Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şampuan, kimya endüstrisinin bir ürünü olmakla beraber doğal kozmetik firmaları tarafından da üretilmektedir. Çoğunlukla kremsi ya da akıcı bir yapıya sahip olup, genellikle yapılarında koku verici olarak çeşitli parfümler bulundurmaktadırlar. Temizleme ve saç yağlarını almasının yanı sıra saça kolay taranabilme ve parlaklık sağlamaktadır. Bunların yanı sıra yapılarına katılan pH düzenleyicilerin sayesinde yağlı saçların daha iyi bir şekilde temizlenmesini ya da saçta kepek oluşumunu azaltmaktadırlar.
Şampuan kelimesi Türkçeye İngilizcedeki Shampoo kelimesinden girmişse bile bu kelimenin asıl kökeni İngilizce değildir. Bu kelime Hintçedeki kelimesinden türetilen ve yine Hintçe olan चाँपो kelimesinden gelmektedir. Bu kelimenin Hintçedeki eski anlamı, başın çeşitli bitkisel yağlarla masajı anlamına gelmekteydi.
Günümüzde Şampuanlar, duş jelleri, deodorantlar ve su ile beraber günlük vücut temizliğinde kullanılan maddeler arasında sayılmaktadır.
Hikayesi
Tarihsel olarak olaya bakıldığında saç temizliği için tarihte ilk kullanılan temizlik malzemeleri su ve sabundur. Sabunun alkalik yapısından dolayı kafa derisi ve göz için çok iyi bir seçim değildi. Bunun yanında sabunun sudaki Kalsiyum iyonları ile sabun kireci denen maddenin oluşmasıyla saçlar yıkamadan sonra küt ve solgun olmaktaydı. Bu yüzden sabunun bu tür yan etkilerini en aza indirmek için son olarak seyreltilmiş asetik asit ya da sitrik asitle durulanmaktaydı. Bunu daha basit anlatacak olursak sulandırılmış sirke ya da limon suyu ile durulanırdı.
İlk olarak İngiliz kuaförlerin sabun parçacıkların ve bir takım bitkilerle beraber suda kaynatmalarıyla başlamıştır. Bu ilk denemeler sonucunda elde edilen şampuan saça parlaklık ve güzel koku vermiştir. Günümüz manasındaki şampuanların ilk üreticilerden biri Kasey Hebert’tır. 20. yüz yılın başında beri ticari amaçlı üretilen şampuanlar bulunmaktadır. adındaki bir Alman eczacı daha 1903 yılında üretiği toz halindeki şampuanı piyasaya sürmüştür. Bunun akabinde 1927’de ilk sıvı şampuanı bulmuştur.
İlk defa 1933 yılında sabuna alternatif olarak düşünülen alkil sülfürikler piyasaya çıkmıştır. Bunlar geleneksel sabunlara göre alkalik dereceleri daha düşük ve sertliğe karşı daha az hassas olan sabunlardı. Bunların kullanımı 1960’lı yıllara kadar şampuanın kâğıt kutucuklar içinde toz halinde ya da küçük tüpler halinde krem olarak satılmaya başlanıncaya kadar devam etmiştir.
Alkil ether sülfatların 1960’lı yıllarda keşfedilmesiyle ilk olarak deri tarafından daha iyi kabul edilen kişisel temizlik ürünleri ortaya çıkmıştır. Bunun akabinde plastik maddelerin keşfi ve paketlemede kullanılmaya başlanılmasıyla fiyatı uygun saç bakım ürünleri halkın kullanımına daha kolay bir şekilde sunulmuştur.
Şampuanın Üretimi
Şampuan üretiminde yapısında bulunan bütün maddeler ya sıcak bir ortamda ya da oda sıcaklığında (soğuk üretim) uygun bir sıraya göre karıştırılırlar. Gerekli durumlarda ham maddeler önceden eritilmeli, çözülmeli ya da diğer bazı maddelerle karıştırılıp daha sonra işleme alınmalıdır. Oluşacak ürünün olması gereken değerleri, örneğim pH değeri ve akıcılığı karışım işlemi bittikten sonra bakılabilir. Bu işlemlerden sona ürünün dolum işlemine geçilebilir.
Bir önceki paragrafta şampuanın kabaca anlatılan üretimi bu kısımda daha ayrıntılı olarak anlatılacaktır. Şampuanın temel maddeleri su ve yıkma ham maddeleridir. Su ve bu maddeler çelik bir kazana konularak karıştırılır. Gerektiğinde kazan 60 °C ya da 70 °C’ye kadar ısıtılır. Her ham madde sırayla kazanın içine katılır ve homojen bir karışım oluşuncaya kadar karıştırılır. Şayet yıkama etkisi olan maddeler ya da renklendiriciler karışıma katılacak olursa, bu maddeler daha önce eritilmeli ya da tarifteki başka bir madde içerisinde çözülmelidir. Bunun yanı sıra karışıma polimer bakım maddeleri ya da katılaştırıcı maddeler verilecek olursa bunlar ilk önce sıcak su içinde önceden hazır hale getirilir. Aynı zamanda şampuana kokusunu verecek olan koku uygun çözelti içerisinde çözülür. Burada genellikle bu işlem için iyonik olmayan kullanılmaktadır. Koku verici maddeler ve koruyucu maddeler genellikle sıcağa karşı pek dayanıklı olmadıklarından dolayı bu maddelerin karışıma verildiği sırada karışımın sıcaklığı 35 °C’yi geçmemelidir. Bu işlemin bitiminde şampuanın pH-değeri uygun hale getirilir. Bunun için sitrik asit ya da gerekli durumlarda bir baz olan Sodyum hidroksit kullanılır. Bu işlem daha çok şampuanın akıcılığa direkt etkisi olan bir işlemdir. Bu yüzden bu maddeler verildiğinde şampuanın istenilen akıcılığı da göz önünde bulundurulmalıdır.
Sentetik bitki ekstraktı
SLS (Sodium Lauryl Sulphate) SLES ALES (Ammonium Lauryl Ether Sulphate) Cocamide DEA PEG – 12 Dimethicone Etilen Glikol Distearat Kıvamlaştırıcılar Selilöz türevleri Polietilen glikol diesterleri Renklendiriciler Parfüm Paraben koruyucular Methyl-, Ethyl-, Propyl-, Butyl-, Benzyl Alcohol, Isobutylparaben, Sodium Methyl-, Methylchloroisothiazolinone ya da Sodium Propylparaben, Methylisothiazolinone Polyquaternium-7 Climbazole
Yukarıda adı geçen maddeler hemen hemen marketlerde bulunan tüm şampuanlarda yer alan kimyasallardır. Bununla birlikte bazı şampuan üreticileri kimyasal maddelerden mümkün olduğunca kaçınarak; “doğal”, “organik”, “bitkisel”, “bitkiden türetilmiş” türü şampuanları piyasaya sürmüşlerdir.
Kaynakça
- ^ a b Wilfried Umbach: Kosmetik – Entwicklung, Herstellung und Anwendung kosmetischer Mittel. Georg Thieme Verlag, Stuttgart 1988.
- ^ E. Schulze zur Wiesche: Moderne Haarpflegemittel. In: Praxis der Naturwissenschaften, Chemie. Heft 6, 2006, S. 14.
- ^ a b Hermann Römpp: Chemie des Alltags. 23. Auflage. Kosmos Franckhsche Verlagshandlung, Stuttgart 1976, S. 131. .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sampuan kimya endustrisinin bir urunu olmakla beraber dogal kozmetik firmalari tarafindan da uretilmektedir Cogunlukla kremsi ya da akici bir yapiya sahip olup genellikle yapilarinda koku verici olarak cesitli parfumler bulundurmaktadirlar Temizleme ve sac yaglarini almasinin yani sira saca kolay taranabilme ve parlaklik saglamaktadir Bunlarin yani sira yapilarina katilan pH duzenleyicilerin sayesinde yagli saclarin daha iyi bir sekilde temizlenmesini ya da sacta kepek olusumunu azaltmaktadirlar Saclarda kopurmus sampuan Sampuan kelimesi Turkceye Ingilizcedeki Shampoo kelimesinden girmisse bile bu kelimenin asil kokeni Ingilizce degildir Bu kelime Hintcedeki ʃaemˈpuː kelimesinden turetilen ve yine Hintce olan च प tʃɑ ːˈpoː kelimesinden gelmektedir Bu kelimenin Hintcedeki eski anlami basin cesitli bitkisel yaglarla masaji anlamina gelmekteydi Gunumuzde Sampuanlar dus jelleri deodorantlar ve su ile beraber gunluk vucut temizliginde kullanilan maddeler arasinda sayilmaktadir Hikayesi20 yuz yilin baslarinda Washington da C L Hamilton Co Firmasi tarafindan uretilmis sampuan ve losyon siseleri Tarihsel olarak olaya bakildiginda sac temizligi icin tarihte ilk kullanilan temizlik malzemeleri su ve sabundur Sabunun alkalik yapisindan dolayi kafa derisi ve goz icin cok iyi bir secim degildi Bunun yaninda sabunun sudaki Kalsiyum iyonlari ile sabun kireci denen maddenin olusmasiyla saclar yikamadan sonra kut ve solgun olmaktaydi Bu yuzden sabunun bu tur yan etkilerini en aza indirmek icin son olarak seyreltilmis asetik asit ya da sitrik asitle durulanmaktaydi Bunu daha basit anlatacak olursak sulandirilmis sirke ya da limon suyu ile durulanirdi Ilk olarak Ingiliz kuaforlerin sabun parcaciklarin ve bir takim bitkilerle beraber suda kaynatmalariyla baslamistir Bu ilk denemeler sonucunda elde edilen sampuan saca parlaklik ve guzel koku vermistir Gunumuz manasindaki sampuanlarin ilk ureticilerden biri Kasey Hebert tir 20 yuz yilin basinda beri ticari amacli uretilen sampuanlar bulunmaktadir adindaki bir Alman eczaci daha 1903 yilinda uretigi toz halindeki sampuani piyasaya surmustur Bunun akabinde 1927 de ilk sivi sampuani bulmustur Ilk defa 1933 yilinda sabuna alternatif olarak dusunulen alkil sulfurikler piyasaya cikmistir Bunlar geleneksel sabunlara gore alkalik dereceleri daha dusuk ve sertlige karsi daha az hassas olan sabunlardi Bunlarin kullanimi 1960 li yillara kadar sampuanin kagit kutucuklar icinde toz halinde ya da kucuk tupler halinde krem olarak satilmaya baslanincaya kadar devam etmistir Alkil ether sulfatlarin 1960 li yillarda kesfedilmesiyle ilk olarak deri tarafindan daha iyi kabul edilen kisisel temizlik urunleri ortaya cikmistir Bunun akabinde plastik maddelerin kesfi ve paketlemede kullanilmaya baslanilmasiyla fiyati uygun sac bakim urunleri halkin kullanimina daha kolay bir sekilde sunulmustur Sampuanin UretimiSampuan uretiminde yapisinda bulunan butun maddeler ya sicak bir ortamda ya da oda sicakliginda soguk uretim uygun bir siraya gore karistirilirlar Gerekli durumlarda ham maddeler onceden eritilmeli cozulmeli ya da diger bazi maddelerle karistirilip daha sonra isleme alinmalidir Olusacak urunun olmasi gereken degerleri ornegim pH degeri ve akiciligi karisim islemi bittikten sonra bakilabilir Bu islemlerden sona urunun dolum islemine gecilebilir Bir onceki paragrafta sampuanin kabaca anlatilan uretimi bu kisimda daha ayrintili olarak anlatilacaktir Sampuanin temel maddeleri su ve yikma ham maddeleridir Su ve bu maddeler celik bir kazana konularak karistirilir Gerektiginde kazan 60 C ya da 70 C ye kadar isitilir Her ham madde sirayla kazanin icine katilir ve homojen bir karisim olusuncaya kadar karistirilir Sayet yikama etkisi olan maddeler ya da renklendiriciler karisima katilacak olursa bu maddeler daha once eritilmeli ya da tarifteki baska bir madde icerisinde cozulmelidir Bunun yani sira karisima polimer bakim maddeleri ya da katilastirici maddeler verilecek olursa bunlar ilk once sicak su icinde onceden hazir hale getirilir Ayni zamanda sampuana kokusunu verecek olan koku uygun cozelti icerisinde cozulur Burada genellikle bu islem icin iyonik olmayan kullanilmaktadir Koku verici maddeler ve koruyucu maddeler genellikle sicaga karsi pek dayanikli olmadiklarindan dolayi bu maddelerin karisima verildigi sirada karisimin sicakligi 35 C yi gecmemelidir Bu islemin bitiminde sampuanin pH degeri uygun hale getirilir Bunun icin sitrik asit ya da gerekli durumlarda bir baz olan Sodyum hidroksit kullanilir Bu islem daha cok sampuanin akiciliga direkt etkisi olan bir islemdir Bu yuzden bu maddeler verildiginde sampuanin istenilen akiciligi da goz onunde bulundurulmalidir Sentetik bitki ekstraktiSLS Sodium Lauryl Sulphate SLES ALES Ammonium Lauryl Ether Sulphate Cocamide DEA PEG 12 Dimethicone Etilen Glikol Distearat Kivamlastiricilar Seliloz turevleri Polietilen glikol diesterleri Renklendiriciler Parfum Paraben koruyucular Methyl Ethyl Propyl Butyl Benzyl Alcohol Isobutylparaben Sodium Methyl Methylchloroisothiazolinone ya da Sodium Propylparaben Methylisothiazolinone Polyquaternium 7 Climbazole Yukarida adi gecen maddeler hemen hemen marketlerde bulunan tum sampuanlarda yer alan kimyasallardir Bununla birlikte bazi sampuan ureticileri kimyasal maddelerden mumkun oldugunca kacinarak dogal organik bitkisel bitkiden turetilmis turu sampuanlari piyasaya surmuslerdir Kaynakca a b Wilfried Umbach Kosmetik Entwicklung Herstellung und Anwendung kosmetischer Mittel Georg Thieme Verlag Stuttgart 1988 E Schulze zur Wiesche Moderne Haarpflegemittel In Praxis der Naturwissenschaften Chemie Heft 6 2006 S 14 a b Hermann Rompp Chemie des Alltags 23 Auflage Kosmos Franckhsche Verlagshandlung Stuttgart 1976 S 131