Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İskandinav Tunç Çağı veya Kuzey Tunç Çağı, MÖ 1700-500 yılları arasında, İskandinav Yarımadası'nın güney kesimlerinde sürmüş olan bir dönemdir. İskandinav Taş Çağının (Cilalı Taş Devri) devamıdır ve bundan sonra Roma Öncesi Demir Çağı yaşanmıştır. Bu döneme ait arkeolojik kalıntılar oldukça fazla olmasına rağmen, yazılı kaynakların olmamasından ötürü etnik ve dilsel konulara ait pek fazla bilgi bulunamamıştır. Bazı bilim insanları bu çağın Finlandiya, Estonya, Pomeranya ve Almanya'nın kuzeyinde de yaşandığını düşünmektedirler.
Genel özellikleri
Bu çağda yerleşmeler genelde çiftlik düzeyinde olmuş, şehirleşme veya köy topluluklarına rastlanmamıştır. Genelde etrafına göre yüksek ve denize yakın olan arazilerde yapılaşmaya rastlanmaktadır. İnşa edilen binalar ise diklemesine uzun, enine dar ve tek odalıdır. Başlarda iki koridorlu olarak inşa edilen bu yapılar sonraları üç koridordan oluşacak şekilde yapılmaya başlanmıştır. Ayrıca bu bölgelerde tunçtan yapılmış eşyalara, kaya oymalarına, meşe tabutların olduğu mezarlara da rastlanmıştır.
İnsanlar hem buğday, mısır ve arpa gibi ürünlerle tarım yapmışlar hem de deniz avcılığı sayesinde elde ettikleri kabuklu deniz canlılarını tüketmişlerdir. Sığır, koyun ve domuz evcilleştirilmiş; öküz ise yük hayvanı olarak kullanılmıştır. Ayrıca bu dönemde atların bir sembol olarak kullanıldığı ve yer yer köpeklerin de gündelik yaşama adapte olduğu bilinmektedir.
Bu çağın son dönemlerine doğru İskandinav kültürü, Avrupa'nın geri kalan bölgeleriyle kaynaşmaya başladıysa da maddi anlamda bir kültür takası çok geç yıllarda gerçekleşmeye başlamıştır. Bu durum ise İskandinav Tunç Çağı'na ait birçok tunç ve altın işlemeli eserin günümüze kadar iyi bir şekilde korunmuş olarak ulaşmasına olanak sağlamıştır. Ek olarak, bu dönemde İskandinav Yarımadası'nda yaşayan toplulukların Orta Avrupa'daki halklarla maden alışverişinde bulundukları tespit edilmiştir. Bu ticarete ve kaynaşmaya rağmen İskandinav eserleri, çağdaşlarına göre oldukça yüksek kalitededir ve çok bilgi birikimi isteyen tekniklerle yapılmıştır. Birçok tümülüs ve petroglifte pamuk ve ahşaptan yapılma nesnelere de rastlanmıştır. Taş oymalarda tasvir edilen eserler, tunç baltalar ve kılıçlar ile karşılaştırılarak tarihlendirilmiştir. Bölgede 3600 yıllık tunç baltalar ve Kıbrıs bakırından yapılmış olan diğer aletler bulunmuştur. Ayrıca bu dönemde sığın boynuzlarının da oyularak işlendiği gözlenmiştir. Kaya oymalarında sıkça gemi motiflerine denk gelinmesi, denizcilik ve gemiciliğin bu kültürlerde oldukça önemli bir yeri olduğunu göstermektedir. Tasvir edilen gemiler büyük olasılıkla savaşta, balıkçılıkta ve ticari amaçlar için kullanılmıştır. Bu gemi tiplerinin kökeni Cilalı Taş Devri dönemine kadar dayandırılabilir ve Roma Öncesi Demir Çağı'na devam eder. Bu zengin kültür birikimine karşın yapılan kazı ve araştırmalarda, bu döneme ait herhangi bir yazılı belge bulunamamıştır.
İklim
İskandinav Tunç Çağı'nda iklim başlarda sıcak sayılabilecek bir karakterdeydi. Bugünkü Almanya topraklarının iç kesimleri ile Fransa'nın kuzeyindekine benzer hava şartları hüküm sürmekteydi. Bu durum, o sıralarda İskandinav Yarımadası'nda oldukça çeşitli bir tarım ürünü yelpazesi oluşmasına olanak sağlamıştır. Üzüm yetiştirmenin dahi mümkün olduğu bu dönemde; MÖ 2700'lü yıllardan itibaren ılımanlaşan iklim, MÖ 850-760 yılları arasında tekrar soğumaya başlamıştır.
Kültür
-
![image]()
Ren geyikleri, avcılar ve balıkçı teknelerinin resmedildiği bir avlanma sahnesi. (Norveç - Alta'daki Kaya Sanatları) -
![image]()
Boğalarla yapılan tarım. (İsveç - Tanum Kaya Oymaları) -
![image]()
-
![image]()
Metalürji ve alet yapımı. Tumç testere kalıbı. (İsveç) -
![image]()
Yün kıyafet. (Trindhøj insanı, Danimarka) -
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Tunç kılıç. (Rørby, Danimarka)
Notlar
- Dabrowski, J. (1989) Nordische Kreis un Kulturen Polnischer Gebiete. Die Bronzezeit im Ostseegebiet. Ein Rapport der Kgl. Schwedischen Akademie der Literatur Geschichte und Alter unt Altertumsforschung über das Julita-Symposium 1986. Ed Kungl. Vitterhets Historie och Antikvitets Akademien. Konferenser 22. Stockholm.
- Davidson, H. R. Ellis and Gelling, Peter: The Chariot of the Sun and other Rites and Symbols of the Northern European Bronze Age.
- K. Demakopoulou (ed.), Gods and Heroes of the European Bronze Age, published on the occasion of the exhibition "Gods and Heroes of the Bronze Age. Europe at the Time of Ulysses", from December 19, 1998, to April 5, 1999, at the National Museum of Denmark, Copenhagen, London (1999), .
- Demougeot, E. La formation de l'Europe et les invasions barbares, Paris: Editions Montaigne, 1969-1974.
- Kaliff, Anders. 2001. Gothic Connections. Contacts between eastern Scandinavia and the southern Baltic coast 1000 BC – 500 AD.
- Montelius, Oscar, 1885. Om tidsbestämning inom bronsåldern med särskilt avseende på Skandinavien.
- Musset, L. Les invasions: les vagues germanique, Paris: Presses universitaires de France, 1965.
Kaynakça
- ^ a b Thrane, Henrik, Peregrine, Peter N.; Ember, Melvin (Ed.), "Scandinavian Bronze Age", Encyclopedia of Prehistory, 4 (Europe), ss. 299-314
- ^ . 13 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2019.
- ^ Ling 2008. Elevated Rock Art. GOTARC Serie B. Gothenburg Archaeological Thesis 49. Department of Archaeology and Ancient History, University of Gothenburg, Goumlteborg, 2008. .
- ^ Kane, Njord (1 Kasım 2016). The Viking Stone Age: Birth of the Ax Culture. Spangenhelm Publishing.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Iskandinav Tunc Cagi veya Kuzey Tunc Cagi MO 1700 500 yillari arasinda Iskandinav Yarimadasi nin guney kesimlerinde surmus olan bir donemdir Iskandinav Tas Caginin Cilali Tas Devri devamidir ve bundan sonra Roma Oncesi Demir Cagi yasanmistir Bu doneme ait arkeolojik kalintilar oldukca fazla olmasina ragmen yazili kaynaklarin olmamasindan oturu etnik ve dilsel konulara ait pek fazla bilgi bulunamamistir Bazi bilim insanlari bu cagin Finlandiya Estonya Pomeranya ve Almanya nin kuzeyinde de yasandigini dusunmektedirler MO 1200 lerde Iskandinav Bronz Cagi nin yasandigi bolgelerGenel ozellikleriBu cagda yerlesmeler genelde ciftlik duzeyinde olmus sehirlesme veya koy topluluklarina rastlanmamistir Genelde etrafina gore yuksek ve denize yakin olan arazilerde yapilasmaya rastlanmaktadir Insa edilen binalar ise diklemesine uzun enine dar ve tek odalidir Baslarda iki koridorlu olarak insa edilen bu yapilar sonralari uc koridordan olusacak sekilde yapilmaya baslanmistir Ayrica bu bolgelerde tunctan yapilmis esyalara kaya oymalarina mese tabutlarin oldugu mezarlara da rastlanmistir Insanlar hem bugday misir ve arpa gibi urunlerle tarim yapmislar hem de deniz avciligi sayesinde elde ettikleri kabuklu deniz canlilarini tuketmislerdir Sigir koyun ve domuz evcillestirilmis okuz ise yuk hayvani olarak kullanilmistir Ayrica bu donemde atlarin bir sembol olarak kullanildigi ve yer yer kopeklerin de gundelik yasama adapte oldugu bilinmektedir Bu cagin son donemlerine dogru Iskandinav kulturu Avrupa nin geri kalan bolgeleriyle kaynasmaya basladiysa da maddi anlamda bir kultur takasi cok gec yillarda gerceklesmeye baslamistir Bu durum ise Iskandinav Tunc Cagi na ait bircok tunc ve altin islemeli eserin gunumuze kadar iyi bir sekilde korunmus olarak ulasmasina olanak saglamistir Ek olarak bu donemde Iskandinav Yarimadasi nda yasayan topluluklarin Orta Avrupa daki halklarla maden alisverisinde bulunduklari tespit edilmistir Bu ticarete ve kaynasmaya ragmen Iskandinav eserleri cagdaslarina gore oldukca yuksek kalitededir ve cok bilgi birikimi isteyen tekniklerle yapilmistir Bircok tumulus ve petroglifte pamuk ve ahsaptan yapilma nesnelere de rastlanmistir Tas oymalarda tasvir edilen eserler tunc baltalar ve kiliclar ile karsilastirilarak tarihlendirilmistir Bolgede 3600 yillik tunc baltalar ve Kibris bakirindan yapilmis olan diger aletler bulunmustur Ayrica bu donemde sigin boynuzlarinin da oyularak islendigi gozlenmistir Kaya oymalarinda sikca gemi motiflerine denk gelinmesi denizcilik ve gemiciligin bu kulturlerde oldukca onemli bir yeri oldugunu gostermektedir Tasvir edilen gemiler buyuk olasilikla savasta balikcilikta ve ticari amaclar icin kullanilmistir Bu gemi tiplerinin kokeni Cilali Tas Devri donemine kadar dayandirilabilir ve Roma Oncesi Demir Cagi na devam eder Bu zengin kultur birikimine karsin yapilan kazi ve arastirmalarda bu doneme ait herhangi bir yazili belge bulunamamistir IklimIskandinav Tunc Cagi nda iklim baslarda sicak sayilabilecek bir karakterdeydi Bugunku Almanya topraklarinin ic kesimleri ile Fransa nin kuzeyindekine benzer hava sartlari hukum surmekteydi Bu durum o siralarda Iskandinav Yarimadasi nda oldukca cesitli bir tarim urunu yelpazesi olusmasina olanak saglamistir Uzum yetistirmenin dahi mumkun oldugu bu donemde MO 2700 lu yillardan itibaren ilimanlasan iklim MO 850 760 yillari arasinda tekrar sogumaya baslamistir KulturIskandinav Tunc Cagi kulturuRen geyikleri avcilar ve balikci teknelerinin resmedildigi bir avlanma sahnesi Norvec Alta daki Kaya Sanatlari Bogalarla yapilan tarim Isvec Tanum Kaya Oymalari Kayiklar ve gunes sembolleri Steinkjer Norvec Bardal Kaya Oymalari Metalurji ve alet yapimi Tumc testere kalibi Isvec Yun kiyafet Trindhoj insani Danimarka Tunc tarak Gotland Isvec Tunc tiras bicagi Skane Isvec Tunc kilic Rorby Danimarka NotlarDabrowski J 1989 Nordische Kreis un Kulturen Polnischer Gebiete Die Bronzezeit im Ostseegebiet Ein Rapport der Kgl Schwedischen Akademie der Literatur Geschichte und Alter unt Altertumsforschung uber das Julita Symposium 1986 Ed Kungl Vitterhets Historie och Antikvitets Akademien Konferenser 22 Stockholm Davidson H R Ellis and Gelling Peter The Chariot of the Sun and other Rites and Symbols of the Northern European Bronze Age K Demakopoulou ed Gods and Heroes of the European Bronze Age published on the occasion of the exhibition Gods and Heroes of the Bronze Age Europe at the Time of Ulysses from December 19 1998 to April 5 1999 at the National Museum of Denmark Copenhagen London 1999 0 500 01915 0 Demougeot E La formation de l Europe et les invasions barbares Paris Editions Montaigne 1969 1974 Kaliff Anders 2001 Gothic Connections Contacts between eastern Scandinavia and the southern Baltic coast 1000 BC 500 AD Montelius Oscar 1885 Om tidsbestamning inom bronsaldern med sarskilt avseende pa Skandinavien Musset L Les invasions les vagues germanique Paris Presses universitaires de France 1965 Kaynakca a b Thrane Henrik Peregrine Peter N Ember Melvin Ed Scandinavian Bronze Age Encyclopedia of Prehistory 4 Europe ss 299 314 13 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Subat 2019 Ling 2008 Elevated Rock Art GOTARC Serie B Gothenburg Archaeological Thesis 49 Department of Archaeology and Ancient History University of Gothenburg Goumlteborg 2008 978 91 85245 34 5 Kane Njord 1 Kasim 2016 The Viking Stone Age Birth of the Ax Culture Spangenhelm Publishing erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim