Şeyh Ahmed, Altın Orda Devleti'nin 1481-1502 yılları arasında hüküm süren son hanı.
Hanlığı
1492'de hanlık tahtına oturan Şeyh Ahmed hakimiyeti süresince Kırım-Moskova ittifakına karşı mücadele etti.
1498-1499 kışından beri zorlu geçen kış mevsimleri, ordusu atlılara dayalı Altınordu odaklı siyasi gelişmeler Karadeniz kuzeyindeki durumu ciddi anlamda etkiledi. Nitekim, Altınordu Hanı Şeyh Ahmed, Akkerman civarını yurtluk olarak kullanma talebinin Osmanlı İmparatorluğu tarafından reddedilmesi üzerine, yeniden eski müttefiki Litvanya'yla yakınlaştı. 1500-1501 dönemindeki elçi teatileri sonucunda Altınordu arzu ettiği sonucu alamazken, ülkesi Kırım akınları nedeniyle büyük tahribata uğrayan ve doğuda (Kırım Hanlığı'nın müttefiki) Moskova'nın 1500 yılında başlattığı savaşta yenilgilerle karşılaşan Litvanya Büyük Dükü Alexander en azından güney cephesinde barışı sağlama ümidiyle 27 Kasım 1500'de Kiev Voyvodası Dimitri Putyatiç'i Mengli Giray'ın huzuruna gönderdiyse de, olumlu yanıt alamadı.
11 Ocak 1501'de Altınordu Hanı Şeyh Ahmed, Litvanya ve Lehistan'a gönderdiği elçilik heyetiyle Osmanlı/Kırım-Moskova ittifakına karşı ittifak önerdiyse de, o da amacına ulaşamadı ve Kırım kuzeyindeki bozkıra yerleşmekle yetindi.
Altınordu-Litvanya/Lehistan yakınlaşmasından ve kuzeyindeki Altınordu askerî tehdidinden endişe duyan Mengli Giray 1501 ilkbaharında Lehistan Kralı Johan Albert'e elçi gönderdiyse de, 11 Haziran 1501'de Leh kralının ölümüyle bu girişim de sonuçsuz kaldı.
Bütün bu diplomatik girişimlerin sonuçsuz kalması ya da başarısız olması sonrasında sahada askeri çarpışmalar hız kazandı. 4 Kasım 1501'de Moskova ordusu Litvanya ordusunu 'da büyük bir yenilgiye uğrattı. Eşzamanlı olarak Kırım ordusu Litvanya toprakları üzerinden Lehistan'a kadar uzanarak Sandomierz Voyvodalığının topraklarını yağmaladı. Altınordu ise Moskova'ya bağlı ve 'yı ele geçirdi. Bu başarılarına güvenerek kışlamak için Litvanya'dan Kiev'i talep eden Şeyh Ahmed red yanıtı alınca, Kaniv'e yerleşti. Bununla birlikte, yine çok sert geçen 1501/1502 kışı Altınordu'nun büyük insan ve at kaybına yolaçtı. 1502 ilkbaharında Kırım üzerine yürümek isteyen Şeyh Ahmed, yıpranmış ordusunun büyük bölümünün (ve eşinin) Kırım Hanı Mengli Giray'ın safına geçmesiyle karşı karşıya kaldı. Ordusunun kalan kısmının Kırım ordusuna yenilmesinin ardından, Litvanya'ya sığınmasıylaAltınordu tarihe karıştı.
Esareti
Kaynakça
- ^ "The Routledge Handbook of the Mongols and Central-Eastern Europe", haz. Alexander V. Maiorov & Roman Hautala, Routledge, (2021), s.378-379
- ^ "History of the Mongols from the 9th to the 19th Century", Henry Hoyle Howorth, Longmans, Green, and Co. (1880), OCLC 49793717, c.2, s.346
- ^ "The Crimean Khanate and Poland-Lithuania", Dariusz Kołodziejczyk, Brill, Leiden/Boston (2011), s.26-27
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Seyh Ahmed Altin Orda Devleti nin 1481 1502 yillari arasinda hukum suren son hani HanligiIII Ivan in Altin Orda Devleti ne vergi vermeyi reddetmesi 1492 de hanlik tahtina oturan Seyh Ahmed hakimiyeti suresince Kirim Moskova ittifakina karsi mucadele etti 1498 1499 kisindan beri zorlu gecen kis mevsimleri ordusu atlilara dayali Altinordu odakli siyasi gelismeler Karadeniz kuzeyindeki durumu ciddi anlamda etkiledi Nitekim Altinordu Hani Seyh Ahmed Akkerman civarini yurtluk olarak kullanma talebinin Osmanli Imparatorlugu tarafindan reddedilmesi uzerine yeniden eski muttefiki Litvanya yla yakinlasti 1500 1501 donemindeki elci teatileri sonucunda Altinordu arzu ettigi sonucu alamazken ulkesi Kirim akinlari nedeniyle buyuk tahribata ugrayan ve doguda Kirim Hanligi nin muttefiki Moskova nin 1500 yilinda baslattigi savasta yenilgilerle karsilasan Litvanya Buyuk Duku Alexander en azindan guney cephesinde barisi saglama umidiyle 27 Kasim 1500 de Kiev Voyvodasi Dimitri Putyatic i Mengli Giray in huzuruna gonderdiyse de olumlu yanit alamadi 11 Ocak 1501 de Altinordu Hani Seyh Ahmed Litvanya ve Lehistan a gonderdigi elcilik heyetiyle Osmanli Kirim Moskova ittifakina karsi ittifak onerdiyse de o da amacina ulasamadi ve Kirim kuzeyindeki bozkira yerlesmekle yetindi Altinordu Litvanya Lehistan yakinlasmasindan ve kuzeyindeki Altinordu askeri tehdidinden endise duyan Mengli Giray 1501 ilkbaharinda Lehistan Krali Johan Albert e elci gonderdiyse de 11 Haziran 1501 de Leh kralinin olumuyle bu girisim de sonucsuz kaldi Butun bu diplomatik girisimlerin sonucsuz kalmasi ya da basarisiz olmasi sonrasinda sahada askeri carpismalar hiz kazandi 4 Kasim 1501 de Moskova ordusu Litvanya ordusunu da buyuk bir yenilgiye ugratti Eszamanli olarak Kirim ordusu Litvanya topraklari uzerinden Lehistan a kadar uzanarak Sandomierz Voyvodaliginin topraklarini yagmaladi Altinordu ise Moskova ya bagli ve yi ele gecirdi Bu basarilarina guvenerek kislamak icin Litvanya dan Kiev i talep eden Seyh Ahmed red yaniti alinca Kaniv e yerlesti Bununla birlikte yine cok sert gecen 1501 1502 kisi Altinordu nun buyuk insan ve at kaybina yolacti 1502 ilkbaharinda Kirim uzerine yurumek isteyen Seyh Ahmed yipranmis ordusunun buyuk bolumunun ve esinin Kirim Hani Mengli Giray in safina gecmesiyle karsi karsiya kaldi Ordusunun kalan kisminin Kirim ordusuna yenilmesinin ardindan Litvanya ya siginmasiylaAltinordu tarihe karisti EsaretiKaynakca The Routledge Handbook of the Mongols and Central Eastern Europe haz Alexander V Maiorov amp Roman Hautala Routledge 2021 s 378 379 History of the Mongols from the 9th to the 19th Century Henry Hoyle Howorth Longmans Green and Co 1880 OCLC 49793717 c 2 s 346 The Crimean Khanate and Poland Lithuania Dariusz Kolodziejczyk Brill Leiden Boston 2011 s 26 27