Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Nisan 2020) () |
İzlandacayı yazmakta kullanılan İzlanda alfabesi aşağıdaki 32 harfi içermektedir:
| Büyük harfler | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| A | Á | B | D | Ð | E | É | F | G | H | I | Í | J | K | L | M | N | O | Ó | P | R | S | T | U | Ú | V | X | Y | Ý | Þ | Æ | Ö | |
| Küçük harfler | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| a | á | b | d | ð | e | é | f | g | h | i | í | j | k | l | m | n | o | ó | p | r | s | t | u | ú | v | x | y | ý | þ | æ | ö | |
 |  |
 | |
Temeli Latin alfabesidir, ama bazı diyakritik işaretler eklenmiş harfler de kullanılır. Ayrıca "thorn" (Þ-þ) ve "eth" (Ð-ð) adlı Runik harflerine sahip olmaktadır.
Yazılırken, semboller çoğunlukla basitleştirilirler, örneğin ð, yatay bir çizgi ile bir d harfi olarak yazılabilir ve æ da sadece "ae" olarak da yazılabilir.
Tarih
Çağdaş İzlanda alfabesi, 19. yüzyılda kullanılan bir standarttan, Rasmus Rask adlı Danimarkalı dilbilimci tarafından geliştirilmiştir. Temeli esasen, 12. yüzyılda yazarı bilinmeyen, "İlk Dilbilgisel İnceleme" adlı bir dosya tarafından oluşturulan ortografik bir standarttı. Bu standardın amacı, İskandinavya'nın ortak dili (Eski Nors dili) için kullanılması idi. Fakat o zamanlarda fazla etkisi yoktu.
Alfabenin en çok tanımlayan özellikleri bu incelemede tespit edildi:
- Tiz aksan'ın kullanışı (özgün olarak ünlü harflerinin uzunluklarını simgeleştirmek için).
- þ harfinin kullanışı; ayrıca Eski İngilizce alfabesinde "thorn" harfı kullanıldı.
Sonraki Rasmus Rask standardı esasen eski incelemenin tekrarlamasıydı, ama koşutzamanlı Cermenik gelenekleri ile uyuşması için bazı değişiklikler uygulandı. Örneğin c harfi yerine sadece k harfi kullanıldı. ð harfi sonraki yüzyıllarda çok kullanılmadı ve bu yüzden Rask'ın standardı geleneklerde çok önemli bir değişikliği teşkil etti.
20. yüzyılında uygulanan değişikliklerin en önemlisi é harfinin uygulanmasıdır; bu eskiden "je" olarak yazılırdı. Diğer önemli bir değişiklik ise 974'te Z harfinin kullanışının durdurulmasıdır.
Harfler ve isimleri
| Harf | İsmi | UFA ile telaffuzu | Ses değerleri |
|---|---|---|---|
| Aa | a | (Türkçe eşdeğerine benzemektedir) | |
| Áá | á | İngilizcenin "cow" sözünün "ow" kısmı | |
| Bb | bé | (Türkçe eşdeğerine benzemektedir) | |
| Dd | dé | (Türkçe eşdeğerine benzemektedir) | |
| Ðð | eth | İngilizcenin "the" kelimesinin "th" kısmı | |
| Ee | e | (Türkçe eşdeğerine benzemektedir) | |
| Éé | é | "ye" | |
| Ff | eff | (Türkçe eşdeğerine benzemektedir; ayrıca aşağıdaki notalar bakınız) | |
| Gg | gé | (Türkçe eşdeğerine benzemektedir; ayrıca aşağıdaki notalar bakınız) | |
| Hh | há | (Türkçe eşdeğerine benzemektedir) | |
| Ii | i | İi | |
| Íí | í | Türkçe "Îî" harfine benzemektedir | |
| Jj | joð | Türkçe "y" harfine benzemektedir; ayrıca aşağıdaki notalara bakınız | |
| Kk | ká | (Türkçe eşdeğerine benzemektedir) | |
| Ll | ell | (Türkçe eşdeğerine benzemektedir) | |
| Mm | emm | (Türkçe eşdeğerine benzemektedir) | |
| Nn | enn | (Türkçe eşdeğerine benzemektedir) | |
| Ôô | ô | (Türkçe eşdeğerine benzemektedir) | |
| Oo | o | açik "o" harfi | |
| Pp | pé | (Türkçe eşdeğerine benzemektedir) | |
| Rr | err | (Türkçe eşdeğerine benzemektedir) | |
| Ss | ess | (Türkçe eşdeğerine benzemektedir) | |
| Tt | té | (Türkçe eşdeğerine benzemektedir) | |
| Uu | u | (Türkçe eşdeğerine benzemektedir) | |
| Úú | ú | açık "u" harfi | |
| Vv | vaff | (Türkçe eşdeğerine benzemektedir) | |
| Xx | ex | Almanca "ch" sesi veya Azerice "x" harfi | |
| Yy | ufsilon 1 | "ı" harfine aynıdır | |
| Ýý | ufsilon 2 | açık "Î" | |
| Zz | zeta | Türkçe "s" harfi, hiç Türkçe "z" harfine benzemez | |
| Þþ | thorn | İngilizce "thing" kelimesinin "th" kısmı | |
| Ææ | æ | "ay" | |
| Œœ | œ | (Türkçe eşdeğerine benzemektedir) |
Ayrıntılar
İzlanda alfabesi İzlandaca konuşan bir kişi, İzlanda alfabesini İzlandaca'da söylerken. | |
| Dinlerken sorun mu yaşıyorsunuz? alın. | |
Aa, Áá, Ee, Éé, Ii, Íí, Oo, Óó, Uu, Úú, Yy, Ýý, Ææ ve Öö harfleri, ünlü harfler olarak tanımlanmaktadır ve diğer harfler ünsüzdür.
C (sé), Q (kú) ve W (tvœfalt vaff) harfleri, İzlandaca'da sadece yabancı kökenli sözler ve özel isimlerde kullanılmaktadır.
Z harfi (seta) 1974 yılına kadar kullanılıyordu; bu yılda Z harfinin kullanılması durduruldu çünkü sadece etomolojik bir detay olarak kullanılıyordu. Hâlbuki <<Morgunblaðið>>, İzlanda'nın en önemli gazetelerinden biri, bazen kullanıyor (fakat kullanışı çok nadiren) ve <<Verzlunarskóli Íslands>> adlı bir ortaokulun adında Z harfi kullanılmaktadır.
Sözlerinin başlangıçlarında ve ünlü harflerin arasında, F harfinin kullanışı Türkçe eşdeğerine aynıdır. Ancak L veya N'den önce B'ye değişiyor.
İzlandaca G harfi, sözlerinin başlangıçlarında sert Türkçe G harfine benzemektedir. Sözlerinin sonunda, boğazın arkasında yumuşak g gibi söyleniyor (yumuşak Azerice "x" harfine benzemektedir). Diyakritiksiz ünlü harflerin arasında da böyle söyleniyor, ama diyakritikli ünlü harflerin arasında sessizdir (Türkçe Ğ harfi gibi). Bir ünlü harften sonra ve bir J harfinden önce İzlandaca J harfi ("Yy") gibi söyleniyor. Bir ünlü harften sonra ve bir T veya S harfinden önce sert Azerice "x" harfi gibi söyleniyor.
Harf kullanışın sıklığı
İzlandaca'da en sıkça kullanılan harfler n ve a harfleridir.
| Harf | Kullanış sıklığı |
|---|---|
| n | 9.395% |
| a | 9.395% |
| i | 8.563% |
| r | 8.543% |
| e | 6.369% |
| s | 5.434% |
| ð | 5.013% |
| t | 4.872% |
| u | 4.766% |
| g | 4.299% |
| l | 3.891% |
| m | 3.365% |
| k | 3.115% |
| f | 2.582% |
| h | 2.266% |
| v | 2.223% |
| o | 2.019% |
| þ | 1.592% |
| á | 1.549% |
| b | 1.365% |
| í | 1.338% |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ (İngilizce) Telaffuz tanımları için kullanılan site 18 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (İngilizce) www.cryptogram.org/cdb/words/frequency.html 28 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Harf kullanışın sıklığı
Dış bağlantılar
- (İzlandaca)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Izlanda alfabesi haber gazete kitap akademik JSTOR Nisan 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Izlandacayi yazmakta kullanilan Izlanda alfabesi asagidaki 32 harfi icermektedir Buyuk harflerA A B D D E E F G H I I J K L M N O o P R S T U U V X Y Y TH AE OKucuk harflera a b d d e e f g h i i j k l m n o o p r s t u u v x y y th ae oEth ThornIzlandaca da yazilan bir metin d ve th harfleri bu metinde gorunebiliyorlar Temeli Latin alfabesidir ama bazi diyakritik isaretler eklenmis harfler de kullanilir Ayrica thorn TH th ve eth D d adli Runik harflerine sahip olmaktadir Yazilirken semboller cogunlukla basitlestirilirler ornegin d yatay bir cizgi ile bir d harfi olarak yazilabilir ve ae da sadece ae olarak da yazilabilir TarihCagdas Izlanda alfabesi 19 yuzyilda kullanilan bir standarttan Rasmus Rask adli Danimarkali dilbilimci tarafindan gelistirilmistir Temeli esasen 12 yuzyilda yazari bilinmeyen Ilk Dilbilgisel Inceleme adli bir dosya tarafindan olusturulan ortografik bir standartti Bu standardin amaci Iskandinavya nin ortak dili Eski Nors dili icin kullanilmasi idi Fakat o zamanlarda fazla etkisi yoktu Alfabenin en cok tanimlayan ozellikleri bu incelemede tespit edildi Tiz aksan in kullanisi ozgun olarak unlu harflerinin uzunluklarini simgelestirmek icin th harfinin kullanisi ayrica Eski Ingilizce alfabesinde thorn harfi kullanildi Sonraki Rasmus Rask standardi esasen eski incelemenin tekrarlamasiydi ama kosutzamanli Cermenik gelenekleri ile uyusmasi icin bazi degisiklikler uygulandi Ornegin c harfi yerine sadece k harfi kullanildi d harfi sonraki yuzyillarda cok kullanilmadi ve bu yuzden Rask in standardi geleneklerde cok onemli bir degisikligi teskil etti 20 yuzyilinda uygulanan degisikliklerin en onemlisi e harfinin uygulanmasidir bu eskiden je olarak yazilirdi Diger onemli bir degisiklik ise 974 te Z harfinin kullanisinin durdurulmasidir Harfler ve isimleriHarf Ismi UFA ile telaffuzu Ses degerleriAa a a Turkce esdegerine benzemektedir Aa a au Ingilizcenin cow sozunun ow kismiBb be pjɛ Turkce esdegerine benzemektedir Dd de tjɛ Turkce esdegerine benzemektedir Dd eth ɛd Ingilizcenin the kelimesinin th kismiEe e ɛ Turkce esdegerine benzemektedir Ee e jɛ ye Ff eff ɛfː Turkce esdegerine benzemektedir ayrica asagidaki notalar bakiniz Gg ge cɛ Turkce esdegerine benzemektedir ayrica asagidaki notalar bakiniz Hh ha hau Turkce esdegerine benzemektedir Ii i ɪ IiIi i i Turkce Ii harfine benzemektedirJj jod jɔd Turkce y harfine benzemektedir ayrica asagidaki notalara bakinizKk ka kʰau Turkce esdegerine benzemektedir Ll ell ɛtl Turkce esdegerine benzemektedir Mm emm ɛmː Turkce esdegerine benzemektedir Nn enn ɛnː Turkce esdegerine benzemektedir Oo o ɔ Turkce esdegerine benzemektedir Oo o ou acik o harfiPp pe pʰjɛ Turkce esdegerine benzemektedir Rr err ɛr Turkce esdegerine benzemektedir Ss ess ɛs Turkce esdegerine benzemektedir Tt te tʰjɛ Turkce esdegerine benzemektedir Uu u ʏ Turkce esdegerine benzemektedir Uu u u acik u harfiVv vaff vafː Turkce esdegerine benzemektedir Xx ex ɛxs Almanca ch sesi veya Azerice x harfiYy ufsilon 1 ʏfsɪlɔn 1 i harfine aynidirYy ufsilon 2 ʏfsɪlɔn 2 acik I Zz zeta sɛːta Turkce s harfi hic Turkce z harfine benzemezTHth thorn 8 ɔtn Ingilizce thing kelimesinin th kismiAEae ae ai ay Œœ œ œ Turkce esdegerine benzemektedir Ayrintilar Izlanda alfabesi source source track Izlandaca konusan bir kisi Izlanda alfabesini Izlandaca da soylerken Dinlerken sorun mu yasiyorsunuz Medya yardimi alin Aa Aa Ee Ee Ii Ii Oo oo Uu Uu Yy Yy AEaeveOoharfleri unlu harfler olarak tanimlanmaktadir ve diger harfler unsuzdur C se Q ku ve W tvœfalt vaff harfleri Izlandaca da sadece yabanci kokenli sozler ve ozel isimlerde kullanilmaktadir Z harfi seta 1974 yilina kadar kullaniliyordu bu yilda Z harfinin kullanilmasi durduruldu cunku sadece etomolojik bir detay olarak kullaniliyordu Halbuki lt lt Morgunbladid gt gt Izlanda nin en onemli gazetelerinden biri bazen kullaniyor fakat kullanisi cok nadiren ve lt lt Verzlunarskoli Islands gt gt adli bir ortaokulun adinda Z harfi kullanilmaktadir Sozlerinin baslangiclarinda ve unlu harflerin arasinda F harfinin kullanisi Turkce esdegerine aynidir Ancak L veya N den once B ye degisiyor Izlandaca G harfi sozlerinin baslangiclarinda sert Turkce G harfine benzemektedir Sozlerinin sonunda bogazin arkasinda yumusak g gibi soyleniyor yumusak Azerice x harfine benzemektedir Diyakritiksiz unlu harflerin arasinda da boyle soyleniyor ama diyakritikli unlu harflerin arasinda sessizdir Turkce G harfi gibi Bir unlu harften sonra ve bir J harfinden once Izlandaca J harfi Yy gibi soyleniyor Bir unlu harften sonra ve bir T veya S harfinden once sert Azerice x harfi gibi soyleniyor Izlandaca klavye duzeni Harf kullanisin sikligiIzlandaca da en sikca kullanilan harfler n ve a harfleridir Harf Kullanis sikligin 9 395 a 9 395 i 8 563 r 8 543 e 6 369 s 5 434 d 5 013 t 4 872 u 4 766 g 4 299 l 3 891 m 3 365 k 3 115 f 2 582 h 2 266 v 2 223 o 2 019 th 1 592 a 1 549 b 1 365 i 1 338 Ayrica bakinizKaynakca Ingilizce Telaffuz tanimlari icin kullanilan site 18 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce www cryptogram org cdb words frequency html 28 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Harf kullanisin sikligiDis baglantilar Izlandaca