Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cihangir veya tam adıyla Ebü'l-Muzaffer Nûreddîn Muhammed Cihângîr b. Ekber, (d. 31 Ağustos 1569, Fetihpur Sikri -ö. 28 Ekim 1627,Keşmir), Babür İmparatorluğu'nun 4. Hükümdârı (1605-1627).
| Cihangir Şah | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| 4. Babür İmparatoru | |||||
| Hüküm süresi | 15 Ekim 1605 - 28 Ekim 1627 | ||||
| Önce gelen | Ekber Şah | ||||
| Sonra gelen | Şah Cihan | ||||
| Doğum | 31 Temmuz 1569 Fethpur Sikri | ||||
| Ölüm | 28 Ekim 1627 (58 yaşında) Keşmir | ||||
| Eş(ler)i | Nur Cihan Diğer 21 eş | ||||
| Çocuk(lar)ı | Şah Cihan Diğerleri | ||||
| |||||
| Hanedan | Timurlu hanedanı | ||||
| Babası | Ekber Şah | ||||
| Annesi | |||||
| Dini | İslam | ||||
Ekber Şahın oğlu olup, asıl adı Selim'di. Küçük yaşta babası Ekber tarafından tahtın varisi ilan edildi. Ama 1599'da, Ekber 'dayken, bir an önce tahta çıkma isteğiyle ayaklandı. Kendisini doğru yola getirmek isteyen Ebülfazl'ı öldürttü. Babası Ekber ölüm yatağında onun ardılı olacağını doğruladı. Babasının 1605'te ölümü üzerine Selim, “Cihangir” (Farsça: Dünyaya hükmeden) adıyla tahta çıktı.
1569’da doğan Selim, babasının ölümü üzerine 1605’te “Nûreddîn Cihangir” unvanı ile tahta çıktı. Ancak oğlu Hüsrev, Sihleri etrafında toplayarak Pencab’da isyan etti. Cihangir Şah, âsî kuvvetleri Cullandar Nehri kenarında bozguna uğrattı. Yakalanan oğlu Hüsrev’i Burhanpur’a sürgüne gönderdi. Hüsrev orada 1622 yılında öldü.
Cihangir Şahın saltanatının son yılları, huzursuzluk içerisinde geçti. Eşi Nurcihân ve veziri Mehabet Hanın sık sık devlet işlerine karışmaları sağlığını bozdu. Tabiplerin isteği üzerine iklimi daha müsait olan Lahor’a giderken, yolda 28 Ekim 1627 günü öldü. Cesedi Ravi Nehri kıyısındaki, Şah Dârâ denilen yerde toprağa verildi. Daha sonra mezarının üstüne büyük bir türbe yapıldı.
Âdil bir hükümdar olan Cihangir, alimleri sever, onlara izzet ve ikramda bulunurdu. Babasının Müslümanlara karşı uyguladığı ağır baskıyı kaldırdı. Ancak devrinin büyük âlimi İmâm-ı Rabbânî Ahmed Fârûkî Serhendî' yi Gwalyar şehrinde hapsettirdi. İki yıl sonra hatasını anlayıp bu büyük âlimi hapisten çıkaran Sultan, 1000 rupye ihsân edip bağışlanmasını diledi. İmâm-ı Rabbânî'nin Cihangir Şâh'a yazdığı mektuplar, Mektûbât isimli eserinde mevcuttur.
Cihangir Şah, bayındırlık işlerine de önem vermiştir. Agra’dan Etek’e ve Bengâl’e giden ağaçlıklı yollar ve Agra ile Lahor arasında her üç kilometrede bir işaret kuleleri ve sulu gölgelikler yaptırmıştır. Tüzük-i Cihângîrî ismi ile yazdığı hatıratı, kıymetli bir eserdir.
Kendisinden sonra oğlu Şihâbuddîn Muhammed, Şah Cihan unvanı ile tahta geçmiştir.
Hükümdarlığı
Miras aldığı imparatorluk o dönemde dünyanın en güçlü imparatorluklarından biriydi. Ülke o kadar güçlüydü ki, içki ve afyon düşkünü ve bahçe tutkunu olan imparator, savaşmak yerine, kendini zevk ve eğlenceye verebiliyordu.
Babasının başlattığı askeri siyaseti sürdürdü. Ancak hemen hemen hiçbir askerî başarı elde edemedi ve Kandahar şehrini İranlılara kaptırdı.'daki Racput Prensliği ile girişilen savaş 1614'te büyük kazanımlarla sona erdirildi. Ekber'in Ahmednagar'a karşı başlattığı seferler, ordunun ve diplomasinin de desteğiyle zaman zaman şiddetlenerek sürdü; ama saldırıların çoğu güçlü Habeşi tarafından savuşturuldu. 1613'ten itibaren savaşmayı, bu konuda çok usta olan oğlu Şehzade Hürrem'e (sonradan Şah Cihan) bıraktı. 1617 ve 1621'de Hürrem zafer kazanarak barış anlaşmaları yaptı.
Zayıf iradeli bir hükümdar olan Cihangir zamanında saray ve entrikalarına kadınlar da karışmaya başladılar. Gevşek yönetimi yüzünden oğulları ile arası açıldı. 1611'den sonra Cihangir, İranlı karısı Mihrü'n-Nisa (Nur Cihan, Farsça: dünyanın ışığı) ile kayınpederi İtimadü'd-Devle ve kayınpederi Asaf Han'ın etkisi altına girdi. Nur Cihan kızı Mümtaz Mahal'i Hürrem ile, kız kardeşini ise Hürrem'in küçük kardeşi Şehriyar ile evlendirdi.
Şehzade Hürrem'in de aralarında olduğu bu hizip 1622'ye değin siyasal yaşama egemen oldu. Daha sonra, Cihangir'in gücünün azaldığı yıllarda Nur Cihan ile Şehzade Hürrem arasında çatışma başladı. Hürrem 1622'de ve 1625'te açıkça ayaklandı. 1621'den 1627'ye değin süren taht kavgalarından Şehzade Hürrem (Şah Cihan) galip çıktı ve tüm rakiplerini öldürttü. Şah Cihan'ın kardeşi Şehriyar'ı destekleyen Nur Cihan ise, 1645'te Lahor'da sürgündeyken öldü. 1626'da Cihangir, Nur Cihan grubunun başka bir rakibi olan Mehabet Han tarafından baskı altına alındı. Keşmir ve çevresine duyduğu sempati nedeniyle zamanının büyük bir bölümünü bu bölgeye ayırdı. Cihangir, Keşmir'den Lahor'a giderken yolda öldü. Türbesi Lahor'dadır.
Yönetiminin ilk yıllarında ünlü 12 hükmünü çıkararak taşradaki tımar sahiplerinin vergi toplamasını önledi. Issız yerlerde kervansaray ve mescitler, kentlerde de hastaneler yaptırdı. Kendi doğum gününde hayvan kesimini yasakladı. Miras konusunda yeni bir düzenleme getirdi. Konutlara zorla girilmesini önledi; suçluların kulak ve burunlarının kesilmesi gibi cezaları kaldırdı. Halkın elindeki topraklara beyler ve devlet yöneticileri tarafından el konmasını önledi.
Babası Ekber Şah'ın İslâm ve Hindu dinleri arasındaki ayrılıkları giderip birlik oluşturmayı ve böylece ortak bir dinî yol bulmayı ve Müslümanlarla Hinduları kaynaştırmayı hedeflediği “Dîn-i İlâhî” projesini devam ettirdi. Cihangir, Cizvitlerin halkın önünde Müslüman ulema ile tartışmaya girişmelerine ve kendi dinlerini yaymalarına izin verdi.
Cihangir ve sanat
Ülkesindeki Fars kültürünün gelişmesini destekledi. Cihangir'in saltanatı sırasında Farsça devlet ve kültür dili olmuştu. Pers şair, sanatçı, heykelci ve müzisyenler Agra'yı İsfahan'ın kültürel düzeyine yükseltmişlerdi. Sultan Cihangir’in mimarlık alanındaki çalışmaları, diğer Babür imparatorlarına göre azdır. Onun döneminde yapılan eserler arasında Lahor’da Motî Mescid (İnci Cami) ile tamamına yakını beyaz mermerden inşa edilmiş olan, kayınpederi İtimadü'd-Devle için Agra’da yaptırdığı türbesidir. Doğaya yakınlığı olan, insan kişiliği konusunda keskin bir sezgiye ve sanatçı duyarlığına sahip bir insandı. Bu nitelikleriyle minyatür sanatının korunmasını sağladı. Tüzük-i Cihangiri (Cihangirname, ös 1683, yay. haz. S. Ahmed) adlı anılarında yönetiminin ilk 17 yılını anlatır. Bundan sonraki iki yıllık bölüm katibi Mutemed Han tarafından yazılmıştır. Ölümünü ve şehzade kavgalarını içeren bölümü ise yapıta eklemiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ekim 2016.
- ^ . 29 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2010.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Haziran 2010.
- ^ . 29 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2010.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". zafer bozkaya. 10 Kasım 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ocak 2024.
- ^ http://www.fussilet.com/babur-imparatorlugu-t35647.5.html;wap2=[]
| Wikimedia Commons'ta Cihangir ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Cihangir Doğumu: 31 Temmuz 1569 Ölümü: 28 Ekim 1627 | ||
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Ekber Şah |  Babür İmparatoru 15 Ekim 1605 - 28 Ekim 1627 | Sonra gelen Şah Cihan |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cihangir veya tam adiyla Ebu l Muzaffer Nureddin Muhammed Cihangir b Ekber d 31 Agustos 1569 Fetihpur Sikri o 28 Ekim 1627 Kesmir Babur Imparatorlugu nun 4 Hukumdari 1605 1627 Cihangir Sah4 Babur ImparatoruHukum suresi15 Ekim 1605 28 Ekim 1627Once gelenEkber SahSonra gelenSah CihanDogum31 Temmuz 1569 1569 07 31 Fethpur SikriOlum28 Ekim 1627 58 yasinda KesmirEs ler iNur Cihan Diger 21 esCocuk lar iSah Cihan DigerleriTam adiEbu l Muzaffer Nureddin Muhammed Cihangir b EkberHanedanTimurlu hanedaniBabasiEkber SahAnnesiDiniIslamElindeki bir kureyle Cihangir Cihangirname 1614 1618 Ekber Sahin oglu olup asil adi Selim di Kucuk yasta babasi Ekber tarafindan tahtin varisi ilan edildi Ama 1599 da Ekber dayken bir an once tahta cikma istegiyle ayaklandi Kendisini dogru yola getirmek isteyen Ebulfazl i oldurttu Babasi Ekber olum yataginda onun ardili olacagini dogruladi Babasinin 1605 te olumu uzerine Selim Cihangir Farsca Dunyaya hukmeden adiyla tahta cikti 1569 da dogan Selim babasinin olumu uzerine 1605 te Nureddin Cihangir unvani ile tahta cikti Ancak oglu Husrev Sihleri etrafinda toplayarak Pencab da isyan etti Cihangir Sah asi kuvvetleri Cullandar Nehri kenarinda bozguna ugratti Yakalanan oglu Husrev i Burhanpur a surgune gonderdi Husrev orada 1622 yilinda oldu Cihangir Sahin saltanatinin son yillari huzursuzluk icerisinde gecti Esi Nurcihan ve veziri Mehabet Hanin sik sik devlet islerine karismalari sagligini bozdu Tabiplerin istegi uzerine iklimi daha musait olan Lahor a giderken yolda 28 Ekim 1627 gunu oldu Cesedi Ravi Nehri kiyisindaki Sah Dara denilen yerde topraga verildi Daha sonra mezarinin ustune buyuk bir turbe yapildi Adil bir hukumdar olan Cihangir alimleri sever onlara izzet ve ikramda bulunurdu Babasinin Muslumanlara karsi uyguladigi agir baskiyi kaldirdi Ancak devrinin buyuk alimi Imam i Rabbani Ahmed Faruki Serhendi yi Gwalyar sehrinde hapsettirdi Iki yil sonra hatasini anlayip bu buyuk alimi hapisten cikaran Sultan 1000 rupye ihsan edip bagislanmasini diledi Imam i Rabbani nin Cihangir Sah a yazdigi mektuplar Mektubat isimli eserinde mevcuttur Cihangir Sah bayindirlik islerine de onem vermistir Agra dan Etek e ve Bengal e giden agaclikli yollar ve Agra ile Lahor arasinda her uc kilometrede bir isaret kuleleri ve sulu golgelikler yaptirmistir Tuzuk i Cihangiri ismi ile yazdigi hatirati kiymetli bir eserdir Kendisinden sonra oglu Sihabuddin Muhammed Sah Cihan unvani ile tahta gecmistir HukumdarligiMiras aldigi imparatorluk o donemde dunyanin en guclu imparatorluklarindan biriydi Ulke o kadar gucluydu ki icki ve afyon duskunu ve bahce tutkunu olan imparator savasmak yerine kendini zevk ve eglenceye verebiliyordu Babasinin baslattigi askeri siyaseti surdurdu Ancak hemen hemen hicbir askeri basari elde edemedi ve Kandahar sehrini Iranlilara kaptirdi daki Racput Prensligi ile girisilen savas 1614 te buyuk kazanimlarla sona erdirildi Ekber in Ahmednagar a karsi baslattigi seferler ordunun ve diplomasinin de destegiyle zaman zaman siddetlenerek surdu ama saldirilarin cogu guclu Habesi tarafindan savusturuldu 1613 ten itibaren savasmayi bu konuda cok usta olan oglu Sehzade Hurrem e sonradan Sah Cihan birakti 1617 ve 1621 de Hurrem zafer kazanarak baris anlasmalari yapti Zayif iradeli bir hukumdar olan Cihangir zamaninda saray ve entrikalarina kadinlar da karismaya basladilar Gevsek yonetimi yuzunden ogullari ile arasi acildi 1611 den sonra Cihangir Iranli karisi Mihru n Nisa Nur Cihan Farsca dunyanin isigi ile kayinpederi Itimadu d Devle ve kayinpederi Asaf Han in etkisi altina girdi Nur Cihan kizi Mumtaz Mahal i Hurrem ile kiz kardesini ise Hurrem in kucuk kardesi Sehriyar ile evlendirdi Sah Abbas Safevi solda ile Cihangir Sah sagda Sehzade Hurrem in de aralarinda oldugu bu hizip 1622 ye degin siyasal yasama egemen oldu Daha sonra Cihangir in gucunun azaldigi yillarda Nur Cihan ile Sehzade Hurrem arasinda catisma basladi Hurrem 1622 de ve 1625 te acikca ayaklandi 1621 den 1627 ye degin suren taht kavgalarindan Sehzade Hurrem Sah Cihan galip cikti ve tum rakiplerini oldurttu Sah Cihan in kardesi Sehriyar i destekleyen Nur Cihan ise 1645 te Lahor da surgundeyken oldu 1626 da Cihangir Nur Cihan grubunun baska bir rakibi olan Mehabet Han tarafindan baski altina alindi Kesmir ve cevresine duydugu sempati nedeniyle zamaninin buyuk bir bolumunu bu bolgeye ayirdi Cihangir Kesmir den Lahor a giderken yolda oldu Turbesi Lahor dadir Yonetiminin ilk yillarinda unlu 12 hukmunu cikararak tasradaki timar sahiplerinin vergi toplamasini onledi Issiz yerlerde kervansaray ve mescitler kentlerde de hastaneler yaptirdi Kendi dogum gununde hayvan kesimini yasakladi Miras konusunda yeni bir duzenleme getirdi Konutlara zorla girilmesini onledi suclularin kulak ve burunlarinin kesilmesi gibi cezalari kaldirdi Halkin elindeki topraklara beyler ve devlet yoneticileri tarafindan el konmasini onledi Babasi Ekber Sah in Islam ve Hindu dinleri arasindaki ayriliklari giderip birlik olusturmayi ve boylece ortak bir dini yol bulmayi ve Muslumanlarla Hindulari kaynastirmayi hedefledigi Din i Ilahi projesini devam ettirdi Cihangir Cizvitlerin halkin onunde Musluman ulema ile tartismaya girismelerine ve kendi dinlerini yaymalarina izin verdi Cihangir ve sanatCihangir i betimleyen bir minyatur Cihangirname y 1620 Ulkesindeki Fars kulturunun gelismesini destekledi Cihangir in saltanati sirasinda Farsca devlet ve kultur dili olmustu Pers sair sanatci heykelci ve muzisyenler Agra yi Isfahan in kulturel duzeyine yukseltmislerdi Sultan Cihangir in mimarlik alanindaki calismalari diger Babur imparatorlarina gore azdir Onun doneminde yapilan eserler arasinda Lahor da Moti Mescid Inci Cami ile tamamina yakini beyaz mermerden insa edilmis olan kayinpederi Itimadu d Devle icin Agra da yaptirdigi turbesidir Dogaya yakinligi olan insan kisiligi konusunda keskin bir sezgiye ve sanatci duyarligina sahip bir insandi Bu nitelikleriyle minyatur sanatinin korunmasini sagladi Tuzuk i Cihangiri Cihangirname os 1683 yay haz S Ahmed adli anilarinda yonetiminin ilk 17 yilini anlatir Bundan sonraki iki yillik bolum katibi Mutemed Han tarafindan yazilmistir Olumunu ve sehzade kavgalarini iceren bolumu ise yapita eklemistir Ayrica bakinizKadi Nurullah SusteriKaynakca Arsivlenmis kopya 10 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ekim 2016 29 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Haziran 2010 a b Arsivlenmis kopya 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Haziran 2010 29 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Haziran 2010 Arsivlenmis kopya zafer bozkaya 10 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ocak 2024 http www fussilet com babur imparatorlugu t35647 5 html wap2 olu kirik baglanti Wikimedia Commons ta Cihangir ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir CihangirTimurlu HanedaniDogumu 31 Temmuz 1569 Olumu 28 Ekim 1627Resmi unvanlarOnce gelen Ekber Sah Babur Imparatoru 15 Ekim 1605 28 Ekim 1627 Sonra gelen Sah Cihan