İn İyesi – Türk ve Altay halk inancında mağaranın koruyucu ruhu. Hin İyesi / Eğesi / Ezi / Issı / İççisi veya Ünkür (Öngür, Üngür) İyesi ya da Mağara İyesi olarak da bilinir. Moğollar Hongıl Ezen derler. Her mağara için farklı bir İye vardır. Türklerde mağaralar farklı alemleri ve gizli diyarları birbirine bağlayan geçitlerdir. Yer altı dünyasını yeryüzüne bağlayan kapılardır. Hun devletinde kutsal sayılan ve büyük şamanlar ile devlet adamlarının ziyaret ettiği bir “Ata İni (Mağarası)” vardır. Burası kutlu bir yerdir, senenin belli günlerinde ziyaret edilir ve saygı gösterilir. Bir çeşit mabeddir. Göktürklerde ve başka Türk boylarında da yine aynı şekilde kurbanlar sunulan ata mağaraları vardır. Yer altı dünyasının bir parçasıdırlar. Kurttan türeme efsaneleri çoğu zaman bir mağarada gerçekleşir. Şamanlar yeraltına giderlerken denilen bir kapıdan geçip yeraltındaki mağaralardan oluşan tünellerde yolculuk yaparlar. Türklerin Aşına adı verilen kurt ataları böyle bir mağarada kurttan doğmuştur. Tapınakların çoğu mağaralardadır ve ata ruhları buralarda gezip dolanır.
Kuyu İyesi
İn İyesi ile bağlantılı olarak değerlendirilebilecek başka bir varlıkta Kuyu İyesidir. Çünkü, kuyularda tıpkı mağaralar gibi yeraltına açılan kapılar olarak görülür. Türk ve Altay halk inancında kuyunun koruyucu ruhudur. Guyu (Koyo, Kudu, Kuduk, Kudık, Koyı, Guyı) İyesi de denir. Kuyu, içinden su çıkartılan doğal veya yapay, derin çukur demektir. Her kuyu için farklı bir İye vardır. Türk halk inancında kuyular başka alemlere açılan kapılar olarak kabul edilir ve gizemli yerlerdir. Su çıkartıldığı için de saygı duyulur. Bazı masallarda Altın Kuyu’dan bahsedilir. Masallarda kuyuların derinliği 40 kulaç olarak söylenir.
Etimoloji
(İn) kökünden türemiştir. Mağara demektir. İnilen yer anlamına gelir.
Kaynakça
- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Türk mitolojisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
In Iyesi Turk ve Altay halk inancinda magaranin koruyucu ruhu Hin Iyesi Egesi Ezi Issi Iccisi veya Unkur Ongur Ungur Iyesi ya da Magara Iyesi olarak da bilinir Mogollar Hongil Ezen derler Her magara icin farkli bir Iye vardir Turklerde magaralar farkli alemleri ve gizli diyarlari birbirine baglayan gecitlerdir Yer alti dunyasini yeryuzune baglayan kapilardir Hun devletinde kutsal sayilan ve buyuk samanlar ile devlet adamlarinin ziyaret ettigi bir Ata Ini Magarasi vardir Burasi kutlu bir yerdir senenin belli gunlerinde ziyaret edilir ve saygi gosterilir Bir cesit mabeddir Gokturklerde ve baska Turk boylarinda da yine ayni sekilde kurbanlar sunulan ata magaralari vardir Yer alti dunyasinin bir parcasidirlar Kurttan tureme efsaneleri cogu zaman bir magarada gerceklesir Samanlar yeraltina giderlerken denilen bir kapidan gecip yeraltindaki magaralardan olusan tunellerde yolculuk yaparlar Turklerin Asina adi verilen kurt atalari boyle bir magarada kurttan dogmustur Tapinaklarin cogu magaralardadir ve ata ruhlari buralarda gezip dolanir Kuyu IyesiIn Iyesi ile baglantili olarak degerlendirilebilecek baska bir varlikta Kuyu Iyesidir Cunku kuyularda tipki magaralar gibi yeraltina acilan kapilar olarak gorulur Turk ve Altay halk inancinda kuyunun koruyucu ruhudur Guyu Koyo Kudu Kuduk Kudik Koyi Guyi Iyesi de denir Kuyu icinden su cikartilan dogal veya yapay derin cukur demektir Her kuyu icin farkli bir Iye vardir Turk halk inancinda kuyular baska alemlere acilan kapilar olarak kabul edilir ve gizemli yerlerdir Su cikartildigi icin de saygi duyulur Bazi masallarda Altin Kuyu dan bahsedilir Masallarda kuyularin derinligi 40 kulac olarak soylenir Etimoloji In kokunden turemistir Magara demektir Inilen yer anlamina gelir KaynakcaTurk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Turk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz