Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İngiliz Said Paşa veya Eğinli Said Paşa veya Büyük Said Paşa (d. 1830, İzmit - ö. 20 Şubat 1896, İstanbul), Askeri mühendis okulu öğretmeni, siyasetçi, mabeyn müşiri, Bahriye nazırı. Eyalet valisi.
İngiltere/İskoçya'da yükseköğretim yapıp gayet iyi İngilizce bilmesi ve İngiltere'ye siyaseten yakın olduğu için "İngiliz" lakabı ile anılmıştır. Babası ve ailesi Eğin'li olduğu için "Eğinli" olarak da anılmıştır. Kendisi ile aynı dönemde yaşayıp Osmanlı Devleti'nin en yüksek mevkilerine gelip sadrazam olmuş Mehmed Said Paşa veya Küçük Said Paşa ile karıştırılmamak için "Büyük Said Paşa" olarak da bilinmiştir.
Yaşamı
İngiliz Said Paşa 1830'da İzmit'te doğmuştur. Babası hasağası Eğinli Seyyid Mustafa Ağa'ydı. Said 2 yaşında iken 1832'de babası İzmit mütesellimi görevi yapmakta iken ölmüştür. Eğitimini askeri öğrenci olarak Mühendishane'de tamamlayıp 1852'de bu okuldan diploma alıp Yüzbaşı rütbesini aldı. Bundan sonra aynı okulda öğretmen yardımcısı olarak görev yapmaya başladı ve Kolağası rütbesini kazandı. 1853'te bir dış ülkede mühendislik yüksek eğitimi görmek üzere Büyük Britanya'ya gönderildi. Burada İngilizce öğrenip üniversite giriş şartları kazanmak için yaptığı eğitimden sonra İskoçya'da Edinburg Üniversitesi'nde kayıt oldu. 1860'ta bu üniversiteden mezun olup İstanbul'a döndü.
1862'de binbaşı rütbesine terfi edip Bahriye'ye nakledildi. 1864'te kaymakamlık rütbesini aldı. Ayni yıl silah alimi için Tophane'den Avrupa'ya gönderildi. !866'da Avrupa'dan dönüşünde miralay rütbesine terfi ettirildi. 1868'de "İdare'i Bahriye Meclisi' üyesi tayin edildi. 1875'te "Mekteb-i Bahriye" nazırı yapıldı ve mirliva rütbesi verildi. 1875'te "Tophane Tecrübe Dairesi" reisi olarak atandı. Sultan Abdülaziz döneminde Ağustos 1876'da ferik rütbesini kazandı. Bu rütbe ile "Bahriye Nezareti Kaymakamlık" görevine tayin edildi.
Bu göreve ek olarak Eylül 1876'da "Mabeyn-i Hümayun Feriki" olarak saraya atandı. Bu dönemde şehzade II. Abdülhamit ile iyi ilişkiler kurmuştu. 1876'da II. Abdülhamit tahta geçince "Mabeyn-i Hümayun Müşirliği" görevine de tayin edildi. Aralık 1877'de Bahriye Nazırlığı görevi de verildi ve bu görevde Nisan 1878'e kadar kaldı.
Birinci Meşrutiyet ilanına ve bunda önemli rolü olan Mithat Paşa ile taraftarlarına cephe aldı. 5 Şubat 1877'de Mithat Paşa'nın Sultan tarafından sadrazamlıktan azil edilmesinde; onun sürgüne gönderilmesinde ve 13 Şubat 1878'de Sultan Abdulhamit'in Osmanlı Meclisi'ni çalışmalarını süresiz tatile göndermesinde etkin rol oynamıştır. Ocak 1878'de "vezir" rütbesi verilmiştir. 93 Türk-Rus Harbi'nin 3 Mart 1878'de Ayestafanos Antlaşması ile sona ermesine; İngiltere'nin Kıbrıs'ı "kiralama" adı altında işgali altına almasında ve sonradan İngiltere'nin baskısı ile Berlin'de yeni bir barış konferansı toplanarak Berlin Antlaşması ile Osmanlı devletine biraz daha uygun olan barış antlaşması imzalanmasında etkili olmuştur. Bu nedenle "İngiliz Said Paşa Osmanlı Devleti'ni mabeynden idare ediyor" şeklinde tenkitlere uğramıştır. Bazı tenkitçiler de İngiltere/İskoçya'da uzun eğitim sürdüğü için onu İngiltere'nin dış siyasetinin yandaşı olmakla eleştirmişlerdir.
Fakat tam bir istibdat idaresi kuran Sultan II. Abdülhamit İngiliz Said Paşa'nın müdahaleci tutumundan hoşlanmamaktaydı. Onun için Nisan 1878 yılının başlarında onu İstanbul ve saraydan uzaklaştırmak amacıyla Ankara Valisi tayin ettirdi. O yılın sonlarında Kastamonu valisi ve birinci komiser yapıldı. 1880'de Halep valisi; 1882'de Konya Valisi; 1887/88'de Mamure ül-Aziz (Elazığ valisi görevlerine getirildi. O sene sonunda valilikten azledildi ve İstanbul'a dönerek "Selamlık Resm-i Alisi"' görevi verildi.
Uzun yıllar göğüs hastalığından müztarıp olduğu halde Ocak 1896'da İstanbul'da öldü. Mezarı Sultan Mahmud türbesi yanındadır.
Usul-i Hendese, Mehâdi-i Hesâb, İstihkâmât-i Hafîfe Fenn-i Mimârî adli eserleri yaşadığında yayınlanmıştır. Tuttuğu günlük jurnal ise 2010'da Burhan Çağlar editörlüğünde uyarlanmış ve bastırılmıştır.
Değerlendirme
Sicil-i Osmani'de şöyle değerlendirilir:
Yabanci dillere vukufu ve ulum-i riyaziyede mahareti vardır. ...Tabii ve riyazi ilimlerde usta bir muallimdi. Ancak idari işlerde o derecede değildi.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e Kılıç, Abdullah "Said Paşa (Eğinli, İngiliz, Büyük)" (1999) Yaşamları ve Yapıtları ile Osmanlılar Ansiklopedisi İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-08-9=0071-0 Cilt:2 s.490
- ^ a b c d e Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.İV s.858-859
Dış bağlantılar
- Çağlar Burhan (ed), (2010), İngiliz Said Paşa ve Günlüğü (Jurnal), İstanbul: ISBN:
- Kılıç, Abdullah "Said Paşa (Eğinli, İngiliz, Büyük)" (1999) Yaşamları ve Yapıtları ile Osmanlılar Ansiklopedisi İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-08-9=0071-0 Cilt:2 s.490.
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.IV s.858-859 [1]
- Kuneralp, Sinan (1999) Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839 - 1922) Prosopografik Rehber, İstanbul:ISIS Press,, .
- Danişmend, İsmail Hakkı (1971-1972) İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, İstanbul:, Cilt:IV. s, 269, 292, 294
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ingiliz Said Pasa veya Eginli Said Pasa veya Buyuk Said Pasa d 1830 Izmit o 20 Subat 1896 Istanbul Askeri muhendis okulu ogretmeni siyasetci mabeyn musiri Bahriye naziri Eyalet valisi Ingiltere Iskocya da yuksekogretim yapip gayet iyi Ingilizce bilmesi ve Ingiltere ye siyaseten yakin oldugu icin Ingiliz lakabi ile anilmistir Babasi ve ailesi Egin li oldugu icin Eginli olarak da anilmistir Kendisi ile ayni donemde yasayip Osmanli Devleti nin en yuksek mevkilerine gelip sadrazam olmus Mehmed Said Pasa veya Kucuk Said Pasa ile karistirilmamak icin Buyuk Said Pasa olarak da bilinmistir YasamiIngiliz Said Pasa 1830 da Izmit te dogmustur Babasi hasagasi Eginli Seyyid Mustafa Aga ydi Said 2 yasinda iken 1832 de babasi Izmit mutesellimi gorevi yapmakta iken olmustur Egitimini askeri ogrenci olarak Muhendishane de tamamlayip 1852 de bu okuldan diploma alip Yuzbasi rutbesini aldi Bundan sonra ayni okulda ogretmen yardimcisi olarak gorev yapmaya basladi ve Kolagasi rutbesini kazandi 1853 te bir dis ulkede muhendislik yuksek egitimi gormek uzere Buyuk Britanya ya gonderildi Burada Ingilizce ogrenip universite giris sartlari kazanmak icin yaptigi egitimden sonra Iskocya da Edinburg Universitesi nde kayit oldu 1860 ta bu universiteden mezun olup Istanbul a dondu 1862 de binbasi rutbesine terfi edip Bahriye ye nakledildi 1864 te kaymakamlik rutbesini aldi Ayni yil silah alimi icin Tophane den Avrupa ya gonderildi 866 da Avrupa dan donusunde miralay rutbesine terfi ettirildi 1868 de Idare i Bahriye Meclisi uyesi tayin edildi 1875 te Mekteb i Bahriye naziri yapildi ve mirliva rutbesi verildi 1875 te Tophane Tecrube Dairesi reisi olarak atandi Sultan Abdulaziz doneminde Agustos 1876 da ferik rutbesini kazandi Bu rutbe ile Bahriye Nezareti Kaymakamlik gorevine tayin edildi Bu goreve ek olarak Eylul 1876 da Mabeyn i Humayun Feriki olarak saraya atandi Bu donemde sehzade II Abdulhamit ile iyi iliskiler kurmustu 1876 da II Abdulhamit tahta gecince Mabeyn i Humayun Musirligi gorevine de tayin edildi Aralik 1877 de Bahriye Nazirligi gorevi de verildi ve bu gorevde Nisan 1878 e kadar kaldi Birinci Mesrutiyet ilanina ve bunda onemli rolu olan Mithat Pasa ile taraftarlarina cephe aldi 5 Subat 1877 de Mithat Pasa nin Sultan tarafindan sadrazamliktan azil edilmesinde onun surgune gonderilmesinde ve 13 Subat 1878 de Sultan Abdulhamit in Osmanli Meclisi ni calismalarini suresiz tatile gondermesinde etkin rol oynamistir Ocak 1878 de vezir rutbesi verilmistir 93 Turk Rus Harbi nin 3 Mart 1878 de Ayestafanos Antlasmasi ile sona ermesine Ingiltere nin Kibris i kiralama adi altinda isgali altina almasinda ve sonradan Ingiltere nin baskisi ile Berlin de yeni bir baris konferansi toplanarak Berlin Antlasmasi ile Osmanli devletine biraz daha uygun olan baris antlasmasi imzalanmasinda etkili olmustur Bu nedenle Ingiliz Said Pasa Osmanli Devleti ni mabeynden idare ediyor seklinde tenkitlere ugramistir Bazi tenkitciler de Ingiltere Iskocya da uzun egitim surdugu icin onu Ingiltere nin dis siyasetinin yandasi olmakla elestirmislerdir Fakat tam bir istibdat idaresi kuran Sultan II Abdulhamit Ingiliz Said Pasa nin mudahaleci tutumundan hoslanmamaktaydi Onun icin Nisan 1878 yilinin baslarinda onu Istanbul ve saraydan uzaklastirmak amaciyla Ankara Valisi tayin ettirdi O yilin sonlarinda Kastamonu valisi ve birinci komiser yapildi 1880 de Halep valisi 1882 de Konya Valisi 1887 88 de Mamure ul Aziz Elazig valisi gorevlerine getirildi O sene sonunda valilikten azledildi ve Istanbul a donerek Selamlik Resm i Alisi gorevi verildi Uzun yillar gogus hastaligindan muztarip oldugu halde Ocak 1896 da Istanbul da oldu Mezari Sultan Mahmud turbesi yanindadir Usul i Hendese Mehadi i Hesab Istihkamat i Hafife Fenn i Mimari adli eserleri yasadiginda yayinlanmistir Tuttugu gunluk jurnal ise 2010 da Burhan Caglar editorlugunde uyarlanmis ve bastirilmistir DegerlendirmeSicil i Osmani de soyle degerlendirilir Yabanci dillere vukufu ve ulum i riyaziyede mahareti vardir Tabii ve riyazi ilimlerde usta bir muallimdi Ancak idari islerde o derecede degildi Ayrica bakinizII AbdulhamitKaynakca a b c d e Kilic Abdullah Said Pasa Eginli Ingiliz Buyuk 1999 Yasamlari ve Yapitlari ile Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S ISBN 975 08 9 0071 0 Cilt 2 s 490 a b c d e Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C IV s 858 859Dis baglantilarCaglar Burhan ed 2010 Ingiliz Said Pasa ve Gunlugu Jurnal Istanbul ISBN Kilic Abdullah Said Pasa Eginli Ingiliz Buyuk 1999 Yasamlari ve Yapitlari ile Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S ISBN 975 08 9 0071 0 Cilt 2 s 490 Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C IV s 858 859 1 Kuneralp Sinan 1999 Son Donem Osmanli Erkan ve Ricali 1839 1922 Prosopografik Rehber Istanbul ISIS Press ISBN 9784281181 Danismend Ismail Hakki 1971 1972 Izahli Osmanli Tarihi Kronolojisi Istanbul Cilt IV s 269 292 294