İskitçe, doğuda Saka, batıda İskit adlarıyla tanınan ve antik dönemde Avrasya'da geniş bir alana yayılmış kurgan kültürünü temsil eden atlı toplulukların ortak bir iletişim diline sahip oldukları varsayımı ile varlığı ileri sürülen bir dil grubudur. Günümüzde sadece Osetçe konuşulmaktadır. Avrupa merkezli akademisyenler; bazı dolaylı kanıtlar üzerinden bu varsayımsal dil öbeğini, kendi Hint-Avrupa dil teorilerinin bir parçası olarak Doğu İran dili grubu içinde sınıflandırırlar.
İskitçe | |
---|---|
Ana dili olanlar | İskit İmparatorluğu, Sarmat İmparatorluğu |
Bölge | Orta Asya, Doğu Avrupa |
Dönem | Klasik antik dönem, Geç Antik Çağ |
Dil ailesi | |
Diyalektler | |
Dil kodları | |
ISO 639-3 | xhc |
Bu sınıflandırma hipotezi için kullanılan en yaygın argümanlar, antik dönemdeki yazarlar tarafından alıntılanmış İskit özel isimleridir. Bu isimlerin analizleri üzerinden İskitçenin Hint Avrupa dil ailesi'nin İrani diller koluna üye olduğu öne sürülür. İskitçeyi temsil ettiği öne sürülen bu özel isimler ile Yunan, İran ve Çin antik kaynaklarından günümüze taşınan sınırlı sayıdaki diğer bazı sözcüklerin, günümüze ulaşabilen İskit söz dağarcığını oluşturduğu kabul edilir.
Sınıflandırılması
Avrupalı akademisyenlerin çoğunluğu, İskit dillerinin Doğu İran dil grubunun bir alt kolu, dolayısıyla da Hind-Avrupa dil ailesinin bir parçası olduğunu iddia ederler ve ısrarla bunu ispatlamaya çalışırlar. Bugün hakkında neredeyse hiçbir şey bilinmeyen bu dillerin, İran dillerinden olma hipotezini, temel olarak İskitlerle eşleştirdikleri Sarmatlar üzerinden kurgulamaya çalışırlar.
Tezlerini Kuzey Karadeniz Kıyısındaki Yunan yazıtlarında geçen Sarmat isimlerin Osetçe ile yakın bir ilişki içerisinde olmasına dayandırırlar. Oysa ne Sarmatlarla İskitlerin ilişkisi ne de İran dillerinin sınıflandırılması henüz tam olarak çözülememiştir ve Doğu İran dillerinin gerçek bir genetik alt grup oluşturduğu kanıtlanmamıştır.
Bazı akademisyenler, İskitçe olduğunu varsaydıkları Sarmat dilinin iki ayrı lehçesinin olduğunu tespit etmiştir: daha muhafazakâr bir lehçeye sahip olan batı lehçesi ve daha yenilikçi olan doğu lehçesi. Sarmat dilleri kalıcı lehçeler oluşturmuş olabilir:
- Batıda konuşulan Alan dilleri veya Sarmat dilleri: M.Ö. 8. ve 7. yüzyıldan itibaren Ukrayna, Güney Rusya ve Kazakistan bölgelerinde aslen İranlı insanlar tarafından konuşulurdu. Modern Osetçe, Sarmatyalı yazıtlarıyla muhtemelen dil ailesinin devam etmesini sağlamıştır. Ancak Sarmatyalı dil ailesi aynı Osetçe dilini temsil etmemektedir.
- Doğuda konuşulan Saka dilleri: Hotan Krallığında (günümüzde Sincan, Çin) birinci yüzyılda Hotan'da konuşulan Hotanca ve Tomşuk'da konuşulan Tomşukçanın dahil olduğu grup.
İskit dilleriyle ilişkilendirilmeye çalışılan diğer Doğu İran dilleri Harezmşah dili ve Soğdcadır.
Kaynakça
- ^ https://iranian-languages.arizona.edu/node/5
- ^ https://www.inalco.fr/en/languages/ossetian
- ^ a b Lubotsky 2002, s. 190.
- ^ Compare L. Zgusta, Die griechischen Personennamen griechischer Städte der nördlichen Schwarzmeerküste [The Greek personal names of the Greek cities of the northern Black Sea coast], 1955.
- ^ Witzel, Michael (2001). "Autochthonous Aryans? The Evidence from Old Indian and Iranian Texts" (PDF). Electronic Journal of Vedic Studies. 7 (3). ss. 1-115. 24 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Aralık 2018.
- ^ E.g. Harmatta 1970.[]
- ^ Scythian, member of a nomadic people originally of Iranian stock who migrated from Central Asia to southern Russia in the 8th and 7th centuries BC – Encyclopædia Britannica 15th edition – Micropaedia on "Scythian"
- ^ The languages of the Scytho-Sarmatian inscription may represent dialects of a language family of which Modern Ossetian is a continuation, but does not simply represent the same language at an earlier time – Encyclopædia Britannica 15th edition – Macropedia on Languages of the World
- ^ Schmitt, Rüdiger (ed.), Compendium Linguarum Iranicarum, Reichert, 1989.[]
- ^ Encyclopædia Britannica 15th edition – Macropedia on Languages of the World
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Iskitce doguda Saka batida Iskit adlariyla taninan ve antik donemde Avrasya da genis bir alana yayilmis kurgan kulturunu temsil eden atli topluluklarin ortak bir iletisim diline sahip olduklari varsayimi ile varligi ileri surulen bir dil grubudur Gunumuzde sadece Osetce konusulmaktadir Avrupa merkezli akademisyenler bazi dolayli kanitlar uzerinden bu varsayimsal dil obegini kendi Hint Avrupa dil teorilerinin bir parcasi olarak Dogu Iran dili grubu icinde siniflandirirlar IskitceAna dili olanlarIskit Imparatorlugu Sarmat ImparatorluguBolgeOrta Asya Dogu AvrupaDonemKlasik antik donem Gec Antik CagDil ailesiHint Avrupa dil ailesi Hint Iran dilleriIran dilleriDogu Iran dilleriIskitceDiyalektlerAlanca Sakaca OsetceDil kodlariISO 639 3xhc Bu siniflandirma hipotezi icin kullanilan en yaygin argumanlar antik donemdeki yazarlar tarafindan alintilanmis Iskit ozel isimleridir Bu isimlerin analizleri uzerinden Iskitcenin Hint Avrupa dil ailesi nin Irani diller koluna uye oldugu one surulur Iskitceyi temsil ettigi one surulen bu ozel isimler ile Yunan Iran ve Cin antik kaynaklarindan gunumuze tasinan sinirli sayidaki diger bazi sozcuklerin gunumuze ulasabilen Iskit soz dagarcigini olusturdugu kabul edilir SiniflandirilmasiAvrupali akademisyenlerin cogunlugu Iskit dillerinin Dogu Iran dil grubunun bir alt kolu dolayisiyla da Hind Avrupa dil ailesinin bir parcasi oldugunu iddia ederler ve israrla bunu ispatlamaya calisirlar Bugun hakkinda neredeyse hicbir sey bilinmeyen bu dillerin Iran dillerinden olma hipotezini temel olarak Iskitlerle eslestirdikleri Sarmatlar uzerinden kurgulamaya calisirlar Tezlerini Kuzey Karadeniz Kiyisindaki Yunan yazitlarinda gecen Sarmat isimlerin Osetce ile yakin bir iliski icerisinde olmasina dayandirirlar Oysa ne Sarmatlarla Iskitlerin iliskisi ne de Iran dillerinin siniflandirilmasi henuz tam olarak cozulememistir ve Dogu Iran dillerinin gercek bir genetik alt grup olusturdugu kanitlanmamistir Bazi akademisyenler Iskitce oldugunu varsaydiklari Sarmat dilinin iki ayri lehcesinin oldugunu tespit etmistir daha muhafazakar bir lehceye sahip olan bati lehcesi ve daha yenilikci olan dogu lehcesi Sarmat dilleri kalici lehceler olusturmus olabilir Batida konusulan Alan dilleri veya Sarmat dilleri M O 8 ve 7 yuzyildan itibaren Ukrayna Guney Rusya ve Kazakistan bolgelerinde aslen Iranli insanlar tarafindan konusulurdu Modern Osetce Sarmatyali yazitlariyla muhtemelen dil ailesinin devam etmesini saglamistir Ancak Sarmatyali dil ailesi ayni Osetce dilini temsil etmemektedir Hint Avrupa dillerinin Dogu Iran kolunun bir parcasi olan Hotan dilinde yazilmis bir belge Cin burclarinda hayvanlari ve burclarin o yil dogan insanlar icin tahmin dongusunu listeliyor kagit uzerindeki murekkep 9 yuzyilin baslarindan kalmaDoguda konusulan Saka dilleri Hotan Kralliginda gunumuzde Sincan Cin birinci yuzyilda Hotan da konusulan Hotanca ve Tomsuk da konusulan Tomsukcanin dahil oldugu grup Iskit dilleriyle iliskilendirilmeye calisilan diger Dogu Iran dilleri Harezmsah dili ve Sogdcadir Kaynakca https iranian languages arizona edu node 5 https www inalco fr en languages ossetian a b Lubotsky 2002 s 190 Compare L Zgusta Die griechischen Personennamen griechischer Stadte der nordlichen Schwarzmeerkuste The Greek personal names of the Greek cities of the northern Black Sea coast 1955 Witzel Michael 2001 Autochthonous Aryans The Evidence from Old Indian and Iranian Texts PDF Electronic Journal of Vedic Studies 7 3 ss 1 115 24 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Aralik 2018 E g Harmatta 1970 sayfa belirt Scythian member of a nomadic people originally of Iranian stock who migrated from Central Asia to southern Russia in the 8th and 7th centuries BC Encyclopaedia Britannica 15th edition Micropaedia on Scythian The languages of the Scytho Sarmatian inscription may represent dialects of a language family of which Modern Ossetian is a continuation but does not simply represent the same language at an earlier time Encyclopaedia Britannica 15th edition Macropedia on Languages of the World Schmitt Rudiger ed Compendium Linguarum Iranicarum Reichert 1989 sayfa belirt Encyclopaedia Britannica 15th edition Macropedia on Languages of the World