İsrail'de bilim ve teknoloji, İsrail'in en gelişmiş sektörlerinden biridir. İsrail, Gayri safi millî hasılaya göre, bilim ve teknoloji üzerine araştırmaya en fazla pay ayıran ülkelerden biridir. İsrail her bir milyon vatandaşa göre hesaplandığında bilimsel çalışmalarda dünyada dördüncü sıradadır. İsrail’in tüm dünyada yayınlanan bilimsel makale oranı tüm dünya nüfusunun oranından hemen hemen on kat daha fazladır. İsrailli bilim insanları tarım, bilgisayar bilimleri, elektronik, genetik, tıp, optik, güneş enerjisi ve daha birçok mühendislik alanının gelişimine katkıda bulunmuştur. İsrail ileri teknoloji endüstrisinin en önemlilerinin ev sahibidir ve ayrıca teknolojiyle en fazla içli dışlı nüfusa sahiptir. 1998’de, Tel Aviv Newsweek tarafından teknolojik olarak en etkileyici on şehirden biri olarak gösterilmiştir. İsrail 2000’den beri olan ‘nın üyesidir ve Organizasyon’un 2010-2011 yılında başkanlığını yapmıştır.
Tarihçe
Filistin Manda’sına yahudi yerleşimi oldukça motive ediciydi. Anavatana dönüş toprağa bağlı bir dönüş olarak algılandı. çekirdeğini oluşturan köyleri kurmak ve destekleyici yahudi çiftçilerin üretime geçmesi izlendi. Tarımsal araştırmalar 1870'te tarafından kurulan ülkenin ilk tarım okulu olan ’un mezunları ve öğretmenleri tarafından yürütüldü. Bilimsel tarım uzmanı Hermon Dağı’na yaptığı bir gezi sırasında buğdayın anası olarak bilinen ’i keşfetti. 1909’da ’de içinde kapsamlı bir kütüphanenin ve biriktirdiği jeolojik ve botanik örnekleri barındıran bir tarımsal araştırma merkezi kurdu. Toprak araştırması ve ülkenin zor iklim şartlarında tarım yapımını inceleyen Araştırma Merkezi 1921’de Rehovot’ta kuruldu. Daha sonra Tarımsal Araştırma Kuruluşu olan bu merkez şimdi İsrail’in en büyük tarımsal araştırma ve geliştirme enstitüsüdür.
Technion yani İsrail Teknoloji Enstitüsü’nün temeli 1912’de o zamanlar Osmanlı İmparatorluğuna ait olan Hayfa ‘da şenliklerle atıldı. Technion sonraları önde gelen bir ulusu yaratan dünyaca ünlü eşsiz bir üniversite olacaktı. Yahudiler genellikle Avrupa’daki teknik eğitimden yasaklı olduğundan, Technion modern bir ulusu oluşturmak için gereken becerilerin ülkeye gelişini sağladı.I. Dünya Savaşı’ndan önce kurulan Kudüs’teki Yahudi Sağlık merkezi halk temizliği, göz bozuklukları ve bakteri bilimi ile ilgi çalışmalarda bulunan ve ayrıca halk sağlığı araştırmaları ile ilgilenen tarafından kuruldu. Merkez tifo ve koleraya karşı aşılar üretti ve tarla farelerinin sayısının kontrolü için metotlar geliştirdi. Bu merkeze bağlı olan Pasteur Enstitüsü kuduz aşısını geliştirdi.Mikrobiyoloji, biyokimya, bakteri bilimi ve hijyen departmanları 1925’te Scopus Dağı üzerinde kurulan Kudüs İbrani Üniversitesi’nde kuruldu. 1936’da Ülke’nin merkezinde işçiler adı sonradan ülkenin ilk kan bankası olarak değiştirilen Judea ve Sharon hastanesinin kurulması için 2 günlük kazançlarını bağışladılar. 1939’da Scopus Dağı’nda kurulan ülkedeki ilk öğretim veren tıp merkezi oldu. İsmi olarak değiştirildiğinden beri, tıbbi araştırmalarda lider oldu. 1934'te ’nde girişimlerine başlanan endüstriyel araştırmalar, Technion’da başladı. The Dead Sea laboratuvarları 1930’larda açıldı. İsrail ve Orta Doğu’daki ilk modern bilgisayar ve dünyadaki büyük çaptaki ilk depolama programlarından biri olan 1954-55 yıllarında (IAS) temelinde Weizmann Enstitüsünde yapıldı. Weizac IEEE tarafından bilgisayar ve elektronik mühendisliğinde kilometre taşı olarak tanındı.
Kaydı 8 haziran 1950’de IBM Israel ülkenin ilk yüksek teknoloji firmasıydı. Tel Aviv’de Allenby Caddesi’nde yer alan firma delgeçli kart makineleri, sıralama makineleri ve tabulara torları tamir etti. 1956’da kurulan yerel ilk işletme delgeçli kartlarını üretmeye başladı ve bir yıl sonra bilgisayarlı bilgi işleme hizmeti sunan servis merkezi açıldı. İsrail’deki bilimsel ve teknolojik araştırmalar daha sonradan İsrail Ülke Başkanı olan Ephraim Katzir’in Endüstri ve Ticaret Bakanlığına atanmasıyla patlama yaptı. İsrail hükûmeti yeni girişimler için hiçbir şart olmadan ve buradaki yönetimlere müdahil olmadan harcamaların yüzde 50-80’ini karşılayan ödenekler sağladı. 80’lerin başlarında bir partner olan Data Konrol Kurumu ülkenin ilk ülkenin ilk risk sermayesi firmasını şekillendirdi.
Su uzmanlarına göre, borulardaki sızma bugün global su kaynaklarının karşı karşıya geldiği en büyük sorunlardan biridir. Üçte ikisi çöl olan İsrail için su tasarrufu kritik önemdedir. İsrail’i tüketiciye su götürmeden önce su kaybını en fazla düşüren lider ülkelerden biri olarak göstermiştir.
İsrail yüksek-teknoloji sanayisinin kökeni
İsrail'in yüksek teknoloji sanayileri 1980'lerde ABD'deki Silikon Vadisi ve Massachusetts Route 128 gibi yerlerdeki mevcut yüksek teknoloji çağını başlatan bilgisayar bilim ve teknolojisinin hızlı gelişiminin bir yan ürünüdür. O zamana kadar İsrail ekonomisi esasen tarım, madencilik ve elmas parlatma ve tekstil, gübre ve plastik imalatı gibi ikincil sektörlere dayanıyordu.
Bilgi ve iletişim teknolojilerine dayalı yüksek teknoloji sanayilerinin İsrail'de köklenmesi ve gelişmesini sağlayan kilit faktör yeni teknolojiler ve know-how üreten savunma ve havacılık endüstrilerinin yatırımlarıydı. İsrail, 1988'de GSYİH'sının %17.1'ini askeri harcamalara ayırdı. Bu pay 2016 yılına kadar GSYİH'nın %5.8'ine düşmüş olsa da, İsrail askeri harcamaları dünyanın en yüksekleri arasında yer alır. Karşılaştırma amacıyla, Amerika Birleşik Devletleri 1988'de GSYİH'sının %5.7'sini ve 2016'da %3.3'ünü askeri harcamalara ayırdı. Savunma ve havacılık alanındaki bu ağır yatırım, İsrail'in tıbbi cihazlar, elektronik, telekomünikasyon, bilgisayar yazılımı ve donanımı gibi yüksek teknoloji endüstrilerinin temelini oluşturdu.
1990'lardaki büyük Rus göçü bu fenomeni pekiştirerek İsrail'deki mühendis ve bilim adamlarının sayısını bir gecede ikiye katladı. 1989 ve 2006 yılları arasında, yaklaşık 979,000 Rus Yahudisi ve akrabası, 1989'da nüfusu sadece 4.5 milyon olan İsrail'e göç etti.
Mirabilis'in 1998'de satın alınması, İsrail'de yüksek teknolojinin ilk büyük çıkışıydı ve Dot-com balonu kapsamında İsrailli şirketleri hızlandırdı.
İsrail'deki çağdaş yüksek teknoloji sanayisi
Halen İsrail dünyanın en araştırma yoğun iş sektörüne sahiptir. 2018'de GSYİH'sının %4.95'i araştırma ve teknolojiye yatırıldı. Bu arada İsrail'in teknoloji sektörü ülke ekonomisinde çok önemli bir rol oynamaktadır: Bu sektör 2021'de ekonomik çıktının yaklaşık %12'sini ve işgücünün %10'unu oluşturdu.
Rekabetçi hibeler ve vergi teşvikleri, ticari araştırma ve geliştirmeyi destekleyen iki ana politika aracıdır. Hükûmet teşvikleri ve yüksek düzeyde eğitimli insan sermayesinin mevcudiyeti sayesinde İsrail, önde gelen çok uluslu şirketlerin araştırma merkezleri için çekici bir yer oldu. Ülkenin ulusal yenilik ekosistemi, araştırma ve geliştirmede hem yabancı çokuluslu şirketlere hem de büyük kurumsal yatırımcılara ve yeni kurulan şirketlere dayanır.
2019 itibarıyla, İsrail'de yaklaşık 530 yabancı araştırma merkezi faaliyet gösteriyordu. Bu merkezlerin çoğu, İsrail şirketlerini, teknolojisini ve bilgi birikimini satın almış ve bunları birleşme ve satın almalar yoluyla kendi yerel araştırmalarına dönüştürmüş çok uluslu büyük firmalara aittir. tesisler. Hatta Intel, Applied Materials, Motorola ve IBM gibi bazı araştırma merkezlerinin faaliyetleri otuz yılı aşkın bir süreyi kapsar.
İsrail'deki yüksek düzeyde teknolojik yenilik ve başarılı başlangıç şirketlerinin sayısı, ülkenin Dan Senor ve Saul Singer tarafından türetilen "Startup Nation" terimle anılmasına ve bu terim 2019'da yayınladıkları Start-up Nation: İsrail'in Ekonomik Mucizesinin Öyküsü adlı kitaplarının da başlığı oldu.
2010'ların sonlarında İsrail, 'tek boynuzlu at' statüsüne (1 milyar dolar veya daha fazla finansman payı) ulaşan teknoloji girişimlerinin sayısında keskin bir artış gördü: 2016'da İsrail'de böyle 10 startup girişimi vardı. 2019 itibarıyla sayı 19'a çıktı. Sadece 2021'de 33' olmak üzere 2021'in sonunda İsrail'in teknoloji sektöründen 74 teknoloji tek boynuzlu atı ortaya çıktı. İsrail'deki tek boynuzlu at girişimlerinin sayısındaki artış, yaşam döngülerinin başlarında satın alınmak yerine halka açık şirketler olmak için olgunlaşan teknoloji girişimleriyle birlikte, İsrail'in 'Startup Nation'dan 'Scale-up Nation'a (Başlangıç Ülkesi'nden Büyüyen Ulus'a) geçtiği fikrine yol açtı.
Yüksek öğretim politikası
Altıncı Yüksek Öğrenim Planı
İsrail'in yüksek öğretim sistemi, Yüksek Öğrenim Konseyi ve onun Planlama ve Bütçe Komisyonu tarafından düzenlenir. İsrail yüksek öğretim sistemi, Planlama ve Bütçeleme Komitesi (PBC) ve Maliye Bakanlığı tarafından üzerinde anlaşmaya varılan çok yıllı bir plan çerçevesinde faaliyet gösterir. Her plan, politika hedeflerini ve buna bağlı olarak bu hedeflere ulaşmak için ayrılacak bütçeleri belirler.
Üniversitelere yıllık hükûmet tahsisi, işletme bütçelerinin %50-75'ini sağlayarak 2015 yılında yaklaşık 1.75 milyar ABD dolarına ulaştı. İşletme bütçelerinin geri kalanının çoğu (%15-20), yıllık yaklaşık 2,750 ABD Doları tutarında tek tip yıllık öğrenci öğrenim ücretlerinden gelir. “Altıncı Yükseköğretim Planı” (2011–2016), Yükseköğretim Kurulu bütçesinde %30'luk bir artış öngördü. "Altıncı Plan", öğrenci sayısı için nicel ölçümlerin yanı sıra araştırmada mükemmelliğe daha fazla vurgu yaparak PBC'nin bütçeleme modelini değiştirir. Bu model kapsamında, komite bütçesinin %75'i (altı yılda 7 milyar NIS) yüksek öğrenim veren kurumlara tahsis edilir. “Altıncı Yüksek Öğrenim Planı” Ekim 2011'de İsrail Araştırma Mükemmeliyet Merkezleri (I-CORE) programını başlattı. Bu, akademik araştırmaların finansmanına yönelik yenilenen ilgiyi yansıtır ve hükûmet politikasında tersine dönüşün güçlü bir göstergesini oluşturur.
İsrail Mükemmeliyet Araştırma Merkezleri
2011'e dayanan İsrail Araştırma Mükemmeliyet Merkezleri (I-CORE) programı, belirli alanlarda üst düzey araştırmacılardan oluşan kurumlar arası kümelerin kurulmasını ve yurtdışından genç İsrailli bilim adamlarının geri dönmesini ve her merkezin en gelişmiş araştırma altyapısına sahip olmasını öngörür. "Altıncı Yüksek Öğrenim Planı", akademik altyapının ve araştırma tesislerinin iyileştirilmesi ve yenilenmesi için altı yılda 300 milyon NIS yatırım yapmaktadır.
I-CORE, Yüksek Öğrenim Konseyi Planlama ve Bütçe Komisyonu ve İsrail Bilim Vakfı tarafından ortaklaşa yürütülür. 2015 yılına kadar, geniş bir araştırma alanı yelpazesinde iki dalga halinde 16 merkez kuruldu: merkezlerin altısı yaşam bilimleri ve tıpta, beşi pozitif bilimler ve mühendislikte, üçü sosyal bilimler ve hukukta ve ikisi beşeri bilimlerdedir. Her mükemmeliyet merkezi, İsrail Bilim Vakfı tarafından yürütülen bir emsal değerlendirme süreci ile seçilmiştir. Mayıs 2014'e kadar çoğu daha önce yurtdışında çalışmış olan yaklaşık 60 genç araştırmacı bu merkezlere alındı.
Her merkezin araştırma konuları, İsrailli araştırmacıların gerçek önceliklerini ve bilimsel ilgi alanlarını yansıtmalarını sağlamak için İsrail akademik topluluğu ile istişarelerden oluşan geniş bir aşağıdan yukarıya süreçle seçilir.
I-CORE, Yüksek Öğrenim Konseyi, ev sahibi kurumlar ve stratejik iş ortakları tarafından toplam 1.35 milyar NIS (365 milyon ABD Doları) bütçeyle finanse edilmektedir. Orijinal hedef, 2016 yılına kadar İsrail'de 30 mükemmel araştırma merkezi kurmaktı. Ancak, kalan 14 merkezin kuruluşu, yeterli dış sermaye olmadığı için geçici olarak rafa kaldırıldı.
2013-2014'te Planlama ve Bütçeleme Komitesi'nin tüm I-CORE programı için bütçesi 87.9 milyon NIS olarak gerçekleşti ve bu, o yılki yüksek öğrenim toplamının yaklaşık %1'ine eşdeğerdi. Bu bütçe, çeşitli akademik alanlardaki kritik araştırmacı kitlesini oluşturmak için yetersiz görünmektedir ve bu nedenle programın amacının gerisinde kalmaktadır. Mükemmeliyet merkezlerine yönelik devlet desteği düzeyi, yeni merkezlerin kurulmasıyla 2011'den bu yana her yıl arttı ve 2017-2018'de 33.7 milyona düşmeden önce 2015-2016'da 93.6 milyon NIS'ye ulaşması beklendi. Finansman modeline göre, devlet desteği tüm finansmanın üçte birini temsil etmeli, diğer üçte biri katılımcı üniversiteler tarafından ve geri kalan üçüncüsü de bağışçılar veya yatırımcılar tarafından finanse edilmelidir.
Üniversite işe alım hedefleri
2012-2013 öğretim yılında 4,066 öğretim üyesi vardı. Fakülte alımı için Planlama ve Bütçeleme Komitesi tarafından belirlenen hedefler iddialıdır: üniversiteler altı yıllık süre içinde 1,600 kıdemli öğretim üyesini daha işe alacaktır - bunların yaklaşık yarısı yeni pozisyonlara girecek ve yarısı emekli olması beklenen öğretim üyelerinin yerini alacaktır. Bu, üniversite öğretim kadrosunda %15'in üzerinde net artış oluşturacaktır. Kolejlerde ise %25 net artış gerektiren, 400 yeni pozisyon daha oluşturulacaktır. Yeni öğretim üyeleri, İsrail Araştırma Mükemmeliyet Merkezleri programı aracılığıyla, bazıları belirli araştırma alanlarında olmak üzere kurumların düzenli işe alım kanalları aracılığıyla işe alınacaktır.
Öğretim üyesi sayısındaki artış, öğrenci-öğretim üyesi oranını da düşürecektir böylece hedef, halen 24.3 olan her öğretim üyesine 21.5 üniversite öğrencisi ve yüksekokullardaki her öğretim üyesi için 38 öğrenciye kıyasla kolejlerdeki her öğretim üyesi için 35 öğrenci oranına ulaşmaktır. Fakülte pozisyonlarının sayısındaki bu artış, araştırma ve öğretim altyapısının iyileştirilmesi ve rekabetçi araştırma fonlarındaki artışın yanı sıra, yurtiçi ve yurtdışındaki en iyi İsrailli araştırmacıların akademik çalışmalarını İsrail'de isterlerse, en yüksek akademik standartları sunan kurumlarda yürütmelerini sağlayarak İsrail'in beyin göçünü durdurmasına yardımcı olmalıdır.
Yukarıda açıklanan yeni bütçeleme planı, esasen üniversitelerdeki insan ve araştırma altyapısı ile ilgilidir. Üniversitelerin fiziksel gelişiminin (ör. binalar) ve bilimsel altyapısının (ör. laboratuvarlar ve pahalı ekipman) çoğu, başta Amerikan Yahudi cemaati olmak üzere hayırsever bağışlardan gelmektedir (CHE, 2014). Bu ikinci finansman kaynağı, şimdiye kadar üniversiteler için yeterli devlet finansmanı eksikliğini büyük ölçüde telafi etti ancak önümüzdeki yıllarda önemli ölçüde azalması beklenmektedir. Hükûmet araştırma altyapısına daha fazla yatırım yapmazsa, İsrail üniversiteleri 21. yüzyılın zorluklarını karşılamak için yetersiz donanıma sahip olacak ve yetersiz finanse edilecektir.
Yüksek öğrenime erişimin kolaylaştırılması
1990'larda eski Sovyetler Birliği'nden gelen Yahudi göçü dalgası, ek talebi karşılamak için çok sayıda üçüncül kurumun kurulmasını gerektirdi ve İsrail üniversite ve akademik kolejlerine daha fazla giriş imkanı sağlandı. Ancak, üniversitede okuyan Arap ve ultra-ortodoks azınlıkların sayısı hala yetersizdir. “Altıncı Yüksek Öğretim Planı” azınlık gruplarını yükseköğretime kaydolmaya teşvik eder. Ultra-ortodoks nüfus için 2012 sonlarında “Mahar” programının uygulanmasından iki yıl sonra kaydolan öğrenci sayısı 1,400'e çıktı. O zamandan beri ultra-ortodoks öğrenciler için üçü üniversite kampüslerinde olmak üzere on iki yeni program kuruldu. Yüksek Öğrenimde Çoğulculuk ve Fırsat Eşitliği programı, Arap azınlığın yüksek öğretim sistemine devamının önündeki engelleri kaldırmayı hedefler. Kapsamı, akademik çalışmalara hazırlık yoluyla ikinci okul rehberliği sağlamaktan, normalde ilk yılında okulu bırakma oranıyla yüksek olan öğrencilere kadar öğrenimlerle ilgili kapsamlı destek verir. Program, seçkin genç Arap öğretim üyelerini destekleyen Ma'of fonunu da iyileştirilmektedir. 1995 yılındaki bu programın tanıtılmasından bu yana, Ma'of fonu, kendi akademik kariyerlerine başlayan genç Arap öğrenciler için rol model olan yaklaşık 100 Arap öğretim görevlisine görev izleme fırsatları yarattı.
Teknoloji transferi
Tarihçe
İsrail üniversite ve enstitülerinde yapılan araştırmalar teknoloji transferi (TT) birimleri aracılığıyla özel sektörle paylaşılır. İsrail'in ilk üniversite TT birimi Yeda, 1950'lerde Weizmann Bilim Enstitüsü tarafından kurulmuştur. Araştırma kurak ve yarı kurak bölge gibi alanlarda ziraat mühendisliği kibbutzlara ve özel çiftçilere ücretsiz olarak devredilmiş ve gelişmekte olan ülkelerle tarımsal bilgiler paylaşılmıştır.
1964 yılında İbrani Üniversitesi'nin Yissum Araştırma Geliştirme Şirketi (Yissum), Kudüs İbrani Üniversitesi'nin teknoloji transferi şirketi kuruldu.
1990'lardan bu yana öğretim ve araştırma üniversitelerinin geleneksel ikili görevi, üçüncü bir görevi içerecek şekilde genişledi: toplum ve endüstri ile etkileşim. Bu evrim, eski Sovyetler Birliği'nden gelen göç dalgasını takiben araştırma personeli sayısındaki artışın yanı sıra elektronik sanayinini ve bilgi teknolojisi hizmetlerinin yükselişinin sonucuydu.
İsrail'in akademik sektörden genel kamuya ve endüstriye bilgi transferini düzenleyen özel bir mevzuatı yoktur. 2004 ve 2005'te kamu yararı için bilgi ve teknolojinin transferini teşvik eden yasa tasarıları çıkarmaya yönelik girişimlerde bulunuldu ama bu girişimler başarısız olduğu için her üniversite kendi politikasını tanımladı.
Üniversite-sanayi işbirliği
Tüm İsrail araştırma üniversitelerinin teknoloji transfer ofisleri vardır. Samuel Neaman Enstitüsü tarafından yürütülen son araştırmalar, 2004 ve 2013 yılları arasında üniversitelerin patent başvurularındaki payının, İsrailli başvuru sahiplerinin toplam yaratıcı faaliyetlerinin %10-12'sini oluşturduğunu ortaya koydu. Bu, dünyadaki en yüksek paylardan biridir ve büyük ölçüde üniversitelerin teknoloji transfer ofislerinin yoğun faaliyetinden kaynaklanır. Weizmann Enstitüsü'nün teknoloji transfer ofisi Yeda, dünyanın en kârlı üçüncü ofisi oldu. Örnek üniversite-sanayi işbirliği sayesinde, Weizmann Bilim Enstitüsü ve Teva Pharmaceutical Industries, multipl skleroz tedavisi için Copaxone ilacını keşfetti ve geliştirdi. Copaxone, 2011'in ilk yarısında 1.68 milyar ABD doları satışla Teva'nın en çok satan ilacıdır. İlacın ABD Gıda ve İlaç Dairesi tarafından 1996 yılında onaylanmasından bu yana, Weizmann Bilim Enstitüsü'nün fikrî mülkiyetinin ticarileştirilmesinden kaynaklanan telif ücretlerinden yaklaşık 2 milyar ABD doları kazandığı tahmin edilmektedir.
Uluslararası teknoloji transferi
2007'de, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun Birleşmiş Milletler Genel Kurulu İkinci Komitesi (Ekonomik ve Mali Komite), gelişmekte olan ülkelere tarımsal teknoloji transferi konusunda İsrail destekli bir karar taslağını kabul etti. Kararda, gelişmiş ülkelere, 2015 yılına kadar açlığı ve aşırı yoksulluğu ortadan kaldırmaya yönelik BM kampanyasının bir parçası olarak bilgi ve teknik bilgilerini gelişmekte olan dünya için erişilebilir hale getirmeleri çağrısında bulunuldu. Girişim, İsrail'in tarım, çölleşmeyle mücadele, kırsal kalkınma, sulama, tıbbi kalkınma, bilgisayarlar ve kadınların güçlendirilmesi alanlarında gelişmekte olan ülkelere özellikle Afrika'ya uzun yıllardır bilgi birikimini katkıda bulunmasının bir ürünüdür.
Uzay Bilimi
1970 ve 1980’ler boyunca İsrail uzay keşfi ve biliminde gelişme ve araştırma için gerekli altyapı çalışmalarını yapmaya başladı. 1982’de Bilim ve Teknoloji Bakanı Prof. ulusal uzay programında ilerlemek ve koordine etmek amacıyla İsrail Uzay Ajans’ını (ISA) kurdu. gelecek nesillerin mühendislerinin eğitiminde önemli rol oynamaktadır. İsrail 19 Eylül 1988’de yerel olarak Shavit’de inşa edilen araçtan ilk uydusunu gönderdi ve uzay araştırmasında birçok alanda katkılar sağladı.Ilan Ramon İsrail’in ilk astronotuydu. Ramon içinde o ve 6 diğer üyenin Güney Amerika üzerinde bir kazada öldüğü Columbia Uzay Mekiği’nin yük uzmanıydı. Raman 1997’de yük uzmanı olarak seçildi ve 1998’den 2003’e kadar Houston Teksas’daki Johnson Uzay Merkezi’nde eğitildi. 2009’da İsrail Thomson Reuters Ajans’ı tarafından uzay araştırmalarında gelişmiş yirmi ülke arasında ikinci olarak gösterildi.
Fizik
Elli İsrailli bilim insanı İsviçre’de Geniş Hadron Parçacığı çalışmasını yapan CERN’de tam zamanlı olarak çalışmaktadır. İsrail 1991’de gözlemci olarak kabul edildi ama şimdi tam üye olma aşamasındadır. Başkan Şimon Peres’i temsil eden bir delege 2011’de partikül hızlandırıcıyı ziyaret etti.
Uygulamalı Bilimler
Güneş enerjisi
2014 itibarıyla İsrail, 2014 Küresel Temiz Teknoloji Yenilik Endeksi'ne liderlik etmektedir. Ülkenin geleneksel enerji kaynaklarının eksikliği, alternatif enerji kaynakları konusunda kapsamlı araştırma ve geliştirmeleri teşvik etti ve İsrail güneş enerjisi alanında yenilikçi teknolojiler geliştirdi. İsrail, evde güneş enerjili su ısıtıcılarının kişi başına düşen en büyük kullanıcısıdır. Güneş enerjisinin sanayide kullanımını da artıracak, konsantre güneş ışığını toplamak için yeni ve yüksek verimli bir alıcı geliştirildi.
CleanTech Group'un 2009 tarihli raporu, dünyanın 5 numaralı temiz teknoloji ülkesinin İsrail olduğu bildirildi.
Arrow Ecology şirketi, çöpleri doğrudan çöp toplama kamyonlarından alan, organik ve inorganik malzemeleri yerçekimi ile çökeltme, eleme ve hidro-mekanik parçalama yoluyla ayıran patentli ArrowBio işlemi sistemini geliştirdi. Sistem, büyük hacimli katı atıkları ayırma, geri dönüştürülebilir maddeleri kurtarma ve geri kalanını biyogaz ve zengin tarımsal kompost haline getirmektedir. Sistem Kaliforniya, Avustralya, Yunanistan, Meksika, Birleşik Krallık ve İsrail'de kullanılmaktadır. Örneğin, Hiriya çöp sahasında Aralık 2003'ten beri çalışan ArrowBio tesisi Tel Aviv alanına hizmet verir ve günde 150 tona kadar çöpü işler.
2010 yılında, Technion – İsrail Teknoloji Enstitüsü – Grand Technion Enerji Programı'nı (GTEP) kurdu. Bu multidisipliner görev gücü, Technion'un dokuz farklı fakülteden enerji bilim ve teknolojisindeki en iyi araştırmacılarını bir araya toplar. GTEP'in 4 noktalı stratejisi alternatif yakıtların araştırma ve geliştirilmesi, yenilenebilir enerji kaynakları, enerji depolama, dönüştürme ve enerji tasarrufunu hedefler. GTEP halen İsrail'de geleceğin enerji sorunlarını çözmek için beceri ve teknik bilgi geliştirmede lisansüstü çalışmalar sunan tek merkezdir.
Havacılık ve Uzay Mühendisliği
Kısa kalkış ve iniş yapan IAI Arava isimli STOL uçağı hem sivil hem askeri kullanım için 1960’ların sonunda Israel Aerospace Industries’tarafından üretilen ilk uçaktır. Bunu 1965'ten 1987’ye kadar Westwind Business Jet ve bunun çeşitleri olan ve hala aktif olarak kullanılan Astra ve Gulfstream G100 izledi.
İsrail yörüngeye uydu yerleştiren birkaç ülkeden biridir, dizayn edilen uydular İsrail Uzay Ajansı’yla işbirliği içinde olan Israel Aircraft Industries (IAI) tarafından üretilmiştir. İsrail’in ilk ticari iletişim uydusu AMOS-1’in çalışmaları 1996’da başladı. İlk olarak doğrudan evlere Tv yayını, Tv dağıtımı ve Vsat servisleri için yapıldı. AMOS-2 Aralık 2003'te fırlatıldı ve bir dizi AMOS iletişim uydusu (AMOS 2 – 5i), merkezi Ramat Gan, İsrail'de bulunan Spacecom Satellite Communications şirketi tarafından işletilir veya geliştirilir. Spacecom Satellite Communications şirketi Avrupa, Afrika ve Orta Doğu ülkelerine telekomünikasyon hizmeti verirr. Technion tarafından tasarlanan ve üretilen diğer bir uydu olan Gurwin-II TechSAT iletişim, uzaktan algılama ve araştırma hizmetleri sağlamak üzere Temmuz 1998'de fırlatıldı. 2000 yılında fırlatılan EROS, ticari fotoğrafçılık ve gözetim hizmetleri için coğrafi olarak sabit olmayan yörünge uydusudur.
İsrail ayrıca roketler ve uydular, görüntüleme sistemleri, havacılık bilgisayarları, enstrümantasyon sistemleri, dronlar ve uçuş simülatörleri dahil olmak üzere çok sayıda ilgili havacılık ürünü geliştirmekte, üretmekte ve ihraç etmektedir. İsrail'in en büyük ikinci savunma şirketi, hava, deniz ve kara kuvvetleri için elektro-optik sistemler, dronlar, kontrol ve izleme sistemleri, iletişim sistemleri ve daha fazlası yapan Elbit Systems’dir.
Tarım Mühendisliği
İsrail’in tarım sektörü, doğal kaynak azlığının üstesinden gelme üzerine kurulan yoğun bir sistemdir, özellikle su azlığı ve topraklarının yarısının çöl olması. Tarımsal üretimin büyümesi bilim insanları, çiftçiler ve ilgili endüstrilerin çok yakından işbirliğine dayalıdır ve sera teknolojsinin, çöl tarımının, sulamadaki su tasarrufunun, tuzluluk araştırmasının ve ileri tarımsal teknolojinin gelişimiyle sonuçlanmıştır. Ayrıca İsrail firmaları sulamada, su tasarrufunda ve sera teknolojisinde diğer ülkelerde hizmet sağlamaktadır.
Bilgisayar Mühendisliği
Bilgisayar Bilimlerinde Technion ve dünyadaki en iyi yirmi akademik enstitü arasında gösterilmektedir.İsrail firmaları bilgisayar güvenlik sistemleri, yarı iletken ve iletişim alanlarında sivrilmektedir. İsrail bilgisayar güvenlik duvarı alanındaki Check Point, iş ve operasyon destek hizmeti sunan Amdocs, sesli posta hizmeti veren Comverse, bilgisayar programları performanlarını ölçen Mercury Interactive gibi birçok önde gelen şirketi bünyesinde barındırmaktadır. Intel ve Microsoft ilk denizaşırı araştırma ve geliştirme merkezlerini İsrail’de kurdu. Intel çift çekirdekli işletim sistemini Haifa’daki ’nde geliştirdi. Optik,elektro optik ve lazerler önemli alanlardır ve İsrail fiber optikleri, elektro optik denetleme sistemlerini, termal gece görüş sistemlerini ve elektro optiğe bağlı üretim sistemlerini üretir. (54) Robot üretim çalışmaları 70'lerde başladı ve elmas parlatma, paketleme ve inşaat gibi alarda bilgisayar destekli robotların üretilmesiyle sonuçlandı. Robotlara yapay zeka uygulanması araştırmaları da yürütülmektedir.
Hidrolik Mühendisliği
Ülke’ye yağmur sadece kışın ve yoğun olarak ülkenin kuzeyine düştüğü için, sulama ve su mühendisliği ülkenin ekonomik olarak hayatta kalışı ve büyümesi için hayati önem taşımaktadır. Nehirlerden ve kuzeydeki rezervlerden direkt su getirmeyi, kara suyunu çok iyi kullanmayı, su taşmaları ve kanalizasyonu düzenlemek için geniş ölçekli projeler yapılmıştır. Bunlarda en büyüğü Ulusal Taşıyıcı projesidir, proje 1964'te tamamlanmış ve ülkenin en büyük tatlı su gölü Galilee’den kanallarla, borularla ve tünellerle Ülke’nin kuzeyindeki Negev Çölü’ne su taşınmıştır.
Askeri Mühendislik
Arap ülkelerinin imha silahları üretmemeyi reddetmesi, İsrail’i geniş tabanlı yerel silahların üretimine itmiştir.İsrail Savunma Kuvvetleri daha çok yerel askeri teknolojiye ve İsrail’de dizayn edilen ve üretilen yüksek teknolojiye sahip silahlara güvenmektedir. İsrail üretimi askeri teçhizat küçük silahlar, tank savar roketler,füzeler, botlar, denizaltılar,tanklar, silahlı araçlar, insansız araçlar, uçaklar, insansız uçaklar,radar ve hava savunma sistemlerini içermektedir. Bu endüstrinin gelişimindeki itici güç süresince İsrail’e silah satışında uygulanan ambargodur. Böylece İsrail 1953'te kurulan İsrail Uçak Endüstrileri’nde , ve Nesher’in de olduğu kendi uçaklarını geliştirmeye başladı. Önemli teknolojiler arasında 1954'te tanıtılan Uzi hafif makineli tüfek, ülkenin ana savaş tankı Merkava ve İsrail ve ABD işbirliğiyle üretilen Ok Füzesi ve ileri antibalistik füze sistemleri gelmektedir. mobil hava savunma sistemi Rafael İleri Savunma Sistemlerı tarafından geliştirldi ve kısa menzilli füzeleri ve top mermilerinin sinyallarini yakalayarak kesmesi için dizayn edildi. Sistem ilk kez 7 Nisan 2011’de tarihte ilk kez Gazze’den atılan kısa menzilli bir roketi yakalayarak denenmiş oldu.
Sağlık bilimleri
İsrail tıp, paramedikal ve biomühendislikle araştırmalar için ileri düzeyde altyapi kapasitesine sahiptir. Bioteknoloji, beiomedikal ve klinik araştırmalar Ülke’nin bilimsel yayımlarının yarısından fazladır, endüstri sektörü ise bu kapsamlı bilgileri eczacılık, tıbbi malzeme ve tedavi terapilerinde kulanmaktadır.
Biyoteknoloji
İsrail'in ülke genelinde faaliyette olan her yıl yaklaşık 50 ila 60 adedi kurulan, 900'den fazla biyoteknoloji ve yaşam bilimleri şirketi vardır. , Perrigo, GE Healthcare ve Philips Medical gibi birçok çok uluslu şirketin hepsinin İsrail'de kurulu şubeleri vardır.
Tıp ve Genetik
İsrail insanın büyüme hormonunu ve interferon yani bilinen bütün virusler üzerinde etkili olan doğal bir protein üretiminde metotlar geliştirdi. Doku sertleşmesi tedavisinde etkili olan isimli ilaç temel araştırmadan sonra endüstriyel üretimle İsrail’de geliştirildi. Genetik mühendisliği mikrobiyolojik ürünlerle monoklonal antikorlar tabanlı bir dizi teşhis aygıtıyla sonuçlandı. Ayrıca çok ileri düzeyde kök hücre çalışmaları İsrail’de sürmektedir.
Nobel Ödülü Kazananlar
Kimya alanında dört İsrailli Nobel Ödülü kazanmıştır. 2004'te Technion’dan biyolog Avram Hershko ve Aaron Ciechanover ubiguitin vasıtasıyla protein ayrıştırmanın keşfiyle ödülü kazanan 3 kişiden 2’si oldular. 2009’da Weizmann’dan Ada Yonath ribozomun fonksiyonu ve yapısıyla ilgili çaşışmalarıyla ödülü kazanmıştır.2011’de ise Technion’dan Daniel Shechtman quasicrystals’ın keşfiyle ödülü kazanmıştır. Bunlara ek olarak Yahudi anne babadan doğan Joshua Lederberg 1958 de Tıp alanında kazanandı, 2004'te Fizik ödülünü kazanan David Gross lisans eğitimine aldığı İsrail’de hayatının bir bölümünü geçirdi. Sosyal bilimlerde, ekonomi ödülü 2002’de Daniel Kahneman’e ve 2005 Kudüs İbrani Üniversitesi’nden Robert Aumann’a verildi.
Kaynakça
Bu madde önerilmeyen biçimde kaynaklandırılmıştır. () |
- ^ Ministry of Industry, Trade & Labor - Foreign Trade Administration
- ^ [] Israel ranks 4th for the number of scientific papers per person, Haaretz
- ^ "BBC country profiles". 1 Kasım 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2012.
- ^ Tel Aviv Hailed as One of the World's Top Hi-tech Centers 28 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. The Israeli Economy, Achievements and Potential, Ministry of Finance of Israel (MOF) November 1998
- ^ The Land that Became Israel: Studies in Historical Geography, edited by Ruth Kark, Yale University Press & Magnes Press, 1989, "Traditional and modern rural settlement types in Eretz-Israel in the modern era," Yossi Ben Artzi, pp. 141-144.
- ^ Rothschild and Early Jewish Colonization in Palestine, Ran Aaronsohn, Rowman & Littlefield, Magnes Press, 2000, pp. 134-145.
- ^ "Molecular Genetic Maps in Wild Emmer Wheat". 4 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2012.
- ^ "Biography of Aaron Aaronsohn". 13 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2012.
- ^ "Soil Science, Influence of Exchangeable Cations on the Availability of Phosphate, Ravikovitch, S". 1 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2012.
- ^ . 31 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Nisan 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2012.
- ^ a b Shilony, Zvi, July 2006 Volunteerism, resourcefulness and heroism: The Medical Assistance Committee for Jerusalem’s Poor at the end of World War I, Israeli Center for Third Sector Research, Ben Gurion University of the Negev, Newsletter 23, pg. 7
- ^ . 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2012.
- ^ Hadassah Hospital History Retrieved 2009-12-20
- ^ The first computers 21 Mart 2003 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Weizmann Institute of Science. Retrieved 2010-03-25
- ^ [] When Big Blue was a start-up, Haaretz
- ^ a b c "Super-capitalism at work, [[Haaretz]] Books, December 2009". 20 Şubat 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2012.
- ^ "Israeli firms aim to plug world's water leaks". 25 Ocak 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2012.
- ^ . Stockholm International Peace Research Institute. 8 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2017.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;:0a
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ a b . The Jerusalem Post | JPost.com (İngilizce). 5 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2022.
- ^ Mizroch, Amir. . Forbes (İngilizce). 27 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2022.
- ^ a b "Why tech firms need a PEO to accelerate their growth". Procorre. 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mayıs 2022.
- ^ Ben-David, Ricky. . www.timesofisrael.com (İngilizce). 13 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2022.
- ^ a b . The Jerusalem Post | JPost.com (İngilizce). 18 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2022.
- ^ partner, Michal Seror, Start-Up Nation Central, a Ctech (10 Kasım 2020). . CTECH - www.calcalistech.com. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2022.
- ^ "Israel transforms into scale-up nation". Globes (İngilizce). 29 Kasım 2020. 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ocak 2022.
- ^ . www.techstars.com (İngilizce). 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2022.
- ^ Press, Viva Sarah. . www.timesofisrael.com (İngilizce). 11 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2022.
- ^ (PDF). JHU.edu. 3 Nisan 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2017.
- ^ . Yedarnd.com. 19 Ekim 2014. 21 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2017.
- ^ Reisman, Arnold (3 Şubat 2005). Israel's Economic Development: The Role of Institutionalized Technology Transfer. 579883 $2.
- ^ . www.BioJerusalem.org.il. 12 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2017.
- ^ . Israel Ministry of Foreign Affairs. 11 Aralık 2007. 22 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2013.
- ^ About ISA - Israel Space Agency 23 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . , Israel Ministry of Science and Technology, Retrieved 2009-12-15
- ^ ASRI, Technion website: http://asri.technion.ac.il/ 30 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Israeli Space Research 14 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . by Wendy Elliman, in Jewish Virtual Library 31 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Retrieved 2009-12-05
- ^ [1][]
- ^ Giant solar plants in Negev could power Israel's future 17 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., John Lettice, , January 25, 2008
- ^ (PDF). CleanTechInnvest.com. 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2017.
- ^ Kloosterman, Karin (27 Ekim 2009). "Seven solar technologies from Israel that could change our planet". ISRAEL21c. 7 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ekim 2012.
- ^ . Israel Ministry of Foreign Affairs. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2013.
- ^ Lesser, Shawn (8 Şubat 2010). . SodaHead.com. 27 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2012.
- ^ Leichman, Abigail Klein (22 Kasım 2009). "Sorting through garbage for gold". ISRAEL21c. 7 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ekim 2012.
- ^ Gunston, Bill (1982). An Illustrated Guide to the Israeli Air Force. New York: ARCO. ss. 136.
- ^ Gunston, Bill (1982). An Illustrated Guide to the Israeli Air Force. New York: ARCO. ss. 144.
- ^ Taylor, John W.R. (1985). Jane's All the World's Aircraft 1985–86. Londra: Jane's Publishing Group. ss. 136-37.
- ^ "Spacecom Coverage maps". 18 Haziran 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2012.
- ^ "Israeli satellites, 2007 report". 27 Şubat 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2012.
- ^ Wars that make and break, []Haaretz
- ^ "Israel: Waterworks for the World?". 27 Aralık 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2012.
- ^ Agrotechnology Company Directory 28 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . in The Israel Export and International Cooperation Institute 9 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Retrieved 2009-12-02
- ^ Israeli company offers liquid know-how to India in Israel 21c Innovation News Service 29 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Retrieved 2009-12-02
- ^ Out of Israel to Africa in Israel 21c Innovation News Service 29 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Retrieved 2009-12-02
- ^ "Venture capital investment in Israeli high tech". 30 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Şubat 2021.
- ^ Krawitz, Avi (27 Şubat 2007). . The Jerusalem Post. 29 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2007.
- ^ . Microsoft. 2 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2009.
- ^ . 24 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2012.
- ^ Science and Technology: Industrial R&D 11 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Israel Ministry of Foreign Affairs, retrieved 2009-11-26]
- ^ "Israel's Beleaguered Defense Industry". 21 Şubat 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2012.
- ^ "Israel's military industry". 15 Şubat 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2012.
- ^ Katz, Yaakov (30 Mart 2007). . The Jerusalem Post. 29 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2007.
- ^ "Barak confirms: 'Iron Dome' to be deployed within days". The Jerusalem Post. 25 Mart 2011. 23 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mart 2011.
- ^ a b Science and Technology: Medical R&D 29 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Israel Ministry of Foreign Affairs, retrieved 2009-11-25
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;Business Opportunities By Sector
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ "The Nobel Prize in Chemistry 2004". Nobelprize.org. 18 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2011.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Israil de bilim ve teknoloji Israil in en gelismis sektorlerinden biridir Israil Gayri safi milli hasilaya gore bilim ve teknoloji uzerine arastirmaya en fazla pay ayiran ulkelerden biridir Israil her bir milyon vatandasa gore hesaplandiginda bilimsel calismalarda dunyada dorduncu siradadir Israil in tum dunyada yayinlanan bilimsel makale orani tum dunya nufusunun oranindan hemen hemen on kat daha fazladir Israilli bilim insanlari tarim bilgisayar bilimleri elektronik genetik tip optik gunes enerjisi ve daha bircok muhendislik alaninin gelisimine katkida bulunmustur Israil ileri teknoloji endustrisinin en onemlilerinin ev sahibidir ve ayrica teknolojiyle en fazla icli disli nufusa sahiptir 1998 de Tel Aviv Newsweek tarafindan teknolojik olarak en etkileyici on sehirden biri olarak gosterilmistir Israil 2000 den beri olan nin uyesidir ve Organizasyon un 2010 2011 yilinda baskanligini yapmistir Kudus Teknoloji ParkiTarihce Israil ve Orta Dogu daki ilk modern bilgisayar Filistin Manda sina yahudi yerlesimi oldukca motive ediciydi Anavatana donus topraga bagli bir donus olarak algilandi cekirdegini olusturan koyleri kurmak ve destekleyici yahudi ciftcilerin uretime gecmesi izlendi Tarimsal arastirmalar 1870 te tarafindan kurulan ulkenin ilk tarim okulu olan un mezunlari ve ogretmenleri tarafindan yurutuldu Bilimsel tarim uzmani Hermon Dagi na yaptigi bir gezi sirasinda bugdayin anasi olarak bilinen i kesfetti 1909 da de icinde kapsamli bir kutuphanenin ve biriktirdigi jeolojik ve botanik ornekleri barindiran bir tarimsal arastirma merkezi kurdu Toprak arastirmasi ve ulkenin zor iklim sartlarinda tarim yapimini inceleyen Arastirma Merkezi 1921 de Rehovot ta kuruldu Daha sonra Tarimsal Arastirma Kurulusu olan bu merkez simdi Israil in en buyuk tarimsal arastirma ve gelistirme enstitusudur Albert Einstein Technion da 1925 Technion yani Israil Teknoloji Enstitusu nun temeli 1912 de o zamanlar Osmanli Imparatorluguna ait olan Hayfa da senliklerle atildi Technion sonralari onde gelen bir ulusu yaratan dunyaca unlu essiz bir universite olacakti Yahudiler genellikle Avrupa daki teknik egitimden yasakli oldugundan Technion modern bir ulusu olusturmak icin gereken becerilerin ulkeye gelisini sagladi I Dunya Savasi ndan once kurulan Kudus teki Yahudi Saglik merkezi halk temizligi goz bozukluklari ve bakteri bilimi ile ilgi calismalarda bulunan ve ayrica halk sagligi arastirmalari ile ilgilenen tarafindan kuruldu Merkez tifo ve koleraya karsi asilar uretti ve tarla farelerinin sayisinin kontrolu icin metotlar gelistirdi Bu merkeze bagli olan Pasteur Enstitusu kuduz asisini gelistirdi Mikrobiyoloji biyokimya bakteri bilimi ve hijyen departmanlari 1925 te Scopus Dagi uzerinde kurulan Kudus Ibrani Universitesi nde kuruldu 1936 da Ulke nin merkezinde isciler adi sonradan ulkenin ilk kan bankasi olarak degistirilen Judea ve Sharon hastanesinin kurulmasi icin 2 gunluk kazanclarini bagisladilar 1939 da Scopus Dagi nda kurulan ulkedeki ilk ogretim veren tip merkezi oldu Ismi olarak degistirildiginden beri tibbi arastirmalarda lider oldu 1934 te nde girisimlerine baslanan endustriyel arastirmalar Technion da basladi The Dead Sea laboratuvarlari 1930 larda acildi Israil ve Orta Dogu daki ilk modern bilgisayar ve dunyadaki buyuk captaki ilk depolama programlarindan biri olan 1954 55 yillarinda IAS temelinde Weizmann Enstitusunde yapildi Weizac IEEE tarafindan bilgisayar ve elektronik muhendisliginde kilometre tasi olarak tanindi Kaydi 8 haziran 1950 de IBM Israel ulkenin ilk yuksek teknoloji firmasiydi Tel Aviv de Allenby Caddesi nde yer alan firma delgecli kart makineleri siralama makineleri ve tabulara torlari tamir etti 1956 da kurulan yerel ilk isletme delgecli kartlarini uretmeye basladi ve bir yil sonra bilgisayarli bilgi isleme hizmeti sunan servis merkezi acildi Israil deki bilimsel ve teknolojik arastirmalar daha sonradan Israil Ulke Baskani olan Ephraim Katzir in Endustri ve Ticaret Bakanligina atanmasiyla patlama yapti Israil hukumeti yeni girisimler icin hicbir sart olmadan ve buradaki yonetimlere mudahil olmadan harcamalarin yuzde 50 80 ini karsilayan odenekler sagladi 80 lerin baslarinda bir partner olan Data Konrol Kurumu ulkenin ilk ulkenin ilk risk sermayesi firmasini sekillendirdi Ilan Ramon Israil in Ilk Astonotu Su uzmanlarina gore borulardaki sizma bugun global su kaynaklarinin karsi karsiya geldigi en buyuk sorunlardan biridir Ucte ikisi col olan Israil icin su tasarrufu kritik onemdedir Israil i tuketiciye su goturmeden once su kaybini en fazla dusuren lider ulkelerden biri olarak gostermistir Israil yuksek teknoloji sanayisinin kokeni Israil in yuksek teknoloji sanayileri 1980 lerde ABD deki Silikon Vadisi ve Massachusetts Route 128 gibi yerlerdeki mevcut yuksek teknoloji cagini baslatan bilgisayar bilim ve teknolojisinin hizli gelisiminin bir yan urunudur O zamana kadar Israil ekonomisi esasen tarim madencilik ve elmas parlatma ve tekstil gubre ve plastik imalati gibi ikincil sektorlere dayaniyordu Bilgi ve iletisim teknolojilerine dayali yuksek teknoloji sanayilerinin Israil de koklenmesi ve gelismesini saglayan kilit faktor yeni teknolojiler ve know how ureten savunma ve havacilik endustrilerinin yatirimlariydi Israil 1988 de GSYIH sinin 17 1 ini askeri harcamalara ayirdi Bu pay 2016 yilina kadar GSYIH nin 5 8 ine dusmus olsa da Israil askeri harcamalari dunyanin en yuksekleri arasinda yer alir Karsilastirma amaciyla Amerika Birlesik Devletleri 1988 de GSYIH sinin 5 7 sini ve 2016 da 3 3 unu askeri harcamalara ayirdi Savunma ve havacilik alanindaki bu agir yatirim Israil in tibbi cihazlar elektronik telekomunikasyon bilgisayar yazilimi ve donanimi gibi yuksek teknoloji endustrilerinin temelini olusturdu 1990 lardaki buyuk Rus gocu bu fenomeni pekistirerek Israil deki muhendis ve bilim adamlarinin sayisini bir gecede ikiye katladi 1989 ve 2006 yillari arasinda yaklasik 979 000 Rus Yahudisi ve akrabasi 1989 da nufusu sadece 4 5 milyon olan Israil e goc etti Mirabilis in 1998 de satin alinmasi Israil de yuksek teknolojinin ilk buyuk cikisiydi ve Dot com balonu kapsaminda Israilli sirketleri hizlandirdi Israil deki cagdas yuksek teknoloji sanayisi Halen Israil dunyanin en arastirma yogun is sektorune sahiptir 2018 de GSYIH sinin 4 95 i arastirma ve teknolojiye yatirildi Bu arada Israil in teknoloji sektoru ulke ekonomisinde cok onemli bir rol oynamaktadir Bu sektor 2021 de ekonomik ciktinin yaklasik 12 sini ve isgucunun 10 unu olusturdu Rekabetci hibeler ve vergi tesvikleri ticari arastirma ve gelistirmeyi destekleyen iki ana politika aracidir Hukumet tesvikleri ve yuksek duzeyde egitimli insan sermayesinin mevcudiyeti sayesinde Israil onde gelen cok uluslu sirketlerin arastirma merkezleri icin cekici bir yer oldu Ulkenin ulusal yenilik ekosistemi arastirma ve gelistirmede hem yabanci cokuluslu sirketlere hem de buyuk kurumsal yatirimcilara ve yeni kurulan sirketlere dayanir 2019 itibariyla Israil de yaklasik 530 yabanci arastirma merkezi faaliyet gosteriyordu Bu merkezlerin cogu Israil sirketlerini teknolojisini ve bilgi birikimini satin almis ve bunlari birlesme ve satin almalar yoluyla kendi yerel arastirmalarina donusturmus cok uluslu buyuk firmalara aittir tesisler Hatta Intel Applied Materials Motorola ve IBM gibi bazi arastirma merkezlerinin faaliyetleri otuz yili askin bir sureyi kapsar Israil deki yuksek duzeyde teknolojik yenilik ve basarili baslangic sirketlerinin sayisi ulkenin Dan Senor ve Saul Singer tarafindan turetilen Startup Nation terimle anilmasina ve bu terim 2019 da yayinladiklari Start up Nation Israil in Ekonomik Mucizesinin Oykusu adli kitaplarinin da basligi oldu 2010 larin sonlarinda Israil tek boynuzlu at statusune 1 milyar dolar veya daha fazla finansman payi ulasan teknoloji girisimlerinin sayisinda keskin bir artis gordu 2016 da Israil de boyle 10 startup girisimi vardi 2019 itibariyla sayi 19 a cikti Sadece 2021 de 33 olmak uzere 2021 in sonunda Israil in teknoloji sektorunden 74 teknoloji tek boynuzlu ati ortaya cikti Israil deki tek boynuzlu at girisimlerinin sayisindaki artis yasam dongulerinin baslarinda satin alinmak yerine halka acik sirketler olmak icin olgunlasan teknoloji girisimleriyle birlikte Israil in Startup Nation dan Scale up Nation a Baslangic Ulkesi nden Buyuyen Ulus a gectigi fikrine yol acti Yuksek ogretim politikasiAltinci Yuksek Ogrenim Plani Israil in yuksek ogretim sistemi Yuksek Ogrenim Konseyi ve onun Planlama ve Butce Komisyonu tarafindan duzenlenir Israil yuksek ogretim sistemi Planlama ve Butceleme Komitesi PBC ve Maliye Bakanligi tarafindan uzerinde anlasmaya varilan cok yilli bir plan cercevesinde faaliyet gosterir Her plan politika hedeflerini ve buna bagli olarak bu hedeflere ulasmak icin ayrilacak butceleri belirler Universitelere yillik hukumet tahsisi isletme butcelerinin 50 75 ini saglayarak 2015 yilinda yaklasik 1 75 milyar ABD dolarina ulasti Isletme butcelerinin geri kalaninin cogu 15 20 yillik yaklasik 2 750 ABD Dolari tutarinda tek tip yillik ogrenci ogrenim ucretlerinden gelir Altinci Yuksekogretim Plani 2011 2016 Yuksekogretim Kurulu butcesinde 30 luk bir artis ongordu Altinci Plan ogrenci sayisi icin nicel olcumlerin yani sira arastirmada mukemmellige daha fazla vurgu yaparak PBC nin butceleme modelini degistirir Bu model kapsaminda komite butcesinin 75 i alti yilda 7 milyar NIS yuksek ogrenim veren kurumlara tahsis edilir Altinci Yuksek Ogrenim Plani Ekim 2011 de Israil Arastirma Mukemmeliyet Merkezleri I CORE programini baslatti Bu akademik arastirmalarin finansmanina yonelik yenilenen ilgiyi yansitir ve hukumet politikasinda tersine donusun guclu bir gostergesini olusturur Israil Mukemmeliyet Arastirma Merkezleri 2011 e dayanan Israil Arastirma Mukemmeliyet Merkezleri I CORE programi belirli alanlarda ust duzey arastirmacilardan olusan kurumlar arasi kumelerin kurulmasini ve yurtdisindan genc Israilli bilim adamlarinin geri donmesini ve her merkezin en gelismis arastirma altyapisina sahip olmasini ongorur Altinci Yuksek Ogrenim Plani akademik altyapinin ve arastirma tesislerinin iyilestirilmesi ve yenilenmesi icin alti yilda 300 milyon NIS yatirim yapmaktadir I CORE Yuksek Ogrenim Konseyi Planlama ve Butce Komisyonu ve Israil Bilim Vakfi tarafindan ortaklasa yurutulur 2015 yilina kadar genis bir arastirma alani yelpazesinde iki dalga halinde 16 merkez kuruldu merkezlerin altisi yasam bilimleri ve tipta besi pozitif bilimler ve muhendislikte ucu sosyal bilimler ve hukukta ve ikisi beseri bilimlerdedir Her mukemmeliyet merkezi Israil Bilim Vakfi tarafindan yurutulen bir emsal degerlendirme sureci ile secilmistir Mayis 2014 e kadar cogu daha once yurtdisinda calismis olan yaklasik 60 genc arastirmaci bu merkezlere alindi Her merkezin arastirma konulari Israilli arastirmacilarin gercek onceliklerini ve bilimsel ilgi alanlarini yansitmalarini saglamak icin Israil akademik toplulugu ile istisarelerden olusan genis bir asagidan yukariya surecle secilir I CORE Yuksek Ogrenim Konseyi ev sahibi kurumlar ve stratejik is ortaklari tarafindan toplam 1 35 milyar NIS 365 milyon ABD Dolari butceyle finanse edilmektedir Orijinal hedef 2016 yilina kadar Israil de 30 mukemmel arastirma merkezi kurmakti Ancak kalan 14 merkezin kurulusu yeterli dis sermaye olmadigi icin gecici olarak rafa kaldirildi 2013 2014 te Planlama ve Butceleme Komitesi nin tum I CORE programi icin butcesi 87 9 milyon NIS olarak gerceklesti ve bu o yilki yuksek ogrenim toplaminin yaklasik 1 ine esdegerdi Bu butce cesitli akademik alanlardaki kritik arastirmaci kitlesini olusturmak icin yetersiz gorunmektedir ve bu nedenle programin amacinin gerisinde kalmaktadir Mukemmeliyet merkezlerine yonelik devlet destegi duzeyi yeni merkezlerin kurulmasiyla 2011 den bu yana her yil artti ve 2017 2018 de 33 7 milyona dusmeden once 2015 2016 da 93 6 milyon NIS ye ulasmasi beklendi Finansman modeline gore devlet destegi tum finansmanin ucte birini temsil etmeli diger ucte biri katilimci universiteler tarafindan ve geri kalan ucuncusu de bagiscilar veya yatirimcilar tarafindan finanse edilmelidir Universite ise alim hedefleri 2012 2013 ogretim yilinda 4 066 ogretim uyesi vardi Fakulte alimi icin Planlama ve Butceleme Komitesi tarafindan belirlenen hedefler iddialidir universiteler alti yillik sure icinde 1 600 kidemli ogretim uyesini daha ise alacaktir bunlarin yaklasik yarisi yeni pozisyonlara girecek ve yarisi emekli olmasi beklenen ogretim uyelerinin yerini alacaktir Bu universite ogretim kadrosunda 15 in uzerinde net artis olusturacaktir Kolejlerde ise 25 net artis gerektiren 400 yeni pozisyon daha olusturulacaktir Yeni ogretim uyeleri Israil Arastirma Mukemmeliyet Merkezleri programi araciligiyla bazilari belirli arastirma alanlarinda olmak uzere kurumlarin duzenli ise alim kanallari araciligiyla ise alinacaktir Ogretim uyesi sayisindaki artis ogrenci ogretim uyesi oranini da dusurecektir boylece hedef halen 24 3 olan her ogretim uyesine 21 5 universite ogrencisi ve yuksekokullardaki her ogretim uyesi icin 38 ogrenciye kiyasla kolejlerdeki her ogretim uyesi icin 35 ogrenci oranina ulasmaktir Fakulte pozisyonlarinin sayisindaki bu artis arastirma ve ogretim altyapisinin iyilestirilmesi ve rekabetci arastirma fonlarindaki artisin yani sira yurtici ve yurtdisindaki en iyi Israilli arastirmacilarin akademik calismalarini Israil de isterlerse en yuksek akademik standartlari sunan kurumlarda yurutmelerini saglayarak Israil in beyin gocunu durdurmasina yardimci olmalidir Yukarida aciklanan yeni butceleme plani esasen universitelerdeki insan ve arastirma altyapisi ile ilgilidir Universitelerin fiziksel gelisiminin or binalar ve bilimsel altyapisinin or laboratuvarlar ve pahali ekipman cogu basta Amerikan Yahudi cemaati olmak uzere hayirsever bagislardan gelmektedir CHE 2014 Bu ikinci finansman kaynagi simdiye kadar universiteler icin yeterli devlet finansmani eksikligini buyuk olcude telafi etti ancak onumuzdeki yillarda onemli olcude azalmasi beklenmektedir Hukumet arastirma altyapisina daha fazla yatirim yapmazsa Israil universiteleri 21 yuzyilin zorluklarini karsilamak icin yetersiz donanima sahip olacak ve yetersiz finanse edilecektir Yuksek ogrenime erisimin kolaylastirilmasi 1990 larda eski Sovyetler Birligi nden gelen Yahudi gocu dalgasi ek talebi karsilamak icin cok sayida ucuncul kurumun kurulmasini gerektirdi ve Israil universite ve akademik kolejlerine daha fazla giris imkani saglandi Ancak universitede okuyan Arap ve ultra ortodoks azinliklarin sayisi hala yetersizdir Altinci Yuksek Ogretim Plani azinlik gruplarini yuksekogretime kaydolmaya tesvik eder Ultra ortodoks nufus icin 2012 sonlarinda Mahar programinin uygulanmasindan iki yil sonra kaydolan ogrenci sayisi 1 400 e cikti O zamandan beri ultra ortodoks ogrenciler icin ucu universite kampuslerinde olmak uzere on iki yeni program kuruldu Yuksek Ogrenimde Cogulculuk ve Firsat Esitligi programi Arap azinligin yuksek ogretim sistemine devaminin onundeki engelleri kaldirmayi hedefler Kapsami akademik calismalara hazirlik yoluyla ikinci okul rehberligi saglamaktan normalde ilk yilinda okulu birakma oraniyla yuksek olan ogrencilere kadar ogrenimlerle ilgili kapsamli destek verir Program seckin genc Arap ogretim uyelerini destekleyen Ma of fonunu da iyilestirilmektedir 1995 yilindaki bu programin tanitilmasindan bu yana Ma of fonu kendi akademik kariyerlerine baslayan genc Arap ogrenciler icin rol model olan yaklasik 100 Arap ogretim gorevlisine gorev izleme firsatlari yaratti Teknoloji transferiTarihce Israil universite ve enstitulerinde yapilan arastirmalar teknoloji transferi TT birimleri araciligiyla ozel sektorle paylasilir Israil in ilk universite TT birimi Yeda 1950 lerde Weizmann Bilim Enstitusu tarafindan kurulmustur Arastirma kurak ve yari kurak bolge gibi alanlarda ziraat muhendisligi kibbutzlara ve ozel ciftcilere ucretsiz olarak devredilmis ve gelismekte olan ulkelerle tarimsal bilgiler paylasilmistir 1964 yilinda Ibrani Universitesi nin Yissum Arastirma Gelistirme Sirketi Yissum Kudus Ibrani Universitesi nin teknoloji transferi sirketi kuruldu 1990 lardan bu yana ogretim ve arastirma universitelerinin geleneksel ikili gorevi ucuncu bir gorevi icerecek sekilde genisledi toplum ve endustri ile etkilesim Bu evrim eski Sovyetler Birligi nden gelen goc dalgasini takiben arastirma personeli sayisindaki artisin yani sira elektronik sanayinini ve bilgi teknolojisi hizmetlerinin yukselisinin sonucuydu Israil in akademik sektorden genel kamuya ve endustriye bilgi transferini duzenleyen ozel bir mevzuati yoktur 2004 ve 2005 te kamu yarari icin bilgi ve teknolojinin transferini tesvik eden yasa tasarilari cikarmaya yonelik girisimlerde bulunuldu ama bu girisimler basarisiz oldugu icin her universite kendi politikasini tanimladi Universite sanayi isbirligi Tum Israil arastirma universitelerinin teknoloji transfer ofisleri vardir Samuel Neaman Enstitusu tarafindan yurutulen son arastirmalar 2004 ve 2013 yillari arasinda universitelerin patent basvurularindaki payinin Israilli basvuru sahiplerinin toplam yaratici faaliyetlerinin 10 12 sini olusturdugunu ortaya koydu Bu dunyadaki en yuksek paylardan biridir ve buyuk olcude universitelerin teknoloji transfer ofislerinin yogun faaliyetinden kaynaklanir Weizmann Enstitusu nun teknoloji transfer ofisi Yeda dunyanin en karli ucuncu ofisi oldu Ornek universite sanayi isbirligi sayesinde Weizmann Bilim Enstitusu ve Teva Pharmaceutical Industries multipl skleroz tedavisi icin Copaxone ilacini kesfetti ve gelistirdi Copaxone 2011 in ilk yarisinda 1 68 milyar ABD dolari satisla Teva nin en cok satan ilacidir Ilacin ABD Gida ve Ilac Dairesi tarafindan 1996 yilinda onaylanmasindan bu yana Weizmann Bilim Enstitusu nun fikri mulkiyetinin ticarilestirilmesinden kaynaklanan telif ucretlerinden yaklasik 2 milyar ABD dolari kazandigi tahmin edilmektedir Uluslararasi teknoloji transferi 2007 de Birlesmis Milletler Genel Kurulunun Birlesmis Milletler Genel Kurulu Ikinci Komitesi Ekonomik ve Mali Komite gelismekte olan ulkelere tarimsal teknoloji transferi konusunda Israil destekli bir karar taslagini kabul etti Kararda gelismis ulkelere 2015 yilina kadar acligi ve asiri yoksullugu ortadan kaldirmaya yonelik BM kampanyasinin bir parcasi olarak bilgi ve teknik bilgilerini gelismekte olan dunya icin erisilebilir hale getirmeleri cagrisinda bulunuldu Girisim Israil in tarim collesmeyle mucadele kirsal kalkinma sulama tibbi kalkinma bilgisayarlar ve kadinlarin guclendirilmesi alanlarinda gelismekte olan ulkelere ozellikle Afrika ya uzun yillardir bilgi birikimini katkida bulunmasinin bir urunudur Uzay BilimiShavit 2 fuzesinin 2007 yilinda Palmachim Uzay Ussu nde firlatilmasi 1970 ve 1980 ler boyunca Israil uzay kesfi ve biliminde gelisme ve arastirma icin gerekli altyapi calismalarini yapmaya basladi 1982 de Bilim ve Teknoloji Bakani Prof ulusal uzay programinda ilerlemek ve koordine etmek amaciyla Israil Uzay Ajans ini ISA kurdu gelecek nesillerin muhendislerinin egitiminde onemli rol oynamaktadir Israil 19 Eylul 1988 de yerel olarak Shavit de insa edilen aractan ilk uydusunu gonderdi ve uzay arastirmasinda bircok alanda katkilar sagladi Ilan Ramon Israil in ilk astronotuydu Ramon icinde o ve 6 diger uyenin Guney Amerika uzerinde bir kazada oldugu Columbia Uzay Mekigi nin yuk uzmaniydi Raman 1997 de yuk uzmani olarak secildi ve 1998 den 2003 e kadar Houston Teksas daki Johnson Uzay Merkezi nde egitildi 2009 da Israil Thomson Reuters Ajans i tarafindan uzay arastirmalarinda gelismis yirmi ulke arasinda ikinci olarak gosterildi FizikElli Israilli bilim insani Isvicre de Genis Hadron Parcacigi calismasini yapan CERN de tam zamanli olarak calismaktadir Israil 1991 de gozlemci olarak kabul edildi ama simdi tam uye olma asamasindadir Baskan Simon Peres i temsil eden bir delege 2011 de partikul hizlandiriciyi ziyaret etti Uygulamali BilimlerGunes enerjisi Dunyanin en buyuk gunes enerjisi parabolik canagi Ben Gurion Ulusal Gunes Enerjisi Merkezi 2014 itibariyla Israil 2014 Kuresel Temiz Teknoloji Yenilik Endeksi ne liderlik etmektedir Ulkenin geleneksel enerji kaynaklarinin eksikligi alternatif enerji kaynaklari konusunda kapsamli arastirma ve gelistirmeleri tesvik etti ve Israil gunes enerjisi alaninda yenilikci teknolojiler gelistirdi Israil evde gunes enerjili su isiticilarinin kisi basina dusen en buyuk kullanicisidir Gunes enerjisinin sanayide kullanimini da artiracak konsantre gunes isigini toplamak icin yeni ve yuksek verimli bir alici gelistirildi CleanTech Group un 2009 tarihli raporu dunyanin 5 numarali temiz teknoloji ulkesinin Israil oldugu bildirildi Arrow Ecology sirketi copleri dogrudan cop toplama kamyonlarindan alan organik ve inorganik malzemeleri yercekimi ile cokeltme eleme ve hidro mekanik parcalama yoluyla ayiran patentli ArrowBio islemi sistemini gelistirdi Sistem buyuk hacimli kati atiklari ayirma geri donusturulebilir maddeleri kurtarma ve geri kalanini biyogaz ve zengin tarimsal kompost haline getirmektedir Sistem Kaliforniya Avustralya Yunanistan Meksika Birlesik Krallik ve Israil de kullanilmaktadir Ornegin Hiriya cop sahasinda Aralik 2003 ten beri calisan ArrowBio tesisi Tel Aviv alanina hizmet verir ve gunde 150 tona kadar copu isler 2010 yilinda Technion Israil Teknoloji Enstitusu Grand Technion Enerji Programi ni GTEP kurdu Bu multidisipliner gorev gucu Technion un dokuz farkli fakulteden enerji bilim ve teknolojisindeki en iyi arastirmacilarini bir araya toplar GTEP in 4 noktali stratejisi alternatif yakitlarin arastirma ve gelistirilmesi yenilenebilir enerji kaynaklari enerji depolama donusturme ve enerji tasarrufunu hedefler GTEP halen Israil de gelecegin enerji sorunlarini cozmek icin beceri ve teknik bilgi gelistirmede lisansustu calismalar sunan tek merkezdir Havacilik ve Uzay Muhendisligi Gulfstream G280 kitalararasi is jeti Gulfstream Aerospace icin Israel Aircraft Industries IAI tarafindan tasarlandi ve halen uretilmektedir Kisa kalkis ve inis yapan IAI Arava isimli STOL ucagi hem sivil hem askeri kullanim icin 1960 larin sonunda Israel Aerospace Industries tarafindan uretilen ilk ucaktir Bunu 1965 ten 1987 ye kadar Westwind Business Jet ve bunun cesitleri olan ve hala aktif olarak kullanilan Astra ve Gulfstream G100 izledi Israil yorungeye uydu yerlestiren birkac ulkeden biridir dizayn edilen uydular Israil Uzay Ajansi yla isbirligi icinde olan Israel Aircraft Industries IAI tarafindan uretilmistir Israil in ilk ticari iletisim uydusu AMOS 1 in calismalari 1996 da basladi Ilk olarak dogrudan evlere Tv yayini Tv dagitimi ve Vsat servisleri icin yapildi AMOS 2 Aralik 2003 te firlatildi ve bir dizi AMOS iletisim uydusu AMOS 2 5i merkezi Ramat Gan Israil de bulunan Spacecom Satellite Communications sirketi tarafindan isletilir veya gelistirilir Spacecom Satellite Communications sirketi Avrupa Afrika ve Orta Dogu ulkelerine telekomunikasyon hizmeti verirr Technion tarafindan tasarlanan ve uretilen diger bir uydu olan Gurwin II TechSAT iletisim uzaktan algilama ve arastirma hizmetleri saglamak uzere Temmuz 1998 de firlatildi 2000 yilinda firlatilan EROS ticari fotografcilik ve gozetim hizmetleri icin cografi olarak sabit olmayan yorunge uydusudur Israil ayrica roketler ve uydular goruntuleme sistemleri havacilik bilgisayarlari enstrumantasyon sistemleri dronlar ve ucus simulatorleri dahil olmak uzere cok sayida ilgili havacilik urunu gelistirmekte uretmekte ve ihrac etmektedir Israil in en buyuk ikinci savunma sirketi hava deniz ve kara kuvvetleri icin elektro optik sistemler dronlar kontrol ve izleme sistemleri iletisim sistemleri ve daha fazlasi yapan Elbit Systems dir Tarim Muhendisligi Oksijensiz cop ogutucusu Israil in tarim sektoru dogal kaynak azliginin ustesinden gelme uzerine kurulan yogun bir sistemdir ozellikle su azligi ve topraklarinin yarisinin col olmasi Tarimsal uretimin buyumesi bilim insanlari ciftciler ve ilgili endustrilerin cok yakindan isbirligine dayalidir ve sera teknolojsinin col tariminin sulamadaki su tasarrufunun tuzluluk arastirmasinin ve ileri tarimsal teknolojinin gelisimiyle sonuclanmistir Ayrica Israil firmalari sulamada su tasarrufunda ve sera teknolojisinde diger ulkelerde hizmet saglamaktadir Bilgisayar Muhendisligi Technion Bilgisayar Bilimleri Fakultesi binasi Bilgisayar Bilimlerinde Technion ve dunyadaki en iyi yirmi akademik enstitu arasinda gosterilmektedir Israil firmalari bilgisayar guvenlik sistemleri yari iletken ve iletisim alanlarinda sivrilmektedir Israil bilgisayar guvenlik duvari alanindaki Check Point is ve operasyon destek hizmeti sunan Amdocs sesli posta hizmeti veren Comverse bilgisayar programlari performanlarini olcen Mercury Interactive gibi bircok onde gelen sirketi bunyesinde barindirmaktadir Intel ve Microsoft ilk denizasiri arastirma ve gelistirme merkezlerini Israil de kurdu Intel cift cekirdekli isletim sistemini Haifa daki nde gelistirdi Optik elektro optik ve lazerler onemli alanlardir ve Israil fiber optikleri elektro optik denetleme sistemlerini termal gece gorus sistemlerini ve elektro optige bagli uretim sistemlerini uretir 54 Robot uretim calismalari 70 lerde basladi ve elmas parlatma paketleme ve insaat gibi alarda bilgisayar destekli robotlarin uretilmesiyle sonuclandi Robotlara yapay zeka uygulanmasi arastirmalari da yurutulmektedir Hidrolik Muhendisligi Ulke ye yagmur sadece kisin ve yogun olarak ulkenin kuzeyine dustugu icin sulama ve su muhendisligi ulkenin ekonomik olarak hayatta kalisi ve buyumesi icin hayati onem tasimaktadir Nehirlerden ve kuzeydeki rezervlerden direkt su getirmeyi kara suyunu cok iyi kullanmayi su tasmalari ve kanalizasyonu duzenlemek icin genis olcekli projeler yapilmistir Bunlarda en buyugu Ulusal Tasiyici projesidir proje 1964 te tamamlanmis ve ulkenin en buyuk tatli su golu Galilee den kanallarla borularla ve tunellerle Ulke nin kuzeyindeki Negev Colu ne su tasinmistir Askeri Muhendislik Uzi Arap ulkelerinin imha silahlari uretmemeyi reddetmesi Israil i genis tabanli yerel silahlarin uretimine itmistir Israil Savunma Kuvvetleri daha cok yerel askeri teknolojiye ve Israil de dizayn edilen ve uretilen yuksek teknolojiye sahip silahlara guvenmektedir Israil uretimi askeri techizat kucuk silahlar tank savar roketler fuzeler botlar denizaltilar tanklar silahli araclar insansiz araclar ucaklar insansiz ucaklar radar ve hava savunma sistemlerini icermektedir Bu endustrinin gelisimindeki itici guc suresince Israil e silah satisinda uygulanan ambargodur Boylece Israil 1953 te kurulan Israil Ucak Endustrileri nde ve Nesher in de oldugu kendi ucaklarini gelistirmeye basladi Onemli teknolojiler arasinda 1954 te tanitilan Uzi hafif makineli tufek ulkenin ana savas tanki Merkava ve Israil ve ABD isbirligiyle uretilen Ok Fuzesi ve ileri antibalistik fuze sistemleri gelmektedir mobil hava savunma sistemi Rafael Ileri Savunma Sistemleri tarafindan gelistirldi ve kisa menzilli fuzeleri ve top mermilerinin sinyallarini yakalayarak kesmesi icin dizayn edildi Sistem ilk kez 7 Nisan 2011 de tarihte ilk kez Gazze den atilan kisa menzilli bir roketi yakalayarak denenmis oldu Saglik bilimleri Endoskobik Kapsul Israil tip paramedikal ve biomuhendislikle arastirmalar icin ileri duzeyde altyapi kapasitesine sahiptir Bioteknoloji beiomedikal ve klinik arastirmalar Ulke nin bilimsel yayimlarinin yarisindan fazladir endustri sektoru ise bu kapsamli bilgileri eczacilik tibbi malzeme ve tedavi terapilerinde kulanmaktadir Biyoteknoloji Israil in ulke genelinde faaliyette olan her yil yaklasik 50 ila 60 adedi kurulan 900 den fazla biyoteknoloji ve yasam bilimleri sirketi vardir J amp J Perrigo GE Healthcare ve Philips Medical gibi bircok cok uluslu sirketin hepsinin Israil de kurulu subeleri vardir Tip ve Genetik Weismann Bilim Enstitusu Israil insanin buyume hormonunu ve interferon yani bilinen butun virusler uzerinde etkili olan dogal bir protein uretiminde metotlar gelistirdi Doku sertlesmesi tedavisinde etkili olan isimli ilac temel arastirmadan sonra endustriyel uretimle Israil de gelistirildi Genetik muhendisligi mikrobiyolojik urunlerle monoklonal antikorlar tabanli bir dizi teshis aygitiyla sonuclandi Ayrica cok ileri duzeyde kok hucre calismalari Israil de surmektedir Nobel Odulu KazananlarKimya alaninda dort Israilli Nobel Odulu kazanmistir 2004 te Technion dan biyolog Avram Hershko ve Aaron Ciechanover ubiguitin vasitasiyla protein ayristirmanin kesfiyle odulu kazanan 3 kisiden 2 si oldular 2009 da Weizmann dan Ada Yonath ribozomun fonksiyonu ve yapisiyla ilgili casismalariyla odulu kazanmistir 2011 de ise Technion dan Daniel Shechtman quasicrystals in kesfiyle odulu kazanmistir Bunlara ek olarak Yahudi anne babadan dogan Joshua Lederberg 1958 de Tip alaninda kazanandi 2004 te Fizik odulunu kazanan David Gross lisans egitimine aldigi Israil de hayatinin bir bolumunu gecirdi Sosyal bilimlerde ekonomi odulu 2002 de Daniel Kahneman e ve 2005 Kudus Ibrani Universitesi nden Robert Aumann a verildi KaynakcaBu madde onerilmeyen bicimde kaynaklandirilmistir Gosterilen kaynaklar kaynak gosterme sablonlari kullanilarak dipnot belirtme bicemine uygun olarak duzenlenmelidir Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Ministry of Industry Trade amp Labor Foreign Trade Administration olu kirik baglanti Israel ranks 4th for the number of scientific papers per person Haaretz BBC country profiles 1 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2012 Tel Aviv Hailed as One of the World s Top Hi tech Centers 28 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Israeli Economy Achievements and Potential Ministry of Finance of Israel MOF November 1998 The Land that Became Israel Studies in Historical Geography edited by Ruth Kark Yale University Press amp Magnes Press 1989 Traditional and modern rural settlement types in Eretz Israel in the modern era Yossi Ben Artzi pp 141 144 Rothschild and Early Jewish Colonization in Palestine Ran Aaronsohn Rowman amp Littlefield Magnes Press 2000 pp 134 145 Molecular Genetic Maps in Wild Emmer Wheat 4 Temmuz 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2012 Biography of Aaron Aaronsohn 13 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2012 Soil Science Influence of Exchangeable Cations on the Availability of Phosphate Ravikovitch S 1 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2012 31 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2012 Arsivlenmis kopya 10 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2012 a b Shilony Zvi July 2006 Volunteerism resourcefulness and heroism The Medical Assistance Committee for Jerusalem s Poor at the end of World War I Israeli Center for Third Sector Research Ben Gurion University of the Negev Newsletter 23 pg 7 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2012 Hadassah Hospital History Retrieved 2009 12 20 The first computers 21 Mart 2003 tarihinde Wayback Machine sitesinde Weizmann Institute of Science Retrieved 2010 03 25 olu kirik baglanti When Big Blue was a start up Haaretz a b c Super capitalism at work Haaretz Books December 2009 20 Subat 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2012 Israeli firms aim to plug world s water leaks 25 Ocak 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2012 Stockholm International Peace Research Institute 8 Haziran 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Mayis 2017 a b c d e f g h i j k l m n o p Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi 0a isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme a b The Jerusalem Post JPost com Ingilizce 5 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ocak 2022 Mizroch Amir Forbes Ingilizce 27 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ocak 2022 a b Why tech firms need a PEO to accelerate their growth Procorre 28 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mayis 2022 Ben David Ricky www timesofisrael com Ingilizce 13 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ocak 2022 a b The Jerusalem Post JPost com Ingilizce 18 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ocak 2022 partner Michal Seror Start Up Nation Central a Ctech 10 Kasim 2020 CTECH www calcalistech com 11 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ocak 2022 Israel transforms into scale up nation Globes Ingilizce 29 Kasim 2020 28 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Ocak 2022 www techstars com Ingilizce 28 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ocak 2022 Press Viva Sarah www timesofisrael com Ingilizce 11 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ocak 2022 PDF JHU edu 3 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 16 Mayis 2017 Yedarnd com 19 Ekim 2014 21 Mart 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Mayis 2017 Reisman Arnold 3 Subat 2005 Israel s Economic Development The Role of Institutionalized Technology Transfer 579883 2 www BioJerusalem org il 12 Kasim 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Mayis 2017 Israel Ministry of Foreign Affairs 11 Aralik 2007 22 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Mayis 2013 About ISA Israel Space Agency 23 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Israel Ministry of Science and Technology Retrieved 2009 12 15 ASRI Technion website http asri technion ac il 30 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Israeli Space Research 14 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde by Wendy Elliman in Jewish Virtual Library 31 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved 2009 12 05 1 olu kirik baglanti Giant solar plants in Negev could power Israel s future 17 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde John Lettice January 25 2008 PDF CleanTechInnvest com 8 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 16 Mayis 2017 Kloosterman Karin 27 Ekim 2009 Seven solar technologies from Israel that could change our planet ISRAEL21c 7 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ekim 2012 Israel Ministry of Foreign Affairs 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Mayis 2013 Lesser Shawn 8 Subat 2010 SodaHead com 27 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ekim 2012 Leichman Abigail Klein 22 Kasim 2009 Sorting through garbage for gold ISRAEL21c 7 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ekim 2012 Gunston Bill 1982 An Illustrated Guide to the Israeli Air Force New York ARCO ss 136 Gunston Bill 1982 An Illustrated Guide to the Israeli Air Force New York ARCO ss 144 Taylor John W R 1985 Jane s All the World s Aircraft 1985 86 Londra Jane s Publishing Group ss 136 37 Spacecom Coverage maps 18 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2012 Israeli satellites 2007 report 27 Subat 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2012 Wars that make and break olu kirik baglanti Haaretz Israel Waterworks for the World 27 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2012 Agrotechnology Company Directory 28 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde in The Israel Export and International Cooperation Institute 9 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved 2009 12 02 Israeli company offers liquid know how to India in Israel 21c Innovation News Service 29 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved 2009 12 02 Out of Israel to Africa in Israel 21c Innovation News Service 29 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved 2009 12 02 Venture capital investment in Israeli high tech 30 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Subat 2021 Krawitz Avi 27 Subat 2007 The Jerusalem Post 29 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Agustos 2007 Microsoft 2 Mart 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Aralik 2009 24 Agustos 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2012 Science and Technology Industrial R amp D 11 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Israel Ministry of Foreign Affairs retrieved 2009 11 26 Israel s Beleaguered Defense Industry 21 Subat 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2012 Israel s military industry 15 Subat 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2012 Katz Yaakov 30 Mart 2007 The Jerusalem Post 29 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Eylul 2007 Barak confirms Iron Dome to be deployed within days The Jerusalem Post 25 Mart 2011 23 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mart 2011 a b Science and Technology Medical R amp D 29 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Israel Ministry of Foreign Affairs retrieved 2009 11 25 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Business Opportunities By Sector isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme The Nobel Prize in Chemistry 2004 Nobelprize org 18 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2011