Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nikolay Gavriloviç Çernişevski (Rusça: Николай Гаврилович Чернышевский; 12 Temmuz 1828 - 17 Ekim 1889) Rus devrimci demokrat, materyalist filozof, eleştirmen ve sosyalist. Bazıları tarafından bir ütopik sosyalist olarak değerlendirilmiştir. 1860'larda devrimci demokratik hareketin önderi konumundaydı. Sovyetler Birliği'nin kurucusu Vladimir Lenin, Emma Goldman gibi önemli isimleri etkilemiştir.
| Nikolay Çernışevski | |
|---|---|
 | |
| Tam adı | Nikolay Gavriloviç Çernışevski |
| Doğumu | 12 Temmuz 1828 |
| Ölümü | 17 Ekim 1889 (61 yaşında) |
| İlgi alanları | Sosyalizm, Materyalizm, Narodizm |
| Önemli fikirleri | Narodizm |
| İmzası |  |
Hayatı
Yoksul bir papazın oğlu olarak Saratov'da 1828'de doğdu. 1846'ya kadar burada kaldı. Toprak köleliğinin Tanrısal bir kökene dayandırıldığının anlatıldığı, felsefenin tamamen yasaklandığı ve baskıcı bir tutumu benimseyen Sankt-Peterburg Üniversitesinde eğitim alırken büyük bir hayal kırıklığı yaşadı. Bu nedenle kendi imkanlarıyla bilhassa felsefe alanında okumalar yapan Çernişevski, Vissarion Belinski ve Alexander Herzen’in eserleriyle yakından ilgilenmiştir. Bu farkındalıklar ışığında Çernişevski, dönemin Rus toplumundaki yozlaşmışlıkları ve adaletsizlikleri daha iyi anlamış, bu nedenle devrimin kaçınılmaz bir tercih olduğuna inanmıştır. Bu düşüncelerini paylaştığı yazılarla Çernişevski, Çar II. Aleksandr ve yönetimin dikkatini çekmiştir. 1850'de Sankt-Peterburg Üniversitesi'nden mezun olduktan sonra, Saratov'da bir lisede (gymnasium) öğretmenlik yapmıştır. 1853'ten 1862'ye kadar Sankt-Peterburg'da yaşamış, Sovremennik'te (Çağdaş) baş editör olmuştur. 1862 yılında 'sivil idam' (alay(cı) idam) hükmü verilmiştir, ardından cezai kölelik ve daha sonra Sibirya'ya sürgün edilmiştir. 1863 yılında yazdığı (Nasıl Yapmalı?) ve 1867-69 yıllarında yazdığı Prolog adlı romanlarında sosyalist idealleri işlemiştir. Çernişevskiy Nasıl Yapmalı'yı 4 Aralık 1862 ile 4 Nisan 1863 arasını kapsayan dört aylık sürede, Petropavlovsk zindanında yazmıştır. Daha sonra birçok Rus devrimcisine ilham kaynağı olacak roman, barındırdığı düşünceler açısından Robert Owen, Charles Fourier Fourier ve William Godwin gibi isimlerin etkilerini taşır denilebilir. Çernişevski, 17 Ekim 1889’da, doğduğu şehir olan Saratov’da ölmüştür. Çernişevski'nin çalışmaları, daha sonra Bolşevikler tarafından, Rusya'daki Marksizm öncesi devrimci demokrasinin en tutarlı temsilcisi olarak sahiplenilmiştir.
Çernişevski Rus popülizmi, Narodizm'in kurucusudur. Kamuoyunu otokrasinin bir devrim ile devrilmesi ve sosyalist bir toplumun yaratılması için çalışmaya davet etmiştir. Düşüncesi eski köylü komününü temel alan bir sosyalizm yaratmaktı. Herzen, Belinsky ve Feuerbach fikirlerini büyük ölçüde etkilemiştir. Felsefi anlamda bir maddeci (materyalist) idi.
Karl Marx, Çernişevski'yi, "burjuva iktisadının iflasını ustaca ortaya koyan büyük Rus araştırmacısı ve eleştirmeni" olarak tanımlar. Ancak Çernişevski bir marksist değildi, daha doğrusu marksist yazından habersizdi.
Çernişevski'ye büyük hayranlık duyan Lenin ise onun Rusya'daki devrimci düşünce ve hareketin gelişimindeki rolünü şöyle açıklar; "...Herzen'den sonra Narodnik görüşleri geliştiren Çernişevski, Herzen'le karşılaştırıldığında büyük bir sıçrama yapmıştır. Çernişevski çok daha tutarlı ve militan bir demokrattı, onun yazıları sınıf mücadelesi ruhunu esinlendirir. O, liberalizmin ikiyüzlülüğünü teşhir etme yolunu kararlılıkla izlemiştir... Ütopik sosyalist görüşlerine rağmen, O, kapitalizmin dikkat çekici biçimde derin bir eleştirmeniydi." (Rusya'da İşçi Basınının Tarihinden)
Eserleri
- Nasıl Yapmalı? (Rusça: Что делать?, Chto délat'?) -orijinal adı Ne Yapmalı?- (1863)
- Prolog (Rusça: Пролог) (1867-1870)
- Sanatta Gerçeklikle Estetik İlişkileri
- Rus Edebiyatında Gogol Dönemi Üzerine Yazılar
- Ortak Mülkiyete Karşı Felsefi Önyargıların Eleştirisi
- Felsefede Antropolojik İlke
- İnsan Bilgisinin Doğası
Kaynakça
Dış bağlantılar
- (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nikolay Gavrilovic Cernisevski Rusca Nikolaj Gavrilovich Chernyshevskij 12 Temmuz 1828 17 Ekim 1889 Rus devrimci demokrat materyalist filozof elestirmen ve sosyalist Bazilari tarafindan bir utopik sosyalist olarak degerlendirilmistir 1860 larda devrimci demokratik hareketin onderi konumundaydi Sovyetler Birligi nin kurucusu Vladimir Lenin Emma Goldman gibi onemli isimleri etkilemistir Nikolay CernisevskiTam adiNikolay Gavrilovic CernisevskiDogumu12 Temmuz 1828 1828 07 12 Olumu17 Ekim 1889 61 yasinda Ilgi alanlariSosyalizm Materyalizm NarodizmOnemli fikirleriNarodizmImzasiHayatiYoksul bir papazin oglu olarak Saratov da 1828 de dogdu 1846 ya kadar burada kaldi Toprak koleliginin Tanrisal bir kokene dayandirildiginin anlatildigi felsefenin tamamen yasaklandigi ve baskici bir tutumu benimseyen Sankt Peterburg Universitesinde egitim alirken buyuk bir hayal kirikligi yasadi Bu nedenle kendi imkanlariyla bilhassa felsefe alaninda okumalar yapan Cernisevski Vissarion Belinski ve Alexander Herzen in eserleriyle yakindan ilgilenmistir Bu farkindaliklar isiginda Cernisevski donemin Rus toplumundaki yozlasmisliklari ve adaletsizlikleri daha iyi anlamis bu nedenle devrimin kacinilmaz bir tercih olduguna inanmistir Bu dusuncelerini paylastigi yazilarla Cernisevski Car II Aleksandr ve yonetimin dikkatini cekmistir 1850 de Sankt Peterburg Universitesi nden mezun olduktan sonra Saratov da bir lisede gymnasium ogretmenlik yapmistir 1853 ten 1862 ye kadar Sankt Peterburg da yasamis Sovremennik te Cagdas bas editor olmustur 1862 yilinda sivil idam alay ci idam hukmu verilmistir ardindan cezai kolelik ve daha sonra Sibirya ya surgun edilmistir 1863 yilinda yazdigi Nasil Yapmali ve 1867 69 yillarinda yazdigi Prolog adli romanlarinda sosyalist idealleri islemistir Cernisevskiy Nasil Yapmali yi 4 Aralik 1862 ile 4 Nisan 1863 arasini kapsayan dort aylik surede Petropavlovsk zindaninda yazmistir Daha sonra bircok Rus devrimcisine ilham kaynagi olacak roman barindirdigi dusunceler acisindan Robert Owen Charles Fourier Fourier ve William Godwin gibi isimlerin etkilerini tasir denilebilir Cernisevski 17 Ekim 1889 da dogdugu sehir olan Saratov da olmustur Cernisevski nin calismalari daha sonra Bolsevikler tarafindan Rusya daki Marksizm oncesi devrimci demokrasinin en tutarli temsilcisi olarak sahiplenilmistir Cernisevski Rus populizmi Narodizm in kurucusudur Kamuoyunu otokrasinin bir devrim ile devrilmesi ve sosyalist bir toplumun yaratilmasi icin calismaya davet etmistir Dusuncesi eski koylu komununu temel alan bir sosyalizm yaratmakti Herzen Belinsky ve Feuerbach fikirlerini buyuk olcude etkilemistir Felsefi anlamda bir maddeci materyalist idi Karl Marx Cernisevski yi burjuva iktisadinin iflasini ustaca ortaya koyan buyuk Rus arastirmacisi ve elestirmeni olarak tanimlar Ancak Cernisevski bir marksist degildi daha dogrusu marksist yazindan habersizdi Cernisevski ye buyuk hayranlik duyan Lenin ise onun Rusya daki devrimci dusunce ve hareketin gelisimindeki rolunu soyle aciklar Herzen den sonra Narodnik gorusleri gelistiren Cernisevski Herzen le karsilastirildiginda buyuk bir sicrama yapmistir Cernisevski cok daha tutarli ve militan bir demokratti onun yazilari sinif mucadelesi ruhunu esinlendirir O liberalizmin ikiyuzlulugunu teshir etme yolunu kararlilikla izlemistir Utopik sosyalist goruslerine ragmen O kapitalizmin dikkat cekici bicimde derin bir elestirmeniydi Rusya da Isci Basininin Tarihinden EserleriNasil Yapmali Rusca Chto delat Chto delat orijinal adi Ne Yapmali 1863 Prolog Rusca Prolog 1867 1870 Sanatta Gerceklikle Estetik Iliskileri Rus Edebiyatinda Gogol Donemi Uzerine Yazilar Ortak Mulkiyete Karsi Felsefi Onyargilarin Elestirisi Felsefede Antropolojik Ilke Insan Bilgisinin DogasiKaynakca O Aydin Suer 1994 19 Yuzyil Rus Edebiyati Uzerine Yazilar Istanbul Evrensel Basim Yayin ss 87 88 Erisim tarihi 1 Mayis 2021 Nikolay Gavrilovic Cernisevski Nasil Yapmali Beyhan Mazlum tarafindan cevrildi Evrensel Basim Yayin 2013 ISBN 9789756525678 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Dis baglantilar Ingilizce