Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İran-Türkiye sınırı, İran ile Türkiye arasındaki 534 km'lik kara sınırıdır. Kuzeyde Azerbaycan sınırıyla kesişen noktadan başlar ve güneyde Irak sınırıyla kesişen noktada sona erer. İki ülke sınırı Türkiye'nin en uzun ikinci sınırı iken İran'ın en uzun altıncı sınırıdır.
Tarihçe
1639 yılında imzalanan Kasr-ı Şirin Antlaşması ile belirlenen sınır, bazı değişiklikler haricinde günümüze kadar gelmiştir. 1878 tarihli Berlin Antlaşması ile Kotur ve çevresinde sınır değişikliği yapılmıştır. 9 Nisan 1929'da İran ve Türkiye arasında Ankara'da imzalanan antlaşmayla iki ülke, kısmen Ağrı ayaklanmaları nedeniyle, sınırlarını belirleme konusunda anlaştı. 1932 Tahran Konvansiyonu ile sonuçlanan bu anlaşma uyarınca Küçükağrı Dağı, ve Kotur çevresinde sınır değişiklikleri gerçekleştirilmiştir. Bu sınır belirlemesiyle ilgili son anlaşma 26 Mayıs 1937'de Tahran'da imzalandı.
2017'de Türkiye, yasadışı geçişleri ve kaçakçılığı önlemek amacıyla TOKİ aracılığıyla sınır boyunca 144 km uzunluğunda duvar inşa etmeye başladı. 2020'de tamamlanan duvarın 57,2 km'lik bölümü Iğdır sınırında, 86,8 km'lik bölümü Ağrı sınırında inşa edildi. 2018'de Hakkâri sınırında 43 km'lik, 2021'de Van sınırında 64 km'lik duvar yapımına başlandı.
Özellikler
İran-Türkiye sınırı 534 km uzunluğundadır. Kuzeyde Azerbaycan'a bağlı Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti sınırının kesiştiği noktadan başlar ve Irak-Türkiye sınırının kesişme noktasında sona erer. İki ülke sınırı Türkiye'nin en uzun ikinci sınırı iken İran'ın en uzun altıncı sınırıdır. 1 Ocak 1985 tarihinde Türkiye tarafından açılan Borualan Sınır Kapısı İran tarafından karşı sınır kapısı açılmaması üzerine süresiz olarak kapatılmıştır.
Henüz standartları yüksek işlek bir yol sisteminin geliştirilmemiş olması İran ile Türkiye ticari ilişkilerini zorlaştırmaktadır. İki ülke ticari ve diplomatik ilişkilerin gelişmesine paralel olarak karayolu ve demiryolu ulaşımı sürekli aktiftir. Türkiye'den karayolu ile İran'a geçişin olduğu yollar; Türkiye sınırları içerisinde Gürbulak, Doğubayazıt'ta bulunan Gürbulak Sınır Kapısı ile son bulan 
, İran sınırları içerisinde başlayan Karayolu 32 bağlantısı, Türkiye sınırları içerisinde 
'ün bittiği Kapıköy Sınır Kapısı, Esendere köyünün sınır olduğu 
'ün bittiği Sero Sınır Kapısı ile ulaşım mümkündür. Yine Kapıköy Sınır Kapısı'ndan geçen 1971 yılından bu yana aktif olarak demiryolu ile ulaşım mümkündür.
Sınır güvenliği
İki ülke sınırlarının uzunluğundan dolayı sınır hattında kaçakçılık olayları yaygındır. İki ülke sınırları içerisinde saldırılar gerçekleştiren Kürdistan Özgür Yaşam Partisi'ne (PJAK) karşı İran ve Türk Silahlı Kuvvetleri mücadele yürütmekte ancak İran'ın Kürdistan İşçi Partisi'ne (PKK) bakış açısı tartışılmaktadır.
Türkiye-İran sınırı Türkiye'ye düzensiz göçmenlerin giriş yaptığı en önemli göç rotalarından biridir.
Sınır duvarı
2021'de ülkeye başta Afgan göçmen akışını önlemek için Van-İran sınırındaki 295 kilometrelik sınır hattına üç metre yüksekliğinde bir güvenlik duvarı inşa edilmeye başlandı. 243 kilometre olması planlanan beton duvarın etrafının dikenli teller ve hendeklerle çevrili olacağı açıklandı. Proje, ABD'nin Afganistan'dan çekilmeye başlaması üzerine 2021 Taliban saldırılarında Taliban'ın ülke yönetimini ele geçirmesinin yaratacağı göç dalgasına karşı geliştirildi.
Türk yetkililer halihazırda inşa edilmiş kısımların izinsiz göçe karşı başarılı olduğunu açıkladı, ancak göçmenlerin yeni rotalar belirlemesi ve duvarın aşılabilirliğinden ötürü duvarın ülkeye göçü azaltacağı ya da engel olacağı tartışmalıdır. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dekanı Orhan Deniz, duvarın fiziksel açıdan göçmenlere engel olmak yerine daha çok psikolojik bir etki yarattığını ve dünyadaki diğer örneklerinde olduğu gibi göçü tamamen engelleyebilmesinin mümkün olmadığını belirtti.
Sınır kapıları
| # | İsim | İl | Açılış/Kapanış | Bağlandığı Ülke | Karşı Kapı | Yol | Durum |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Gürbulak | Ağrı | 04.09.1953 |  İran |  | Açık | |
| 2 | Kapıköy | Van | 16.04.2011 | İran | Razi |  | Geçici Kapalı |
| 3 | Esendere | Hakkâri | 15.09.1964 | İran | | Geçici Kapalı | |
| 4 | Borualan | Iğdır | 01.01.1985 | İran | ? | M7 | Kapalı |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c International Boundary Study No. 28 – Iran-Turkey Boundary (PDF), 3 Şubat 1964, 1 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF), erişim tarihi: 5 Nisan 2020
- ^ Burdett, Anita L.P., (Ed.) (1998). "Accord relatif à la fixation de la ligne frontière entre la Perse et la Turquie". Armenia: Political and Ethnic Boundaries, 1878-1948. Cambridge: Cambridge Archive Editions. ss. 959-962. ISBN .
- ^ Tsutsiev, Arthur (2014). Atlas of the Ethno-Political History of the Caucasus. Nora Seligman Favorov tarafından çevrildi. New Haven: Yale University Press. s. 92. ISBN .
- ^ Pirouz Mojtahed-Zadeh, Boundary Politics and International Boundaries of Iran: A Study of the Origin, Evolution, and Implications of the Boundaries of Modern Iran with Its 15 Neighbors in the Middle East, the Persian Gulf, the Caucasus, the Caspian Sea, Central Asia, and West Asia by a Number of Renowned Experts in the Field, Universal-Publishers, 2007, , s. 142.
- ^ "TOKİ'den İran sınırına 144 kilometrelik yeni duvar". NTV. 13 Mayıs 2017. 7 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ekim 2017.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Haziran 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ "Kaçakçı'ların az bilinen zorlu hayatı". dunyabulteni.com. 29 Aralık 2011. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2016.
- ^ "İran'da PJAK'tan karakola saldırı". BBC Türkçe. 7 Ağustos 2015. 5 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2016.
- ^ . sputniknews.com. 5 Ekim 2015. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2016.
- ^ a b c . Amerika'nin Sesi | Voice of America - Turkish. 3 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2021.
- ^ a b Welle (www.dw.com), Deutsche. . DW.COM. 20 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2021.
- ^ Sadece küçük araçlar için açık, otomobil, pikap vs.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Iran Turkiye siniri Iran ile Turkiye arasindaki 534 km lik kara siniridir Kuzeyde Azerbaycan siniriyla kesisen noktadan baslar ve guneyde Irak siniriyla kesisen noktada sona erer Iki ulke siniri Turkiye nin en uzun ikinci siniri iken Iran in en uzun altinci siniridir Iran Turkiye sinirini gosteren haritaTarihceTahran Konvansiyonu 1932 sonrasinda yapilan Tahran Antlasmasi 1937 neticesinde degisen sinirlar 1639 yilinda imzalanan Kasr i Sirin Antlasmasi ile belirlenen sinir bazi degisiklikler haricinde gunumuze kadar gelmistir 1878 tarihli Berlin Antlasmasi ile Kotur ve cevresinde sinir degisikligi yapilmistir 9 Nisan 1929 da Iran ve Turkiye arasinda Ankara da imzalanan antlasmayla iki ulke kismen Agri ayaklanmalari nedeniyle sinirlarini belirleme konusunda anlasti 1932 Tahran Konvansiyonu ile sonuclanan bu anlasma uyarinca Kucukagri Dagi ve Kotur cevresinde sinir degisiklikleri gerceklestirilmistir Bu sinir belirlemesiyle ilgili son anlasma 26 Mayis 1937 de Tahran da imzalandi 2017 de Turkiye yasadisi gecisleri ve kacakciligi onlemek amaciyla TOKI araciligiyla sinir boyunca 144 km uzunlugunda duvar insa etmeye basladi 2020 de tamamlanan duvarin 57 2 km lik bolumu Igdir sinirinda 86 8 km lik bolumu Agri sinirinda insa edildi 2018 de Hakkari sinirinda 43 km lik 2021 de Van sinirinda 64 km lik duvar yapimina baslandi OzelliklerIran Turkiye sinirinda bir yol ve arkasindaki tepeler Haziran 2011 Iran Turkiye siniri 534 km uzunlugundadir Kuzeyde Azerbaycan a bagli Nahcivan Ozerk Cumhuriyeti sinirinin kesistigi noktadan baslar ve Irak Turkiye sinirinin kesisme noktasinda sona erer Iki ulke siniri Turkiye nin en uzun ikinci siniri iken Iran in en uzun altinci siniridir 1 Ocak 1985 tarihinde Turkiye tarafindan acilan Borualan Sinir Kapisi Iran tarafindan karsi sinir kapisi acilmamasi uzerine suresiz olarak kapatilmistir Henuz standartlari yuksek islek bir yol sisteminin gelistirilmemis olmasi Iran ile Turkiye ticari iliskilerini zorlastirmaktadir Iki ulke ticari ve diplomatik iliskilerin gelismesine paralel olarak karayolu ve demiryolu ulasimi surekli aktiftir Turkiye den karayolu ile Iran a gecisin oldugu yollar Turkiye sinirlari icerisinde Gurbulak Dogubayazit ta bulunan Gurbulak Sinir Kapisi ile son bulan Iran sinirlari icerisinde baslayan Karayolu 32 baglantisi Turkiye sinirlari icerisinde un bittigi Kapikoy Sinir Kapisi Esendere koyunun sinir oldugu un bittigi Sero Sinir Kapisi ile ulasim mumkundur Yine Kapikoy Sinir Kapisi ndan gecen 1971 yilindan bu yana aktif olarak demiryolu ile ulasim mumkundur Sinir guvenligiDogubayazit tan sinirin gorunumu ve yasak bolge oldugunu belirten uyari levhasi Haziran 1990 Iki ulke sinirlarinin uzunlugundan dolayi sinir hattinda kacakcilik olaylari yaygindir Iki ulke sinirlari icerisinde saldirilar gerceklestiren Kurdistan Ozgur Yasam Partisi ne PJAK karsi Iran ve Turk Silahli Kuvvetleri mucadele yurutmekte ancak Iran in Kurdistan Isci Partisi ne PKK bakis acisi tartisilmaktadir Turkiye Iran siniri Turkiye ye duzensiz gocmenlerin giris yaptigi en onemli goc rotalarindan biridir Sinir duvari Iran Turkiye sinir duvari 2021 de ulkeye basta Afgan gocmen akisini onlemek icin Van Iran sinirindaki 295 kilometrelik sinir hattina uc metre yuksekliginde bir guvenlik duvari insa edilmeye baslandi 243 kilometre olmasi planlanan beton duvarin etrafinin dikenli teller ve hendeklerle cevrili olacagi aciklandi Proje ABD nin Afganistan dan cekilmeye baslamasi uzerine 2021 Taliban saldirilarinda Taliban in ulke yonetimini ele gecirmesinin yaratacagi goc dalgasina karsi gelistirildi Turk yetkililer halihazirda insa edilmis kisimlarin izinsiz goce karsi basarili oldugunu acikladi ancak gocmenlerin yeni rotalar belirlemesi ve duvarin asilabilirliginden oturu duvarin ulkeye gocu azaltacagi ya da engel olacagi tartismalidir Van Yuzuncu Yil Universitesi Edebiyat Fakultesi Dekani Orhan Deniz duvarin fiziksel acidan gocmenlere engel olmak yerine daha cok psikolojik bir etki yarattigini ve dunyadaki diger orneklerinde oldugu gibi gocu tamamen engelleyebilmesinin mumkun olmadigini belirtti Sinir kapilari Isim Il Acilis Kapanis Baglandigi Ulke Karsi Kapi Yol Durum1 Gurbulak Agri 04 09 1953 Iran Acik2 Kapikoy Van 16 04 2011 Iran Razi Gecici Kapali3 Esendere Hakkari 15 09 1964 Iran Gecici Kapali4 Borualan Igdir 01 01 1985 Iran M7 KapaliAyrica bakinizIran Turkiye iliskileriKaynakca a b c International Boundary Study No 28 Iran Turkey Boundary PDF 3 Subat 1964 1 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan PDF erisim tarihi 5 Nisan 2020 Burdett Anita L P Ed 1998 Accord relatif a la fixation de la ligne frontiere entre la Perse et la Turquie Armenia Political and Ethnic Boundaries 1878 1948 Cambridge Cambridge Archive Editions ss 959 962 ISBN 978 1852079550 Tsutsiev Arthur 2014 Atlas of the Ethno Political History of the Caucasus Nora Seligman Favorov tarafindan cevrildi New Haven Yale University Press s 92 ISBN 978 0300153088 Pirouz Mojtahed Zadeh Boundary Politics and International Boundaries of Iran A Study of the Origin Evolution and Implications of the Boundaries of Modern Iran with Its 15 Neighbors in the Middle East the Persian Gulf the Caucasus the Caspian Sea Central Asia and West Asia by a Number of Renowned Experts in the Field Universal Publishers 2007 978 1 58112 933 5 s 142 TOKI den Iran sinirina 144 kilometrelik yeni duvar NTV 13 Mayis 2017 7 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ekim 2017 Arsivlenmis kopya 14 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Haziran 2022 Arsivlenmis kopya 14 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2021 Arsivlenmis kopya 14 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2021 Arsivlenmis kopya 14 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2021 Kacakci larin az bilinen zorlu hayati dunyabulteni com 29 Aralik 2011 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2016 Iran da PJAK tan karakola saldiri BBC Turkce 7 Agustos 2015 5 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2016 sputniknews com 5 Ekim 2015 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Subat 2016 a b c Amerika nin Sesi Voice of America Turkish 3 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Eylul 2021 a b Welle www dw com Deutsche DW COM 20 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Eylul 2021 Sadece kucuk araclar icin acik otomobil pikap vs