrica bakinizKul Tigin Yaziti Tonyukuk YazitiKaynakca Erdem KONUR Orhun Yazitlarinda Sosyal ve Siyasi Mesajlar 23 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Edebiyat ve Sanat AkademisiDis baglantilarVikikaynak ta Orhun Yazitlari Bilge Kagan ile ilgili metin bulabilirsiniz Bilge Kagan Yaziti tam metni7 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde TURIK BITIG6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Genel Turkoloji okunuslarinin disinda bir okuma ornekleri barindiran bir calisma