İran'da kadın hakları, devleti yöneten rejimin şekline göre değişmiştir. Her rejimin yükselişiyle birlikte, kadın haklarına yönelik bir dizi zorunluluk ortaya çıktı ve oy haklarından kıyafet kurallarına kadar geniş bir yelpazedeki sorunları etkiledi.
İranlı kadınlar için hakları ve yasal statüleri 20. yüzyılın başlarından bu yana birkaç kez değişmiştir. İran'daki kadın hakları, gelişmiş ülkelerdeki kadınlara göre kısıtlıdır. Dünya Ekonomik Forumu’nun 2017 , cinsiyet eşitliği sıralamasında İran'ın 144 ülke arasında 140. olduğunu beyan etti. İran’da kadınlar, 1990’dan bu yana yalnızca %7 oranında büyüme ile 2017’de iş gücünün %19’unu oluşturabilmektedirler.
Kadınların yasal hakları, İran'daki son üç siyasi rejim boyunca birçok dalgalanma yaşamıştır. İran’ı 1800’lerin sonlarından 1925 yılına kadar yöneten kraliyet hanedanı olan Kaçarlar zamanında kadınlar siyasetle uğraşmadıklarından daha izole edilmiş olarak yaşadılar ve ekonomik katkıları ev işleriyle sınırlı kaldı. Bu koşullar, kadınların daha fazla özgürlüğe sahip olduğu 1925-1979 yılları arasında Pehlevî İranı sırasında büyük ölçüde değişime uğradı, ancak bu özgürlükler kısa süre sonra 1979'da gerçekleşen İran İslam Devrimi'nden sonra geriye gitti.
Tarihi
İslam Cumhuriyeti
Kadınlar ve İran Devrimi
1977'de İran Devrimi başladığında, metropol şehirlerde birçok kadın protesto için yürüdü ve çarşaf giydi. Kadınların rolü, bir konuşmada şunları söyleyen devrimci lider Ruhullah Humeyni tarafından hem övüldü hem de teşvik edildi: "Kadınların yaptıkları faaliyetleri unutmamalıyız. İranlı kadınlar şuurlu inançlarıyla devrimci, siyasi, bilinçli bir mücadele unsuruna dönüşebildiler... Gerçekten, kadınlar hiçbir alanda veya herhangi bir savaş alanında asla geride kalmadılar."
İlk Pehlevi Şahı başörtüsü kullanımını yasakladığı için birçok kadın, Humeyni'ye olan lütfunu, seslerini çıkarmadan desteklerini göstermenin en iyi yolunun bunun olacağını düşünerek çarşaf giyerek protestoda bulundular. Kadınlar protestolara katılarak İran devrimine katıldılar. Halkın Mücahitleri Örgütü gibi İslam Devrimi'ni destekleyen örgütler, kadınları örgütlerine kabul etti ve onlara temel görevler verdi. Humeyni ayrıca kadınları Şah'a karşı yapılan protestoya katılmaya teşvik etti.
Humeyni'nin dönemi
Ayetullah Humeyni'nin yükselişiyle birlikte kadınların rolleri sınırlandı; geniş aileler yetiştirmeye ve ev işlerine yönelmeye teşvik edildiler. Humeyni bunun kadınların izleyebileceği en önemli rol olduğuna inanıyordu. Humeyni'nin inancı kadın merkezlerinin, çocuk bakım merkezlerinin kapatılmasına ve aile planlaması girişimlerinin kaldırılmasına yol açtı. Kadınlar iş hayatında, ebelik ve öğretmenlik gibi belirli iş alanlarıyla sınırlıydı.
Hamaney dönemi
Humeyni'nin ölümünden sonra kadınlar, kadınlara daha fazla hak tanınması için hükûmete baskı yaptı. Humeyni'yi takip eden Ali Hamaney, daha açık bir yaklaşım benimsedi ve kadın merkezlerini yeniden açarak ve Aile Koruma Kanunlarının iptal edilmesinden sonra yürürlükten kaldırılan birçok kanunu geri getirerek kadınların ilerlemesini sağladı.
kadınların ezici çoğunluğu, daha fazla siyasi özgürlük vadeden reformist bir din adamı olan Muhammed Hatemi'ye oy verdi. Onun seçilmesi, kadınların fikirlerini, taleplerini ve eleştirilerini ifade etmede giderek daha cesur hale gelen bir dönem getirdi. Nobel Barış Ödülü'nün İranlı insan hakları ve kadın hakları aktivisti Şirin Ebadi'ye verilmesi, İran'daki kadın hakları aktivistlerini daha da cesaretlendirdi ve yurtdışındaki İranlı feministlerle ilişkilerini düzeltti.
Altıncı Yasama dönemi sırasında, İran'da kadın haklarının en güçlü savunucularından bazıları ortaya çıktı. O zamanki 270 sandalyeli Meclisin 11 kadın milletvekilinin neredeyse tamamı, İran'ın daha muhafazakar yasalarından bazılarını değiştirmeye çalıştı. Ancak Yedinci Meclis seçimleri sırasında, tamamı erkeklerden oluşan Anayasa Koruma Konseyi, 11 kadının göreve gelmesini yasakladı ve yalnızca muhafazakar kadınların aday olmasına izin verdi. Yedinci Yasama döneminde, reformist Altıncı Yasama döneminde kabul edilen yasaların çoğu tersine çevirildi.
Kasım 2018 ortasında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu İnsan Hakları Komitesi, İran hükûmetinin kadınlara yönelik sürekli ayrımcılığına ve düşünce özgürlüğünü kısıtlamasına karşı bir kararı onayladı.
Kasım 2018'in sonlarında, İran'daki insan hakları konusunda BM Özel Raportörü Javid Rehman'ın da aralarında bulunduğu bir grup BM insan hakları uzmanı ve diğer dört uzman, Ağustos ayından bu yana zorunlu başörtüsü uygulamasına karşı çıktığı için hapiste açlık grevinde olan Ferhad Meysami hakkında endişelerini dile getirdi.
Yasal haklar geçmişi
Başörtüsü
İslam Cumhuriyeti'nin kuruluşundan önce kadınların örtü takması zorunlu değildi. 1935'te Rıza Şah, kadınların artık kamusal alanda örtünmemesini zorunlu kıldı; bu nedenle, önemli sayıda muhafazakar kadın, başörtüsü takmadan dışarı çıkmanın çıplak olmakla eşdeğer olduğunu düşündükleri için evlerinde tecrit edildi. Muhafazakar kadınların bağımlılığı bu dönemde arttı çünkü ayak işlerini yaptırmak için başkalarına güveniyorlardı.
1979 devriminden sonra İran devlet memurları için başörtüsü zorunlu hale getirildi; bunu 1983'te tüm kamusal alanlarda başörtüsü takılmasını zorunlu hale getiren bir yasa izledi.
Devrim sırasında muhalefet sembolü olarak örtü takan muhafazakar olmayan kadınlar, örtünmenin zorunlu hale gelmesini beklemiyorlardı ve örtünme Şubat 1979'da ilk kez zorunlu hale getirildiğinde, liberal ve solcu kadınların protesto gösterileriyle karşılandı ve binlerce kadın, zorunlu örtünmeyi protesto etmek için 8 Mart 1979 Dünya Kadınlar Günü'nde bir kadın yürüyüşüne katıldı. Protesto, zorunlu örtünmenin geçici olarak geri çekilmesiyle sonuçlandı. Sol ve liberaller ortadan kaldırıldığında ve muhafazakarlar tek başına kontrolü güvence altına aldığında, 1981'de zorunlu örtünme tebliğiyle örtünme tüm kadınlara zorunlu hale getirildi, ardından 1983'te İslami Ceza Kanunu ile örtünmemiş kadınlara 74 kırbaç cezası getirildi.
Evlilik hukuku
Beyaz Devrim'in bir parçası olarak, Muhammed Rıza Şah, kadınların boşanma haklarını içeren bir dizi yasa olan Aile Koruma Yasalarını çıkardı. Kanunlar ayrıca herkes için asgari evlilik yaşını yükseltti ve çok eşlilik geleneğini kısıtladı, yasal olarak ikinci bir kadınla evlenmeden önce eş rızasını zorunlu kıldı. Bu yasalara göre, kadınlara mutsuz olmaları durumunda evliliklerini sonlandırabilmeleri sağlanarak boşanma hakkı tanınmıştır. Yasa ayrıca kadınlara çocuklarının velayetini alma hakkı ve tecavüz ve kadının hayatını riske atma gibi belirli koşullar altında kürtaj hakkı verdi.
2008'de, Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad yönetimi, erkeklerin ilk eşinin izni olmadan ikinci bir eşle evlenmesine izin verecek bir "aile destek tasarısı" çıkardı ve birçok kadın tarafından "bir kocanın evlilikten ayrılması ve nafaka ödemeye zorlanmaması durumunda bir finansal güvenlik ağı olarak" görülen Mariye vergisi koydu. Eylül 2008'de İran yargısı, çok eşlilik ve vergi maddelerine ilişkin şikayetlerle ilgili olarak vergi yasasını yasama konseyine iade etti ve yasa tasarısından çıkarıldı.
İran'daki evlilik yasalarının, İslam toplumlarında ailenin oynadığı rol nedeniyle kalıcı olarak değiştirilmesi zor olmaya devam ediyor. Gelenek, İslam toplumunda kilit öneme sahiptir; bir geleneği değiştirmeye çalışmak ve değişimi uygulanabilir kılmak için birçok kez gerçekleşmesi gerekir.
Boşanma hukuku
İran'da boşanma hukuku, başlangıçta, erkeklere herhangi bir zamanda evliliği sona erdirme hakkını veren Şeriat hukukundaki genel kurala dayanıyordu. Bu kural, bir önceki Medeni Kanunun (1928) 1133. Maddesine dayanmaktadır: "Bir erkek, istediği zaman karısını boşayabilir". Bu yasa 1967'de kadınlara boşanmada daha fazla hak tanıyan ve talakla boşanmaları yasa dışı hale getiren Aile Koruma Yasası ile değiştirildi. 1967 Yasası, belirli koşullar altında kadınlara boşanma başvurusunda bulunma hakkını içeriyordu; Medeni Kanunun 1130. maddesi, mahkemelere adli boşanma kararı verme yetkisi vererek, boşanma sürecini hızlandırdı.
Günümüz İran'ında hem erkekler hem de kadınlar boşanma davası açabiliyor ve çocukların velayeti bir hakim tarafından belirlenen ebeveyne veriliyor.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Osanloo, Arzoo (29 Mart 2009). The Politics of Women's Rights in Iran (İngilizce). Princeton Üniversitesi Yayınları. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021.
- ^ "The Global Gender Gap Report 2017". World Economic Forum. 2 Kasım 2017. 1 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021.
- ^ a b Khaz Ali, Anisa (July 2010). "Iranian Women After the Islamic Revolution" (PDF). A Conflicts Forum Monograph: 4-20. 19 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 2 Haziran 2022.
- ^ Kurzman, Charles (2008). "A feminist generation in Iran". Iranian Studies. 41 (3): 297-321. doi:10.1080/00210860801981260.
- ^ a b c d e Camara, Andrea (22 Nisan 2018). "Women's Rights in Iran during the Years of Shah, Ayatollah Khomeini, and Khamenei". Stars: 5-60.
- ^ "UN Committee Criticizes Iran For Human Rights Violations". 16 Kasım 2018. 6 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Aralık 2018.
- ^ "UN Experts Call On Iran To Guarantee Rights Of Detained Activists". 2 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2018.
- ^ "Iranian women - before and after the Islamic Revolution". BBC. 18 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Haziran 2022.
- ^ a b Tafreshi, Poupak (January 2010). "The Struggle for Freedom, Justice, and Equality: The History of the Journey of Iraninan Women in the Last Century". Washington University Open Scholarship: 1-98. 23 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Aralık 2019.
- ^ a b c John Foran, Theorizing Revolutions 5 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Sanam Vakil: Women and Politics in the Islamic Republic of Iran: Action and Reaction 6 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Mahdi, Ali (October 2012). (PDF). The Muslim World. 94 (4): 427-48. doi:10.1111/j.1478-1913.2004.00067.x. 6 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2019.
- ^ a b Erdbring, Thomas (September 2008). "Iranian Parliament Delays Vote on Bill That Upset Judiciary, Women's Activists". Washington Post. 7 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Aralık 2019.
- ^ "شرایط ازدواج مجدد برای مردان". tasnimnews. 12 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2019.
- ^ Sindawi, Khalid (2009). "Epilogue". Temporary Marriage in Sunni and Shi'ite Islam: A Comparative Study. Temporary Marriage in Sunni and Shiite Islam. Germany: Harrassowitz Verlag. ss. 119-122. ISBN . JSTOR j.ctvbqs3qn.14.
- ^ a b c . Iran Human Rights Documentation Center. 5 Mart 2013. 31 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2019.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Iran da kadin haklari devleti yoneten rejimin sekline gore degismistir Her rejimin yukselisiyle birlikte kadin haklarina yonelik bir dizi zorunluluk ortaya cikti ve oy haklarindan kiyafet kurallarina kadar genis bir yelpazedeki sorunlari etkiledi Iranli kadinlar icin haklari ve yasal statuleri 20 yuzyilin baslarindan bu yana birkac kez degismistir Iran daki kadin haklari gelismis ulkelerdeki kadinlara gore kisitlidir Dunya Ekonomik Forumu nun 2017 cinsiyet esitligi siralamasinda Iran in 144 ulke arasinda 140 oldugunu beyan etti Iran da kadinlar 1990 dan bu yana yalnizca 7 oraninda buyume ile 2017 de is gucunun 19 unu olusturabilmektedirler Kadinlarin yasal haklari Iran daki son uc siyasi rejim boyunca bircok dalgalanma yasamistir Iran i 1800 lerin sonlarindan 1925 yilina kadar yoneten kraliyet hanedani olan Kacarlar zamaninda kadinlar siyasetle ugrasmadiklarindan daha izole edilmis olarak yasadilar ve ekonomik katkilari ev isleriyle sinirli kaldi Bu kosullar kadinlarin daha fazla ozgurluge sahip oldugu 1925 1979 yillari arasinda Pehlevi Irani sirasinda buyuk olcude degisime ugradi ancak bu ozgurlukler kisa sure sonra 1979 da gerceklesen Iran Islam Devrimi nden sonra geriye gitti TarihiIslam Cumhuriyeti Kadinlar ve Iran Devrimi 1977 de Iran Devrimi basladiginda metropol sehirlerde bircok kadin protesto icin yurudu ve carsaf giydi Kadinlarin rolu bir konusmada sunlari soyleyen devrimci lider Ruhullah Humeyni tarafindan hem ovuldu hem de tesvik edildi Kadinlarin yaptiklari faaliyetleri unutmamaliyiz Iranli kadinlar suurlu inanclariyla devrimci siyasi bilincli bir mucadele unsuruna donusebildiler Gercekten kadinlar hicbir alanda veya herhangi bir savas alaninda asla geride kalmadilar Ilk Pehlevi Sahi basortusu kullanimini yasakladigi icin bircok kadin Humeyni ye olan lutfunu seslerini cikarmadan desteklerini gostermenin en iyi yolunun bunun olacagini dusunerek carsaf giyerek protestoda bulundular Kadinlar protestolara katilarak Iran devrimine katildilar Halkin Mucahitleri Orgutu gibi Islam Devrimi ni destekleyen orgutler kadinlari orgutlerine kabul etti ve onlara temel gorevler verdi Humeyni ayrica kadinlari Sah a karsi yapilan protestoya katilmaya tesvik etti Humeyni nin donemi Ayetullah Humeyni nin yukselisiyle birlikte kadinlarin rolleri sinirlandi genis aileler yetistirmeye ve ev islerine yonelmeye tesvik edildiler Humeyni bunun kadinlarin izleyebilecegi en onemli rol olduguna inaniyordu Humeyni nin inanci kadin merkezlerinin cocuk bakim merkezlerinin kapatilmasina ve aile planlamasi girisimlerinin kaldirilmasina yol acti Kadinlar is hayatinda ebelik ve ogretmenlik gibi belirli is alanlariyla sinirliydi Hamaney donemi Humeyni nin olumunden sonra kadinlar kadinlara daha fazla hak taninmasi icin hukumete baski yapti Humeyni yi takip eden Ali Hamaney daha acik bir yaklasim benimsedi ve kadin merkezlerini yeniden acarak ve Aile Koruma Kanunlarinin iptal edilmesinden sonra yururlukten kaldirilan bircok kanunu geri getirerek kadinlarin ilerlemesini sagladi kadinlarin ezici cogunlugu daha fazla siyasi ozgurluk vadeden reformist bir din adami olan Muhammed Hatemi ye oy verdi Onun secilmesi kadinlarin fikirlerini taleplerini ve elestirilerini ifade etmede giderek daha cesur hale gelen bir donem getirdi Nobel Baris Odulu nun Iranli insan haklari ve kadin haklari aktivisti Sirin Ebadi ye verilmesi Iran daki kadin haklari aktivistlerini daha da cesaretlendirdi ve yurtdisindaki Iranli feministlerle iliskilerini duzeltti Altinci Yasama donemi sirasinda Iran da kadin haklarinin en guclu savunucularindan bazilari ortaya cikti O zamanki 270 sandalyeli Meclisin 11 kadin milletvekilinin neredeyse tamami Iran in daha muhafazakar yasalarindan bazilarini degistirmeye calisti Ancak Yedinci Meclis secimleri sirasinda tamami erkeklerden olusan Anayasa Koruma Konseyi 11 kadinin goreve gelmesini yasakladi ve yalnizca muhafazakar kadinlarin aday olmasina izin verdi Yedinci Yasama doneminde reformist Altinci Yasama doneminde kabul edilen yasalarin cogu tersine cevirildi Kasim 2018 ortasinda Birlesmis Milletler Genel Kurulu Insan Haklari Komitesi Iran hukumetinin kadinlara yonelik surekli ayrimciligina ve dusunce ozgurlugunu kisitlamasina karsi bir karari onayladi Kasim 2018 in sonlarinda Iran daki insan haklari konusunda BM Ozel Raportoru Javid Rehman in da aralarinda bulundugu bir grup BM insan haklari uzmani ve diger dort uzman Agustos ayindan bu yana zorunlu basortusu uygulamasina karsi ciktigi icin hapiste aclik grevinde olan Ferhad Meysami hakkinda endiselerini dile getirdi Yasal haklar gecmisiBasortusu Islam Cumhuriyeti nin kurulusundan once kadinlarin ortu takmasi zorunlu degildi 1935 te Riza Sah kadinlarin artik kamusal alanda ortunmemesini zorunlu kildi bu nedenle onemli sayida muhafazakar kadin basortusu takmadan disari cikmanin ciplak olmakla esdeger oldugunu dusundukleri icin evlerinde tecrit edildi Muhafazakar kadinlarin bagimliligi bu donemde artti cunku ayak islerini yaptirmak icin baskalarina guveniyorlardi 1979 devriminden sonra Iran devlet memurlari icin basortusu zorunlu hale getirildi bunu 1983 te tum kamusal alanlarda basortusu takilmasini zorunlu hale getiren bir yasa izledi Devrim sirasinda muhalefet sembolu olarak ortu takan muhafazakar olmayan kadinlar ortunmenin zorunlu hale gelmesini beklemiyorlardi ve ortunme Subat 1979 da ilk kez zorunlu hale getirildiginde liberal ve solcu kadinlarin protesto gosterileriyle karsilandi ve binlerce kadin zorunlu ortunmeyi protesto etmek icin 8 Mart 1979 Dunya Kadinlar Gunu nde bir kadin yuruyusune katildi Protesto zorunlu ortunmenin gecici olarak geri cekilmesiyle sonuclandi Sol ve liberaller ortadan kaldirildiginda ve muhafazakarlar tek basina kontrolu guvence altina aldiginda 1981 de zorunlu ortunme tebligiyle ortunme tum kadinlara zorunlu hale getirildi ardindan 1983 te Islami Ceza Kanunu ile ortunmemis kadinlara 74 kirbac cezasi getirildi Evlilik hukuku Beyaz Devrim in bir parcasi olarak Muhammed Riza Sah kadinlarin bosanma haklarini iceren bir dizi yasa olan Aile Koruma Yasalarini cikardi Kanunlar ayrica herkes icin asgari evlilik yasini yukseltti ve cok eslilik gelenegini kisitladi yasal olarak ikinci bir kadinla evlenmeden once es rizasini zorunlu kildi Bu yasalara gore kadinlara mutsuz olmalari durumunda evliliklerini sonlandirabilmeleri saglanarak bosanma hakki taninmistir Yasa ayrica kadinlara cocuklarinin velayetini alma hakki ve tecavuz ve kadinin hayatini riske atma gibi belirli kosullar altinda kurtaj hakki verdi 2008 de Cumhurbaskani Mahmud Ahmedinejad yonetimi erkeklerin ilk esinin izni olmadan ikinci bir esle evlenmesine izin verecek bir aile destek tasarisi cikardi ve bircok kadin tarafindan bir kocanin evlilikten ayrilmasi ve nafaka odemeye zorlanmamasi durumunda bir finansal guvenlik agi olarak gorulen Mariye vergisi koydu Eylul 2008 de Iran yargisi cok eslilik ve vergi maddelerine iliskin sikayetlerle ilgili olarak vergi yasasini yasama konseyine iade etti ve yasa tasarisindan cikarildi Iran daki evlilik yasalarinin Islam toplumlarinda ailenin oynadigi rol nedeniyle kalici olarak degistirilmesi zor olmaya devam ediyor Gelenek Islam toplumunda kilit oneme sahiptir bir gelenegi degistirmeye calismak ve degisimi uygulanabilir kilmak icin bircok kez gerceklesmesi gerekir Bosanma hukuku Iran da bosanma hukuku baslangicta erkeklere herhangi bir zamanda evliligi sona erdirme hakkini veren Seriat hukukundaki genel kurala dayaniyordu Bu kural bir onceki Medeni Kanunun 1928 1133 Maddesine dayanmaktadir Bir erkek istedigi zaman karisini bosayabilir Bu yasa 1967 de kadinlara bosanmada daha fazla hak taniyan ve talakla bosanmalari yasa disi hale getiren Aile Koruma Yasasi ile degistirildi 1967 Yasasi belirli kosullar altinda kadinlara bosanma basvurusunda bulunma hakkini iceriyordu Medeni Kanunun 1130 maddesi mahkemelere adli bosanma karari verme yetkisi vererek bosanma surecini hizlandirdi Gunumuz Iran inda hem erkekler hem de kadinlar bosanma davasi acabiliyor ve cocuklarin velayeti bir hakim tarafindan belirlenen ebeveyne veriliyor Ayrica bakinizIran da tesettur Iran da ortunmenin yasaklanmasiKaynakca Osanloo Arzoo 29 Mart 2009 The Politics of Women s Rights in Iran Ingilizce Princeton Universitesi Yayinlari 1 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Agustos 2021 The Global Gender Gap Report 2017 World Economic Forum 2 Kasim 2017 1 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Agustos 2021 a b Khaz Ali Anisa July 2010 Iranian Women After the Islamic Revolution PDF A Conflicts Forum Monograph 4 20 19 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 2 Haziran 2022 Kurzman Charles 2008 A feminist generation in Iran Iranian Studies 41 3 297 321 doi 10 1080 00210860801981260 a b c d e Camara Andrea 22 Nisan 2018 Women s Rights in Iran during the Years of Shah Ayatollah Khomeini and Khamenei Stars 5 60 UN Committee Criticizes Iran For Human Rights Violations 16 Kasim 2018 6 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Aralik 2018 UN Experts Call On Iran To Guarantee Rights Of Detained Activists 2 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Aralik 2018 Iranian women before and after the Islamic Revolution BBC 18 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Haziran 2022 a b Tafreshi Poupak January 2010 The Struggle for Freedom Justice and Equality The History of the Journey of Iraninan Women in the Last Century Washington University Open Scholarship 1 98 23 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Aralik 2019 a b c John Foran Theorizing Revolutions 5 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Sanam Vakil Women and Politics in the Islamic Republic of Iran Action and Reaction 6 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mahdi Ali October 2012 PDF The Muslim World 94 4 427 48 doi 10 1111 j 1478 1913 2004 00067 x 6 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 9 Aralik 2019 a b Erdbring Thomas September 2008 Iranian Parliament Delays Vote on Bill That Upset Judiciary Women s Activists Washington Post 7 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Aralik 2019 شرایط ازدواج مجدد برای مردان tasnimnews 12 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Aralik 2019 Sindawi Khalid 2009 Epilogue Temporary Marriage in Sunni and Shi ite Islam A Comparative Study Temporary Marriage in Sunni and Shiite Islam Germany Harrassowitz Verlag ss 119 122 ISBN 978 3 447 19154 8 JSTOR j ctvbqs3qn 14 a b c Iran Human Rights Documentation Center 5 Mart 2013 31 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Aralik 2019