Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Üçüncü Adam 1949 Birleşik Krallık yapımı kara filmdir. Özgün adı The Third Man olan film ABD'de The 3rd Man alternatif adıyla da gösterime sunulmuştu.
| The Third Man | |
 "Üçüncü Adam" (The Third Man) filminin 1999 yılında restore edilmiş sürümü için ABD'de yapılmış bir sinema afişi. Afişte alternatif isim olan "The 3rd Man" kullanılmış. | |
| Yönetmen | Carol Reed |
|---|---|
| Yapımcı | Carol Reed Alexander Korda David O. Selznick |
| Senarist | Graham Greene Graham Greene (kısa roman) |
| Oyuncular | Alida Valli Trevor Howard Orson Welles |
| Müzik | |
| Görüntü yönetmeni | |
| Kurgu | |
| Stüdyo | |
| Dağıtıcı | The Criterion Collection (DVD) |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Kara film, gerilim, psikolojik, soğuk savaş |
| Renk | Siyah-beyaz |
| Yapım yılı | 1949 |
| Çıkış tarih(ler)i | Eylül 1949, Cannes Film Festivali |
| Süre | 104 dakika |
| Ülke |  İngiltere |
| Dil | İngilizce (Almanca ve Rusça konuşmalar da işitilir) |
| Diğer adları | Üçüncü Adam (Türkiye) Le Troisième homme (Fransa) Il Terzo uomo (İtalya) El Tercer hombre (İspanya) Der Dritte Mann (Almanya) The 3rd Man (ABD, alternatif afiş ismi) |
Senaryosunu casus romanlarının babası olarak da anılan İngiliz yazar Graham Greene'in yine 1949'da yazdığı aynı adlı kendi kısa romanından uyarlayarak yazdığı bu soğuk savaş klasiğini Carol Reed yönetmiştir. Graham Greene, senaryosuna bir ön hazırlık olarak yazdığı kısa romanını ertesi yıl, 1950'de kitap halinde de yayımlamıştır. Filmin senaryosunun yazılmasına yönetmen Carol Reed, Orson Welles ve Alexander Korda'nın da gayrıresmî katkıları olmuştur. Carol Reed aynı zamanda filmin yapımcılığını da üstlenmiştir.
Başlıca rollerinde , Alida Valli, Trevor Howard ve Orson Welles'in oynadıkları filmin Oscar ödülü kazanan siyah beyaz görüntüleri 'e aittir. Filmin karamsar ve melankolik havasına katkısı olan en önemli etmenlerden biri de 'ın film için bestelediği ve zither'i (kanuna benzer bir çalgı) ile seslendirdiği filmin unutulmaz tema müziğidir. Film ekibi, sanatını kafe ve lokantalarda icra ederek hayatını kazanan bu zither virtüözünü çekimler sırasında tesadüfen bir birahanede yemek yerlerken keşfetmişlerdir.
Konusu
Film II. Dünya Savaşı'nın sonrasında Avusturya'nın başkenti Viyana'da geçer. Şehir galip devletler olan İngiltere, Fransa, ABD ve SSCB tarafından kontrol edilen sektörlere bölünmüştür. Savaş sona ermiş olmakla birlikte galip devletler arasındaki Soğuk Savaş da henüz başlamıştır. Amerika'da üçüncü sınıf ucuz western romanları yazarak hayatını kazanmaya çalışan, alkolik ve beş parasız Holly Martins (Joseph Cotten), eski arkadaşı Harry Lime'ın (Orson Welles) kendisine yaptığı iş teklifini görüşmek üzere Viyana'ya gelir, gelir gelmez de arkadaşının bir kamyonun altında kalarak öldüğünü ve cenaze törenin alelacele yapılacağını öğrenir. Mezarı başında görünüşte samimi bir insan olan İngiliz Binbaşı Calloway (Trevor Howard) ile sürekli gözyaşı döken aktris Anna Schmidt (Alida Valli) ile tanışır.
Binbaşı Calloway, Martins'e Lime'ın bir hırsız ve katil olduğunu söylediğinde önce Martins buna büyük tepki gösterir. Ancak günler ilerledikçe Martins Binbaşının haklı olduğunu, Harry Lime'ın da aslında ölmemiş olduğunu, polisten kaçmak için böyle bir yola başvurduğunu öğrenir. Lime savaş sonrasının yıkık, yoksul ve perişan Viyana'sında ilaç karaborsacılığı yaparak büyük paralar kazanmaktadır. Yakalanacağını anlayınca da kendini ölmüş göstererek faaliyetlerini yer altında, yani Viyana'nın kanalizasyonlarında devam ettirmeye karar vermiştir.
Film hakkında notlar
- Esrarengiz Harry Lime rolü için önce Noël Coward düşünülmüştü, ancak onun yerine Orson Welles'in alınmasının isabetli bir seçim olduğu sonradan anlaşıldı. Filmin sadece dörtte birlik bir bölümünde gözükmesine rağmen filme damgasını vuran oydu. Zaten Welles o sırada başka bir filmde de eşzamanlı olarak çalışıyordu ve "Üçüncü Adam" ın setine yetişemediği günler de oluyordu. O çekime gelemediği zaman da onun bazı sahnelerini Carol Reed'in yönetmen yardımcısı ve ileride James Bond filmlerinden 4 tanesini yönetecek olan Guy Hamilton oynuyordu.
- Yönetmen Carol Reed savaşı bire bir yaşamış biriydi, savaşta İngiliz Ordusu'nun belgesel film departmanında görevliydi. Yazar Graham Greene ise sadece casusluk romanları yazmakla kalmamış, aynı zamanda kendisi de bir ara casusluk yapmıştı. Carol Reed yapımcı David O. Selznick'in bütün ısrarlarında rağmen filmi stüdyoda değil de gerçek mekanlarda çekmeyi tercih etmişti. Zaten o yıllarda Viyana'da henüz savaşın izleri sokaklardan ve binalardan silinmemişti, şehrin birçok yeri hâlâ yıkıntılarla doluydu. Harry Lime rolü için Selznick'in önerdiği Noël Coward yerine Orson Welles'in oynamasında da Reed ısrar etmişti. Böylece bir hafta içerisinde unutulabilecek bir film yerine Dünyanın en iyi filmlerinden biri ortaya çıkmış oldu.
- Yapımcı David O. Selznick'in ölümü ve telif hakkının yenilenmemesi sonucunda film bir ara Kamu Malı haline gelmişti. Telif hakkı yasalarında sonradan yapılan bazı düzenlemelerle 1996 yılında "Üçüncü Adam" ın telif hakları yasal sahiplerine iade edilmiştir
- "Üçüncü Adam" ilk gösteriminin yapıldığı Cannes Film Festivali'nin büyük ödülü Altın Palmiye'yi kazandı. Ertesi yıl "en iyi İngiliz filmi" dalında BAFTA ödülünü aldı. Ayrıca filme siyah beyaz dalında "en iyi görüntü yönetimi" Oscar'ı verildi (Robert Krasker), "en iyi yönetmen" ve "en iyi kurgu" dallarında da aynı ödüle aday gösterildi.
- 1999'da çevrilişinin 50. ci yılı dolayısıyla bir restorasyondan geçirilen film İngiliz Film Enstitüsü'nün (BFI) "En İyi 100 İngiliz Filmi" listesinde başta yer alır. Amerikan Film Enstitüsü (AFI)'nin "En İyi 100 Film" listesinde de 57.ci sırada bulunan film IMDb'nin "En İyi 250" film sıralamasında ise şimdilik 54.cü sırada bulunmaktadır.
Ünlü "guguklu saat" repliği
Filmin en ünlü sahnelerinden birinde, lunaparktaki devasa dönme dolaba binmiş olan Lime (Orson Welles) yukarıdan bakıldığında karıncalar gibi gözüken insanlara küçümseyerek bakar ve şu meşhur sözleri sarfeder:
...İtalya'da 30 yıl boyunca hüküm sürdü, bu süre içinde hep kan döküldü, cinayetler işlendi yani hep savaş, kıyım ve terör vardı. Ama Michelangelo, Leonardo da Vinci ve Rönesans'ı da onlar yarattı. Oysa İsviçre'de 500 yıl boyunca barış, kardeşlik ve demokrasi vardı, ama buna karşılık ne yaratabildiler? Sadece guguklu saati!
İşlediği suçları ve cinayetleri haklı gösterebilmek için Lime'ın sarfettiği bu pervasız replik Graham Greene'in özgün senaryosunda yer almıyordu, senaryoya Orson Welles tarafından ilave edilmişti.
Oyuncu kadrosu
| Oyuncu | Rolü |
|---|---|
| Holly Martins | |
| Alida Valli | Anna Schmidt |
| Orson Welles | Harry Lime |
| Trevor Howard | Binbaşı Calloway |
| Bernard Lee | Çavuş Paine |
| Paul Hörbiger | Harry'nin yardımcısı |
| Ernst Deutsch | 'Baron' Kurtz |
| Siegfried Breuer | Popescu |
| Erich Ponto | Dr. Winkel |
| Wilfrid Hyde-White | Crabbin |
| Hedwig Bleibtreu | Anna'nın yaşlı ev sahibesi |
Filmin Müziği
Sinema eleştirmeni Roger Ebert'e göre "müziğinin, ana fikrine ve eylemlerine bu kadar kusursuzca uygun düştüğü başka bir sinema filmi yoktur". Bu kara filmin karamsar ve melankolik havasını pekiştiren en önemli etmenlerden biri de 'ın özellikle bu film için bestelediği ve zither'i ile seslendirdiği filmin unutulmaz tema müziğidir. Film ekibi, sanatını kafe ve birahanelerde icra ederek hayatını kazanan bu zither virtüözünü çekimler sırasında tesadüfen bu birahanelerden birinde yemek yerlerken keşfetmişlerdir. Türkiye'de geçmişte filmle ilgili yazılmış birçok makalede Anton Karas'ın çaldığı bu müzik aletinin hatalı olarak sitar olduğu yazılmıştır, oysa filmin tema müziğinde kullanılan müzik aleti sitar değir zither'dir, Zither Doğu Avrupa'ya özgü kanuna benzer bir müzik aletidir.
Filmin soundtrack albümünde yer alan parçalar şunlardır:
- Main Title/Holly Martin Arrives in Vienna
- Harry Lime's False Burial
- Holly Encounters Anna
- Meeting of Conspirators at the Bridge Holly and Anna Talk About Harry
- Holly Is Accused of Homicide
- Martins Is Harassed by the Mob
- Martins Rans Away
- Calloway Persuades Martins About Harry's Crimes
- Holly Gets Drunk at the Casonova Club
- Holly Brings Flowers to Anna and Lets Her Know About His Feelings
- Holly Runs After Harry's Shadow
- Anna Is Arrested by the International Police
- Holly and Harry Meet at the Prater's Big Wheel
- Trap to Catch Harry
- Harry Lime's Escape
- Harry's Funeral
- Anna Walks Away-Alone/End
- Anton Karas' Performance at a London Club
- Trailer
Kaynakça
- ^ . 9 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2008.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 9 Ocak 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2008.
- ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 24 Mart 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ekim 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Nisan 2006 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2008.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Şubat 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2008.
Dış bağlantılar
- IMDb'de Üçüncü Adam
- allmovie.com'da The Third Man26 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- tcm.com'da The Third Man9 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Roger Ebert'in eleştirisi24 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- criterion.com1 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .'da filmle ilgili yazı.
- Viyana'da filmin çekildiği mekanlar10 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (ayrıntılı bir araştırma)
| Önce gelen: The Fallen Idol | BAFTA Ödülü 1951 | Sonra gelen: |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ucuncu Adam 1949 Birlesik Krallik yapimi kara filmdir Ozgun adi The Third Man olan film ABD de The 3rd Man alternatif adiyla da gosterime sunulmustu Ucuncu AdamThe Third Man Ucuncu Adam The Third Man filminin 1999 yilinda restore edilmis surumu icin ABD de yapilmis bir sinema afisi Afiste alternatif isim olan The 3rd Man kullanilmis YonetmenCarol ReedYapimciCarol Reed Alexander Korda David O SelznickSenaristGraham Greene Graham Greene kisa roman OyuncularAlida Valli Trevor Howard Orson WellesMuzikGoruntu yonetmeniKurguStudyoDagiticiThe Criterion Collection DVD CinsiSinema filmiTuruKara film gerilim psikolojik soguk savasRenkSiyah beyazYapim yili1949Cikis tarih ler iEylul 1949 Cannes Film FestivaliSure104 dakikaUlkeIngiltereDilIngilizce Almanca ve Rusca konusmalar da isitilir Diger adlariUcuncu Adam Turkiye Le Troisieme homme Fransa Il Terzo uomo Italya El Tercer hombre Ispanya Der Dritte Mann Almanya The 3rd Man ABD alternatif afis ismi Senaryosunu casus romanlarinin babasi olarak da anilan Ingiliz yazar Graham Greene in yine 1949 da yazdigi ayni adli kendi kisa romanindan uyarlayarak yazdigi bu soguk savas klasigini Carol Reed yonetmistir Graham Greene senaryosuna bir on hazirlik olarak yazdigi kisa romanini ertesi yil 1950 de kitap halinde de yayimlamistir Filmin senaryosunun yazilmasina yonetmen Carol Reed Orson Welles ve Alexander Korda nin da gayriresmi katkilari olmustur Carol Reed ayni zamanda filmin yapimciligini da ustlenmistir Baslica rollerinde Alida Valli Trevor Howard ve Orson Welles in oynadiklari filmin Oscar odulu kazanan siyah beyaz goruntuleri e aittir Filmin karamsar ve melankolik havasina katkisi olan en onemli etmenlerden biri de in film icin besteledigi ve zither i kanuna benzer bir calgi ile seslendirdigi filmin unutulmaz tema muzigidir Film ekibi sanatini kafe ve lokantalarda icra ederek hayatini kazanan bu zither virtuozunu cekimler sirasinda tesadufen bir birahanede yemek yerlerken kesfetmislerdir KonusuFilm II Dunya Savasi nin sonrasinda Avusturya nin baskenti Viyana da gecer Sehir galip devletler olan Ingiltere Fransa ABD ve SSCB tarafindan kontrol edilen sektorlere bolunmustur Savas sona ermis olmakla birlikte galip devletler arasindaki Soguk Savas da henuz baslamistir Amerika da ucuncu sinif ucuz western romanlari yazarak hayatini kazanmaya calisan alkolik ve bes parasiz Holly Martins Joseph Cotten eski arkadasi Harry Lime in Orson Welles kendisine yaptigi is teklifini gorusmek uzere Viyana ya gelir gelir gelmez de arkadasinin bir kamyonun altinda kalarak oldugunu ve cenaze torenin alelacele yapilacagini ogrenir Mezari basinda gorunuste samimi bir insan olan Ingiliz Binbasi Calloway Trevor Howard ile surekli gozyasi doken aktris Anna Schmidt Alida Valli ile tanisir Binbasi Calloway Martins e Lime in bir hirsiz ve katil oldugunu soylediginde once Martins buna buyuk tepki gosterir Ancak gunler ilerledikce Martins Binbasinin hakli oldugunu Harry Lime in da aslinda olmemis oldugunu polisten kacmak icin boyle bir yola basvurdugunu ogrenir Lime savas sonrasinin yikik yoksul ve perisan Viyana sinda ilac karaborsaciligi yaparak buyuk paralar kazanmaktadir Yakalanacagini anlayinca da kendini olmus gostererek faaliyetlerini yer altinda yani Viyana nin kanalizasyonlarinda devam ettirmeye karar vermistir Film hakkinda notlarEsrarengiz Harry Lime rolu icin once Noel Coward dusunulmustu ancak onun yerine Orson Welles in alinmasinin isabetli bir secim oldugu sonradan anlasildi Filmin sadece dortte birlik bir bolumunde gozukmesine ragmen filme damgasini vuran oydu Zaten Welles o sirada baska bir filmde de eszamanli olarak calisiyordu ve Ucuncu Adam in setine yetisemedigi gunler de oluyordu O cekime gelemedigi zaman da onun bazi sahnelerini Carol Reed in yonetmen yardimcisi ve ileride James Bond filmlerinden 4 tanesini yonetecek olan Guy Hamilton oynuyordu Yonetmen Carol Reed savasi bire bir yasamis biriydi savasta Ingiliz Ordusu nun belgesel film departmaninda gorevliydi Yazar Graham Greene ise sadece casusluk romanlari yazmakla kalmamis ayni zamanda kendisi de bir ara casusluk yapmisti Carol Reed yapimci David O Selznick in butun israrlarinda ragmen filmi studyoda degil de gercek mekanlarda cekmeyi tercih etmisti Zaten o yillarda Viyana da henuz savasin izleri sokaklardan ve binalardan silinmemisti sehrin bircok yeri hala yikintilarla doluydu Harry Lime rolu icin Selznick in onerdigi Noel Coward yerine Orson Welles in oynamasinda da Reed israr etmisti Boylece bir hafta icerisinde unutulabilecek bir film yerine Dunyanin en iyi filmlerinden biri ortaya cikmis oldu Yapimci David O Selznick in olumu ve telif hakkinin yenilenmemesi sonucunda film bir ara Kamu Mali haline gelmisti Telif hakki yasalarinda sonradan yapilan bazi duzenlemelerle 1996 yilinda Ucuncu Adam in telif haklari yasal sahiplerine iade edilmistir Ucuncu Adam ilk gosteriminin yapildigi Cannes Film Festivali nin buyuk odulu Altin Palmiye yi kazandi Ertesi yil en iyi Ingiliz filmi dalinda BAFTA odulunu aldi Ayrica filme siyah beyaz dalinda en iyi goruntu yonetimi Oscar i verildi Robert Krasker en iyi yonetmen ve en iyi kurgu dallarinda da ayni odule aday gosterildi 1999 da cevrilisinin 50 ci yili dolayisiyla bir restorasyondan gecirilen film Ingiliz Film Enstitusu nun BFI En Iyi 100 Ingiliz Filmi listesinde basta yer alir Amerikan Film Enstitusu AFI nin En Iyi 100 Film listesinde de 57 ci sirada bulunan film IMDb nin En Iyi 250 film siralamasinda ise simdilik 54 cu sirada bulunmaktadir Unlu guguklu saat repligiFilmin en unlu sahnelerinden birinde lunaparktaki devasa donme dolaba binmis olan Lime Orson Welles yukaridan bakildiginda karincalar gibi gozuken insanlara kucumseyerek bakar ve su meshur sozleri sarfeder Italya da 30 yil boyunca hukum surdu bu sure icinde hep kan dokuldu cinayetler islendi yani hep savas kiyim ve teror vardi Ama Michelangelo Leonardo da Vinci ve Ronesans i da onlar yaratti Oysa Isvicre de 500 yil boyunca baris kardeslik ve demokrasi vardi ama buna karsilik ne yaratabildiler Sadece guguklu saati Isledigi suclari ve cinayetleri hakli gosterebilmek icin Lime in sarfettigi bu pervasiz replik Graham Greene in ozgun senaryosunda yer almiyordu senaryoya Orson Welles tarafindan ilave edilmisti Holly Martins Ucuncu Adam filminin bir sahnesinde Oyuncu kadrosuOyuncu RoluHolly MartinsAlida Valli Anna SchmidtOrson Welles Harry LimeTrevor Howard Binbasi CallowayBernard Lee Cavus PainePaul Horbiger Harry nin yardimcisiErnst Deutsch Baron KurtzSiegfried Breuer PopescuErich Ponto Dr WinkelWilfrid Hyde White CrabbinHedwig Bleibtreu Anna nin yasli ev sahibesiAnton Karas in filmin unutulmaz tema muzigini icra ettigi zither calgi aletinin bir ornegi Filmin MuzigiSinema elestirmeni Roger Ebert e gore muziginin ana fikrine ve eylemlerine bu kadar kusursuzca uygun dustugu baska bir sinema filmi yoktur Bu kara filmin karamsar ve melankolik havasini pekistiren en onemli etmenlerden biri de in ozellikle bu film icin besteledigi ve zither i ile seslendirdigi filmin unutulmaz tema muzigidir Film ekibi sanatini kafe ve birahanelerde icra ederek hayatini kazanan bu zither virtuozunu cekimler sirasinda tesadufen bu birahanelerden birinde yemek yerlerken kesfetmislerdir Turkiye de gecmiste filmle ilgili yazilmis bircok makalede Anton Karas in caldigi bu muzik aletinin hatali olarak sitar oldugu yazilmistir oysa filmin tema muziginde kullanilan muzik aleti sitar degir zither dir Zither Dogu Avrupa ya ozgu kanuna benzer bir muzik aletidir Filmin soundtrack albumunde yer alan parcalar sunlardir Main Title Holly Martin Arrives in Vienna Harry Lime s False Burial Holly Encounters Anna Meeting of Conspirators at the Bridge Holly and Anna Talk About Harry Holly Is Accused of Homicide Martins Is Harassed by the Mob Martins Rans Away Calloway Persuades Martins About Harry s Crimes Holly Gets Drunk at the Casonova Club Holly Brings Flowers to Anna and Lets Her Know About His Feelings Holly Runs After Harry s Shadow Anna Is Arrested by the International Police Holly and Harry Meet at the Prater s Big Wheel Trap to Catch Harry Harry Lime s Escape Harry s Funeral Anna Walks Away Alone End Anton Karas Performance at a London Club TrailerKaynakca 9 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Aralik 2008 a b Arsivlenmis kopya 9 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2008 a b c Arsivlenmis kopya 24 Mart 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Ekim 2020 Arsivlenmis kopya 26 Nisan 2006 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2008 Arsivlenmis kopya 24 Subat 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2008 Dis baglantilarIMDb de Ucuncu Adam allmovie com da The Third Man26 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde tcm com da The Third Man9 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Roger Ebert in elestirisi24 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde criterion com1 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde da filmle ilgili yazi Viyana da filmin cekildigi mekanlar10 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ayrintili bir arastirma Once gelen The Fallen Idol BAFTA Odulu 1951 Sonra gelen