Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihî Alanı, Çanakkale ili sınırları içerisinde, Gelibolu yarımadasının güney ucunda, Eceabat ilçesinin hemen hemen tamamını kapsayan ve Çanakkale Boğazı'nın Avrupa yakasında 33.000 hektarlık bir alanı içeren büyük bir alandır. 1973'te millî park olarak kurulmuş olup imara açılabilmesi amacıyla 2014 yılında millî park statüsünden çıkartılmış ve tarihî alan olarak sınıflandırılmıştır.[]
Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanı | |
---|---|
Tür | Tarihî alan |
Konum | Eceabat, Çanakkale, Türkiye |
Koordinatlar | Çamburnu Mevkii |
Yüzölçümü | 33.000 hektar |
Açılış | 25 Mayıs 1973 |
Kapanış | 28 Haziran 2014 |
İşletmeci | Kültür ve Turizm Bakanlığı |
Durum | Faaliyette |
Resmî site | catab.kulturturizm.gov.tr |
Tarihçe
Orman Bakanlığının önerisi ile 33.000 ha alanı olan Gelibolu Yarımadası, önce Bakanlar Kurulunun 7/6477 sayılı kararı ile 25 Mayıs 1973 tarihinde "" içine alınmıştır. Ardından özellikle tarihi ve bunun yanında tabii niteliklerinden dolayı, 22 Kasım 1973 tarihinde de, başyapıt olarak da Şehitler Abidesi ile birlikte, millî park ilan edilmiştir. 4533 sayılı Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı Kanunu çıkartılmıştır.
Söz konusu yasada millî parkın korunması, geliştirilmesi, yönetimi, tanıtılması ile ilgili esasların ortaya konulduğu uzun devreli gelişme planı ODTÜ tarafından hazırlanmış ve 23 Aralık 2003 tarihinde onaylanmıştır. Planda öngörülen projeler, yeni ismi ile sorumluluğunda uygulanmaya başlanmıştır. Uzun devreli gelişme planının millî parkta uygulaması da dünyada ilk kez uluslararası ihale ile belirlenmiştir. İhaleyi, doğal ve tarihi dokuya zarar vermeden ziyaretçilerin de millî parktan azami derecede yararlanmasını öngören projesi ile bir Norveç firması kazanmıştır. Ardından proje hayata geçirilmiştir.
Bu projeler kapsamında, Gelibolu Yarımadası Tarihi Millî Parkı alanını en iyi temsil edebilecek logo yarışması açılmıştır. Yarışmaya 416 adet logo çalışması katılmıştır. 28.11.2004 tarihinde toplanan jüri, ödül alacak altı adet logo çalışması arasından birincilik Ödülünü, Ayşen Tuğba Doruk tarafından hazırlanan logoya vermiştir. 2004 ve 2005 yıllarında Gelibolu Yarımadası'nın içinde bulunduğu millî parkta yer alan şehitlikler ve diğer eserler köklü bir bakım ya da renovasyondan geçirilerek 18 Mart 2005 tarihinde tekrar ziyaretçilerin hizmetine açıldı.
28 Haziran 2014 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren 6546 sayılı Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihî Alan Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanun ile millî park vasfı kaldırılmış ve tarihî alan olarak yeniden sınıflandırılmıştır.
Ulaşım
Park'a Edirne ve İstanbul'dan Tekirdağ ve Gelibolu yolu ile; Ankara, Bursa ve İzmir'den ise Çanakkale'den Kilitbahir ve Eceabat'a düzenlenen feribot seferiyle ulaşılır. En yakın havaalanı Çanakkale'dedir. Çanakkale Havaalanı'na Ankara ve İstanbul'dan 'nin tarifeli uçuşlarıyla ulaşmak mümkündür.
Özellikler
I. Dünya Savaşı Çanakkale Deniz ve Kara Muharebelerinin yapıldığı yerler Gelibolu Yarımadası içerisindedir. Ayrıca batık gemiler, toplar, siperler, kaleler ve burçlardan ve savaşla ilgili yüzlerce başka kalıntıdan oluşan geniş bir yelpazenin yanı sıra 60.000'i aşan Türk şehidinin ve yine 250.000'i aşan Avustralya, Yeni Zelanda, İngiliz ve Fransız askerlerinin savaş mezarları ve anıtları buradadır.
Muharebe alanları, savaş mezarları, anıtlar ve savaşla ilgili kalıntılar "tarihi sit alanı" ve "kültürel varlık" olarak tescil edilmiştir. Ayrıca MÖ 4000 tarihine dek giden birçok "Arkeolojik sit alanı ve anıtı" vardır. Çok çeşitli "doğal sit alanları ve anıtlar" içerisinde ise kumsallar, koyaklar, Akdeniz çalıları(maki) ile karışık koru parçaları, çarpıcı görünümlü jeolojik ve jeomorfolojik oluşumlar, bir tuz gölü(yakın zamana kadar bir kıyı gölüydü) ve 15. yüzyıl askeri mimarisinin eşsiz örneklerini içeren ilginç bir "kültürel miras" koleksiyonu vardır.
Şehitlikler ve eserler
Çanakkale Meydan Muharebeleri, Türk milletinin en zor döneminde dünyanın en güçlü devletlerine karşı koyduğu bir savunma destanıdır. Bu muharebelerde, harbin gerçekleştiği cephe ve (tabyalardan) bazıları şu şekil arşivlerde geçmekle beraber, bütün şehitlikler adlandırılırken verilen listedeki cephelere göre isimlendirilmişlerdir:
"Ağıldere, Anafartalar, Arıburnu, Bahrısefid Boğazı, Cesarettepe, Conk Bayırı, Conk Tepe, Çatlaktepe, Çanakkkale, Erenköy, Ertuğrul, Esnay-ı Harp, Gelibolu, Horhortepe, İntepe, Kabatepe, Kanlısırt, Kanlıtepe, Karakaş tepeler, Keçidere, Kerevizdere, Kılıçbayırı, Kireçtepe, Kirte, Kocaçimen, Kumkale, Lapseki, Eceabat (Mydos), Merkeztepe, Mestantepe, Orhaniye, Ovacık, Seddülbahir, Seddülbahir Kudüs Beytepe, Sandıklıtepe, Sarıbayır, Sığındere, Sığındere-Eski Hisarlık, Soğandere, Soğanlıdere, Suvla, Tengertepe, Topluhisar, Yassıtepe, Yeşilsırt, Yusufcuktepe, Zebnebarın Gediği, Zığındere (bazı kaynaklarda Sığındere olarak verilmiş)."
Tarihî alan sınırları
Alanın batısı, güneyi ve doğusu sırasıyla Ege Denizi ve Çanakkale Boğazı tarafından çevrilmiştir. Ancak alanın kuzeyinde karasal sınır söz konusu. Çanakkale'nin Eceabat ilçesinin toplam 12 adet yerleşim birimlerinden 8 tanesi tarihî alan içinde kalmaktadır. Bunlar; Alçıtepe, Behramlı, Bigalı, Büyükanafarta, Kilitbahir, Kocadere, Küçükanafarta ve Seddülbahir köyleridir.
Tarihî alan dışı yerleşimler ise toplam 4 tanedir: Beşyol, Kumköy, Yalova ve Yolağzı. Bu yerleşimler haritada kırmızı ile işaretlenmişlerdir. Her ne kadar tarihî alan sınırları dışında olsalar da bu köylerde de savaş mezarlığı ya da şehitlikler mevcut olup tarihî alan sınırlarına çok yakındırlar.
Hizmetler ve konaklama
Tabii çevrenin zengin güzellikleri ve savaş alanları dışında, 'deki müze, piknik ve kamp alanlarından faydalanılabilinir. Ayrıca Eceabat İdare ve Ziyaretçi Merkezi ile buradaki günübirlik alan ve kır gazinosundan faydalanmak mümkündür. Çadır ve karavanla konaklama imkânı mevcuttur.
Antik kentler
Gelibolu Yarımadası'nda eski antik yerleşimler
- Sestos
- (Eski Hisarlık)
- (Karaağaç Tepe)
Fotoğraf galerisi
-
Kabatepe tanıtım merkezi -
Şehitler Abidesi -
Dur Yolcu Kitabesi -
57. Alay Şehitliği -
-
Kaynakça
- ^ a b . dergi.ormuh.org.tr. 14 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2011.
- ^ . canakkale.gov.tr. 31 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2011.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Şubat 2015.
- ^ http://www.canakkale.dhmi.gov.tr/[]
- ^ . 14 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2011.
- ^ . 22 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2011.
- ^ . 25 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2011.
Dış bağlantılar
- Resmî site
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Canakkale Savaslari Gelibolu Tarihi Alani Canakkale ili sinirlari icerisinde Gelibolu yarimadasinin guney ucunda Eceabat ilcesinin hemen hemen tamamini kapsayan ve Canakkale Bogazi nin Avrupa yakasinda 33 000 hektarlik bir alani iceren buyuk bir alandir 1973 te milli park olarak kurulmus olup imara acilabilmesi amaciyla 2014 yilinda milli park statusunden cikartilmis ve tarihi alan olarak siniflandirilmistir kaynak belirtilmeli Canakkale Savaslari Gelibolu Tarihi AlaniTurTarihi alanKonumEceabat Canakkale TurkiyeKoordinatlarCamburnu MevkiiYuzolcumu33 000 hektarAcilis25 Mayis 1973Kapanis28 Haziran 2014IsletmeciKultur ve Turizm BakanligiDurumFaaliyetteResmi sitecatab kulturturizm gov trCATAB sinirlarini gosteren harita Ilce merkezi Muharebe bolgeleri Tarihi alan icinde kalan Eceabat ilcesi yerlesimleri Tarihi alan disinda kalan Eceabat ilcesi yerlesimleri Canakkale Sehitleri Abidesi nin bulundugu yer Kirmizi hat ilce sinirlari Yesil hat tarihi alan sinirlariTarihceOrman Bakanliginin onerisi ile 33 000 ha alani olan Gelibolu Yarimadasi once Bakanlar Kurulunun 7 6477 sayili karari ile 25 Mayis 1973 tarihinde icine alinmistir Ardindan ozellikle tarihi ve bunun yaninda tabii niteliklerinden dolayi 22 Kasim 1973 tarihinde de basyapit olarak da Sehitler Abidesi ile birlikte milli park ilan edilmistir 4533 sayili Gelibolu Yarimadasi Tarihi Milli Parki Kanunu cikartilmistir Soz konusu yasada milli parkin korunmasi gelistirilmesi yonetimi tanitilmasi ile ilgili esaslarin ortaya konuldugu uzun devreli gelisme plani ODTU tarafindan hazirlanmis ve 23 Aralik 2003 tarihinde onaylanmistir Planda ongorulen projeler yeni ismi ile sorumlulugunda uygulanmaya baslanmistir Uzun devreli gelisme planinin milli parkta uygulamasi da dunyada ilk kez uluslararasi ihale ile belirlenmistir Ihaleyi dogal ve tarihi dokuya zarar vermeden ziyaretcilerin de milli parktan azami derecede yararlanmasini ongoren projesi ile bir Norvec firmasi kazanmistir Ardindan proje hayata gecirilmistir Bu projeler kapsaminda Gelibolu Yarimadasi Tarihi Milli Parki alanini en iyi temsil edebilecek logo yarismasi acilmistir Yarismaya 416 adet logo calismasi katilmistir 28 11 2004 tarihinde toplanan juri odul alacak alti adet logo calismasi arasindan birincilik Odulunu Aysen Tugba Doruk tarafindan hazirlanan logoya vermistir 2004 ve 2005 yillarinda Gelibolu Yarimadasi nin icinde bulundugu milli parkta yer alan sehitlikler ve diger eserler koklu bir bakim ya da renovasyondan gecirilerek 18 Mart 2005 tarihinde tekrar ziyaretcilerin hizmetine acildi 28 Haziran 2014 tarihinde yayinlanarak yururluge giren 6546 sayili Canakkale Savaslari Gelibolu Tarihi Alan Baskanligi Kurulmasi Hakkinda Kanun ile milli park vasfi kaldirilmis ve tarihi alan olarak yeniden siniflandirilmistir UlasimPark a Edirne ve Istanbul dan Tekirdag ve Gelibolu yolu ile Ankara Bursa ve Izmir den ise Canakkale den Kilitbahir ve Eceabat a duzenlenen feribot seferiyle ulasilir En yakin havaalani Canakkale dedir Canakkale Havaalani na Ankara ve Istanbul dan nin tarifeli ucuslariyla ulasmak mumkundur OzelliklerI Dunya Savasi Canakkale Deniz ve Kara Muharebelerinin yapildigi yerler Gelibolu Yarimadasi icerisindedir Ayrica batik gemiler toplar siperler kaleler ve burclardan ve savasla ilgili yuzlerce baska kalintidan olusan genis bir yelpazenin yani sira 60 000 i asan Turk sehidinin ve yine 250 000 i asan Avustralya Yeni Zelanda Ingiliz ve Fransiz askerlerinin savas mezarlari ve anitlari buradadir Muharebe alanlari savas mezarlari anitlar ve savasla ilgili kalintilar tarihi sit alani ve kulturel varlik olarak tescil edilmistir Ayrica MO 4000 tarihine dek giden bircok Arkeolojik sit alani ve aniti vardir Cok cesitli dogal sit alanlari ve anitlar icerisinde ise kumsallar koyaklar Akdeniz calilari maki ile karisik koru parcalari carpici gorunumlu jeolojik ve jeomorfolojik olusumlar bir tuz golu yakin zamana kadar bir kiyi goluydu ve 15 yuzyil askeri mimarisinin essiz orneklerini iceren ilginc bir kulturel miras koleksiyonu vardir Sehitlikler ve eserlerCanakkale Meydan Muharebeleri Turk milletinin en zor doneminde dunyanin en guclu devletlerine karsi koydugu bir savunma destanidir Bu muharebelerde harbin gerceklestigi cephe ve tabyalardan bazilari su sekil arsivlerde gecmekle beraber butun sehitlikler adlandirilirken verilen listedeki cephelere gore isimlendirilmislerdir Agildere Anafartalar Ariburnu Bahrisefid Bogazi Cesarettepe Conk Bayiri Conk Tepe Catlaktepe Canakkkale Erenkoy Ertugrul Esnay i Harp Gelibolu Horhortepe Intepe Kabatepe Kanlisirt Kanlitepe Karakas tepeler Kecidere Kerevizdere Kilicbayiri Kirectepe Kirte Kocacimen Kumkale Lapseki Eceabat Mydos Merkeztepe Mestantepe Orhaniye Ovacik Seddulbahir Seddulbahir Kudus Beytepe Sandiklitepe Saribayir Sigindere Sigindere Eski Hisarlik Sogandere Soganlidere Suvla Tengertepe Topluhisar Yassitepe Yesilsirt Yusufcuktepe Zebnebarin Gedigi Zigindere bazi kaynaklarda Sigindere olarak verilmis Tarihi alan sinirlari Alanin batisi guneyi ve dogusu sirasiyla Ege Denizi ve Canakkale Bogazi tarafindan cevrilmistir Ancak alanin kuzeyinde karasal sinir soz konusu Canakkale nin Eceabat ilcesinin toplam 12 adet yerlesim birimlerinden 8 tanesi tarihi alan icinde kalmaktadir Bunlar Alcitepe Behramli Bigali Buyukanafarta Kilitbahir Kocadere Kucukanafarta ve Seddulbahir koyleridir Tarihi alan disi yerlesimler ise toplam 4 tanedir Besyol Kumkoy Yalova ve Yolagzi Bu yerlesimler haritada kirmizi ile isaretlenmislerdir Her ne kadar tarihi alan sinirlari disinda olsalar da bu koylerde de savas mezarligi ya da sehitlikler mevcut olup tarihi alan sinirlarina cok yakindirlar Hizmetler ve konaklamaTabii cevrenin zengin guzellikleri ve savas alanlari disinda deki muze piknik ve kamp alanlarindan faydalanilabilinir Ayrica Eceabat Idare ve Ziyaretci Merkezi ile buradaki gunubirlik alan ve kir gazinosundan faydalanmak mumkundur Cadir ve karavanla konaklama imkani mevcuttur Antik kentlerMilli park doneminde kullanilan logo Gelibolu Yarimadasi nda eski antik yerlesimler Sestos Eski Hisarlik Karaagac Tepe Fotograf galerisiKabatepe tanitim merkezi Sehitler Abidesi Dur Yolcu Kitabesi 57 Alay SehitligiKaynakca a b dergi ormuh org tr 14 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mart 2011 canakkale gov tr 31 Ocak 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mart 2011 Arsivlenmis kopya 23 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Subat 2015 http www canakkale dhmi gov tr olu kirik baglanti 14 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mart 2011 22 Mart 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mart 2011 25 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mart 2011 Dis baglantilarResmi site