Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Öncül, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı bir köydür.
| Öncül | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Öncül Öncül'ün Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Çıldır |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 1793 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 298 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Tarihçe
Öncül köyünün eski adı Tzkarostavi'dir. Gürcüce bir yer adı olan Tzkarostavi (წყაროსთავი), iki kelimeden (წყარო: “pınar” ve თავი: “baş”) oluşur ve “pınar başı” anlamına gelir. Nitekim Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili 1902 yılında, Tzkarostavi Kilisesi'nin aşağısında gür bir pınarın olduğunu, vadi boyunca akarak Kura Nehri'ne katıldığını yazmıştır. Bu yer adı Türkçe kaynaklara Zğarostav (زغارستاو) ve Zikaristav (زيقارستاو) gibi değişik yazılış biçimleriyle geçer.
Tzkarostavi köyü, tarihsel Cavaheti bölgesinin Tao-Klarceti içinde kalan kesiminde yer alır. Gürcü Kilisesi'nin piskoposluk kiliselerinden biri olan Tzkarostavi Kilisesi'nin 6. yüzyılda, Gürcü Krallığı döneminde inşa edilmiş olması, buranın en geç bu yüzyıldan itibaren bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 1578 yılında Gürcülerden ele geçirmiştir.
Tzkarostavi köyü, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adli Osmanlı tahrir defterine göre, Gürcistan Vilayeti içinde Çıldır livasının Çıldır nahiyesinde yer alıyordu. Nüfusu, tamamı Hristiyan olan 40 haneden oluşuyordu. Köyde buğday, arpa, çavdar, keten tohumu ve yonca tarımı ile araçlık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu. Köyün mezrası Gürcüce Moğobili (მოღობილი) adını taşıyordu. Köyün ve mezrasının adının Gürcüce olmasına karşın, köyün nüfusu Ermenilerden oluşuyordu.
Tzkarostavi köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. 1886 nüfus tespitinde Rus idaresinin Tshorostav (Цхоростав) şeklinde kaydettiği köy, Ardahan sancağının Çıldır kazasına bağlı Tshorostav nahiyesinin 13 köyünden biriydi. Bu nahiyenin idari merkezi Kanarbel köyüydü. Tzkarostavi köyünün nüfusu, 162'si erkek ve 155'i kadın olmak üzere, 37 hanede yaşayan 317 kişiden oluşuyordu. Bu nüfusun tamamı "Türk" olarak kaydedilmiştir.
Tzkarostavi köyü, Birinci Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Rus ordusunun bölgeden çekilmesinin ardından bağımsız Gürcistan sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya Ardahan sancağının bir bölümünü ve köyü Gürcistan’ın bir parçası olarak tanıdı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında köy Ankara Hükümeti tarafından fiilen yeniden Türkiye’ye katıldı. 16 Mart 1921’de, Ankara Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında imzalanan Moskova Anlatşması’yla Tzkarostavi köyünün de içinde yer aldığı Ardahan bölgesi Türkiye’ye bırakıldı.
Binbaşak köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kars vilayetinin Çıldır kazasına bağlı Kurtkala nahiyesinin köylerinden biriydi. 1940 genel nüfus sayımında "Ziğaristav" biçiminde yazılmış olan köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 630 kişiden oluşuyordu. Tzkarostavi veya Ziğaristav Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Öncül olarak değiştirilmiştir. 1965 genel nüfus sayımına göre Öncül köyünde 961 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 230 kişi okuma yazma biliyordu.
Öncül köyünde, eski Gürcü piskoposluk merkezi olan Tzkarostavi Kilisesi dışında, tek nefli bir köy kilisesinin yıkıntısı bulunmaktadır. Köyün merkezinin 1,7 km güneyinde, bir tepenin eteğinde bulunan kale (43 × 40 m) ise, tamamen yıkılmıştır.
Coğrafya
Öncül köyü, Ardahan il merkezine 64 km, Çıldır ilçe merkezine 22 km uzaklıktadır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 298 |
| 2021 | 289 |
| 2020 | 306 |
| 2019 | 309 |
| 2018 | 315 |
| 2017 | 284 |
| 2016 | 284 |
| 2015 | 244 |
| 2014 | 240 |
| 2013 | 235 |
| 2012 | 257 |
| 2011 | 264 |
| 2010 | 276 |
| 2009 | 280 |
| 2008 | 292 |
| 2007 | 304 |
| 2000 | 302 |
| 1990 | 525 |
| 1985 | 675 |
Kaynakça
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 9 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Çıldır Öncül Köy Nüfusu". Nufusune.com. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b Ekvtime Takaişvili, Kafkasya Arkeolojisi Materyalleri (Материалы по археологии Кавказа), Moskova, 1909, s. 45-51.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), yayımlayan: Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3. cilt; III. Cilt, s. 414". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Kasım 2023.
- ^ Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, s. 363.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 764.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), yayımlayan: Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3. cilt; II. Cilt, s. 281". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Kasım 2023.
- ^ "Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), yayımlayan: Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3. cilt; III. Cilt, s. 414". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Kasım 2023.
- ^ "1 Nisan 2023 tarihinde [[Wayback Machine]] sitesinde [https://web.archive.org/web/20230401172845/https://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BCrcistan_Vilayeti#/media/Dosya:Map_of_Gurjistan_vilayet_in_1595_(georgian_version).png arşivlendi].[[Kategori:Webarşiv şablonu wayback bağlantıları]] "Gürcistan Vilayeti'nin etnik haritası". 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2023.
|başlık=dış bağlantı (); URL–vikibağı karışıklığı () - ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - Sıra no: 439". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Kasım 2023.
- ^ ""Российско-грузинский договор 07.5.1920 г. (полный текст и карта) - один из многих нарушенных Кремлем" / "07.5.1920 tarihli Rus-Gürcü Anlaşması (tam metin ve harita) Kremlin Tarafından İhlal Edilen Birçok Anlaşmadan Biridir"". 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Kasım 2023.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Kasım 2023.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 351.
- ^ . 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2023.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 357.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 224, 401, .
- ^ a b . YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
- Öncül, Çıldır için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Oncul Ardahan ilinin Cildir ilcesine bagli bir koydur OnculKoyArdahan in konumuOnculOncul un Ardahan daki konumuUlkeTurkiyeIlArdahanIlceCildirCografi bolgeDogu Anadolu BolgesiRakim1793 mNufus 2022 Toplam298Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0478Il plaka kodu75Posta kodu75110TarihceOncul koyunun eski adi Tzkarostavi dir Gurcuce bir yer adi olan Tzkarostavi წყაროსთავი iki kelimeden წყარო pinar ve თავი bas olusur ve pinar basi anlamina gelir Nitekim Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili 1902 yilinda Tzkarostavi Kilisesi nin asagisinda gur bir pinarin oldugunu vadi boyunca akarak Kura Nehri ne katildigini yazmistir Bu yer adi Turkce kaynaklara Zgarostav زغارستاو ve Zikaristav زيقارستاو gibi degisik yazilis bicimleriyle gecer Tzkarostavi koyu tarihsel Cavaheti bolgesinin Tao Klarceti icinde kalan kesiminde yer alir Gurcu Kilisesi nin piskoposluk kiliselerinden biri olan Tzkarostavi Kilisesi nin 6 yuzyilda Gurcu Kralligi doneminde insa edilmis olmasi buranin en gec bu yuzyildan itibaren bir yerlesme oldugunu gostermektedir Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 1578 yilinda Gurculerden ele gecirmistir Tzkarostavi koyu 1595 tarihli ve Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli Osmanli tahrir defterine gore Gurcistan Vilayeti icinde Cildir livasinin Cildir nahiyesinde yer aliyordu Nufusu tamami Hristiyan olan 40 haneden olusuyordu Koyde bugday arpa cavdar keten tohumu ve yonca tarimi ile araclik yapiliyor domuz ve koyun besleniyordu Koyun mezrasi Gurcuce Mogobili მოღობილი adini tasiyordu Koyun ve mezrasinin adinin Gurcuce olmasina karsin koyun nufusu Ermenilerden olusuyordu Tzkarostavi koyu 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nin ardindan imzalanan Berlin Antlasmasi uyarinca Osmanli Devleti tarafindan Rusya ya birakildi 1886 nufus tespitinde Rus idaresinin Tshorostav Chorostav seklinde kaydettigi koy Ardahan sancaginin Cildir kazasina bagli Tshorostav nahiyesinin 13 koyunden biriydi Bu nahiyenin idari merkezi Kanarbel koyuydu Tzkarostavi koyunun nufusu 162 si erkek ve 155 i kadin olmak uzere 37 hanede yasayan 317 kisiden olusuyordu Bu nufusun tamami Turk olarak kaydedilmistir Tzkarostavi koyu Birinci Dunya Savasi nin sonlarina dogru Rus ordusunun bolgeden cekilmesinin ardindan bagimsiz Gurcistan sinirlari icinde kaldi 7 Mayis 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlasmasi yla Sovyet Rusya Ardahan sancaginin bir bolumunu ve koyu Gurcistan in bir parcasi olarak tanidi Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda koy Ankara Hukumeti tarafindan fiilen yeniden Turkiye ye katildi 16 Mart 1921 de Ankara Hukumeti ile Sovyet Rusya arasinda imzalanan Moskova Anlatsmasi yla Tzkarostavi koyunun de icinde yer aldigi Ardahan bolgesi Turkiye ye birakildi Binbasak koyu 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde Kars vilayetinin Cildir kazasina bagli Kurtkala nahiyesinin koylerinden biriydi 1940 genel nufus sayiminda Zigaristav biciminde yazilmis olan koy ayni idari konuma sahipti ve nufusu 630 kisiden olusuyordu Tzkarostavi veya Zigaristav Turkce olmadigi icin koyun adi 1959 yilinda 7267 sayili kanunla Oncul olarak degistirilmistir 1965 genel nufus sayimina gore Oncul koyunde 961 kisi yasiyor ve bu nufus icinde 230 kisi okuma yazma biliyordu Oncul koyunde eski Gurcu piskoposluk merkezi olan Tzkarostavi Kilisesi disinda tek nefli bir koy kilisesinin yikintisi bulunmaktadir Koyun merkezinin 1 7 km guneyinde bir tepenin eteginde bulunan kale 43 40 m ise tamamen yikilmistir CografyaOncul koyu Ardahan il merkezine 64 km Cildir ilce merkezine 22 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2022 2982021 2892020 3062019 3092018 3152017 2842016 2842015 2442014 2402013 2352012 2572011 2642010 2762009 2802008 2922007 3042000 3021990 5251985 675Kaynakca Ingilizce Fallingrain com 9 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p q Ardahan Cildir Oncul Koy Nufusu Nufusune com 3 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2020 a b Ekvtime Takaisvili Kafkasya Arkeolojisi Materyalleri Materialy po arheologii Kavkaza Moskova 1909 s 45 51 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III Cilt s 414 15 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Kasim 2023 Defter i Caba i Eyalet i Cildir 1694 1732 Gurcuce ve Osmanlica Yayima hazirlayan Tsisana Abuladze Tiflis 1979 s 363 a b Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 764 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt II Cilt s 281 17 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Kasim 2023 Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III Cilt s 414 15 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Kasim 2023 1 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde https web archive org web 20230401172845 https tr wikipedia org wiki G C3 BCrcistan Vilayeti media Dosya Map of Gurjistan vilayet in 1595 georgian version png arsivlendi Kategori Webarsiv sablonu wayback baglantilari Gurcistan Vilayeti nin etnik haritasi 1 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Kasim 2023 baslik dis baglanti yardim URL vikibagi karisikligi yardim Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Kars oblasti Sira no 439 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Kasim 2023 Rossijsko gruzinskij dogovor 07 5 1920 g polnyj tekst i karta odin iz mnogih narushennyh Kremlem 07 5 1920 tarihli Rus Gurcu Anlasmasi tam metin ve harita Kremlin Tarafindan Ihlal Edilen Bircok Anlasmadan Biridir 11 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Kasim 2023 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1969 3 Cilt 2 cilt s 489 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Kasim 2023 1940 Genel Nufus Sayimi Ankara 1946 s 351 23 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Kasim 2023 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 357 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 224 401 ISBN 9789941478178 a b YerelNet org tr 4 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1991 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1986 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Dis baglantilarOncul Cildir icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft