İspermeçet balinası (Physeter macrocephalus), Physeteroidea familyasından tüm okyanuslarda yaygın olan balina türü. Kaşalot da denilir. Yetişkin erkekler yazın kutup sularına göç eder. Akdeniz'de görülen en yaygın balina türüdür. Türkiye'de görülmüş 4 balina türünden biridir.
İspermeçet balinası | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Korunma durumu | |||||||||||||||||
Hassas (IUCN 3.1) | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
İkili adlandırma | |||||||||||||||||
Physeter macrocephalus Linnaeus, 1758 | |||||||||||||||||
Dağılımı | |||||||||||||||||
Sinonimler | |||||||||||||||||
|
Özellikleri
Erkekleri 15–20 m ve 45-70 ton, dişiler 9–13 m ve 15-20 ton ağırlığında olur. Sırtı koyu gri, mavimsi siyaha kadar değişir, karın kısmı beyazımsıdır. Başı alışılmışın dışında iridir ve vücut büyüklüğünün üçte biri kadardır. Baş küt ve altçene dardır. Beyni yaşayan memeliler arasındaki en büyük beyindir, sırt yüzgeci yerini belirsiz bir tümseğe bırakmıştır. Kuyruk yüzgeci geniştir (4.6 m'ye kadar) ve dalarken suya vurulur. İspermeçet balinası dişli balinaların en büyüğüdür: 20 m'ye kadar olan boyu ve 50 tona kadar olan ağırlığıyla gerçek balinagiller (Balaenidae) ve çatalkuyruklu balinagillerin üyeleriyle büyüklük bakımından yarışır. Çok büyük olan başında yalnızca dişlerle (her biri 20 cm uzunlukta ve 500 g ağırlıkta koni biçiminde 40 diş) donanmış çenesi vardır. Dünyanın en büyük sesli hayvanıdır. Şekilleri biraz da olsa dikdörtgene benzer.
Yaşam şekli
Genellikle 10-30 bireylik gruplar halinde bulunur. Bir erkeğin çevresinde birçok dişi ve gençler, oldukça uzakta da erişkin erkekler bulunur. 1200 metre derinliğe dalıp, bir saat su altında kalabilirler. Nefes almak için 10 dakika kadar su yüzeyinde kalır. Kaşalotların nefes alma işlemi sırasında püskürttüğü hava, ileriye doğru 45º'lik bir eğimle karakteristik bir görünüm kazanır. Ortalama ömrü 60 yıldır.
Dişiler her zaman tropik ve subtropik denizlerde kalır, erkekler ise yazın soğuk denizlere göç eder.
Beslenme
Genellikle sadece büyük mürekkep balıklarını (boyu 2 metreyi bulanları tercih eder) yerler. Başka balıkları ve fok gibi diğer deniz memelilerini de yerler. Denizin altında hareketsiz yatarken geçen mürekkep balığı sürüsünü ağzını aniden açıp emerek avlar. Mürekkep balıklarının sindirilemeyen kesimleri, sindirim borusunda toplanır ve sonra da ağız ya da anüs yoluyla atılır. Bunlar koku sanayinde kullanılan gri amberi oluşturur.
Üreme
Kuzey yarıkürede Haziran ayında çiftleşirler. Gebelikleri 20-21 ay sürer. Dişiler 3-6 yılda bir ürerler. Nadiren ikiz, çoğunlukla tek yavru dünyaya getirirler. Doğumda 4 m boyunda ve yaklaşık 1 ton olan yavru, iki yıl kadar süt emer. Eşeysel olgunluğa 10 yaşlarında ulaşırlar.
Korunma durumu
Uzun yıllar eti ve yağı nedeniyle geniş çapta avlandıktan sonra 1979 sonrasında yasaklamaya dahil alınan önlemlerle tükenmenin eşiğinden dönmüştür. Birçok ülkede ticari amaçla avlanması yasaklanmıştır. Ancak bazı ülkelerde hala belirli şartlar altında balina avcılığı yapılmaktadır. İspermeçet balinasının eti hayvan yemi olarak, yağı da sanayi ürünlerinde, hatta el ve vücut kremlerinde kullanılır.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ispermecet balinasi Physeter macrocephalus Physeteroidea familyasindan tum okyanuslarda yaygin olan balina turu Kasalot da denilir Yetiskin erkekler yazin kutup sularina goc eder Akdeniz de gorulen en yaygin balina turudur Turkiye de gorulmus 4 balina turunden biridir Ispermecet balinasi Yasadigi donem araligi 3 6 0 myo Gunumuz PreYeYeOSDCPTJKPgN Korunma durumuHassas IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif MammaliaTakim CetaceaFamilya PhyseteridaeAlt familya Cins PhyseterTur P macrocephalusIkili adlandirmaPhyseter macrocephalusLinnaeus 1758DagilimiSinonimlerPhyseter catodon Linnaeus 1758 Physeter microps Linnaeus 1758 Physeter tursio Linnaeus 1758 Physeter australasianus Desmoulins 1822OzellikleriErkekleri 15 20 m ve 45 70 ton disiler 9 13 m ve 15 20 ton agirliginda olur Sirti koyu gri mavimsi siyaha kadar degisir karin kismi beyazimsidir Basi alisilmisin disinda iridir ve vucut buyuklugunun ucte biri kadardir Bas kut ve altcene dardir Beyni yasayan memeliler arasindaki en buyuk beyindir sirt yuzgeci yerini belirsiz bir tumsege birakmistir Kuyruk yuzgeci genistir 4 6 m ye kadar ve dalarken suya vurulur Ispermecet balinasi disli balinalarin en buyugudur 20 m ye kadar olan boyu ve 50 tona kadar olan agirligiyla gercek balinagiller Balaenidae ve catalkuyruklu balinagillerin uyeleriyle buyukluk bakimindan yarisir Cok buyuk olan basinda yalnizca dislerle her biri 20 cm uzunlukta ve 500 g agirlikta koni biciminde 40 dis donanmis cenesi vardir Dunyanin en buyuk sesli hayvanidir Sekilleri biraz da olsa dikdortgene benzer Yasam sekliDev Kalamar emici izleri olan bir parca ispermecet balinasi derisi Genellikle 10 30 bireylik gruplar halinde bulunur Bir erkegin cevresinde bircok disi ve gencler oldukca uzakta da eriskin erkekler bulunur 1200 metre derinlige dalip bir saat su altinda kalabilirler Nefes almak icin 10 dakika kadar su yuzeyinde kalir Kasalotlarin nefes alma islemi sirasinda puskurttugu hava ileriye dogru 45º lik bir egimle karakteristik bir gorunum kazanir Ortalama omru 60 yildir Disiler her zaman tropik ve subtropik denizlerde kalir erkekler ise yazin soguk denizlere goc eder BeslenmeGenellikle sadece buyuk murekkep baliklarini boyu 2 metreyi bulanlari tercih eder yerler Baska baliklari ve fok gibi diger deniz memelilerini de yerler Denizin altinda hareketsiz yatarken gecen murekkep baligi surusunu agzini aniden acip emerek avlar Murekkep baliklarinin sindirilemeyen kesimleri sindirim borusunda toplanir ve sonra da agiz ya da anus yoluyla atilir Bunlar koku sanayinde kullanilan gri amberi olusturur UremeKuzey yarikurede Haziran ayinda ciftlesirler Gebelikleri 20 21 ay surer Disiler 3 6 yilda bir urerler Nadiren ikiz cogunlukla tek yavru dunyaya getirirler Dogumda 4 m boyunda ve yaklasik 1 ton olan yavru iki yil kadar sut emer Eseysel olgunluga 10 yaslarinda ulasirlar Korunma durumuUzun yillar eti ve yagi nedeniyle genis capta avlandiktan sonra 1979 sonrasinda yasaklamaya dahil alinan onlemlerle tukenmenin esiginden donmustur Bircok ulkede ticari amacla avlanmasi yasaklanmistir Ancak bazi ulkelerde hala belirli sartlar altinda balina avciligi yapilmaktadir Ispermecet balinasinin eti hayvan yemi olarak yagi da sanayi urunlerinde hatta el ve vucut kremlerinde kullanilir