İrtiş Irmağı, (Rusça: Иртыш ; Kazakça: Ертіс / Ertis ; Tatarca: Иртеш, İrteş ; Çince: 额尔齐斯河, É’ěrqísī Hé, : Эйәртеш, Eyärteş) Sibirya'da bir nehir, ana kaynağı Obi Nehri'dir. İrtiş ismi Beyaz anlamına gelir.
İrtiş Irmağı | |
---|---|
İrtiş Irmağı | |
Konum | |
Ülke(ler) | Çin Kazakistan Rusya |
Genel bilgiler | |
Kaynak | Kara-İrtiş |
Ağız | Obi Nehri |
Ağız rakımı | Kara Denizi |
Uzunluk | 4248 km |
Havza alanı | 1.673.470 km2 |
İsim kökeni
V.P. Semenov, bu ırmak adının iki kelimeden (ir + tış) birleşmesinden oluştuğunu söyler. İr- yer; tış ise kazmak anlamındadır, yani yeri kazmak. Görünür ki, ırmağın suyu yeri oyduğu, kazdığı için bu fikrini savunmuştur. E. Koyçubayev ise, Ertiş, Ertis, artış adlarının (aşırma, aşma, keçme, aşırım) manasında olduğunu tahmin eder.
Kâşgarlı Mahmud Divân-ı Lügati't-Türk'te;
"آرتاِش Ertiş" "Yemek" kırlarında bulunan bir ırmağın adı. Bir göle akar, birçok kolları vardır. Bu suya "ارتش سُوُ Ertiş suwı" denir." şeklinde Ertiş Irmağını tanımlar ve Ertiş kelimesinin "ertişmek" mastarından gelen "ertiş" kökünden alındığını ve yarış anlamında olduğunu söyler.
Doğal yapısı
Kaynakları
Yukarı doğru akıntı yönünde katılan kolları;
Sol kıyısında
| Sağ kıyısında
|
İrtiş, Kara-İrtiş isminde Moğol Altay Dağlarından Sincan Uygur Özerk Bölgesi içinde, Çin'de doğar, İrtiş kuzeybatıya doğru Zaysan Gölü üzerinden, Kazakistan, Batı-Sibirya'da Hantı-Mansiysk şehri yakınında Obi Nehri ile birleşip 4248 km (2640 mil) sonra Kara Denizi'ne dökülür. İrtiş Irmağı'nın Havza alanı 1.673.470 km² kapsar.
Balık türleri
İrtiş Irmağında, Sazangiller Cyprininae alt-familyasından (Ctenopharyngodon idella), (Cyprinus carpio haematopterus),Mersin balığıgiller'den (Acipenser baerii baerii), (Acipenser ruthenus),Turna balığı (Esox lucius), (Carassius carassius), (Carassius gibelio),Kızılgöz (Rutilus rutilus), Çapak balığı (Abramis brama), Sudak balığı (Lucioperca lucioperca), Levrek (Acerina cernua veya Gymnocephalus cernuus) ve morina cinsinden (Lota lota) gibi tatlı su balık türleri yaşar.
Nehir üzerindeki şehirler
- Çin'de;
Koktokay İlçesi ve Burçin İlçesi
- Kazakistan'da;
- Rusya'da;
Omsk, Tara, Tobolsk ve Hantı-Mansiysk.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ E.Koyçubayev, 4, sayfa 85.
- ^ Bu Zaysan Gölü'dür.
- ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. , Cilt I, sayfa 97.
- ^ Ctenopharyngodon idella in China (İngilizce)
- ^ Cyprinus carpio haematopterus in China (İngilizce)
- ^ Acipenser baerii baerii in China (İngilizce)
- ^ Acipenser ruthenus in China (İngilizce)
- ^ Esox lucius in China (İngilizce)
- ^ Carassius carassius in China (İngilizce)
- ^ Carassius gibelio in China (İngilizce)
Dış bağlantılar
- İrtiş için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Irtis Irmagi Rusca Irtysh Kazakca Ertis Ertis Tatarca Irtesh Irtes Cince 额尔齐斯河 E erqisi He Ejәrtesh Eyartes Sibirya da bir nehir ana kaynagi Obi Nehri dir Irtis ismi Beyaz anlamina gelir Irtis IrmagiIrtis IrmagiKonumUlke ler Cin Kazakistan RusyaGenel bilgilerKaynak Kara IrtisAgiz Obi NehriAgiz rakimi Kara DeniziUzunluk 4248 kmHavza alani 1 673 470 km2Irtis CherlakIsim kokeniV P Semenov bu irmak adinin iki kelimeden ir tis birlesmesinden olustugunu soyler Ir yer tis ise kazmak anlamindadir yani yeri kazmak Gorunur ki irmagin suyu yeri oydugu kazdigi icin bu fikrini savunmustur E Koycubayev ise Ertis Ertis artis adlarinin asirma asma kecme asirim manasinda oldugunu tahmin eder Kasgarli Mahmud Divan i Lugati t Turk te آرتا ش Ertis Yemek kirlarinda bulunan bir irmagin adi Bir gole akar bircok kollari vardir Bu suya ارتش س و Ertis suwi denir seklinde Ertis Irmagini tanimlar ve Ertis kelimesinin ertismek mastarindan gelen ertis kokunden alindigini ve yaris anlaminda oldugunu soyler Dogal yapisiKaynaklari Yukari dogru akinti yonunde katilan kollari Sol kiyisinda Ichim Isim Tobol Konda Sag kiyisinda Om Demianka Irtis Kara Irtis isminde Mogol Altay Daglarindan Sincan Uygur Ozerk Bolgesi icinde Cin de dogar Irtis kuzeybatiya dogru Zaysan Golu uzerinden Kazakistan Bati Sibirya da Hanti Mansiysk sehri yakininda Obi Nehri ile birlesip 4248 km 2640 mil sonra Kara Denizi ne dokulur Irtis Irmagi nin Havza alani 1 673 470 km kapsar Balik turleri Irtis Irmaginda Sazangiller Cyprininae alt familyasindan Ctenopharyngodon idella Cyprinus carpio haematopterus Mersin baligigiller den Acipenser baerii baerii Acipenser ruthenus Turna baligi Esox lucius Carassius carassius Carassius gibelio Kizilgoz Rutilus rutilus Capak baligi Abramis brama Sudak baligi Lucioperca lucioperca Levrek Acerina cernua veya Gymnocephalus cernuus ve morina cinsinden Lota lota gibi tatli su balik turleri yasar Nehir uzerindeki sehirlerCin de Koktokay Ilcesi ve Burcin Ilcesi Kazakistan da Oskemen Semey Pavlodar Rusya da Omsk Tara Tobolsk ve Hanti Mansiysk Ayrica bakinizDunyanin en uzun nehirleriKaynakca E Koycubayev 4 sayfa 85 Bu Zaysan Golu dur Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt I sayfa 97 Ctenopharyngodon idella in China Ingilizce Cyprinus carpio haematopterus in China Ingilizce Acipenser baerii baerii in China Ingilizce Acipenser ruthenus in China Ingilizce Esox lucius in China Ingilizce Carassius carassius in China Ingilizce Carassius gibelio in China Ingilizce Dis baglantilarIrtis icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft