İzvornik Muharebesi, 1454-1483 Osmanlı-Macar Savaşı'nda evre.
İzvornik Muharebesi | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1454-1483 Osmanlı-Macar Savaşı | |||||||||
İzvornik kalesinin kalıntıları | |||||||||
| |||||||||
Taraflar | |||||||||
Osmanlı İmparatorluğu | Macaristan Krallığı | ||||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||||
Veli Mahmud Paşa Mihaloğlu Ali Bey | Matyas Corvinus İmre Zapolya | ||||||||
Güçler | |||||||||
25-30.000 asker | 30-32.000 asker 25-30 top | ||||||||
Kayıplar | |||||||||
Hafif | Ağır |
Sadrazam Veli Mahmud Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu 1464 Kasım'ında Matyas Corvinus komutasındaki Macar ordusunu mağlubiyete uğrattı.
Muharebe öncesi
Bosna Krallığı üzerinde hâkimiyet konusundaki rekabet halindeki Osmanlı İmparatorluğu ve Macaristan Krallığı 1463'ten itibaren bu topraklar üzerinde de çatışmaya başladılar. Fatih Sultan Mehmed'in 1463 yılındaki Bosna Seferi'yle Bosna Krallığı tarihe karıştı ve toprakları Osmanlı İmparatorluğu'na katıldı. Buna mukabil Macaristan Krallığı karşı taarruzda bulunarak Osmanlıların ilhak ettiği Bosna'nın kuzeyindeki toprakları hedef aldı. Kral Matyas Corvinus bizzat ordusunun başında 23 Eylül 1463'te Osmanlıların küçük bir garnizon bıraktıkları Yayçe'yi kuşattı ve üç aylık kuşatmadan sonra 25 Aralık 1463'te kaleyi zaptetti. Macarlar, Yayçe çevresinde ele geçirdikleri 60 ufak yerleşim birimini de içine alacak şekilde Yayçe Banlığını kurdular ve bir sınır bölgesi olarak teşkilatlandırdılar.
II. Mehmed; 1464 ilkbaharında Veli Mahmud Paşa'yı Venediklilere karşı Mora Yarımadası'na gönderirken, kendisi de önce Mora Yarımadası'na doğru harekete geçti, ancak Lamya'ya vardığında zaferin kazanılmış olduğunu görüp, ordusuyla Macarlara karşı Bosna'ya doğru yürüdü. Osmanlı ordusu Macar işgalindeki Yayçe'yi 10 Temmuz-24 Ağustos arasında kuşattıysa da geri alamadı. II. Mehmed'in Eylül ayından Sofya'ya çekilmesi üzerine Macar Kralı Matyas Corvinus ikinci kez Bosna'ya doğru harekete geçti ve 19 Ekim 1464'te Osmanlıların elindeki İzvornik'i kuşattı.
Muharebe
II. Mehmed kuşatma haberini alınca Veli Mahmud Paşa komutasındaki Osmanlı kuvvetlerini kuşatma altındaki kaleyi kurtarmak amacıyla sevketti. İskender Bey komutasındaki kale garnizonu direnişini sürdürürken sonbahar yağmurlarının başlamasıyla Macar ordusu da zorluk yaşamaya başladı. Kuşatmacıların komutanı İmre Zapolya gözünden okla yaralanınca Macar askerler kuşatmayı kaldırarak çekilme taleplerini daha yüksek sesle telaffuz etmeye başladılar. Bununla birlikte Veli Mahmud Paşa'nın büyük bir orduyla Bosna'ya yürüdüğünü haber alan Kral Matyas Corvinus bir taraftan kuşatmanın sürdürülmesini emrederken diğer taraftan kendisi de ordusuyla İzvornik'e yürüdü.
Buna mukabil, kışlaklara dağılmaya başlamış askerlerden bir bölümünü toparlayabilmiş Veli Mahmud Paşa'nın ordusu kalabalık değildi. Bu dezavantajını bertaraf etmek için, Mahmud Paşa önden bazı askerlerini gizlice kaleye ulaştırarak kale muhafızlarının II. Mehmed'in komutasındaki ordunun gelmekte olduğu şayiasını yaymalarını sağladılar.
İzvornik kalesi önüne ulaşan ilk Türk birliği ise Mihaloğlu Ali Bey komutasındaki akıncılar oldu. Bunun üzerine Macar askerleri Kralın emrine rağmen kuşatmayı kaldırarak ve ağırlıklarını terkederek çekilmeye başladılar. Bu düzensiz çekilme sırasında Veli Mahmud Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu da İzvornik'e ulaştı ve Macar ordusuna taarruz etti.
Macar ordusundaki düzensiz geri çekiliş bu taarruzla bozgun halini aldı ve ağır kayıplar veren Macar ordusu Sava nehrine doğru çekildi ve Osmanlı ordusunun takibi neticesinde zayiat vermeye devam etti.
Muharebe sonrası
Bu muharebe sonucunda Bosna'da fiilen Osmanlı-Macar sınırı oluştu ve 1510'lara kadar büyük bir değişiklik olmadı.
Taraflar ayrıca 1474'e kadar esaslı bir çatışmasızlık dönemine girdiler ve diğer cephelerine yoğunlaştılar.
Kaynakça
- ^ "Jajcza (bánság, vár és város) története 1450–1527 [Yayçe (Banlık, kale ve şehir) tarihi 1450–1527] (Macarca)", Budapeşte (1915), yeni baskı: . s. 101-107
- ^ "The Sultan of Vezirs: The Life and Times of the Ottoman Grand Vezir Mahmud", Theoharis Stavrides, Brill, Leiden (2001), s.159-160
- ^ ""A Magyar Nemzet Hadtörtenelme", Banlaky Jozsef (Macarca), Bosna Seferi". 20 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2024.
- ^ "Osmanlı Kaynaklarına Göre Fatih Sultan Mehmed'in Siyasi ve Askeri Faaliyeti", Selahattin Tansel, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara (2014), .
- ^ "Türkiye Tarihi", Yılmaz Öztuna,Hayat Kitapları, İstanbul (1964), c.4, s.26
- ^ "Büyük Osmanlı Tarihi", Joseph von Hammer, c.3, s.76
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Izvornik Muharebesi 1454 1483 Osmanli Macar Savasi nda evre Izvornik Muharebesi1454 1483 Osmanli Macar SavasiIzvornik kalesinin kalintilariTarih1464 KasimBolgeZvornik BosnaSonucKesin Osmanli zaferiCografi DegisikliklerIzvornik kusatmadan kurtarildi Bosna nin buyuk bolumu Osmanli egemenliginde kaldiTaraflarOsmanli ImparatorluguMacaristan KralligiKomutanlar ve liderlerVeli Mahmud Pasa Mihaloglu Ali BeyMatyas Corvinus Imre ZapolyaGucler25 30 000 asker30 32 000 asker 25 30 topKayiplarHafifAgir Sadrazam Veli Mahmud Pasa komutasindaki Osmanli ordusu 1464 Kasim inda Matyas Corvinus komutasindaki Macar ordusunu maglubiyete ugratti Muharebe oncesiBosna Kralligi uzerinde hakimiyet konusundaki rekabet halindeki Osmanli Imparatorlugu ve Macaristan Kralligi 1463 ten itibaren bu topraklar uzerinde de catismaya basladilar Fatih Sultan Mehmed in 1463 yilindaki Bosna Seferi yle Bosna Kralligi tarihe karisti ve topraklari Osmanli Imparatorlugu na katildi Buna mukabil Macaristan Kralligi karsi taarruzda bulunarak Osmanlilarin ilhak ettigi Bosna nin kuzeyindeki topraklari hedef aldi Kral Matyas Corvinus bizzat ordusunun basinda 23 Eylul 1463 te Osmanlilarin kucuk bir garnizon biraktiklari Yayce yi kusatti ve uc aylik kusatmadan sonra 25 Aralik 1463 te kaleyi zaptetti Macarlar Yayce cevresinde ele gecirdikleri 60 ufak yerlesim birimini de icine alacak sekilde Yayce Banligini kurdular ve bir sinir bolgesi olarak teskilatlandirdilar II Mehmed 1464 ilkbaharinda Veli Mahmud Pasa yi Venediklilere karsi Mora Yarimadasi na gonderirken kendisi de once Mora Yarimadasi na dogru harekete gecti ancak Lamya ya vardiginda zaferin kazanilmis oldugunu gorup ordusuyla Macarlara karsi Bosna ya dogru yurudu Osmanli ordusu Macar isgalindeki Yayce yi 10 Temmuz 24 Agustos arasinda kusattiysa da geri alamadi II Mehmed in Eylul ayindan Sofya ya cekilmesi uzerine Macar Krali Matyas Corvinus ikinci kez Bosna ya dogru harekete gecti ve 19 Ekim 1464 te Osmanlilarin elindeki Izvornik i kusatti MuharebeII Mehmed kusatma haberini alinca Veli Mahmud Pasa komutasindaki Osmanli kuvvetlerini kusatma altindaki kaleyi kurtarmak amaciyla sevketti Iskender Bey komutasindaki kale garnizonu direnisini surdururken sonbahar yagmurlarinin baslamasiyla Macar ordusu da zorluk yasamaya basladi Kusatmacilarin komutani Imre Zapolya gozunden okla yaralaninca Macar askerler kusatmayi kaldirarak cekilme taleplerini daha yuksek sesle telaffuz etmeye basladilar Bununla birlikte Veli Mahmud Pasa nin buyuk bir orduyla Bosna ya yurudugunu haber alan Kral Matyas Corvinus bir taraftan kusatmanin surdurulmesini emrederken diger taraftan kendisi de ordusuyla Izvornik e yurudu Buna mukabil kislaklara dagilmaya baslamis askerlerden bir bolumunu toparlayabilmis Veli Mahmud Pasa nin ordusu kalabalik degildi Bu dezavantajini bertaraf etmek icin Mahmud Pasa onden bazi askerlerini gizlice kaleye ulastirarak kale muhafizlarinin II Mehmed in komutasindaki ordunun gelmekte oldugu sayiasini yaymalarini sagladilar Izvornik kalesi onune ulasan ilk Turk birligi ise Mihaloglu Ali Bey komutasindaki akincilar oldu Bunun uzerine Macar askerleri Kralin emrine ragmen kusatmayi kaldirarak ve agirliklarini terkederek cekilmeye basladilar Bu duzensiz cekilme sirasinda Veli Mahmud Pasa komutasindaki Osmanli ordusu da Izvornik e ulasti ve Macar ordusuna taarruz etti Macar ordusundaki duzensiz geri cekilis bu taarruzla bozgun halini aldi ve agir kayiplar veren Macar ordusu Sava nehrine dogru cekildi ve Osmanli ordusunun takibi neticesinde zayiat vermeye devam etti Muharebe sonrasiBu muharebe sonucunda Bosna da fiilen Osmanli Macar siniri olustu ve 1510 lara kadar buyuk bir degisiklik olmadi Taraflar ayrica 1474 e kadar esasli bir catismasizlik donemine girdiler ve diger cephelerine yogunlastilar Kaynakca Jajcza bansag var es varos tortenete 1450 1527 Yayce Banlik kale ve sehir tarihi 1450 1527 Macarca Budapeste 1915 yeni baski ISBN 978 2 253 05575 4 s 101 107 The Sultan of Vezirs The Life and Times of the Ottoman Grand Vezir Mahmud Theoharis Stavrides Brill Leiden 2001 s 159 160 A Magyar Nemzet Hadtortenelme Banlaky Jozsef Macarca Bosna Seferi 20 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Agustos 2024 Osmanli Kaynaklarina Gore Fatih Sultan Mehmed in Siyasi ve Askeri Faaliyeti Selahattin Tansel Turk Tarih Kurumu Yayinlari Ankara 2014 ISBN 9789751610812 Turkiye Tarihi Yilmaz Oztuna Hayat Kitaplari Istanbul 1964 c 4 s 26 Buyuk Osmanli Tarihi Joseph von Hammer c 3 s 76