Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Emevi Camii (Arapça: جامع بني أمية الكبير Ğām' Banī 'Umayya al-Kabīr), Şam Ulu Cami olarak da bilinen yapı, Şam'ın eski şehir kısmında yer alır ve dünyanın en büyük ve en eski camilerinden birdir.
 | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Şam |
| Koordinatlar | 33°30′41″K 36°18′24″D / 33.51139°K 36.30667°D |
| İnanç | İslam |
| Açılış | 715 |
| Durum | İşlevsel |
| Mimari | |
| Maliyet | 600.000 ila 1.000.000 dinar |
634 yılında, Şam'ın Araplar tarafından alınmasından sonra, Roma İmparatoru I. Konstantin zamanından beri Vaftizci Yahya'ya adanmış Hristiyan bazilika, Ebu Ubeyde bin Cerrah'ın gözetimi altında 635 yılında yapıya eklemelerle camiye çevrilmiştir. Yetmiş yıl boyunca aynı yapı hem kilise hem de cami olarak iki dinin ibadethanesi olmuş; Müslüman nüfusun zaman içinde artması sonucu tamamı camiye çevrilmiştir.
Cami, bugün hala korunan Vaftizci Yahya kafası gibi kutsal emanetleri muhafaza eder. Ayrıca cami içerisinde Şiilik için önemli nirengi noktaları vardır. Bunlar arasında I. Yezid tarafından gösterilmek üzere saklanılan Muhammed'in torunu Hüseyin'in kafası yer almaktadır. Caminin kuzey duvarına eklenmiş küçük bir bahçede Selahaddin Eyyubi'nin türbesi bulunmaktadır.
Orijinal planıyla günümüze kadar gelebilmiş olan Şam Emeviye, enine gelişme gösteren, mihrap önü kubbeli plan tipine sahiptir. Yapımından sonra kurulan tüm İslam devletlerinde cami mimarisine model olmuş ilk yapıdır. Cami mimarisine birçok yenilik katmış, hatta çok sonra Anadolu camilerini plan yönünden etkilemiştir.
Caminin bitkisel ve geometrik motiflerle şehir ve bina tasvirlerinden meydana gelen fevkalâde zengin mozaik süslemeleri de sanat tarihi bakımından büyük bir önem taşır. Caminin bir diğer özelliği de İslâm alemindeki ilk umumi helâların burada yapılmış olmasıdır.
Tarihi
Bina milâttan önce 64 yılında Roma döneminde Jüpiter'e adanmış bir pagan tapınağı olarak inşa edilmiş. 391 yılında Roma imparatoru I. Theodosius döneminde kiliseye dönüştürülerek Aziz Yahya Kilisesi adını almıştı. Şam şehrinin 634 yılında müslüman Arap ordularınca alınmasından sonra Jüpiter mabedinin salonu Ebu Ubeyde bin Cerrah'ın gözetiminde camiye çevrilmişti. Bu caminin ihtiyacı karşılayamaması üzerine Emevî Halifesi I. Velid tarafından bugünkü büyük caminin inşası başlatılmıştır
İnşaatta halifenin isteği üzerine Bizans imparatorunun İstanbul'dan gönderdiği ustalar çalıştı. İnşaat 714 yılında tamamlandı.10. yüzyıl tarihçilerinden İbn el-Fakih el-Hamadani, caminin yapımının 600.000 ila 1.000.000 dinar arasında bir maliyetinin olduğunu ve yapımında değişik milletlerde 12.000 kişinin çalıştığını belirtmiştir.
Abbasiler döneminde yönetim merkezinin ağırlıklı Bağdat olmasından dolayı önemi azaldı. Şehirdeki Emevi mirasları sistematik bir şekilde yok edilerek buranın İslamın güç ve zaferinin bir sembolü olduğu fikri öne çıkarıldı. 780 yılında Abbasi valisi döneminde caminin doğusuna saatli kubbe inşa ettirildi.[]
Yapıdaki onarım ve değişikliklerin en önemlilerinden ilki 1069'da meydana gelen büyük bir yangın sebebiyle yılında Selçuklu Sultanı Melikşah 1082-83'te yaptırmıştır; bu onarımda ağırlığın Kubbetü’n-nesr adıyla tanınan kubbe ile birlikte kemerler ve sütunlar üzerinde yoğunlaştırıldığı görülmektedir. İkinci önemli onarım ise Osmanlı Sultanı II. Abdülhamid devrinde 1894'teki büyük yangından sonra gerçekleştirilmiş ve içerideki sütun sıraları ile bunlarla ilgisi bulunan mimari bölümler ve çatı İstanbul'dan gönderilen ustalar tarafından yeniden yapılmıştır.
Planı
Yapının çevre duvarı Roma tapınağının temelleri üzerine oturtulmuştur. Minareler de bu çevre duvarının köşe kuleleri üzerinde yer alır. Caminin plan şeması mihrap duvarına paralel üç bölümden oluşur. Caminin planı, Mescid-i Nebevî gibi enine gelişim gösteren bir dikdörtgen formdadır. Eni 37 metre, genişliğiyse 136 metredir. İslam dininde eşitliği sağlamak amaçlı, mümkün olduğunca eşit safların olması için mecburen bu tip bir gelişimin oluştuğu görülür. Bu plan, daha sonra küçük farklarla Anadolu'daki bazı camilerde de kullanılmıştır.
Caminin ön kısmında üç tarafı revaklarla çevrili bir avlu bulunmaktadır Bu revaklar grekoromen başlıklarıyla süslü mermer sütunlara dayanır. Duvarlar Helenistik tarzda manzara resimleriyle süslüdür.
İbadet bölümünün ortasında mihrap, sağında minberi, mihrap önünde dört ayağa oturan kubbe altında maksure yer alır; kalan kısımlar çok ayaklı olarak düzenlenmiştir. Bu yapıda mihrap, minber, beytülmal ve minareler anıtsal cami elemanları olarak ilk kez kullanılmıştır. Mescid-i Nebevî'de, yönlenmeyi sağlayan taşın yerine Şam Emeviye'de mihrap gelmiştir, bu taşın yanında bulunan hurma kütüğünün yerini de minber almıştır. Dört tane minber ve dört tane mihrabı bulunan Şam Emeviye Camisi'nde dört mezhebin (Hanefi, Şafii, Maliki ve Hanbeli) imamlarına ait dört tane de minber vardır.
Mescid-ül Nebevi'de ortada bulunan kuyu, Şam Emeviye'de şadırvana çevrilmiş; ana girişin yanında Ashab-ı suffa için yapılmış gölgeliklerin yerine dışarıya sıbyan mektebi yapılmıştır.
Caminin üç minaresi ve dört ana kapısı bulunmaktadır. Doğu tarafında burç üzerinde yükselen minare İsa Minaresi diye bilinir. Bir rivayete göre İsa peygamberin yeryüzüne indiğinde bu minareye ineceğine inanılır. Güneybatı köşesindeki minare Fatih Sultan Mehmet tarafından inşa ettirilmiş ve çağdaşı Memlük sultanı Kayıtbay'ın ismi vermiştir. Üçüncü minare kuzey duvarının ortasında yer alır. Süslü ve en gösterişli olan bu minare Arapçada Minaretül Arus (Düğün veya Gelin Minaresi) diye anılır.
İslam'ın dördüncü halifesi Ali'nin namaz sırasında öldürülmesi sebebiyle, daha sonra İslam devletlerinin başkanlarının herhangi bir saldırıya uğramaması için, Osman döneminde Mescid-i Nebebi’de halifelerin namaz kıldıkları yerin etrafına bir kafes yapılmış, bu kafese maksure adı verilmişti. Üzeri kubbe ile örtülü olarak mihrap önüne yerleştirilen maksure, zamanla İslam mimarisinin önemli bir öğesi olmuştur. Şam Emevi camisinde mihrap önünde bulunan maksure kubbesinin 11. yüzyıldan önce varolduğu belgelenmemiştir.
Etkileri
Emevilerin egemenlik alanına giren yerlerde; fethettikleri topraklarda, Şam Emeviye benzer planda anıtsal camiler inşa ettirmişlerdir. Bu gelenek 12. yüzyıla kadar sürmüştür. Enine gelişme gösteren, mihrap önü kubbeli plan tipi; , Dunaysır Ulu Camisi (Kızıltepe, Mardin)'de görülür. En uç örneği İzmir’deki Selçuk dönemine ait İsa Bey Camii'dir.
İnanışlar
Bazı islami inanç kaynaklarına göre Peygamber İsa Ahir Zamanda, Kıyamet Günü öncesi gökten inip Deccal'a karşı çıkıp onu helak edecektir. Hadisler ve yerel Şam geleneğine göre, İsa dünyaya Doğu taraftaki İsa Minaresine inecektir.
Resim Galerisi
- Emevi Camii
-
![image]()
Batı tarafın tarihi resmi -
![image]()
1943'te Peygamber Yahya'nın türbesi -
![image]()
Cami avlusu -
![image]()
780 yılında yapılan saathane -
![image]()
780 yılında yapılan haznedarlık -
![image]()
Cami içi -
![image]()
Ana Mihrap -
![image]()
Vaftizci Yahya kutsal emanetleri -
![image]()
Kuzey taraftaki al-Arus (Gelin) Minaresi ilk inşa edilen minaredir -
![image]()
M. 1488'de inşa edilen Batı taraftaki Sultan Kayıtbay Minaresi -
![image]()
Kerbela Savaşı'nın esirlerinin 72 saat ayakta tutulduğu kapının dış görüntüsü - "Bāb as-Sā‘at". -
![image]()
Beyaz kürsü, Yezid'in mahkemesinde Zeynel Abidin'in durduğu yeri işaret eder. Önündeki yükseltilmiş zemin, Kerbela Savaşı'nın esirlerinin ayakta durduğu yeri gösterir[] -
![image]()
Zeynel Abidin'in esaret sırasında dua ettiği yer -
![image]()
-
![image]()
Cami içerisinde Kerbela'da diğer ölenlerin kafalarının muhafaza edildiği yer -
![image]()
I. Velid zamanından kalma mozaikler -
![image]()
Cami kapılarından biri
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e f g Salimi, Amineddin. "İslam Ükelerinde Çağdaş Cami Mimarisi Sorunsalı". Yakındoğu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Lefkoşa 2013. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2016.
- ^ a b c d e f Yâzîcî, Tâlib. (PDF). www.islamansiklopedisi.info. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 1, Yıl 1995. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2015.
- ^ Kırkıl, Tolga. (PDF). library.cu.edu.tr/. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü yüksek lisans tezi ,2008. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2016.
- ^ Çetin, Yusuf. (PDF). www.jasstudies.com. The Journal of Academic Social Science Studies Sayı 35, Yıl 2015. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2016.
- ^ Mannheim, 2001, p.91.
- ^ Kamal al-Din, 2002, p.102.
- ^ Nafasul Mahmoom. s. 367.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Emevî Camii ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Christian Sahner, "A Glistening Crossroads," The Wall Street Journal, 17 July 201030 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Emevi Camii Arapca جامع بني أمية الكبير Gam Bani Umayya al Kabir Sam Ulu Cami olarak da bilinen yapi Sam in eski sehir kisminda yer alir ve dunyanin en buyuk ve en eski camilerinden birdir Emevi CamiiTemel bilgilerKonumSamKoordinatlar33 30 41 K 36 18 24 D 33 51139 K 36 30667 D 33 51139 36 30667InancIslamAcilis715DurumIslevselMimariMaliyet600 000 ila 1 000 000 dinar 634 yilinda Sam in Araplar tarafindan alinmasindan sonra Roma Imparatoru I Konstantin zamanindan beri Vaftizci Yahya ya adanmis Hristiyan bazilika Ebu Ubeyde bin Cerrah in gozetimi altinda 635 yilinda yapiya eklemelerle camiye cevrilmistir Yetmis yil boyunca ayni yapi hem kilise hem de cami olarak iki dinin ibadethanesi olmus Musluman nufusun zaman icinde artmasi sonucu tamami camiye cevrilmistir Cami bugun hala korunan Vaftizci Yahya kafasi gibi kutsal emanetleri muhafaza eder Ayrica cami icerisinde Siilik icin onemli nirengi noktalari vardir Bunlar arasinda I Yezid tarafindan gosterilmek uzere saklanilan Muhammed in torunu Huseyin in kafasi yer almaktadir Caminin kuzey duvarina eklenmis kucuk bir bahcede Selahaddin Eyyubi nin turbesi bulunmaktadir Orijinal planiyla gunumuze kadar gelebilmis olan Sam Emeviye enine gelisme gosteren mihrap onu kubbeli plan tipine sahiptir Yapimindan sonra kurulan tum Islam devletlerinde cami mimarisine model olmus ilk yapidir Cami mimarisine bircok yenilik katmis hatta cok sonra Anadolu camilerini plan yonunden etkilemistir Caminin bitkisel ve geometrik motiflerle sehir ve bina tasvirlerinden meydana gelen fevkalade zengin mozaik suslemeleri de sanat tarihi bakimindan buyuk bir onem tasir Caminin bir diger ozelligi de Islam alemindeki ilk umumi helalarin burada yapilmis olmasidir TarihiIsa Minaresi caminin en yuksek minaresidir Bina milattan once 64 yilinda Roma doneminde Jupiter e adanmis bir pagan tapinagi olarak insa edilmis 391 yilinda Roma imparatoru I Theodosius doneminde kiliseye donusturulerek Aziz Yahya Kilisesi adini almisti Sam sehrinin 634 yilinda musluman Arap ordularinca alinmasindan sonra Jupiter mabedinin salonu Ebu Ubeyde bin Cerrah in gozetiminde camiye cevrilmisti Bu caminin ihtiyaci karsilayamamasi uzerine Emevi Halifesi I Velid tarafindan bugunku buyuk caminin insasi baslatilmistir Insaatta halifenin istegi uzerine Bizans imparatorunun Istanbul dan gonderdigi ustalar calisti Insaat 714 yilinda tamamlandi 10 yuzyil tarihcilerinden Ibn el Fakih el Hamadani caminin yapiminin 600 000 ila 1 000 000 dinar arasinda bir maliyetinin oldugunu ve yapiminda degisik milletlerde 12 000 kisinin calistigini belirtmistir Abbasiler doneminde yonetim merkezinin agirlikli Bagdat olmasindan dolayi onemi azaldi Sehirdeki Emevi miraslari sistematik bir sekilde yok edilerek buranin Islamin guc ve zaferinin bir sembolu oldugu fikri one cikarildi 780 yilinda Abbasi valisi doneminde caminin dogusuna saatli kubbe insa ettirildi kaynak belirtilmeli Yapidaki onarim ve degisikliklerin en onemlilerinden ilki 1069 da meydana gelen buyuk bir yangin sebebiyle yilinda Selcuklu Sultani Meliksah 1082 83 te yaptirmistir bu onarimda agirligin Kubbetu n nesr adiyla taninan kubbe ile birlikte kemerler ve sutunlar uzerinde yogunlastirildigi gorulmektedir Ikinci onemli onarim ise Osmanli Sultani II Abdulhamid devrinde 1894 teki buyuk yangindan sonra gerceklestirilmis ve icerideki sutun siralari ile bunlarla ilgisi bulunan mimari bolumler ve cati Istanbul dan gonderilen ustalar tarafindan yeniden yapilmistir PlaniYapinin cevre duvari Roma tapinaginin temelleri uzerine oturtulmustur Minareler de bu cevre duvarinin kose kuleleri uzerinde yer alir Caminin plan semasi mihrap duvarina paralel uc bolumden olusur Caminin plani Mescid i Nebevi gibi enine gelisim gosteren bir dikdortgen formdadir Eni 37 metre genisligiyse 136 metredir Islam dininde esitligi saglamak amacli mumkun oldugunca esit saflarin olmasi icin mecburen bu tip bir gelisimin olustugu gorulur Bu plan daha sonra kucuk farklarla Anadolu daki bazi camilerde de kullanilmistir Caminin on kisminda uc tarafi revaklarla cevrili bir avlu bulunmaktadir Bu revaklar grekoromen basliklariyla suslu mermer sutunlara dayanir Duvarlar Helenistik tarzda manzara resimleriyle susludur Ibadet bolumunun ortasinda mihrap saginda minberi mihrap onunde dort ayaga oturan kubbe altinda maksure yer alir kalan kisimlar cok ayakli olarak duzenlenmistir Bu yapida mihrap minber beytulmal ve minareler anitsal cami elemanlari olarak ilk kez kullanilmistir Mescid i Nebevi de yonlenmeyi saglayan tasin yerine Sam Emeviye de mihrap gelmistir bu tasin yaninda bulunan hurma kutugunun yerini de minber almistir Dort tane minber ve dort tane mihrabi bulunan Sam Emeviye Camisi nde dort mezhebin Hanefi Safii Maliki ve Hanbeli imamlarina ait dort tane de minber vardir Mescid ul Nebevi de ortada bulunan kuyu Sam Emeviye de sadirvana cevrilmis ana girisin yaninda Ashab i suffa icin yapilmis golgeliklerin yerine disariya sibyan mektebi yapilmistir Caminin uc minaresi ve dort ana kapisi bulunmaktadir Dogu tarafinda burc uzerinde yukselen minare Isa Minaresi diye bilinir Bir rivayete gore Isa peygamberin yeryuzune indiginde bu minareye inecegine inanilir Guneybati kosesindeki minare Fatih Sultan Mehmet tarafindan insa ettirilmis ve cagdasi Memluk sultani Kayitbay in ismi vermistir Ucuncu minare kuzey duvarinin ortasinda yer alir Suslu ve en gosterisli olan bu minare Arapcada Minaretul Arus Dugun veya Gelin Minaresi diye anilir Islam in dorduncu halifesi Ali nin namaz sirasinda oldurulmesi sebebiyle daha sonra Islam devletlerinin baskanlarinin herhangi bir saldiriya ugramamasi icin Osman doneminde Mescid i Nebebi de halifelerin namaz kildiklari yerin etrafina bir kafes yapilmis bu kafese maksure adi verilmisti Uzeri kubbe ile ortulu olarak mihrap onune yerlestirilen maksure zamanla Islam mimarisinin onemli bir ogesi olmustur Sam Emevi camisinde mihrap onunde bulunan maksure kubbesinin 11 yuzyildan once varoldugu belgelenmemistir EtkileriEmevilerin egemenlik alanina giren yerlerde fethettikleri topraklarda Sam Emeviye benzer planda anitsal camiler insa ettirmislerdir Bu gelenek 12 yuzyila kadar surmustur Enine gelisme gosteren mihrap onu kubbeli plan tipi Dunaysir Ulu Camisi Kiziltepe Mardin de gorulur En uc ornegi Izmir deki Selcuk donemine ait Isa Bey Camii dir InanislarBazi islami inanc kaynaklarina gore Peygamber Isa Ahir Zamanda Kiyamet Gunu oncesi gokten inip Deccal a karsi cikip onu helak edecektir Hadisler ve yerel Sam gelenegine gore Isa dunyaya Dogu taraftaki Isa Minaresine inecektir Resim GalerisiEmevi Camii Bati tarafin tarihi resmi 1943 te Peygamber Yahya nin turbesi Cami avlusu 780 yilinda yapilan saathane 780 yilinda yapilan haznedarlik Cami ici Ana Mihrap Vaftizci Yahya kutsal emanetleri Kuzey taraftaki al Arus Gelin Minaresi ilk insa edilen minaredir M 1488 de insa edilen Bati taraftaki Sultan Kayitbay Minaresi Kerbela Savasi nin esirlerinin 72 saat ayakta tutuldugu kapinin dis goruntusu Bab as Sa at Beyaz kursu Yezid in mahkemesinde Zeynel Abidin in durdugu yeri isaret eder Onundeki yukseltilmis zemin Kerbela Savasi nin esirlerinin ayakta durdugu yeri gosterir kaynak belirtilmeli Zeynel Abidin in esaret sirasinda dua ettigi yer I Yezid tarafindan gosterilmek uzere saklanilan Huseyin in kafasinin bulunmus oldugu yer Cami icerisinde Kerbela da diger olenlerin kafalarinin muhafaza edildigi yer I Velid zamanindan kalma mozaikler Cami kapilarindan biriAyrica bakinizHalep Ulu Cami Sam Suleymaniye Kulliyesi nin CamiiKaynakca a b c d e f g Salimi Amineddin Islam Ukelerinde Cagdas Cami Mimarisi Sorunsali Yakindogu Universitesi Fen Bilimleri Enstitusu Yuksek Lisans Tezi Lefkosa 2013 Erisim tarihi 1 Agustos 2016 a b c d e f Yazici Talib PDF www islamansiklopedisi info Turk Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Cilt 1 Yil 1995 6 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2015 Kirkil Tolga PDF library cu edu tr Cukurova Universitesi Fen Bilimleri Enstitusu yuksek lisans tezi 2008 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2016 Cetin Yusuf PDF www jasstudies com The Journal of Academic Social Science Studies Sayi 35 Yil 2015 6 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2016 Mannheim 2001 p 91 Kamal al Din 2002 p 102 Nafasul Mahmoom s 367 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Emevi Camii ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Christian Sahner A Glistening Crossroads The Wall Street Journal 17 July 201030 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde