Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şah Cihan veya Ebû’l Muzaffer Şehâbeddin Muhammed Sâhib-kıran (Farsça: شاه جهان, 5 Ocak 1592 - 22 Ocak 1666), eşi Mümtaz Mahal uğruna Tac Mahal'i yaptırmasıyla tanınan ve Hindistan'da kurulmuş olan Babür İmparatorluğu'nu 1627-1658 yılları arasında yönetmiş olan beşinci Babür hükümdardır.
| Şah Cihan | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
 5. Babür İmparatoru | |||||
| Hüküm süresi | 8 Kasım 1627 - 31 Temmuz 1658 | ||||
| Önce gelen | Cihangir | ||||
| Sonra gelen | Evrengzib | ||||
| Doğum | 5 Ocak 1592 Lahor | ||||
| Ölüm | 22 Ocak 1666 (74 yaşında) Agra | ||||
| Eş(ler)i | Mümtaz Mahal Akbarabadi Mahal Kandahari Mahal | ||||
| Çocuk(lar)ı | Cihanara Begüm Evrengzib Gauhara Begüm | ||||
| |||||
| Hanedan | Timurlu hanedanı | ||||
| Babası | Cihangir | ||||
| Annesi | |||||
| Dini | İslam | ||||
Yaşam öyküsü
Doğum adı Hürrem olan Şah Cihan atası ve hanedanın kurucusu Babür Şah tarafından Timur'un, anne tarafından ise Cuci Han kanalı ile Cengiz Han'ın torunudur. Yıllarca mirasçılarından olduğu Timur İmparatorluğu'nu yeniden kurmaya çalışmış, Maveraünnehir'e defalarca seferler düzenlemiştir. Büyük atası Timur'un hayallerinin kenti Semerkant'ı üç kez geri almış, ancak kaybetmiştir. Hindistan'a sefer düzenlemiş, selefleri tarafından ise Hindistan'ın çoğu ele geçirilmiştir.
Eşi Mümtaz Mahal ve anıt mezar Tac Mahal
Şah Cihan daha ziyade efsanevi aşkı ile tanınır. Eşi Ercüment Banu'nun babası, hem krallığın en soylularından biri hem de Şah Cihan'ın üvey annesi Nur Cihan'ın kardeşi idi. Mümtaz Mahal aslında Şah Cihan'ın üçüncü ama en sevdiği eşidir. Mümtaz Mahal on dördüncü kızları Gauhara Begüm'ü doğururken 1631 yılında ölmüştür. Bunun üzerine Şah Cihan, Agra kentinde Tac Mahal adlı efsanevi anıt mezarı yaptırmıştır. Mimari eserlerde atalarının tercih ettiği sarı kum taşı yerine Şah Cihan, tutkulu bir şekilde beyaz mermer kullanmıştır. 1632'de inşasına başlanan eser, 20 yıl sonra 1652'de tamamlanmıştır. Bu eşsiz yapıyı meydana getirenler; Mimar Sinan'ın öğrencilerinden, İsa Mehmet Çelebi ve ona yardım etmek üzere Agra'ya davet edilmiş Semerkantlı Mehmet Şerif'tir. Kubbenin yapımından sorumlu kişi yine Mimar Sinan'ın talebelerinden İsmail Çelebi'dir. Duvarlardaki mermere oyularak yazılanlar İstanbul'dan hattat Settar Efendi'nin hüneridir.
Kültür ve sanata desteği
Şah Cihan atalarından kalan birçok sıkıntı ile yüz yüze kalmış, iç isyanlar ve hanedanlıktaki çekişmelerle mücadele etmiştir. Ancak Babür ve Timurlu kültürü açısından tartışmasız bir altın çağın yaşanmasını sağlamıştır. Döneminde birçok şair ve minyatür sanatçısına destek vermiş, Hint minyatür sanatının da Babür ekolünün inşaasını sağlamıştır. Ancak hiç kuşkusuz en büyük desteği, tutkunu olduğu mimari çalışmalara vermiştir. Ülkenin bir başından bir başına kaleler, türbeler, saraylar, camiler ve medreseler yaptırmıştır. Şahcihanabad yani bugünkü Delhi kenti de bu hükümdar tarafından kurulmuştur.
Son dönemi
Ancak hanedan içindeki iktidar mücadelesi, onun hayattayken tahttan indirilmesine neden olmuştur. Tac Mahal'in tamamlanmasından çok kısa bir zaman sonra, akli dengesini kaybettiği gerekçesi ile oğlu Alemgir tarafından tahttan indirilerek Agra Kalesi'nde oda hapsine mahkûm edilmiştir. Rivayete göre kalan günlerini burada, küçük bir camdan Tac Mahal'i izleyerek geçirmiştir.
Ölümünün ardından oğlu Evrengzib tarafından Tac Mahal'e, hayatının aşkı Mümtaz Mahal'in yanına defnedilmiştir.
Kaynakça
- ^ . 17 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2010.
| Wikimedia Commons'ta Şah Cihan ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Şah Cihan Doğumu: 5 Ocak 1592 Ölümü: 22 Ocak 1666 | ||
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Cihangir |  Babür İmparatoru 8 Kasım 1627 - 22 Ocak 1666 | Sonra gelen Evrengzib |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sah Cihan veya Ebu l Muzaffer Sehabeddin Muhammed Sahib kiran Farsca شاه جهان 5 Ocak 1592 22 Ocak 1666 esi Mumtaz Mahal ugruna Tac Mahal i yaptirmasiyla taninan ve Hindistan da kurulmus olan Babur Imparatorlugu nu 1627 1658 yillari arasinda yonetmis olan besinci Babur hukumdardir Sah Cihan5 Babur ImparatoruHukum suresi8 Kasim 1627 31 Temmuz 1658Once gelenCihangirSonra gelenEvrengzibDogum5 Ocak 1592 1592 01 05 LahorOlum22 Ocak 1666 74 yasinda AgraEs ler iMumtaz Mahal Akbarabadi Mahal Kandahari MahalCocuk lar iCihanara Begum Evrengzib Gauhara BegumTam adiEbu l Muzaffer Sehabeddin Muhammed Sahib kiranHanedanTimurlu hanedaniBabasiCihangirAnnesiDiniIslamTac Mahal ve unlu yansimasi Sah Cihan Mumtaz Mahal in sanatsal tasviri Yasam oykusuSah Cihan ordusuyla Jama Mescidinden cikarken Dogum adi Hurrem olan Sah Cihan atasi ve hanedanin kurucusu Babur Sah tarafindan Timur un anne tarafindan ise Cuci Han kanali ile Cengiz Han in torunudur Yillarca mirascilarindan oldugu Timur Imparatorlugu nu yeniden kurmaya calismis Maveraunnehir e defalarca seferler duzenlemistir Buyuk atasi Timur un hayallerinin kenti Semerkant i uc kez geri almis ancak kaybetmistir Hindistan a sefer duzenlemis selefleri tarafindan ise Hindistan in cogu ele gecirilmistir Kagit uzerine boya ve altin ile yapilmis 17 yy tasviri Dunya uzerinde Sah Cihan Esi Mumtaz Mahal ve anit mezar Tac MahalSah Cihan daha ziyade efsanevi aski ile taninir Esi Ercument Banu nun babasi hem kralligin en soylularindan biri hem de Sah Cihan in uvey annesi Nur Cihan in kardesi idi Mumtaz Mahal aslinda Sah Cihan in ucuncu ama en sevdigi esidir Mumtaz Mahal on dorduncu kizlari Gauhara Begum u dogururken 1631 yilinda olmustur Bunun uzerine Sah Cihan Agra kentinde Tac Mahal adli efsanevi anit mezari yaptirmistir Mimari eserlerde atalarinin tercih ettigi sari kum tasi yerine Sah Cihan tutkulu bir sekilde beyaz mermer kullanmistir 1632 de insasina baslanan eser 20 yil sonra 1652 de tamamlanmistir Bu essiz yapiyi meydana getirenler Mimar Sinan in ogrencilerinden Isa Mehmet Celebi ve ona yardim etmek uzere Agra ya davet edilmis Semerkantli Mehmet Serif tir Kubbenin yapimindan sorumlu kisi yine Mimar Sinan in talebelerinden Ismail Celebi dir Duvarlardaki mermere oyularak yazilanlar Istanbul dan hattat Settar Efendi nin huneridir Kultur ve sanata destegiSah Cihan atalarindan kalan bircok sikinti ile yuz yuze kalmis ic isyanlar ve hanedanliktaki cekismelerle mucadele etmistir Ancak Babur ve Timurlu kulturu acisindan tartismasiz bir altin cagin yasanmasini saglamistir Doneminde bircok sair ve minyatur sanatcisina destek vermis Hint minyatur sanatinin da Babur ekolunun insaasini saglamistir Ancak hic kuskusuz en buyuk destegi tutkunu oldugu mimari calismalara vermistir Ulkenin bir basindan bir basina kaleler turbeler saraylar camiler ve medreseler yaptirmistir Sahcihanabad yani bugunku Delhi kenti de bu hukumdar tarafindan kurulmustur Son donemiBabur Imparatoru Sah Cihan in dogum sirasinda olen esi Mumtaz Mahal in anisina Agra da yaptirdigi Tac Mahal anit mezarinin 1863 1869 yillari arasinda Samuel Bourne tarafindan cekilen fotografi Ancak hanedan icindeki iktidar mucadelesi onun hayattayken tahttan indirilmesine neden olmustur Tac Mahal in tamamlanmasindan cok kisa bir zaman sonra akli dengesini kaybettigi gerekcesi ile oglu Alemgir tarafindan tahttan indirilerek Agra Kalesi nde oda hapsine mahkum edilmistir Rivayete gore kalan gunlerini burada kucuk bir camdan Tac Mahal i izleyerek gecirmistir Olumunun ardindan oglu Evrengzib tarafindan Tac Mahal e hayatinin aski Mumtaz Mahal in yanina defnedilmistir Kaynakca 17 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Mayis 2010 Wikimedia Commons ta Sah Cihan ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Sah CihanTimurlu HanedaniDogumu 5 Ocak 1592 Olumu 22 Ocak 1666Resmi unvanlarOnce gelen Cihangir Babur Imparatoru 8 Kasim 1627 22 Ocak 1666 Sonra gelen Evrengzib