İnfaz Edilmiş Rönesans (Ukraynaca: Розстріляне відродження, Червоний ренесанс, romanize: Rozstriliane vidrodzhennia, Chervonyi renesans) 1920'lerde ve 1930'ların başlarında Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde yaşayan Ukraynalı şairler, yazarlar ve sanatçılar jenerasyonunu tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Büyük Dönüş'ten sonra, yeni Sovyet Başbakanı Joseph Stalin, Bolşevik Devrimi sonrası <i id="mwYA">Korenizatsiya</i> ve Ukraynalılaştırma politikalarını tersine çevirmeye karar verdiğinde, dışa dönük Sovyet yanlısı şairler ve yazarlar, Stalin'in Romanov Hanedanı'nın Ukrayna'nın Ruslaştırılması politikasına geri dönme kararına boyun eğmeyi reddetti. Bunun sonucunda Ukraynalı şairler ve yazarlar toplu tutuklamalara maruz bırakıldılar ve daha sonra Holodomor'un öncülü niteliğindeki birçok durumda Karelya'daki Sandarmokh infaz ve toplu mezar alanında idam edildi veya bastırıldı. "İnfaz Edilmiş Rönesans" terimi ilk olarak anti-komünist Polonyalı göçmen yayıncı Jerzy Giedroyc tarafından 1959'da Ukraynalı göçmen ve edebiyat eleştirmeni Yurii Lavrinenko'ya yazdığı bir mektupta, o jenerasyon tarafından yazılmış en iyi planlı bir antolojisinin başlığı olarak önerildi.
Arka plan
Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Rus İmparatorluğu'nun çöküşü, emperyal sansürün kaldırılması, bağımsız bir Ukrayna devletinin kurulması ve Sovyet rejiminin 1920'lerde sergilediği kültürel hoşgörü, Ukrayna'da şaşırtıcı bir edebi ve kültürel faaliyet rönesansına yol açtı. Çok sayıda yeni yazar ve şair ortaya çıktı ve Ukrayna edebiyatının çehresini değiştiren düzinelerce edebi grup oluşturdu. Bu süreçler, yerlileştirme siyaseti (Ukrayna'da buna Ukraynalılaştırma deniyordu), Yeni Ekonomi Politikası (devlet kapitalizmi) ve okuma yazarlık oranının yüzde yüze ulaşmasıyla desteklendi .
İsim
“İnfaz Edilmiş Rönesans” terimi, Paris merkezli Kultura yayıncılık kooperatifinin editörü Jerzy Giedroyc tarafından önerildi ve Polonya diasporasının her yerinden anti-komünist yazarlar bu konu üzerinde titizlikle çalışmaya başladı. Giedroyc bu terimi ilk kez Yuri Lavrinenko'ya yazdığı 13 Ağustos 1958 tarihli bir mektupta kullanmış ve bunu Lavrinenko'nun Kultura'nın isteği üzerine hazırladığı 1917-1933 yılları arasındaki antolojisinin başlığı olarak önermiştir: "İsim hakkında. Genel bir isim vermek daha iyi olabilir mi: “İnfaz Edilmiş Rönesans. Antoloji 1917-1933 vb." Bu isim gecelekte muhteşem görünecek. Öte yandan, daha mütevazı bir isim olan Güldeste, yalnızca Demir Perde'nin nüfuzunu kolaylaştırabilir. Ne düşünüyorsun?" Lavrinenko, "Öyle olsun" diye yanıtladı.
"İnfaz Edilmiş Rönesans: 1917-1933'ten Güldeste: Şiir-düzyazı-drama-deneme" antolojisi, 1959'da Paris'te Kultura aracılığıyla Jerzy Giedroyc'un girişimi ve harcamalarıyla ortaya çıktı o dönemde Ukrayna edebiyatı tarihi için en önemli kaynaklardan biri oldu. 1920'lerde ve 1930'larda Ukrayna şiirinin, nesrinin ve denemesinin en iyi örnekleri olarak kabul edilir.
1920'lerin Ukrayna edebiyatı araştırmacısı Yarina Tsymbal'a göre, "İnfaz Edilmiş Rönesans" antoloji için iyi bir isimdi, ancak tüm yaratıcı entelijansiya jenerasyonu için uygun değildi. Kendi görüşüne göre "Kızıl Rönesans" daha uygun bir metafordu çünkü bu bir öz unvandı. Bu terim ilk olarak 1925'te, hem Olexander Leites'in "Ukrayna Edebiyatının Rönesansı" kitabının hem de Volodymyr Gadzinskyi'nin "Kızıl Rönesans'ın Çağrısı" şiirinin aynı anda ve bağımsız olarak yayımlanmasıyla ortaya çıktı. Aynı yıl, Neo-Lif dergisi, yine Gadzinskyi tarafından yazılan bir önsözde şöyle geçmekteydi: "Bizim için geçmiş, Kızıl Rönesans'ın büyük yapısında yalnızca bugünü ve geleceği kavramanın bir aracı, faydalı bir deneyim ve önemli bir uygulamadır."
Yeni elit
Ancak Lavrinenko, İnfaz Edilmiş Rönesans'ı yalnızca bir antoloji başlığından daha fazlası olarak gördü ve onu hem Ukraynalı şairlerin hem de yazarların şehadetini kapsayan ve aynı zamanda onların mirasını ve Ukrayna kültürünü diriltme gücünü temsil eden bir terim olarak geliştirdi. İnfaz Edilmiş Rönesans paradigması - ulusal komünist bakış açısı ve Ukrayna'nın ilk Sovyet aydınlarını millileştirme çerçevesiyle birlikte - daha sonra Komünist rejime ulusal bir muhalefet kurma çabasının bir bileşeni olarak ortaya çıkacak ve sonunda bağımsız ve birleşik bir ülke mücadelesine katkıda bulunan yeni entelektüel seçkinler ortaya çıkacaktı.
Yeni Ukraynalı entelektüellerin bakış açısının ana bileşenleri isyan, bağımsız düşünce ve kendi ideallerine gerçek inançtı. Çoğu zaman, kitlelere değil, bireye yönelenler entelektüellerdi. Bir polis devletinde iç göçün diğer birçok faili gibi, onların dışa dönük "Sovyetlikleri" derin aramaları ve sorgulamaları gizledi.
Alt sınıflardan (hizmetçiler, rahip aileleri, sanayi işçileri ve köylüler) çıkan Ukrayna seçkinlerinin yeni jenerasyonu, savaş, kıtlık ve günlük ekmek kazanma ihtiyacı nedeniyle genellikle sistematik eğitim alma fırsatına sahip değildi. Yine de, "mümkün olanın eşiğinde" çalışarak, dünya kültürünü tanımak için her fırsatı kullanmaya, yaratıcılığın kanatlarını açmaya çalışarak, en son akımlarla iç içe oldular ve güncel sanat oluşturmada başarılı oldular.
Günümüzde, S. Pavlychko'ya göre edebiyat “her zamankinden çok daha geniş bir kitleye ulaştığı için, Ukrayna'nın dünya tarihindeki yolunu anlayan, düşüncelerinde bağımsız, Ukrayna edebiyatının gelişimi hakkında çeşitli fikirlere sahip, ulusal bağımsızlık mücadelesinin ahlaki bir yükü ve zaferleri ve yenilgileri olan yeni bir jenerasyon ortaya çıkmaktadır. Yeni jenerasyonun eğitim seviyesi yüksektir. Edebiyat alanında çok sayıda yazar ve aydın çalışmaya devam etmektedir. Ukraynalı bilim insanları bu dönemde ilk kez ulusal üniversitelerin izleyicileriyle konuştular. İlk kez farklı sanatsal yönler, gruplar ve okullar hızla farklılaştı. Bununla birlikte, kültürel yaşamın modernleşme eğilimi, en başından beri ideolojiye boyun eğme ve daha sonra yıkımı tamamlama eğilimi ile paralel bir eğilim içinde bir arada bulunmuştur.
Edebi süreç
Yazarlar çoğunlukla farklı tarzlara veya konumlara sahip edebi organizasyonlarda bir araya gelmektedir. 1925 ve 1928 arasındaki dönem, Mykola Khvylovy'nin girişimiyle "edebiyat tartışması" olarak tanımlanmaktadır. Tartışmanın amaçlarından birisi, yeni Ukrayna Sovyet edebiyatının gelişim yolları ve yazarın toplumdaki rolüydü. Khvylovy ve arkadaşları, Rus yerine Batı Avrupa kültürüne yönelik bir yönelimi destekliyorlardı, siyasi ideoloji olarak Komünizmi reddetmemelerine rağmen "kırmızı grafomaniyi" reddediyorlardı.
O zamanın ana edebi organizasyonları şunlardı:
- "Hart" (Ukraynaca: Гарт, sertleşme) 1923-25 arasında faaliyetteydi. Ana hedefi, her türden proleter sanatçıyı proleter kültürünün daha da gelişmesiyle birleştirmekti. "Hart"ın gerekliliklerinden biri de Ukraynacanın kullanılmasıydı. Örgütün lideri Vasyl Ellan-Blakytny öldükten sonra organizasyonun da varlığı sona erdi.
- (Ukraynaca: ВАПЛІТЕ, Ücretsiz Proleteredari Akademisi'nin kısaltması) 1926'da Mykola Khvylovy tarafından "Hart" temelinde kuruldu. Amacı, Batı Avrupa kültürünün en iyi başarılarını benimseyerek yeni Ukrayna edebiyatı yaratmaktı. VAPLITE, Komünizmi siyasi ideoloji olarak kabul ediyordu, ancak edebiyatın ideolojik anlamının gerekliliğini onun temel gereği olarak reddediyorlardı. VAPLITE üyeleri arasında Oleksandr Dovzhenko, , , Mayk Johansen, , Oleksa Slisarenko, Mykola Bazhan, Yurii Smolych, Yulian Shpol gibi isimler vardı.
- MARS (Ukraynaca: МАРС, Devrim Edebiyatı Atölyesi'nin kısaltması) 1924-29'da (öncelikle "Lanka" adı altında) faaliyet göstermekteydi. MARS'ın ana esası, o dönemi dürüst ve sanatsal bir şekilde tanımlamaktı. Organizasyonun üyeleri arasında Valerian Pidmohylny, Hryhorii Kosynka, Yevhen Pluzhnyk, Borys Antonenko-Davydovych, Todos Osmachka, Ivan Bahrianyi, Maria Halych gibi isimler vardı.
- "Aspanfut" (Ukraynaca: Аспанфут), daha sonra Komunkult (Ukraynaca: Комункульт) Ukraynalı fütüristlerin katıldığı bir organizasyonuydu. Değerleri "Komünizm, enternasyonalizm, sanayicilik, rasyonalizasyon, icatlar, kalite" idi. Üyeleri arasında , Heo Shkurupii, Yurii Yanovsky, Yulian Shpol gibi isimler vardı.
- Neoklasikçiler (Ukraynaca: Неокласики) takipçileri arasında Mykola Zerov, Maksym Rylsky, Pavlo Fylypovych, Mykhailo Drai-Khmara gibi isimler olan bir modernist edebi hareketiydi. Hiçbir zaman resmi bir organizasyon veya program oluşturmadılar, ancak kültürel ve estetik ilgileri paylaştılar. Yüksek sanat eserleriyle ilgilendiler ve "kitle sanatını", didaktik yazıları ve propaganda çalışmalarını küçümsediler.
- "Pluh" (Ukraynaca: Плуг, saban anlamında) kırsal yazarların bir katıldığı bir organizasyondu. Temel esasları "köylüler arasında sahipli ideolojiye karşı mücadele ve Proleter devrimin ideallerinin desteklenmesi" idi. Üyeleri arasında Serhii Pylypenko, Petro Panch, Dokiia Humenna, Andrii Holovko gibi isimler vardı.
- "Zakhidna Ukraina" (Ukraynaca: Західна Україна; Batı Ukrayna anlamında) - Nisan 1926'dan sonra Batı Ukrayna toprakları olan Kiev, Odesa, Dnipro, Poltava'dan gelen 50 yazar ve sanatçıyı içeren bağımsız edebi kuruluş olarak "Pluh" dan ayrıldı. Dmytro Zagul ve daha sonra Myroslav Irchan tarafından yönetildi.
Yenilik
Düzyazı iki akıma bölünmüştür: olay örgüsü (anlatı) ve olay örgüsü olmayan düzyazı. Tema-dışı eserlerde, ana konu cümle veya kelime değil, Khvylovyi'nin dediği gibi alt metin, ruh, "kelimenin kokusu" idi. Güçlü duyguların ve fenomenlerin nüfuz etme tarzına neo-romantizm veya dışavurumculuk denir. Mykola Khvylovy, Yurii Yanovsky, Andrii Holovko, Julian Shpol, Oleksa Vlyko, Les Kurbas, Mykola Kulish ve diğerleri bu yönde çalıştı.
Khvylovy'nin Ya (Romantyka) (Ben (romantizm)) adlı romanının ana fikri, devrimde bir hayal kırıklığı, çığlık atan çelişkiler ve o zamanın insanının bölünmesidir. Ana karakter, adı olmayan ve dolayısıyla kişiliği olmayan, ruhu olmayan bir kişidir. Devrim uğruna annesini öldürür ve "Devrim böyle bir fedakarlığa değer miydi?" sorusuyla kendini azarlar.
Ukrayna edebiyatında ilk kez Valeryan Pidmogylny'nin Şehir (roman) adlı eserinde varoluşçuluk felsefesinin unsurları görülür. Zevk peşindeki ana karakter, fiziksel ihtiyaçları tatmin etmekten en yüksek dini ihtiyaçlara doğru yönelir. Bununla birlikte, bu kadar karmaşık bir konuda bile, yazar romanı basit bir "halk" felsefesi anlatısına dönüştürmez, onu ulusal dünya görüşüne uygulanmasında yaratıcı bir şekilde aktarır.
Şiirde en ilginç olanı sembolistler Olexandr Oles ve Pavlo Tychyna'dır. Tychyna, Güneşin Klarnet'i adlı koleksiyonunda, Ukrayna doğasının zenginliğini düşünen ve temel nedenlerine ulaşmak isteyen eğitimli ve ince bir zihnin genişliğini yansıtmıştır.
SSCB Komünist Partisi yenilgisini fark ettiğinde, baskı, sessizlik, ezici eleştiriler, tutuklamalar, infazlar gibi yasak yöntemlerle çalışmaya başladı. Yazarlar intihar (Khvylovyi), baskı ve toplama kampları (Gulag) (B. Antonenko-Davidovich, Ostap Vyshnya), sessizlik (Ivan Bahrianyi, V. Domontovich), göç (V. Vynnychenko, Y. Malaniuk) ya da partinin yüceltilmesi üzerine yazılmış eserler (, Mykola Bazhan) yazmak zorunda kaldılar. Sanatçıların çoğu baskıya maruz bırakıldı ya da öldürüldü.
Baskılar, tutuklamalar ve infazlar
1920'lerin sonlarında Stalin Yeni Ekonomik Politika'yı kaldırdı ve zorunlu kolektivizasyona geri döndü. Bu bağlamda kültür politikalarında da değişimler meydana geldi. bu sürece dair ilk örneklerden birisi, 1930'da 15'i idam edilen ve 248'i cezaevine gönderilen 474 kişinin (çoğunlukla bilim adamı) mahkemelere düştüğü Ukrayna'ya Özgürlük Birliği süreciydi.
Ukrayna aydınlarının kitlesel imhasının başlangıcı, Mykhailo Yalovy'nin tutuklandığı ve Mykola Khvylovyi'nin Harkiv'deki Slovo Evi'nde intiharının gerçekleştiği Mayıs 1933 olarak gösterilir.
Kampanya 1934'ten 1940'a doğru yoğunlaştı ve 1937-1938 Büyük Temizlik sırasında zirveye ulaştı. Genel olarak, 223 yazar tacize, tutuklamaya ve bazı davalar sonucunda hapis cezası almaya veya idama maruz bırakıldı. Sovyet baskıcı rejiminin eylemlerinin doruk noktası, Ekim darbesinin 20. yıldönümü arifesinde gerçekleştirilen "karşı-devrimcilerin" toplu infazlarıydı. 1920'lerde ortaya çıkan Ukrayna rönesansının temsilcilerinden olan yaklaşık üç yüz kişi 27 Ekim ile 4 Kasım arasında Karelya'daki (kuzeybatı Rusya) devasa bir ölüm tarlası olan Sandarmokh'ta infaz edildi.
Bu jenerasyonun bazı önemli temsilcileri hayatta kaldı. Bu isimler Sovyetler Birliği'nde kaldılar (Oleksandr Dovzhenko, , Maksym Rylskyi, Borys Antonenko-Davydovych, Ostap Vyshnia ve Mykola Bazhan) veya göç ettiler (Ulas Samchuk, George Shevelov ve Ivan Bahrianyi).
Trajedinin ölçeği
Dönemin Stalinist baskısı sırasında baskıya maruz bırakılan Ukraynalı entelektüellerin sayısı hakkında kesin verilere ulaşılamamıştır. Bazılarına göre bu sayı 30.000 kişiye kadar ulaşmaktadır. Bununla birlikte, baskıy amaruz bırakılmış yazarların sayısını yaklaşık olarak belirlemek oldukça basittir. Bunu tespit edebilmek için 1930'ların başlarında ve sonlarında yayımlanan yayınlarının mevcudiyeti bir ölçek teşkil edebilmektedir. 20 Aralık 1954'te İkinci Tüm Birlik Yazarlar Kongresi'ne gönderilen Ukraynalı Yazarlar Derneği "Slovo" (göç etmiş Ukraynalı yazarların organizasyonu) tahminine göre, 1930'da 259 Ukraynalı yazarın eseri yayımlanmışken 1938'den sonra sadece 36 yazarın (%13,9) eseri yayımlanmıştır. Derneğe göre, "kayıp" 223 yazarın 192'si baskıya maruz bırakılmış (infaz edildi veya daha sonra idam edildi veya ölümle sonuçlanan kamplara sürüldü), 162sı kaybolmuş, 8'i intihar etmiştir.
Bu veriler, 246 yazarı Stalin uygulamalarının kurbanı sayan Ukraynalı "Hüzün Altarı" yazarlarının (baş derleyici - Olexii Musiienko) verileriyle uyumludur.
Diğer kaynaklara göre, 260 Ukraynalı yazardan 228'i baskıya maruz bırakıldı.
Temsilciler
- Hnat Khotkevych (31 Aralık 1877 - 8 Ekim 1938), yazar, etnograf, oyun yazarı, besteci, müzikolog ve bandurist.
- Mykola Khvylovy (13 Aralık 1893 - 13 Mayıs 1933) nesir yazarı ve şair.
- Hryhorii Kosynka (29 Kasım 1899 - 15 Aralık 1934), yazar ve çevirmen.
- (19 Aralık 1892 - 3 Kasım 1937), nesir yazarı ve oyun yazarı; Sandarmokh'ta infaz edildi.
- (25 Şubat 1887 - 3 Kasım 1937), sinema ve tiyatro yönetmeni; Sandarmokh'ta infaz edildiinfaz edildi.
- Valerian Pidmohylny (2 Şubat 1901 - 3 Kasım 1937), nesir yazarı; Sandarmokh'ta infaz edildi.
- Klym Polishchuk (25 Kasım 1891 - 3 Kasım 1937), gazeteci, şair ve nesir yazarı; Sandarmokh'ta infaz edildi.
- Liudmyla Starytska-Cherniakhivska (17 Ağustos 1868 - 1941), yazar, çevirmen ve edebiyat eleştirmeni.
- Mykhailo Yalovyi (5 Haziran 1895 - 3 Kasım 1937), şair, nesir yazarı ve oyun yazarı; Sandarmokh'ta infaz edildi.
- Maik Yohansen (takma adlar: Willy Wetzelius ve M. Kramar) (16 Ekim 1895 - 27 Ekim 1937), şair, nesir yazarı, oyun yazarı, çevirmen, eleştirmen ve dilbilimci; Sandarmokh'ta infaz edildi.
- Volodymyr Svidzinsky (9 Ekim 1885 - 18 Ekim 1941), şair ve çevirmen.
- Ivan Bahrianyi (2 Ekim 1906 - 25 Ağustos 1963), yazar, denemeci, romancı ve politikacı.
- Boris Antonenko-Davydovych (5 Ağustos 1899 - 8 Mayıs 1984), yazar, çevirmen ve dilbilimci.
- Mykhailo Boychuk (30 Ekim 1882 - 13 Temmuz 1937), ressam, en yaygın olarak bir anıtsalcı olarak bilinir.
- (19 Aralık 1892 - 24 Ekim 1937), şair, 1920'lerin Ukrayna fütürist şiirinin önde gelen temsilcisi.
- Mykola Zerov (26 Nisan 1890 - 3 Kasım 1937), şair, çevirmen, klasik ve edebiyat bilgini ve eleştirmen.
- Yevhen Pluzhnyk (26 Aralık 1898 - 2 Şubat 1936), şair, oyun yazarı ve çevirmen.
- Hryhorii Epik (17 Ocak 1901 - 3 Kasım 1937), yazar ve gazeteci.
- Anton Prykhodko (1891 - 29 Ocak 1938) — yazar, devlet adamı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Ukraine on Its Meandering Path Between East and West. Bern: Peter Lang. 2009. s. 185. ISBN .
- ^ . Retrospect Journal (İngilizce). 22 Kasım 2020. 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2022.
- ^ HRYN (2004). "The Executed Renaissance Paradigm Revisited". Harvard Ukrainian Studies. 27 (1/4): 67-96. ISSN 0363-5570. 24 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mart 2022.
- ^ a b Journal of Soviet and Post-Soviet Politics and Society: 2015/2: Double Special Issue: Back from Afghanistan: The Experiences of Soviet Afghan War Veterans and: Martyrdom & Memory in Post-Socialist Space (İngilizce). Stuttgart, Germany: Columbia University Press. 2016. ISBN .
- ^ . FrontNews. 22 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2019.
- ^ . ЛітАкцент - світ сучасної літератури (Ukraynaca). 3 Mart 2016. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2019.
- ^ . www.facebook.com (İngilizce). 28 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2019.
- ^ Making Ukraine Soviet: Literature and Cultural Politics under Lenin and Stalin. Londra: Bloomsbury Publishing. 2021. s. 14. ISBN .
- ^ Павличко С. Дискурс модернізму в українській літературі: [монографія] / С. Павличко. — К.: Либідь, 1997. — C. 170 26 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Нагорний К.О. Проблема національного самоствердження в публіцистиці лідера літературного угруповання "Гарт" В. Блакитного 30 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Ю. Луцький. Джерела до історії Вапліте
- ^ Quote from futurists' manifest in their magazine "Nova Generatsiya".
- ^ "Neoclassicists". 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Haziran 2022.
- ^ "Плуг". 10 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mart 2022.
- ^ Khomenko (2018). "Mykola Khvylovyi and the French Republic of Literature: the Experience of Re-reading". Studia Polsko-Ukraińskie. 5: 111-122. doi:10.32612/uw.23535644.2018.pp.111-122. ISSN 2353-5644.
- ^ I am (romance). 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2022.
- ^ Юрій Лавріненко Розстріляне відродження: Антологія 1917–1933. 13 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . — Київ: Смолоскип, 2004.
- ^ . Фільм третій: Безодня (1930—1934). — . 2004. — 12.06/51.33.
- ^ . Розстріляне відродження: Антологія 1917—1933. 13 Aralık 2010[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde . — Київ: , 2004.
- ^ Іменник мартиролога українського письменства // . Безодня української печалі… 21 Ekim 2010[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . Фільм третій: Безодня (1930—1934). — . 2004. — 47:01/51:33.
- ^ Krys, Svitlana (2016) ‘Book Review: Liudmyla Starytska-Cherniakhivska, The Living Grave: A Ukrainian Legend and Klym Polishchuk, Treasure of the Ages: Ukrainian Legends 8 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .’, EWJUS: East/West: Journal of Ukrainian Studies, Vol 3, No 2, pp. 213-215
Bibliyografya
- Юрій Лавріненко. — Київ: Смолоскип, 2004.
- Розстріляне Відродження 5 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Orest Subtelny. Ukraine: A History. University of Toronto Press, 2000 - 736 p.
- Mace James Ernest. Communism and the Dilemmas of National Liberation: National Communism in Soviet Ukraine, 1918—1933 / James Earnest Mace, Harvard Ukrainian Research Institute, Ukrainian Academy of Arts and Sciences in the United States. Cambridge: Distributed by Harvard University Press for the Harvard Ukrainian Research Institute and the Ukrainian Academy of Arts and Sciences in the U.S., 1983. — 334 pp.
- Розстріляне Відродження 5 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Infaz Edilmis Ronesans Ukraynaca Rozstrilyane vidrodzhennya Chervonij renesans romanize Rozstriliane vidrodzhennia Chervonyi renesans 1920 lerde ve 1930 larin baslarinda Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti nde yasayan Ukraynali sairler yazarlar ve sanatcilar jenerasyonunu tanimlamak icin kullanilan bir terimdir Buyuk Donus ten sonra yeni Sovyet Basbakani Joseph Stalin Bolsevik Devrimi sonrasi lt i id mwYA gt Korenizatsiya lt i gt ve Ukraynalilastirma politikalarini tersine cevirmeye karar verdiginde disa donuk Sovyet yanlisi sairler ve yazarlar Stalin in Romanov Hanedani nin Ukrayna nin Ruslastirilmasi politikasina geri donme kararina boyun egmeyi reddetti Bunun sonucunda Ukraynali sairler ve yazarlar toplu tutuklamalara maruz birakildilar ve daha sonra Holodomor un onculu niteligindeki bircok durumda Karelya daki Sandarmokh infaz ve toplu mezar alaninda idam edildi veya bastirildi Infaz Edilmis Ronesans terimi ilk olarak anti komunist Polonyali gocmen yayinci Jerzy Giedroyc tarafindan 1959 da Ukraynali gocmen ve edebiyat elestirmeni Yurii Lavrinenko ya yazdigi bir mektupta o jenerasyon tarafindan yazilmis en iyi planli bir antolojisinin basligi olarak onerildi Mykola Khvylovy 1893 1933 Valerian Pidmohylny 1901 1937 1892 1937 1892 1937 1887 1937 Mykola Zerov 1890 1937 Klym PolishchukLiudmyla Starytska CherniakhivskaMykhailo YalovyMaik YohansenBoris Antonenko DavydovychMykhailo BoycukEvhen PluzhnykHryhorii EpikArka planBirinci Dunya Savasi ndan sonra Rus Imparatorlugu nun cokusu emperyal sansurun kaldirilmasi bagimsiz bir Ukrayna devletinin kurulmasi ve Sovyet rejiminin 1920 lerde sergiledigi kulturel hosgoru Ukrayna da sasirtici bir edebi ve kulturel faaliyet ronesansina yol acti Cok sayida yeni yazar ve sair ortaya cikti ve Ukrayna edebiyatinin cehresini degistiren duzinelerce edebi grup olusturdu Bu surecler yerlilestirme siyaseti Ukrayna da buna Ukraynalilastirma deniyordu Yeni Ekonomi Politikasi devlet kapitalizmi ve okuma yazarlik oraninin yuzde yuze ulasmasiyla desteklendi Isim Infaz Edilmis Ronesans terimi Paris merkezli Kultura yayincilik kooperatifinin editoru Jerzy Giedroyc tarafindan onerildi ve Polonya diasporasinin her yerinden anti komunist yazarlar bu konu uzerinde titizlikle calismaya basladi Giedroyc bu terimi ilk kez Yuri Lavrinenko ya yazdigi 13 Agustos 1958 tarihli bir mektupta kullanmis ve bunu Lavrinenko nun Kultura nin istegi uzerine hazirladigi 1917 1933 yillari arasindaki antolojisinin basligi olarak onermistir Isim hakkinda Genel bir isim vermek daha iyi olabilir mi Infaz Edilmis Ronesans Antoloji 1917 1933 vb Bu isim gecelekte muhtesem gorunecek Ote yandan daha mutevazi bir isim olan Guldeste yalnizca Demir Perde nin nufuzunu kolaylastirabilir Ne dusunuyorsun Lavrinenko Oyle olsun diye yanitladi Infaz Edilmis Ronesans 1917 1933 ten Guldeste Siir duzyazi drama deneme antolojisi 1959 da Paris te Kultura araciligiyla Jerzy Giedroyc un girisimi ve harcamalariyla ortaya cikti o donemde Ukrayna edebiyati tarihi icin en onemli kaynaklardan biri oldu 1920 lerde ve 1930 larda Ukrayna siirinin nesrinin ve denemesinin en iyi ornekleri olarak kabul edilir 1920 lerin Ukrayna edebiyati arastirmacisi Yarina Tsymbal a gore Infaz Edilmis Ronesans antoloji icin iyi bir isimdi ancak tum yaratici entelijansiya jenerasyonu icin uygun degildi Kendi gorusune gore Kizil Ronesans daha uygun bir metafordu cunku bu bir oz unvandi Bu terim ilk olarak 1925 te hem Olexander Leites in Ukrayna Edebiyatinin Ronesansi kitabinin hem de Volodymyr Gadzinskyi nin Kizil Ronesans in Cagrisi siirinin ayni anda ve bagimsiz olarak yayimlanmasiyla ortaya cikti Ayni yil Neo Lif dergisi yine Gadzinskyi tarafindan yazilan bir onsozde soyle gecmekteydi Bizim icin gecmis Kizil Ronesans in buyuk yapisinda yalnizca bugunu ve gelecegi kavramanin bir araci faydali bir deneyim ve onemli bir uygulamadir Yeni elitAncak Lavrinenko Infaz Edilmis Ronesans i yalnizca bir antoloji basligindan daha fazlasi olarak gordu ve onu hem Ukraynali sairlerin hem de yazarlarin sehadetini kapsayan ve ayni zamanda onlarin mirasini ve Ukrayna kulturunu diriltme gucunu temsil eden bir terim olarak gelistirdi Infaz Edilmis Ronesans paradigmasi ulusal komunist bakis acisi ve Ukrayna nin ilk Sovyet aydinlarini millilestirme cercevesiyle birlikte daha sonra Komunist rejime ulusal bir muhalefet kurma cabasinin bir bileseni olarak ortaya cikacak ve sonunda bagimsiz ve birlesik bir ulke mucadelesine katkida bulunan yeni entelektuel seckinler ortaya cikacakti Yeni Ukraynali entelektuellerin bakis acisinin ana bilesenleri isyan bagimsiz dusunce ve kendi ideallerine gercek inancti Cogu zaman kitlelere degil bireye yonelenler entelektuellerdi Bir polis devletinde ic gocun diger bircok faili gibi onlarin disa donuk Sovyetlikleri derin aramalari ve sorgulamalari gizledi Alt siniflardan hizmetciler rahip aileleri sanayi iscileri ve koyluler cikan Ukrayna seckinlerinin yeni jenerasyonu savas kitlik ve gunluk ekmek kazanma ihtiyaci nedeniyle genellikle sistematik egitim alma firsatina sahip degildi Yine de mumkun olanin esiginde calisarak dunya kulturunu tanimak icin her firsati kullanmaya yaraticiligin kanatlarini acmaya calisarak en son akimlarla ic ice oldular ve guncel sanat olusturmada basarili oldular Gunumuzde S Pavlychko ya gore edebiyat her zamankinden cok daha genis bir kitleye ulastigi icin Ukrayna nin dunya tarihindeki yolunu anlayan dusuncelerinde bagimsiz Ukrayna edebiyatinin gelisimi hakkinda cesitli fikirlere sahip ulusal bagimsizlik mucadelesinin ahlaki bir yuku ve zaferleri ve yenilgileri olan yeni bir jenerasyon ortaya cikmaktadir Yeni jenerasyonun egitim seviyesi yuksektir Edebiyat alaninda cok sayida yazar ve aydin calismaya devam etmektedir Ukraynali bilim insanlari bu donemde ilk kez ulusal universitelerin izleyicileriyle konustular Ilk kez farkli sanatsal yonler gruplar ve okullar hizla farklilasti Bununla birlikte kulturel yasamin modernlesme egilimi en basindan beri ideolojiye boyun egme ve daha sonra yikimi tamamlama egilimi ile paralel bir egilim icinde bir arada bulunmustur Edebi surecYazarlar cogunlukla farkli tarzlara veya konumlara sahip edebi organizasyonlarda bir araya gelmektedir 1925 ve 1928 arasindaki donem Mykola Khvylovy nin girisimiyle edebiyat tartismasi olarak tanimlanmaktadir Tartismanin amaclarindan birisi yeni Ukrayna Sovyet edebiyatinin gelisim yollari ve yazarin toplumdaki roluydu Khvylovy ve arkadaslari Rus yerine Bati Avrupa kulturune yonelik bir yonelimi destekliyorlardi siyasi ideoloji olarak Komunizmi reddetmemelerine ragmen kirmizi grafomaniyi reddediyorlardi O zamanin ana edebi organizasyonlari sunlardi Hart Ukraynaca Gart sertlesme 1923 25 arasinda faaliyetteydi Ana hedefi her turden proleter sanatciyi proleter kulturunun daha da gelismesiyle birlestirmekti Hart in gerekliliklerinden biri de Ukraynacanin kullanilmasiydi Orgutun lideri Vasyl Ellan Blakytny oldukten sonra organizasyonun da varligi sona erdi Ukraynaca VAPLITE Ucretsiz Proleteredari Akademisi nin kisaltmasi 1926 da Mykola Khvylovy tarafindan Hart temelinde kuruldu Amaci Bati Avrupa kulturunun en iyi basarilarini benimseyerek yeni Ukrayna edebiyati yaratmakti VAPLITE Komunizmi siyasi ideoloji olarak kabul ediyordu ancak edebiyatin ideolojik anlaminin gerekliligini onun temel geregi olarak reddediyorlardi VAPLITE uyeleri arasinda Oleksandr Dovzhenko Mayk Johansen Oleksa Slisarenko Mykola Bazhan Yurii Smolych Yulian Shpol gibi isimler vardi MARS Ukraynaca MARS Devrim Edebiyati Atolyesi nin kisaltmasi 1924 29 da oncelikle Lanka adi altinda faaliyet gostermekteydi MARS in ana esasi o donemi durust ve sanatsal bir sekilde tanimlamakti Organizasyonun uyeleri arasinda Valerian Pidmohylny Hryhorii Kosynka Yevhen Pluzhnyk Borys Antonenko Davydovych Todos Osmachka Ivan Bahrianyi Maria Halych gibi isimler vardi Aspanfut Ukraynaca Aspanfut daha sonra Komunkult Ukraynaca Komunkult Ukraynali futuristlerin katildigi bir organizasyonuydu Degerleri Komunizm enternasyonalizm sanayicilik rasyonalizasyon icatlar kalite idi Uyeleri arasinda Heo Shkurupii Yurii Yanovsky Yulian Shpol gibi isimler vardi Neoklasikciler Ukraynaca Neoklasiki takipcileri arasinda Mykola Zerov Maksym Rylsky Pavlo Fylypovych Mykhailo Drai Khmara gibi isimler olan bir modernist edebi hareketiydi Hicbir zaman resmi bir organizasyon veya program olusturmadilar ancak kulturel ve estetik ilgileri paylastilar Yuksek sanat eserleriyle ilgilendiler ve kitle sanatini didaktik yazilari ve propaganda calismalarini kucumsediler Pluh Ukraynaca Plug saban anlaminda kirsal yazarlarin bir katildigi bir organizasyondu Temel esaslari koyluler arasinda sahipli ideolojiye karsi mucadele ve Proleter devrimin ideallerinin desteklenmesi idi Uyeleri arasinda Serhii Pylypenko Petro Panch Dokiia Humenna Andrii Holovko gibi isimler vardi Zakhidna Ukraina Ukraynaca Zahidna Ukrayina Bati Ukrayna anlaminda Nisan 1926 dan sonra Bati Ukrayna topraklari olan Kiev Odesa Dnipro Poltava dan gelen 50 yazar ve sanatciyi iceren bagimsiz edebi kurulus olarak Pluh dan ayrildi Dmytro Zagul ve daha sonra Myroslav Irchan tarafindan yonetildi YenilikDuzyazi iki akima bolunmustur olay orgusu anlati ve olay orgusu olmayan duzyazi Tema disi eserlerde ana konu cumle veya kelime degil Khvylovyi nin dedigi gibi alt metin ruh kelimenin kokusu idi Guclu duygularin ve fenomenlerin nufuz etme tarzina neo romantizm veya disavurumculuk denir Mykola Khvylovy Yurii Yanovsky Andrii Holovko Julian Shpol Oleksa Vlyko Les Kurbas Mykola Kulish ve digerleri bu yonde calisti Khvylovy nin Ya Romantyka Ben romantizm adli romaninin ana fikri devrimde bir hayal kirikligi ciglik atan celiskiler ve o zamanin insaninin bolunmesidir Ana karakter adi olmayan ve dolayisiyla kisiligi olmayan ruhu olmayan bir kisidir Devrim ugruna annesini oldurur ve Devrim boyle bir fedakarliga deger miydi sorusuyla kendini azarlar Ukrayna edebiyatinda ilk kez Valeryan Pidmogylny nin Sehir roman adli eserinde varolusculuk felsefesinin unsurlari gorulur Zevk pesindeki ana karakter fiziksel ihtiyaclari tatmin etmekten en yuksek dini ihtiyaclara dogru yonelir Bununla birlikte bu kadar karmasik bir konuda bile yazar romani basit bir halk felsefesi anlatisina donusturmez onu ulusal dunya gorusune uygulanmasinda yaratici bir sekilde aktarir Siirde en ilginc olani sembolistler Olexandr Oles ve Pavlo Tychyna dir Tychyna Gunesin Klarnet i adli koleksiyonunda Ukrayna dogasinin zenginligini dusunen ve temel nedenlerine ulasmak isteyen egitimli ve ince bir zihnin genisligini yansitmistir SSCB Komunist Partisi yenilgisini fark ettiginde baski sessizlik ezici elestiriler tutuklamalar infazlar gibi yasak yontemlerle calismaya basladi Yazarlar intihar Khvylovyi baski ve toplama kamplari Gulag B Antonenko Davidovich Ostap Vyshnya sessizlik Ivan Bahrianyi V Domontovich goc V Vynnychenko Y Malaniuk ya da partinin yuceltilmesi uzerine yazilmis eserler Mykola Bazhan yazmak zorunda kaldilar Sanatcilarin cogu baskiya maruz birakildi ya da olduruldu Baskilar tutuklamalar ve infazlar1920 lerin sonlarinda Stalin Yeni Ekonomik Politika yi kaldirdi ve zorunlu kolektivizasyona geri dondu Bu baglamda kultur politikalarinda da degisimler meydana geldi bu surece dair ilk orneklerden birisi 1930 da 15 i idam edilen ve 248 i cezaevine gonderilen 474 kisinin cogunlukla bilim adami mahkemelere dustugu Ukrayna ya Ozgurluk Birligi sureciydi Ukrayna aydinlarinin kitlesel imhasinin baslangici Mykhailo Yalovy nin tutuklandigi ve Mykola Khvylovyi nin Harkiv deki Slovo Evi nde intiharinin gerceklestigi Mayis 1933 olarak gosterilir Kampanya 1934 ten 1940 a dogru yogunlasti ve 1937 1938 Buyuk Temizlik sirasinda zirveye ulasti Genel olarak 223 yazar tacize tutuklamaya ve bazi davalar sonucunda hapis cezasi almaya veya idama maruz birakildi Sovyet baskici rejiminin eylemlerinin doruk noktasi Ekim darbesinin 20 yildonumu arifesinde gerceklestirilen karsi devrimcilerin toplu infazlariydi 1920 lerde ortaya cikan Ukrayna ronesansinin temsilcilerinden olan yaklasik uc yuz kisi 27 Ekim ile 4 Kasim arasinda Karelya daki kuzeybati Rusya devasa bir olum tarlasi olan Sandarmokh ta infaz edildi Bu jenerasyonun bazi onemli temsilcileri hayatta kaldi Bu isimler Sovyetler Birligi nde kaldilar Oleksandr Dovzhenko Maksym Rylskyi Borys Antonenko Davydovych Ostap Vyshnia ve Mykola Bazhan veya goc ettiler Ulas Samchuk George Shevelov ve Ivan Bahrianyi Trajedinin olcegi Donemin Stalinist baskisi sirasinda baskiya maruz birakilan Ukraynali entelektuellerin sayisi hakkinda kesin verilere ulasilamamistir Bazilarina gore bu sayi 30 000 kisiye kadar ulasmaktadir Bununla birlikte baskiy amaruz birakilmis yazarlarin sayisini yaklasik olarak belirlemek oldukca basittir Bunu tespit edebilmek icin 1930 larin baslarinda ve sonlarinda yayimlanan yayinlarinin mevcudiyeti bir olcek teskil edebilmektedir 20 Aralik 1954 te Ikinci Tum Birlik Yazarlar Kongresi ne gonderilen Ukraynali Yazarlar Dernegi Slovo goc etmis Ukraynali yazarlarin organizasyonu tahminine gore 1930 da 259 Ukraynali yazarin eseri yayimlanmisken 1938 den sonra sadece 36 yazarin 13 9 eseri yayimlanmistir Dernege gore kayip 223 yazarin 192 si baskiya maruz birakilmis infaz edildi veya daha sonra idam edildi veya olumle sonuclanan kamplara suruldu 162si kaybolmus 8 i intihar etmistir Bu veriler 246 yazari Stalin uygulamalarinin kurbani sayan Ukraynali Huzun Altari yazarlarinin bas derleyici Olexii Musiienko verileriyle uyumludur Diger kaynaklara gore 260 Ukraynali yazardan 228 i baskiya maruz birakildi Temsilciler Hnat Khotkevych 31 Aralik 1877 8 Ekim 1938 yazar etnograf oyun yazari besteci muzikolog ve bandurist Mykola Khvylovy 13 Aralik 1893 13 Mayis 1933 nesir yazari ve sair Hryhorii Kosynka 29 Kasim 1899 15 Aralik 1934 yazar ve cevirmen 19 Aralik 1892 3 Kasim 1937 nesir yazari ve oyun yazari Sandarmokh ta infaz edildi 25 Subat 1887 3 Kasim 1937 sinema ve tiyatro yonetmeni Sandarmokh ta infaz edildiinfaz edildi Valerian Pidmohylny 2 Subat 1901 3 Kasim 1937 nesir yazari Sandarmokh ta infaz edildi Klym Polishchuk 25 Kasim 1891 3 Kasim 1937 gazeteci sair ve nesir yazari Sandarmokh ta infaz edildi Liudmyla Starytska Cherniakhivska 17 Agustos 1868 1941 yazar cevirmen ve edebiyat elestirmeni Mykhailo Yalovyi 5 Haziran 1895 3 Kasim 1937 sair nesir yazari ve oyun yazari Sandarmokh ta infaz edildi Maik Yohansen takma adlar Willy Wetzelius ve M Kramar 16 Ekim 1895 27 Ekim 1937 sair nesir yazari oyun yazari cevirmen elestirmen ve dilbilimci Sandarmokh ta infaz edildi Volodymyr Svidzinsky 9 Ekim 1885 18 Ekim 1941 sair ve cevirmen Ivan Bahrianyi 2 Ekim 1906 25 Agustos 1963 yazar denemeci romanci ve politikaci Boris Antonenko Davydovych 5 Agustos 1899 8 Mayis 1984 yazar cevirmen ve dilbilimci Mykhailo Boychuk 30 Ekim 1882 13 Temmuz 1937 ressam en yaygin olarak bir anitsalci olarak bilinir 19 Aralik 1892 24 Ekim 1937 sair 1920 lerin Ukrayna futurist siirinin onde gelen temsilcisi Mykola Zerov 26 Nisan 1890 3 Kasim 1937 sair cevirmen klasik ve edebiyat bilgini ve elestirmen Yevhen Pluzhnyk 26 Aralik 1898 2 Subat 1936 sair oyun yazari ve cevirmen Hryhorii Epik 17 Ocak 1901 3 Kasim 1937 yazar ve gazeteci Anton Prykhodko 1891 29 Ocak 1938 yazar devlet adami Ayrica bakinizSlovo BinasiKaynakca Ukraine on Its Meandering Path Between East and West Bern Peter Lang 2009 s 185 ISBN 978 3 03911 607 2 Retrospect Journal Ingilizce 22 Kasim 2020 25 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Subat 2022 HRYN 2004 The Executed Renaissance Paradigm Revisited Harvard Ukrainian Studies 27 1 4 67 96 ISSN 0363 5570 24 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2022 a b Journal of Soviet and Post Soviet Politics and Society 2015 2 Double Special Issue Back from Afghanistan The Experiences of Soviet Afghan War Veterans and Martyrdom amp Memory in Post Socialist Space Ingilizce Stuttgart Germany Columbia University Press 2016 ISBN 978 3 8382 6806 4 FrontNews 22 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Eylul 2019 LitAkcent svit suchasnoyi literaturi Ukraynaca 3 Mart 2016 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Eylul 2019 www facebook com Ingilizce 28 Subat 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Eylul 2019 Making Ukraine Soviet Literature and Cultural Politics under Lenin and Stalin Londra Bloomsbury Publishing 2021 s 14 ISBN 978 1 7883 1305 6 Pavlichko S Diskurs modernizmu v ukrayinskij literaturi monografiya S Pavlichko K Libid 1997 C 170 26 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nagornij K O Problema nacionalnogo samostverdzhennya v publicistici lidera literaturnogo ugrupovannya Gart V Blakitnogo 30 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yu Luckij Dzherela do istoriyi Vaplite Quote from futurists manifest in their magazine Nova Generatsiya Neoclassicists 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Haziran 2022 Plug 10 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2022 Khomenko 2018 Mykola Khvylovyi and the French Republic of Literature the Experience of Re reading Studia Polsko Ukrainskie 5 111 122 doi 10 32612 uw 23535644 2018 pp 111 122 ISSN 2353 5644 I am romance 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Mart 2022 Yurij Lavrinenko Rozstrilyane vidrodzhennya Antologiya 1917 1933 13 Aralik 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kiyiv Smoloskip 2004 Film tretij Bezodnya 1930 1934 2004 12 06 51 33 Rozstrilyane vidrodzhennya Antologiya 1917 1933 13 Aralik 2010 Tarih uyusmuyor tarihinde Wayback Machine sitesinde Kiyiv 2004 Imennik martirologa ukrayinskogo pismenstva Bezodnya ukrayinskoyi pechali 21 Ekim 2010 Tarih uyusmuyor tarihinde Wayback Machine sitesinde Film tretij Bezodnya 1930 1934 2004 47 01 51 33 Krys Svitlana 2016 Book Review Liudmyla Starytska Cherniakhivska The Living Grave A Ukrainian Legend and Klym Polishchuk Treasure of the Ages Ukrainian Legends 8 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde EWJUS East West Journal of Ukrainian Studies Vol 3 No 2 pp 213 215BibliyografyaYurij Lavrinenko Kiyiv Smoloskip 2004 Rozstrilyane Vidrodzhennya 5 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Orest Subtelny Ukraine A History University of Toronto Press 2000 736 p Mace James Ernest Communism and the Dilemmas of National Liberation National Communism in Soviet Ukraine 1918 1933 James Earnest Mace Harvard Ukrainian Research Institute Ukrainian Academy of Arts and Sciences in the United States Cambridge Distributed by Harvard University Press for the Harvard Ukrainian Research Institute and the Ukrainian Academy of Arts and Sciences in the U S 1983 334 pp Rozstrilyane Vidrodzhennya 5 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde