İmlâ veya yazım, bir dilin söz varlığını o dilde yürürlükte olan ses, şekil, köken vb. kurallara uygun olarak yazıya geçirme; dildeki sözleri kurallarına uygun olarak yazma. Alfabetik dillerde standart belirleme açısından imlâ, ortografi biliminin bir alt disiplinidir.
Dilde imlâ ve telaffuz arasında sıkı bir ilişki olmasına rağmen bir dildeki alfabetik yazım, seslerin sırasının veya sözcüklerin konuşma dilindeki formlarının her zaman tam bir yansıması olmaz. Ünlü ve ünsüzler, harflerden bahsederken başka, seslerden bahsederken başka anlamlara gelebilir. Örneğin; İngilizceye ait imlâ kurallarında y harfi, yet örneğinde olduğu gibi sözcük başında kullanıldığı zaman ünsüz (), noisy örneğinde olduğu gibi kelime sonunda kullanıldığında ünlü () olabilir.
Türkçedeki bazı imlâ kuralları
'Bazı sesler sözcüklerin telaffuzlarında yer almalarına rağmen harf olarak imlâda yer almayabilirler. Örneğin Batılı dillerden Türkçeye geçmiş spor sözcüğünün telaffuzundaki "i" sesi; grup sözcüğünün telaffuzundaki ilk "u" sesi bu kelimelerin imlâsında yer almaz.
Bağlaç olan ki, ilgi eki olan -ki
Bağlaç olan ki ayrı yazılır: Geçmiş Zaman Olur ki, demek ki, kaldı ki, bilmem ki...
Buna karşın ilgi eki olan -ki bitişik yazılır: Gökteki Çakıl Taşı, Operadaki Hayalet, Vadideki Zambak...
Bağlaç olan de, bulunma hali eki olan -de
Bağlaç olan de (da) ayrı yazılır: Zenginler de Ağlar, Kaplumbağalar da Uçar, Kuşlar da Gitti...
Bu karşın çekim eki olan -de (-da, -te, -ta) bitişik yazılır: Alice Harikalar Diyarında, Doğu Ekspresi'nde Cinayet, Venedik'te Ölüm...
Yabancı özel isimler
Latin yazı sistemini kullanan dillerdeki özel adlar Türkçeye aktarılırken kendi dillerindeki özgün imlâlarıyla yazılır: Descartes, Calvin, Beethoven, Grimm, Shakespeare, Rousseau... Harflerde Türk alfabesinde kullanılmayan ek işaretler varsa yine özgün yazılışlarına uyulur: Molière, Ibáñez... Yabancı özel adlardan türetilmiş akım adları Türkçe söylenişlerine göre yazılır: Dekartçılık, Kalvencilik, Epikürcülük...
Yunanca ya da Rusça gibi kiril alfabesini kullanan dillerden Türkçeye aktarılan özel isimler kendi dillerindeki harflerin Türkçedeki ses değerini karşılayan harflerle yazılır: Homeros, Euripides, Sokrates, Platon, Papandreu, Bolşevik, Puşkin, Tolstoy, Çaykovski...
Kökeni Arapça ve Farsça olan özel isimler Türkçenin ses ve yapı özelliklerine göre yazılır: Ahmet, Saadettin, Mekke, Tebriz, İsfahan...
Japonca ve Çince gibi uzak doğu dillerinden gelen özel isimler Türkçedeki yerleşik biçimlerine göre yazılır: Pekin, Şanghay, Konfüçyüs, Tokyo, Nagazaki...
Şapka (düzeltme) işaretinin kullanımı
Türkçe imlâ kurallarında sesli harflerin şapkalı yazılışları (â, ê, î, ô, û) sanılanın aksine hiçbir zaman kaldırılmamıştır. Türk Dil Kurumu, sesli harflerin üzerine konan şapka işareti için düzeltme işareti terimini kullanmaktadır. Örneğin; kendinden önce gelen ünsüzün ince okunacağını belirtmek için şapka kullanılır: tezgâh, dükkân, mahkûm, sükût, Elâzığ, İslâhiye, Lâpseki, Selânik... Ayrıca; nispet ekinin iyelik ekiyle karışmasını engellemek için de şapka işareti kullanılır: askerî okul, dinî bilgiler, ilmî tartışmalar, resmî kuruluşlar... Nispet eki alan kelimelere ek getirildiğinde şapka işareti olduğu gibi kalır: resmîleştirmek, resmîlik...(Bilgisayar klavyesinde şapkalı harfleri yazabilmek için Shift ve 3 tuşlarına birlikte bastıp çektikten sonra şapkalı kullanılmak istenen harfe basılır.)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . tdk.gov.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2014.
- ^ "spelling." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2011.
- ^ . www.tdk.gov.tr. 18 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2022.
- ^ . www.tdk.gov.tr. 8 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2022.
- ^ a b c d . www.tdk.gov.tr. 20 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2022.
- ^ . www.tdk.gov.tr. 17 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2022.
- ^ . www.tdk.gov.tr. 18 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Imla veya yazim bir dilin soz varligini o dilde yururlukte olan ses sekil koken vb kurallara uygun olarak yaziya gecirme dildeki sozleri kurallarina uygun olarak yazma Alfabetik dillerde standart belirleme acisindan imla ortografi biliminin bir alt disiplinidir Dilde imla ve telaffuz arasinda siki bir iliski olmasina ragmen bir dildeki alfabetik yazim seslerin sirasinin veya sozcuklerin konusma dilindeki formlarinin her zaman tam bir yansimasi olmaz Unlu ve unsuzler harflerden bahsederken baska seslerden bahsederken baska anlamlara gelebilir Ornegin Ingilizceye ait imla kurallarinda y harfi yet orneginde oldugu gibi sozcuk basinda kullanildigi zaman unsuz jet noisy orneginde oldugu gibi kelime sonunda kullanildiginda unlu ˈnɔɪ zi olabilir Turkcedeki bazi imla kurallari Bazi sesler sozcuklerin telaffuzlarinda yer almalarina ragmen harf olarak imlada yer almayabilirler Ornegin Batili dillerden Turkceye gecmis spor sozcugunun telaffuzundaki i sesi grup sozcugunun telaffuzundaki ilk u sesi bu kelimelerin imlasinda yer almaz Baglac olan ki ilgi eki olan ki Baglac olan ki ayri yazilir Gecmis Zaman Olur ki demek ki kaldi ki bilmem ki Buna karsin ilgi eki olan ki bitisik yazilir Gokteki Cakil Tasi Operadaki Hayalet Vadideki Zambak Baglac olan de bulunma hali eki olan de Baglac olan de da ayri yazilir Zenginler de Aglar Kaplumbagalar da Ucar Kuslar da Gitti Bu karsin cekim eki olan de da te ta bitisik yazilir Alice Harikalar Diyarinda Dogu Ekspresi nde Cinayet Venedik te Olum Yabanci ozel isimler Latin yazi sistemini kullanan dillerdeki ozel adlar Turkceye aktarilirken kendi dillerindeki ozgun imlalariyla yazilir Descartes Calvin Beethoven Grimm Shakespeare Rousseau Harflerde Turk alfabesinde kullanilmayan ek isaretler varsa yine ozgun yazilislarina uyulur Moliere Ibanez Yabanci ozel adlardan turetilmis akim adlari Turkce soylenislerine gore yazilir Dekartcilik Kalvencilik Epikurculuk Yunanca ya da Rusca gibi kiril alfabesini kullanan dillerden Turkceye aktarilan ozel isimler kendi dillerindeki harflerin Turkcedeki ses degerini karsilayan harflerle yazilir Homeros Euripides Sokrates Platon Papandreu Bolsevik Puskin Tolstoy Caykovski Kokeni Arapca ve Farsca olan ozel isimler Turkcenin ses ve yapi ozelliklerine gore yazilir Ahmet Saadettin Mekke Tebriz Isfahan Japonca ve Cince gibi uzak dogu dillerinden gelen ozel isimler Turkcedeki yerlesik bicimlerine gore yazilir Pekin Sanghay Konfucyus Tokyo Nagazaki Sapka duzeltme isaretinin kullanimi Turkce imla kurallarinda sesli harflerin sapkali yazilislari a e i o u sanilanin aksine hicbir zaman kaldirilmamistir Turk Dil Kurumu sesli harflerin uzerine konan sapka isareti icin duzeltme isareti terimini kullanmaktadir Ornegin kendinden once gelen unsuzun ince okunacagini belirtmek icin sapka kullanilir tezgah dukkan mahkum sukut Elazig Islahiye Lapseki Selanik Ayrica nispet ekinin iyelik ekiyle karismasini engellemek icin de sapka isareti kullanilir askeri okul dini bilgiler ilmi tartismalar resmi kuruluslar Nispet eki alan kelimelere ek getirildiginde sapka isareti oldugu gibi kalir resmilestirmek resmilik Bilgisayar klavyesinde sapkali harfleri yazabilmek icin Shift ve 3 tuslarina birlikte bastip cektikten sonra sapkali kullanilmak istenen harfe basilir Ayrica bakinizTelaffuzKaynakca tdk gov tr 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mayis 2014 spelling Encyclopaedia Britannica Ultimate Reference Suite Chicago Encyclopaedia Britannica 2011 www tdk gov tr 18 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Subat 2022 www tdk gov tr 8 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Subat 2022 a b c d www tdk gov tr 20 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Subat 2022 www tdk gov tr 17 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Subat 2022 www tdk gov tr 18 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Subat 2022