Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sığın,sığın geyiği,taçboynuzlu geyik ya da mus (Alces alces), geyikgiller (Cervidae) familyasının ve (Capreolinae) alt familyasının monotipik Alces cinsinden, Kuzey Avrasya ile Kuzey Amerika'da yaşayan, kürek boynuzlu ve boynu sakallı, yarı sucul iri bir geyik türü. Yaşayan geyik türleri içinde en iri olanıdır. Diğer geyik türlerinin aksine yalnızcıl bir hayvandır ve sürü oluşturmazlar. Hantal ve yavaş olsa da ürktüğünde ya da kızdırıldığında şaşırtıcı biçimde hızlı ve saldırgan olabilmeleriyle ünlüdür. Sonbaharda, Eylül ve Ekim aylarındaki çiftleşme döneminde erkekler arasında sık sık kavga çıkar. Gündüzleri beslenen sığınların ana düşmanları kurt, ayı ve insandır.
| Sığın | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Üstte erkek, altta dişi sığın.  | ||||||||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||||||||
LC | ||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
Alces alces Linnaeus, 1758 | ||||||||||||||||||||
 Günümüzdeki dağılımı kırmızıyla gösterilmiştir. | ||||||||||||||||||||
| Sinonimler | ||||||||||||||||||||
| Alce Frisch, 1775 |
En fazla sığın barındıran ülkeler içinde ilk sırayı Kanada (500.000 ~ 1.000.000) alır ve onu sırasıyla Rusya (700.000 ?), İsveç (300.000 ~ 400.000 ), Norveç (120.000), Finlandiya (115.000) izler.
19. yüzyıl ortalarına kadar Kafkasya'da oldukça yaygın olan ve Türkiye'de de görülen Alces alces caucasicus (Kafkas sığını) alt türünün popülasyonu bu tarihten sonra aşırı avlanma ve yaşam alanlarının yok olması yüzünden azalmaya başlamış ve nihayet 1810 yılında soyu tamamen tükenmiştir.
Adlandırma ve etimoloji
Türkçede ala sığın adı alageyik (Dama dama) için kullanılır. Türkçe yazılı kaynaklarda yalın olarak sığın adı alageyik anlamında da geçmektedir. Alageyik (Dama dama) Anadolu-İran kökenli olup Orta Asya'da bulunmaz. Türk Dil Kurumunun eski Osmanlıca yazılı kaynaklardan tarama yoluyla toparladığı Tarama Sözlüğünde ṣıġın / sıġın (ya da ṣıġın geyik, ṣıġın geyigi) kelimesi "yabani geyik ve sığır" olarak tanımlanmıştır. XVIII. yüzyıl Osmanlı Coğrafya yazarı Uluslu İbrahim Hamdi Efendinin el yazmasındaki sığın geyiği adı çevirmeni tarafından günümüz Türkçesine Cervus elaphus olarak çevrilmiştir.Azericede hem sığın hem de sığır biçimi geçer. Kırım Tatarcasında sığın / сығын kelimesi geyik anlamındadır.
Hasan Eren'in Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü (Ankara 1999; sayfa: 363) :
sığın 'ala geyik'
- ~ Türkmence sūğun (geyik), Karakalpakça suwın (geyik), Altayca, Teleütçe sığın, Şorca, Sagayca sīn, Oyratça sūn
- Eski çağlardan beri kullanılır. Kâşgarlı Mahmud'a göre, Orta Türkçede (Divânu Lügati't-Türk) sığun olarak geçer. Eski Kıpçakçada da sığın biçimi kullanılır
Türkçede İngilizceden geçen Elk (İng. elk) ile Amerikan İngilizcesinde geçen Mus (İng. moose) adları da kullanılır. Fakat Amerikan İngilizcesinde Elk adı Kanada geyiği (Cervus canadensis) için kullanılmaktadır ve bu anlam Türkçe kaynaklara da yansır.
Yanlış ve yetersiz bir adlandırmayla Kanada ren geyiği adı da geçer.
Yayılımı
Eski ve Yeni her iki Dünya'da da temsil edilen iki geyik türünden biri sığın, diğeri ise ren geyiğidir. Türkiye ve İran gibi geçmişte iki asır önce daha geniş araziye yayılan sığın popülasyonları yıllar içinde avcılık ve diğer insan aktiviteleri sonucu günümüzde yalnızca Kuzey Yarımkürenin tayga ve ılıman geniş yapraklı ve karışık ormanlarında görülebilmektedir. Günümüz sığın coğrafyası Güneyde 50. paralel ile Kuzeyde 67. paralel arasıdır.
Kuzey Amerika'nın kuzeyinde, Alaska, Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeybatısında 4 alt tür hâlinde görülür. ABD'nin Alaska eyaletinde ve Kanada'nın Yukon bölgesinin batı kıyılarında dünyanın en büyük geyiği olan ve Alaska geyiği de denilen Alaska sığını (Alces alces gigas), kuzeybatı ABD'de Yellowstone sığını da denilen Shiras sığını (A. a. shirasi), orta ve güneybatı Kanada'da Batı Kanada sığını (A. a. andersoni), güneydoğu Kanada'da Doğu Kanada sığını (A. a. americana) alt türleri yayılım gösterir. En fazla sığın barındıran ülkeler içinde ilk sırayı Kanada (500 000 ~ 1 000 000) alır.
Günümüzde Danimarka hariç İskandinavya'da (Finlandiya, İsveç, Norveç), Estonya ve Rusya'nın kuzey batısında yaygın olan Avrupa sığını (A. a. alces) alt türü Polonya, Litvanya ve Beyaz Rusya hariç Orta ve Batı Avrupa'da daha az olarak, Çekya, Slovakya ve kuzey Ukrayna, Polonya ve Litvanya'da ise kalıntılar hâlinde görülür. Eskiden daha geniş olarak Fransa, Almanya, İsviçre ve Benelüks ülkelerinde de yayılım gösteren bu alt tür 1970'lerden bu yana Bohemya'da da insan eliyle sonradan yaygınlaştırılmaya çalışılmaktadır. İskoçya ile İngiltere'de de sonradan insan eliyle yayılması sağlanmaktadır.
Geçmişte daha geniş olarak Rusya'nın doğusundaki ormanlarda ve Çin ile Kore Yarımadası'nda da yayılım gösteren Amur ya da Ussur sığını da denilen Güney Sibirya sığını (A. a. cameloides) alt türü günümüzde yalnızca Rusya'da Doğu Sibirya'da, Amur bölgesinde, Moğolistan'da ve Mançurya'da görülebilmektedir.
Batı, Doğu ve Kuzey Sibirya'da, Yenisey ırmağının doğusunda, Yakutistan'da, Magadan Oblastı ve Habarovsk Krayında da görülen Yakut sığını (A. a. pfizenmayeri) ile Doğu Sibirya'da, Kamçatka ve Çukotka yarımadalarında görülen Çukotka ya da Kamçatka sığını (A. a. buturlini) adları da verilen alt türlerinin sistematikteki konumu net değildir ve bu iki alt tür Sibirya sığını (A. a. pfizenmayeri) adı altında tek alt türde de toplanır.
19. yüzyıl başlarına kadar Kafkasya'da (Rusya, Gürcistan, Azerbaycan ve İran) oldukça yaygın olan ve Türkiye'de de görülen Kafkas sığını (Alces alces caucasicus) alt türünün popülasyonu bu tarihten sonra aşırı avlanma ve yaşam alanlarının yok olması yüzünden azalmaya başlamış ve nihayet iki asır önce 1810 yılında soyu tamamen tükenmiştir. Kafkasya popülasyonunun bir alt tür olduğu ancak tükendikten bir buçuk asır sonra 1955 yılında N. Werestschagin tarafından tanımlanıp ortaya konulmuştur.
Yeni Zelanda'da 1900 yılında Kanada'dan getirilen sığınları bölgesine sokma girişimi başarısız olunca, 1910 yılında bölgesine 10 dişi, 4 erkek ve 6 yavru aktarılmıştı. Yeni Zelanda sığınlarının en son kaydı 1952 yılına aittir. 1972 yılında bir sığın boynuzu bulundu ve 2002 yılında toplanan kıl örneklerinin DNA analizi sonucu sığına ait olduğu anlaşıldı. Otomatik kameralar fotoğraf yakalamada başarısız olsa da kapsamlı arama yapılmış ve yatak noktaları ve boynuz işaretleri görülmüştür.
Alt türleri
Monotipik Alces cinsinin tek türü (Alces alces) ve Avrasya'da 5, Kuzey Amerika'da 4, toplam 9 (tanımlanıp adlandırılmış fakat sinonim olabilecek kuşkulular dahil: 17) alt türü vardır. Bunlardan Kafkasya'daki alt türünün soyu tükenmiştir.
Buna karşın, 2005 yılında yayımlanan Mammal Species of the World e göre Alces cinsi monotipik olmayıp iki türden (Alces alces ile Alces americanus) ve ikişer alt türden (Alces alces alces, Alces alces caucasicus, Alces americanus americanus, Alces americanus cameloides) oluşur.
| alt tür | yaşadığı yerler | popülasyon | |
|---|---|---|---|
| Avrupa sığını
| Alces alces alces | Finlandiya, İsveç, Norveç, Estonya, Rusya. | 1,3 milyon (İskandinavya: 700.000) |
| Doğu Kanada sığını
| Alces alces americana | Doğu Kanada; doğu Ontario, Quebec, Yeni İskoçya, New Brunswick, Prens Edward Adası. Kuzeydoğu ABD; Maine, New Hampshire, Vermont, Massachusetts, Rhode Island, Connecticut, kuzey New York eyaletinde Adirondack dağları yakınlarında. | 250.000 - 330.000 |
| Batı Kanada sığını
| Alces alces andersoni | Britanya Kolumbiyası'ndan batı Ontario'ya kadar, doğu Yukon, Kuzeybatı Toprakları, güneybatı Nunavut, Michigan (Upper Peninsula), kuzey Wisconsin, kuzey Minnesota, kuzeydoğu kuzey Dakota. | 350.000 - 410.000 (B. Kol: 175.000) |
| Kamçatka sığını
| Alces alces buturlini | doğu Sibirya, Kamçatka, Çukotka. | veri yok |
| Güney Sibirya sığını
| Alces alces cameloides | güney Sibirya, Moğolistan, Amur, kuzey Mançurya. | 11.000 |
| Alaska sığını
| Alces alces gigas | Alaska ve Kanada'da batı Yukon. | 170.000 - 220.000 (Alaska: 150.000) |
| Yakut sığını
| Alces alces pfizenmayeri | Yenisey ırmağının batısı, Yakutistan. | 10.000 |
| Shiras sığını
| Alces alces shirasi | Wyoming, Idaho, Utah, Colorado, Washington, Oregon, Montana ve Kanada'da Britanya Kolumbiyası'nın güneyi. | 25.000 |
| † Kafkas sığını
| Alces alces caucasicus | Kafkas Dağları. Aşırı avlanma ve yaşam alanlarının yok olması yüzünden soyu tükenmiştir. Önceleri İran, Rusya, Gürcistan, Azerbaycan ve Türkiye'de yaşıyordu. | Son bireyi 1810 yılında ölmüştür |
Anatomi
Boy ve ağırlık
Ortalama olarak, yetişkin bir sığının omuz yüksekliği 1,8-2,1 m dir. Erkekler 380–720 kg, dişiler 270–360 kg ağırlığındadır. Sığın alt türleri içinde en büyüğü omuz yüksekliği 2,1 m ve ortalama ağırlığı erkeklerde 634,5 kg ve dişilerde 478 kg olan Alaska alt türüdür (A. a. gigas). Erkek sığınlardaki en büyük ölçü kaydı olarak Yukon Nehrinde Eylül 1897 tarihinde tutulan kayıttır ve bu kayda göre omuz yüksekliği 233 cm, ağırlığı ise 820 kg dır. Günümüzde bizondan sonra Kuzey Amerika ve Avrupa'nın en büyük ikinci memelisidir. Ömrü ortalama 15-25 yıldır.
Boynuz
Geyikgiller familyasının diğer türlerinde ağaç gibi dallanma gösteren boynuzlar, tıpkı erkek alageyiklerde (Dama dama) olduğu gibi erkek sığınlarda (Alces alces) da el ayasına benzeyen palmat ("kürek boynuz") biçimlidir.
Genellikle ergin erkeklerde boynuzlar 1,2 m ile 1,5 m arasındadır. Avrupa'daki alt türünün (A. a. alces) boynuz açıklığı 1,35 ve boynuz ağırlığı da 20 kg dır. Sığın alt türleri içinde en büyük boynuza sahip olanı boynuz açıklığı 1,8 m olan Alaska'daki alt türüdür (A. a. gigas). Alaska sığını gelmiş geçmiş en büyük geyik türü olan fosil (Megaloceros giganteus) türüyle aynı omuz yüksekliğine (2,1 m) sahip olsa da ondan boynuz açıklığı (Alces alces gigas: 1,8 m; Megaloceros giganteus: 3.65) ile ayrılır. Yine de Alaska sığını yaşayan en büyük geyik konumundadır. Alaska alt türünde en yüksek boynuz ölçüsü 10-12 yaşlarındaki erkeklerde görülmektedir
Genç sığının ikinci yaşında çıkan ilk boynuzları çok kısadır. Ertesi yıl her iki yanda da iki uçlu bir çatal boynuz oluşur ve ardından da bunlardan üç boynuz ucu gelişir. Sığınların yaş tespitinde boynuz sayısı ölçü alınmaz. Kışın attıkları boynuzların yenisini Nisan-Temmuz aylarında çıkarırlar.
Dudak
Uzun, esnek ve sarkık üst dudağı en karakteristik özelliklerinden biridir.
Sakal
Çan görünümlü olan ve "çan" (İng. bell) olarak da adlandırılan "sakal" aslında boğazından aşağıya sarkan kıllı deri parçasıdır. Her iki cinste de olan sakal 3 ilâ 5 yaşlarında çıkar ve daha sonra 20–25 cm uzunluğuna erişir. Bazı bireylerinde daha uzun olabilmektedir. Yaşlı geyiklerde sakal neredeyse yok olur.
Post
Kılları sık ve kabadır. En uzun kıllar omuz başlarında bulunur. Kıl uzunluğu genelde 16–18 cm olsa da bazı bireylerde bu değer 24–25 cm'e kadar çıkabilir. Ense kılları omuzdakilerden daha kısadır. Baş ve bacaklardaki kıllar da kısadır. Kuyrukları 10 cm uzunluktadır.
Biyolojisi
Sığınlar çoğunlukla gündüz beslenen gündüzcül hayvanlardır. Diğer geyik türlerinin aksine yalnızcıl bir hayvandır ve sürü oluşturmazlar. Çiftleşme döneminde çok nadiren bir araya gelip geçici ufak grup oluşturabilirler. Sonbaharda, Eylül ve Ekim aylarındaki çiftleşme döneminde, çok eşli olan erkek sığınların birkaç dişi bulmak için aranırken karşılaşan erkekler arasında sık sık kavga çıkar. Her iki cins de çiftleşmek için birbirlerini ararlar. Erkekler bu dönemde 500 metre uzaktan duyulabilen kalın böğürme sesleri çıkarırlar. Buna karşılık dişilerin çıkardığı sesler daha hafif feryadımsı seslerdir.
Dişilerde gebelik süresi 8 aydır ve bu sürenin sonunda Mayıs ya da Haziran aylarında 1 (ya da 2) yavru yaparlar. Kahverengi görünümlü annelerinin aksine yeni doğan sığın yavruları kızılımsı renktedir. Yavrular annelerinden ancak sonraki yavru doğmadan hemen önce ayrılırlar.
Besini
Bataklıklara uyum sağlayan genişlemiş parmaklara sahiptir. Diğer geyik türleri gibi otçul bir hayvan olan sığınların besini karacıl ya da sucul değişik bitki ve meyvelerdir. Söğüt, (Avrasya'daki Populus tremula ile Amerika'daki P. tremuloides), akçaağaç ve huş gibi ağaçlarının taze filizleriyle de beslenirler. Karadaki besinleri sodyum açısından fakir olduğu için bu ihtiyacını sudaki lotus ve nilüfer gibi su bitkilerinden sağlar. Kışın ana yollardaki kar ve buzları eritmek üzere dökülen tuzları yalamak için sık sık yolda görülebilirler. Su bitkileri kalori açısından fakir olsa da sığınların besinlerinin yaklaşık yarısını oluşturur. Yetişkin sığınlar vücut ağırlıklarını korumak için günde 9,770 kalori almaları gerekir. Tipik bir sığın 360 kg ağırlığındadır ve günlük 32 kg besin tüketir.
Almanya'da Bavyera eyaletinin doğusundaki Orta Avrupa sığınlarının yazlık besinini söğüt (Salix sp), (Populus tremula), adi huş (Betula pendula), barut ağacı (Frangula alnus) oluşturur. Ayrıca sarıçam (Pinus sylvestris) ve Orta Avrupa göknarı (Abies alba) gibi kozalaklı ağaçlarla da beslenen sığınlar, diğer bir kozalaklı ağaç olan ladin (Picea abies) ağacına genelde dokunmazlar. Kışın ise çalılarla ve ağaç kabuklarıyla beslenirler.
Üst ön dişleri olmayan sığınların yalnızca alt çenede sekiz tane sivri kesici dişleri bulunur. Kaba dili, dudak ve diş etleri odunsu bitkilerin parçalanmasına yardımcı olur. Altı çift küçük azı dişleri ile altı çift azı dişleri yiyeceğin öğütülmesi işini üstlenir.
Suya girme
Sığınların suya girmesinin ana sebebi suda yetişen su bitkilerinden sodyum ihtiyacını karşılamaktır. Ayrıca kutup altı bölgelerde yaz aylarında suya girerek çok yoğun olan Simuliidae familyasından sivri sineklerin bunaltıcı sokuşlarından kurtulmaktır.
Saldırganlık
Genellikle insanlara karşı saldırgan olmayan sığınlar, ancak kışkırtma veya saldırı anında korkmuş olduklarında saldırganlık gösterirler. Sığınlara saldırı daha çok ayı ve kurtlardan gelir. İnsandan ya da onun köpeğinden ürküp korkan sığınlar saldırganlaşır. Sonbahardaki çiftleşme döneminde salgılanan yüksek düzeydeki hormonlar yüzünden erkek sığınların en saldırgan oldukları dönemdir ve bu dönemde karşılaştıkları insanlara karşı saldırgan tavırları kaçınılmazdır. Yanında yavrusu olan dişi sığınlar da yaklaşan insanlara karşı annelik içgüdüsüyle saldırgan olabilirler. Sığınlar diğer tehlikeli hayvanların aksine yaşadıkları habitat dolayısıyla insanlarla karşılaşma oranları düşüktür ve daha çok yoldan karşıya geçişlerde denk gelinir.
Günde ortalama 10–15 km yol yürüyen Almanya'nın Bavyera eyaletinin doğusundaki Orta Avrupa sığınlarının çiftleşme mevsimi Eylül sonu ile Ekim başlarındadır ve bu dönemde agresif ve dikkatsiz davranan sığınlar trafik kazası riskini artırır.
Evcilleştirme
Sığınların evcilleştirilme denemeleri Sovyetler Birliğinde İkinci Dünya Savaşından önceye uzanır. 1949 yılında ilk çiftliğin kurulmasıyla evcilleştirme çalışmaları teknik olarak başlatıldı. 1963 yılından bu yana devam edilen bu evcilleştirme çalışmaları sonucu 2003 yılında 33 tane evcilleşmiş sığın kayda geçmiştir. Bugün bu evcil sığınlardan süt elde edilmektedir. Çiftlik ayrıca ziyaretçi turist gruplarını da kendine çeker.
Düşmanları
Sığınların birincil düşmanları olarak Kuzey Amerika'da boz kurt (Canis lupus), boz ayı (Ursus arctos) ve Amerikan kara ayısı (Ursus americanus) görülmektedir. Avrasya'daki birincil düşmanları arasında boz kurt ve boz ayıdan başka Sibirya kaplanı (Panthera tigris altaica) da görülür. Bazı bölgelerde kurtların birincil ana besinini yalnızca sığınlar oluşturur. Buna karşılık, Superior Gölündeki Isle Royale adasının boz kurtları ile sığınları arasında kışın yapılan 25 yıllık bir araştırmaya göre 2-8 yaş arasındaki sığınların kurtlarca öldürülmesi çok nadirdir.
İkincil düşmanları arasında ilk sırayı insan (Homo sapiens) alır. İnsanın ve insan aktivitelerinin etkisi soy tüketicidir. İki asır öncesine kadar Türkiye ve İran dahil bütün Kafkasya'da yaygın olan Alces alces caucasicus (Kafkas sığını) alt türünün yok olmasının ana sebebi insanların aşırı avcılığı ve insan aktiviteleri sonucu habitat bozumudur. Pumanın Kuzey Amerika'da (Güneybatı Kanada ile kuzeybatı ABD) yaşayan alt türü ve günümüzdeki sayıları ancak 50 kadar olan Kuzey Amerika puması (Puma concolor couguar) ikincil doğal düşmanıdır. Kuzey Amerika'nın kuzeybatısında adalar arasında yüzen sığınlar için ikincil düşman olarak görülen katil balina (Orcinus orca) denizden gelen tek düşmandır. Kanada'da ikincil düşman olarak görülen sığın kenesi asalakları arasında en ölümcül olanıdır.
Sığın av köpekleri
Yüksek popülasyonlu iri geyik olmalarından dolayı İskandinavya'da sığın avı gözdedir. Geleneksel sığın avında kullanılan tazı grubundan iki (ya da üç) köpek ırkı da İskandinavya kökenlidir. Bunlardan büyük olanı (İsveççe: Jämthund; İngilizce: Swedish Elkhound), küçük olanı da (Norveççe: Norsk elghund grå ile Norsk elghund svart; İngilizce: Norwegian Elkhound) adını alır. İsveç sığın tazısının erkekleri 58–63 cm, dişileri ise 53–58 cm boyundadır. Norveç sığın tazısının "Gri" ve "Siyah" olmak üzere iki formu vardır. Gri formunun erkekleri 52, dişileri 49 cm, siyah formunun erkekleri 47, dişileri 44 cm dir.
Asalakları
- Sığın kenesi (Dermacentor albipictus ; İngilizcede: moose tick) : Özellikle Dermacentor albipictus albipictus alt türü sığınlarda asalak olan tek konaklı kenedir. Kanada'daki en önemli kene türü budur. Kanada ve ABD'nin kuzeyinde, kışın sığınların % 100'ü kenelerce enfektasyona uğrar. Öyle ki, Ontario'da Chapleau Crown Game Preserve adlı av sahasında bir sığından tam 13.000 (onüçbin) kene çıkarılmıştır. Kışın çetin şartlarında yiyecek azlığından zayıflamış sığınlardan bir de kenelerin anemi oluşturacak kadar kan emmesi eklenince ölümlerin sıklığı kaçınılmazdır. Geyik avcısı olan insanlarda da nadiren görülebilmektedir.
- (Cephenemyia ulrichii ; İngilizcede: moose botfly, elk botfly, moose nose botfly, moose throat botfly) : Oestridae familyasından 16–18 mm uzunluğunda olan ve sığınların burun delikleri ile farenks boşluğunda asalak olan tehlikeli bir sinektir. İskandinavya'nın kuzeydoğusundaki en yaygın sığın asalağıdır. Ana konukçusu sığın olsa da, karacalarda da görülebilir. Ender olarak bölgedeki insanlarda da, özellikle gözlerde larva bırakabilirler.
- (İngilizcede: deer ked, deer fly) : Hippoboscidae familyasından, sığınlardan başka kızıl geyik, karaca ve alageyiklerde de asalak olan kan emici bir sinekdir. Esas olarak Avrasya'da görülse de sonradan Kuzey Amerika'ya da yayılmıştır.
- Yuvarlak solucanlar (nematodlar) : Trichostrongylidae familyasından Nematodirus, Trichuris gibi nematodlar sığınların bağırsaklarında iç parazit olarak yaşarlar.
Hastalıkları
Esas olarak evcil sığır (Bos taurus) ve mandalarda görülen ve etmeni Brucella abortus olan bruselloz hastalığı sığınlarda da görülebilmektedir. Sığınlarda görülen diğer hastalıklar arasında, "bovine viral diarrhoea/mucosal disease-like syndrome", "Moose Wasting Syndrome" (MWS), "Chronic Wasting Disease" sayılabilir.
Rusya'daki yerleşimlerde sığınlı armalar
Popüler kültüre etkisi
Kaynaklar
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Eylül 2011.
- ^ a b Temel Britannica (15. cilt, sayfa: 174 sığın = mus)
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Eylül 2011.
- ^ Edouard Pekarski (1942), Yakut dili sözlüğü (TDK Kütüphanesi Sözl/B/90)
- ^ Çuvaş Sözlüğü, H. Paasonen (1950) (TDK Kütüphanesi HE:Sözl/313)
- ^ Anadolu-Türk Folklorunda Geyik 23 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Deer in Anatolian-Turkish Folklore), Yrd. Doç. Dr. Zekeriya Karadavut ile Ünsal Yılmaz Yeşildal
- ^ "Türk Mitolojisinde Tanrılar ve Tanrıçalar". 23 Eylül 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Eylül 2011.
- ^ a b c d Prof. Dr. Ali Demirsoy (1992), Yaşamın Temel Kuralları - Omurgalılar/Amniyota (Sürüngenler, Kuşlar ve Memeliler) -Cilt III/Kısım-II, Meteksan A.Ş., Ankara, 1992 (sayfa: 819-821)
- ^ a b c Google books : Theodor Haltenorth, Handbuch der Zoologie: Bd. 8, Mammalia. (Almanca)
- ^ "Türkçe-Azerbaycanca sözlük : ALA – el-elvan, rengbereng; 2) xallı, zolaqlı; ala sığın – xallı maral; 3) açıq-qehveyi". 11 Eylül 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Eylül 2011.
- ^ Sevinç Karol, Zooloji Terimleri Sözlüğü (TDK yayınları, 1963; sığın bk alageyik). Buna karşın, Karol (ve arkadaşlarınca) Zooloji Terimleri Sözlüğü'nün yıllar sonra genişletilmiş versiyonu olan Biyoloji Terimleri Sözlüğü (TDK yayınları, 1998) sığın maddesini kitaba almamıştır.
- ^ Büyük Larousse (sığın bk. alageyik)
- ^ Uluslu İbrahim Hamdi Efendi 29 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Bartın, Ulus, 1729, Hazırlayan Zafer Çelebi
- ^ Arkın Hayvanlar Ansiklopedisi, İstanbul, 1980
- ^ http://mygazete.com/amerikada-yasayan-hayvanlar/memeliler-ab/29957-kanada-ren-geyigi-alces-alces.html[]
- ^ a b c d e f g h i "Where to find - Moose Habitat & Species". 6 Kasım 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Eylül 2011.
- ^ "The Yakut Moose (Alces alces pfizenmayeri) hunting". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2020.
- ^ "The Chukotka Moose (Alces alces buturlini) hunting". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2020.
- ^ Google boks : Art Rodgers, Moose, 2001[]
- ^ Deer and deer farming – Introduction and impact of deer 4 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Te Ara – Encyclopedia of New Zealand. 1 March 2009.
- ^ move NZ moose out of realm of Nessie[] – 06 October 2005 – Dunedin and Otago News, Sport and Weather from NZ Herald". NZ Herald. 2005-10-06.
- ^ . 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2011.
- ^ Don E. Wilson & DeeAnn M. Reeder (2005), Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (3rd ed) 13 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Johns Hopkins University Press, 2,142 pp.
- ^ . 3 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2011.
- ^ . 2 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2011.
- ^ a b Nancy Long / Kurt Savikko (2009-08-07). "Moose: Wildlife Notebook Series – Alaska Department of Fish and Game" 11 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Wood, The Guinness Book of Animal Facts and Feats. Sterling Pub Co Inc (1983),
- ^ a b c d e Wladimir G. Heptner, Andrej A. Nasimowitsch: Der Elch. Westarp-Wissenschaften, Hohenwarsleben 2004 (Almanca)
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Eylül 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Eylül 2011.
- ^ a b Albert W. Franzmann (1981), Alces alces 31 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Mammalian species, No. 154, pp. 1-7, 3 figs.
- ^ "www.enr.gov.nt.ca". 12 Ekim 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2008.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Eylül 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Eylül 2011.
- ^ Ruff, Sue (1999). The Smithsonian Book of North American Mammals. Washington: Smithsonian Institution Press
- ^ Journey to New England By Patricia Harris, David Lyon – Patricia Harris-David Lyon, 1999, sayfa: 398
- ^ "Info on moose diet from Norwestern University". 10 Mart 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Eylül 2011.
- ^ Biology by numbers: an encouragement to quantitative thinking By Richard F. Burton – Cambridge University Press 1998
- ^ a b Bayerisches Staatsministerium für Landwirtschaft und Forsten (2008), Elchplan für Bayern, Strategien zum Umgang mit wandernden Elchen 7 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Almanca)
- ^ What To Do About Aggressive Moose 10 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Division of Wildlife Conservation, Alaska Department of Fish and Game".
- ^ http://www.moosefarm.newmail.ru 16 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (официальный сайт Костромской лосефермы)
- ^ J. Ward Testa (2004), Population Dynamics and Life History Trade-offs of Moose (Alces alces) in South-Central Alaska 21 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Ecology, Vol. 85, No. 5 (May, 2004), pp. 1439-1452
- ^ . 17 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2011.
- ^ "Watching Wolves On a Wild Ride". 23 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Eylül 2011.
- ^ Susanne Sylvén (2000), Effects of scale on hunter moose Alces alces observation rate
- ^ http://www.alces-alces.com/jagd/elchhund/elchhund.htm 8 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Almanca)
- ^ [1] Edward M. Addison, F. J. Johnson and A. Fyvie (1979), Dermacentor albipictus on Moos (Alces alces) in Ontario, Journal of Wildlife Diseases, Vol. 15, pp. 281-284, April 1979
- ^ Jaenson, Thomas G.T. (2011). "Larver av nässtyngfluga i ögat - ovanligt men allvarligt problem. Fall av human oftalmomyiasis från Dalarna och sydöstra Finland redovisas" 27 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İsveççe)
- ^ Arja Kaitala (et all.), 2009, Deer ked, an ectoparasite of moose in Finland: a brief review of its biology and invasion[]
- ^ Sari Jemiina Wedul, 2011, Moose Parasites in Relation to Supplementary Feeding[]
- ^ M. Hudson (et all.), Brucellosis in Moose (Alces alces). A Serological Survey in an Open Range Cattle Area of North Central British Columbia Recently Infected with Bovine Brucellosis, Can Vet J. 1980 February; 21(2): 47–49.
- ^ C. Rehbinder (ett all.), A bovine viral diarrhoea/mucosal disease-like syndrome in moose (Alces alces): investigations on the central nervous system 19 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Vet Rec. 1991 Dec 21-28;129(25-26):552-4.
- ^ Emil Broman (et all.) (2002), 'Mass' deaths of moose Alces alces in southern Sweden: population level characterisation, Wildl. Biol. 8: 219-228
- ^ Claes Rehbinder (et all.) (2004), Wasting Syndrome in Swedish Moose (Alces alces L.) - Results from Field Necropsies 26 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Microbial Ecology in Health and Disease 2004; 16: 35/43
- ^ Laurie A. Baeten (et all.) (2007), A Natural Case of Chronic Wasting Disease in a Free-ranging Moose (Alces alces shirasi), Journal of Wildlife Diseases 9 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 43(2), 2007, pp. 309-314
Dış bağlantılar
- (Almanca) ("Bavyera Sığın Planı")
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sigin sigin geyigi tacboynuzlu geyik ya da mus Alces alces geyikgiller Cervidae familyasinin ve Capreolinae alt familyasinin monotipik Alces cinsinden Kuzey Avrasya ile Kuzey Amerika da yasayan kurek boynuzlu ve boynu sakalli yari sucul iri bir geyik turu Yasayan geyik turleri icinde en iri olanidir Diger geyik turlerinin aksine yalnizcil bir hayvandir ve suru olusturmazlar Hantal ve yavas olsa da urktugunde ya da kizdirildiginda sasirtici bicimde hizli ve saldirgan olabilmeleriyle unludur Sonbaharda Eylul ve Ekim aylarindaki ciftlesme doneminde erkekler arasinda sik sik kavga cikar Gunduzleri beslenen siginlarin ana dusmanlari kurt ayi ve insandir SiginUstte erkek altta disi sigin Korunma durumuLCBiyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataAlt sube VertebrataInfa sube GnathostomataSinif MammaliaTakim Artiodactyla Cift toynaklilar Familya Cervidae Geyikgiller Alt familya Cins Alces Gray 1821Tur A alcesIkili adlandirmaAlces alces Linnaeus 1758Gunumuzdeki dagilimi kirmiziyla gosterilmistir SinonimlerAlce Frisch 1775 Alcelaphus Gloger 1841 Paralces J Allen 1902 En fazla sigin barindiran ulkeler icinde ilk sirayi Kanada 500 000 1 000 000 alir ve onu sirasiyla Rusya 700 000 Isvec 300 000 400 000 Norvec 120 000 Finlandiya 115 000 izler 19 yuzyil ortalarina kadar Kafkasya da oldukca yaygin olan ve Turkiye de de gorulen Alces alces caucasicus Kafkas sigini alt turunun populasyonu bu tarihten sonra asiri avlanma ve yasam alanlarinin yok olmasi yuzunden azalmaya baslamis ve nihayet 1810 yilinda soyu tamamen tukenmistir Adlandirma ve etimolojiTurkcede ala sigin adi alageyik Dama dama icin kullanilir Turkce yazili kaynaklarda yalin olarak sigin adi alageyik anlaminda da gecmektedir Alageyik Dama dama Anadolu Iran kokenli olup Orta Asya da bulunmaz Turk Dil Kurumunun eski Osmanlica yazili kaynaklardan tarama yoluyla toparladigi Tarama Sozlugunde ṣiġin siġin ya da ṣiġin geyik ṣiġin geyigi kelimesi yabani geyik ve sigir olarak tanimlanmistir XVIII yuzyil Osmanli Cografya yazari Uluslu Ibrahim Hamdi Efendinin el yazmasindaki sigin geyigi adi cevirmeni tarafindan gunumuz Turkcesine Cervus elaphus olarak cevrilmistir Azericede hem sigin hem de sigir bicimi gecer Kirim Tatarcasinda sigin sygyn kelimesi geyik anlamindadir Hasan Eren in Turk Dilinin Etimolojik Sozlugu Ankara 1999 sayfa 363 sigin ala geyik Turkmence sugun geyik Karakalpakca suwin geyik Altayca Teleutce sigin Sorca Sagayca sin Oyratca sunEski caglardan beri kullanilir Kasgarli Mahmud a gore Orta Turkcede Divanu Lugati t Turk sigun olarak gecer Eski Kipcakcada da sigin bicimi kullanilir dd dd Turkcede Ingilizceden gecen Elk Ing elk ile Amerikan Ingilizcesinde gecen Mus Ing moose adlari da kullanilir Fakat Amerikan Ingilizcesinde Elk adi Kanada geyigi Cervus canadensis icin kullanilmaktadir ve bu anlam Turkce kaynaklara da yansir Yanlis ve yetersiz bir adlandirmayla Kanada ren geyigi adi da gecer YayilimiEski ve Yeni her iki Dunya da da temsil edilen iki geyik turunden biri sigin digeri ise ren geyigidir Turkiye ve Iran gibi gecmiste iki asir once daha genis araziye yayilan sigin populasyonlari yillar icinde avcilik ve diger insan aktiviteleri sonucu gunumuzde yalnizca Kuzey Yarimkurenin tayga ve iliman genis yaprakli ve karisik ormanlarinda gorulebilmektedir Gunumuz sigin cografyasi Guneyde 50 paralel ile Kuzeyde 67 paralel arasidir Kuzey Amerika nin kuzeyinde Alaska Kanada ve Amerika Birlesik Devletleri nin kuzeybatisinda 4 alt tur halinde gorulur ABD nin Alaska eyaletinde ve Kanada nin Yukon bolgesinin bati kiyilarinda dunyanin en buyuk geyigi olan ve Alaska geyigi de denilen Alaska sigini Alces alces gigas kuzeybati ABD de Yellowstone sigini da denilen Shiras sigini A a shirasi orta ve guneybati Kanada da Bati Kanada sigini A a andersoni guneydogu Kanada da Dogu Kanada sigini A a americana alt turleri yayilim gosterir En fazla sigin barindiran ulkeler icinde ilk sirayi Kanada 500 000 1 000 000 alir Gunumuzde Danimarka haric Iskandinavya da Finlandiya Isvec Norvec Estonya ve Rusya nin kuzey batisinda yaygin olan Avrupa sigini A a alces alt turu Polonya Litvanya ve Beyaz Rusya haric Orta ve Bati Avrupa da daha az olarak Cekya Slovakya ve kuzey Ukrayna Polonya ve Litvanya da ise kalintilar halinde gorulur Eskiden daha genis olarak Fransa Almanya Isvicre ve Beneluks ulkelerinde de yayilim gosteren bu alt tur 1970 lerden bu yana Bohemya da da insan eliyle sonradan yayginlastirilmaya calisilmaktadir Iskocya ile Ingiltere de de sonradan insan eliyle yayilmasi saglanmaktadir Gecmiste daha genis olarak Rusya nin dogusundaki ormanlarda ve Cin ile Kore Yarimadasi nda da yayilim gosteren Amur ya da Ussur sigini da denilen Guney Sibirya sigini A a cameloides alt turu gunumuzde yalnizca Rusya da Dogu Sibirya da Amur bolgesinde Mogolistan da ve Mancurya da gorulebilmektedir Bati Dogu ve Kuzey Sibirya da Yenisey irmaginin dogusunda Yakutistan da Magadan Oblasti ve Habarovsk Krayinda da gorulen Yakut sigini A a pfizenmayeri ile Dogu Sibirya da Kamcatka ve Cukotka yarimadalarinda gorulen Cukotka ya da Kamcatka sigini A a buturlini adlari da verilen alt turlerinin sistematikteki konumu net degildir ve bu iki alt tur Sibirya sigini A a pfizenmayeri adi altinda tek alt turde de toplanir 19 yuzyil baslarina kadar Kafkasya da Rusya Gurcistan Azerbaycan ve Iran oldukca yaygin olan ve Turkiye de de gorulen Kafkas sigini Alces alces caucasicus alt turunun populasyonu bu tarihten sonra asiri avlanma ve yasam alanlarinin yok olmasi yuzunden azalmaya baslamis ve nihayet iki asir once 1810 yilinda soyu tamamen tukenmistir Kafkasya populasyonunun bir alt tur oldugu ancak tukendikten bir bucuk asir sonra 1955 yilinda N Werestschagin tarafindan tanimlanip ortaya konulmustur Yeni Zelanda da 1900 yilinda Kanada dan getirilen siginlari bolgesine sokma girisimi basarisiz olunca 1910 yilinda bolgesine 10 disi 4 erkek ve 6 yavru aktarilmisti Yeni Zelanda siginlarinin en son kaydi 1952 yilina aittir 1972 yilinda bir sigin boynuzu bulundu ve 2002 yilinda toplanan kil orneklerinin DNA analizi sonucu sigina ait oldugu anlasildi Otomatik kameralar fotograf yakalamada basarisiz olsa da kapsamli arama yapilmis ve yatak noktalari ve boynuz isaretleri gorulmustur Alt turleriMonotipik Alces cinsinin tek turu Alces alces ve Avrasya da 5 Kuzey Amerika da 4 toplam 9 tanimlanip adlandirilmis fakat sinonim olabilecek kuskulular dahil 17 alt turu vardir Bunlardan Kafkasya daki alt turunun soyu tukenmistir Buna karsin 2005 yilinda yayimlanan Mammal Species of the World e gore Alces cinsi monotipik olmayip iki turden Alces alces ile Alces americanus ve ikiser alt turden Alces alces alces Alces alces caucasicus Alces americanus americanus Alces americanus cameloides olusur alt tur yasadigi yerler populasyonAvrupa sigini Alces alces alces Finlandiya Isvec Norvec Estonya Rusya 1 3 milyon Iskandinavya 700 000 Dogu Kanada sigini Alces alces americana Dogu Kanada dogu Ontario Quebec Yeni Iskocya New Brunswick Prens Edward Adasi Kuzeydogu ABD Maine New Hampshire Vermont Massachusetts Rhode Island Connecticut kuzey New York eyaletinde Adirondack daglari yakinlarinda 250 000 330 000Bati Kanada sigini Alces alces andersoni Britanya Kolumbiyasi ndan bati Ontario ya kadar dogu Yukon Kuzeybati Topraklari guneybati Nunavut Michigan Upper Peninsula kuzey Wisconsin kuzey Minnesota kuzeydogu kuzey Dakota 350 000 410 000 B Kol 175 000 Kamcatka sigini Alces alces buturlini dogu Sibirya Kamcatka Cukotka veri yokGuney Sibirya sigini Alces alces cameloides guney Sibirya Mogolistan Amur kuzey Mancurya 11 000Alaska sigini Alces alces gigas Alaska ve Kanada da bati Yukon 170 000 220 000 Alaska 150 000 Yakut sigini Alces alces pfizenmayeri Yenisey irmaginin batisi Yakutistan 10 000Shiras sigini Alces alces shirasi Wyoming Idaho Utah Colorado Washington Oregon Montana ve Kanada da Britanya Kolumbiyasi nin guneyi 25 000 Kafkas sigini Alces alces caucasicus Kafkas Daglari Asiri avlanma ve yasam alanlarinin yok olmasi yuzunden soyu tukenmistir Onceleri Iran Rusya Gurcistan Azerbaycan ve Turkiye de yasiyordu Son bireyi 1810 yilinda olmusturAnatomiDisi siginSigin yavrusuAnnesinden sut emisen ikiz sigin yavrusuBoy ve agirlik Ortalama olarak yetiskin bir siginin omuz yuksekligi 1 8 2 1 m dir Erkekler 380 720 kg disiler 270 360 kg agirligindadir Sigin alt turleri icinde en buyugu omuz yuksekligi 2 1 m ve ortalama agirligi erkeklerde 634 5 kg ve disilerde 478 kg olan Alaska alt turudur A a gigas Erkek siginlardaki en buyuk olcu kaydi olarak Yukon Nehrinde Eylul 1897 tarihinde tutulan kayittir ve bu kayda gore omuz yuksekligi 233 cm agirligi ise 820 kg dir Gunumuzde bizondan sonra Kuzey Amerika ve Avrupa nin en buyuk ikinci memelisidir Omru ortalama 15 25 yildir Boynuz Geyikgiller familyasinin diger turlerinde agac gibi dallanma gosteren boynuzlar tipki erkek alageyiklerde Dama dama oldugu gibi erkek siginlarda Alces alces da el ayasina benzeyen palmat kurek boynuz bicimlidir Genellikle ergin erkeklerde boynuzlar 1 2 m ile 1 5 m arasindadir Avrupa daki alt turunun A a alces boynuz acikligi 1 35 ve boynuz agirligi da 20 kg dir Sigin alt turleri icinde en buyuk boynuza sahip olani boynuz acikligi 1 8 m olan Alaska daki alt turudur A a gigas Alaska sigini gelmis gecmis en buyuk geyik turu olan fosil Megaloceros giganteus turuyle ayni omuz yuksekligine 2 1 m sahip olsa da ondan boynuz acikligi Alces alces gigas 1 8 m Megaloceros giganteus 3 65 ile ayrilir Yine de Alaska sigini yasayan en buyuk geyik konumundadir Alaska alt turunde en yuksek boynuz olcusu 10 12 yaslarindaki erkeklerde gorulmektedir Genc siginin ikinci yasinda cikan ilk boynuzlari cok kisadir Ertesi yil her iki yanda da iki uclu bir catal boynuz olusur ve ardindan da bunlardan uc boynuz ucu gelisir Siginlarin yas tespitinde boynuz sayisi olcu alinmaz Kisin attiklari boynuzlarin yenisini Nisan Temmuz aylarinda cikarirlar Dudak Uzun esnek ve sarkik ust dudagi en karakteristik ozelliklerinden biridir Sakal Can gorunumlu olan ve can Ing bell olarak da adlandirilan sakal aslinda bogazindan asagiya sarkan killi deri parcasidir Her iki cinste de olan sakal 3 ila 5 yaslarinda cikar ve daha sonra 20 25 cm uzunluguna erisir Bazi bireylerinde daha uzun olabilmektedir Yasli geyiklerde sakal neredeyse yok olur Post Killari sik ve kabadir En uzun killar omuz baslarinda bulunur Kil uzunlugu genelde 16 18 cm olsa da bazi bireylerde bu deger 24 25 cm e kadar cikabilir Ense killari omuzdakilerden daha kisadir Bas ve bacaklardaki killar da kisadir Kuyruklari 10 cm uzunluktadir BiyolojisiSiginlar cogunlukla gunduz beslenen gunduzcul hayvanlardir Diger geyik turlerinin aksine yalnizcil bir hayvandir ve suru olusturmazlar Ciftlesme doneminde cok nadiren bir araya gelip gecici ufak grup olusturabilirler Sonbaharda Eylul ve Ekim aylarindaki ciftlesme doneminde cok esli olan erkek siginlarin birkac disi bulmak icin aranirken karsilasan erkekler arasinda sik sik kavga cikar Her iki cins de ciftlesmek icin birbirlerini ararlar Erkekler bu donemde 500 metre uzaktan duyulabilen kalin bogurme sesleri cikarirlar Buna karsilik disilerin cikardigi sesler daha hafif feryadimsi seslerdir Disilerde gebelik suresi 8 aydir ve bu surenin sonunda Mayis ya da Haziran aylarinda 1 ya da 2 yavru yaparlar Kahverengi gorunumlu annelerinin aksine yeni dogan sigin yavrulari kizilimsi renktedir Yavrular annelerinden ancak sonraki yavru dogmadan hemen once ayrilirlar BesiniTipik sigin habitati Batakliklara uyum saglayan genislemis parmaklara sahiptir Diger geyik turleri gibi otcul bir hayvan olan siginlarin besini karacil ya da sucul degisik bitki ve meyvelerdir Sogut Avrasya daki Populus tremula ile Amerika daki P tremuloides akcaagac ve hus gibi agaclarinin taze filizleriyle de beslenirler Karadaki besinleri sodyum acisindan fakir oldugu icin bu ihtiyacini sudaki lotus ve nilufer gibi su bitkilerinden saglar Kisin ana yollardaki kar ve buzlari eritmek uzere dokulen tuzlari yalamak icin sik sik yolda gorulebilirler Su bitkileri kalori acisindan fakir olsa da siginlarin besinlerinin yaklasik yarisini olusturur Yetiskin siginlar vucut agirliklarini korumak icin gunde 9 770 kalori almalari gerekir Tipik bir sigin 360 kg agirligindadir ve gunluk 32 kg besin tuketir Almanya da Bavyera eyaletinin dogusundaki Orta Avrupa siginlarinin yazlik besinini sogut Salix sp Populus tremula adi hus Betula pendula barut agaci Frangula alnus olusturur Ayrica saricam Pinus sylvestris ve Orta Avrupa goknari Abies alba gibi kozalakli agaclarla da beslenen siginlar diger bir kozalakli agac olan ladin Picea abies agacina genelde dokunmazlar Kisin ise calilarla ve agac kabuklariyla beslenirler Ust on disleri olmayan siginlarin yalnizca alt cenede sekiz tane sivri kesici disleri bulunur Kaba dili dudak ve dis etleri odunsu bitkilerin parcalanmasina yardimci olur Alti cift kucuk azi disleri ile alti cift azi disleri yiyecegin ogutulmesi isini ustlenir Suya girmeKostroma Sigin Ciftliginde evcil bir disi sigin ile bakicisiDr Minaev ve boynuna radyo vericisi baglanan Lucik adli evcil erkek sigin Siginlarin suya girmesinin ana sebebi suda yetisen su bitkilerinden sodyum ihtiyacini karsilamaktir Ayrica kutup alti bolgelerde yaz aylarinda suya girerek cok yogun olan Simuliidae familyasindan sivri sineklerin bunaltici sokuslarindan kurtulmaktir SaldirganlikGenellikle insanlara karsi saldirgan olmayan siginlar ancak kiskirtma veya saldiri aninda korkmus olduklarinda saldirganlik gosterirler Siginlara saldiri daha cok ayi ve kurtlardan gelir Insandan ya da onun kopeginden urkup korkan siginlar saldirganlasir Sonbahardaki ciftlesme doneminde salgilanan yuksek duzeydeki hormonlar yuzunden erkek siginlarin en saldirgan olduklari donemdir ve bu donemde karsilastiklari insanlara karsi saldirgan tavirlari kacinilmazdir Yaninda yavrusu olan disi siginlar da yaklasan insanlara karsi annelik icgudusuyle saldirgan olabilirler Siginlar diger tehlikeli hayvanlarin aksine yasadiklari habitat dolayisiyla insanlarla karsilasma oranlari dusuktur ve daha cok yoldan karsiya gecislerde denk gelinir Gunde ortalama 10 15 km yol yuruyen Almanya nin Bavyera eyaletinin dogusundaki Orta Avrupa siginlarinin ciftlesme mevsimi Eylul sonu ile Ekim baslarindadir ve bu donemde agresif ve dikkatsiz davranan siginlar trafik kazasi riskini artirir EvcillestirmeSiginlarin evcillestirilme denemeleri Sovyetler Birliginde Ikinci Dunya Savasindan onceye uzanir 1949 yilinda ilk ciftligin kurulmasiyla evcillestirme calismalari teknik olarak baslatildi 1963 yilindan bu yana devam edilen bu evcillestirme calismalari sonucu 2003 yilinda 33 tane evcillesmis sigin kayda gecmistir Bugun bu evcil siginlardan sut elde edilmektedir Ciftlik ayrica ziyaretci turist gruplarini da kendine ceker DusmanlariSiginlarin birincil dusmanlari olarak Kuzey Amerika da boz kurt Canis lupus boz ayi Ursus arctos ve Amerikan kara ayisi Ursus americanus gorulmektedir Avrasya daki birincil dusmanlari arasinda boz kurt ve boz ayidan baska Sibirya kaplani Panthera tigris altaica da gorulur Bazi bolgelerde kurtlarin birincil ana besinini yalnizca siginlar olusturur Buna karsilik Superior Golundeki Isle Royale adasinin boz kurtlari ile siginlari arasinda kisin yapilan 25 yillik bir arastirmaya gore 2 8 yas arasindaki siginlarin kurtlarca oldurulmesi cok nadirdir Ikincil dusmanlari arasinda ilk sirayi insan Homo sapiens alir Insanin ve insan aktivitelerinin etkisi soy tuketicidir Iki asir oncesine kadar Turkiye ve Iran dahil butun Kafkasya da yaygin olan Alces alces caucasicus Kafkas sigini alt turunun yok olmasinin ana sebebi insanlarin asiri avciligi ve insan aktiviteleri sonucu habitat bozumudur Pumanin Kuzey Amerika da Guneybati Kanada ile kuzeybati ABD yasayan alt turu ve gunumuzdeki sayilari ancak 50 kadar olan Kuzey Amerika pumasi Puma concolor couguar ikincil dogal dusmanidir Kuzey Amerika nin kuzeybatisinda adalar arasinda yuzen siginlar icin ikincil dusman olarak gorulen katil balina Orcinus orca denizden gelen tek dusmandir Kanada da ikincil dusman olarak gorulen sigin kenesi asalaklari arasinda en olumcul olanidir Sigin av kopekleriIsvec sigin tazisi Yuksek populasyonlu iri geyik olmalarindan dolayi Iskandinavya da sigin avi gozdedir Geleneksel sigin avinda kullanilan tazi grubundan iki ya da uc kopek irki da Iskandinavya kokenlidir Bunlardan buyuk olani Isvecce Jamthund Ingilizce Swedish Elkhound kucuk olani da Norvecce Norsk elghund gra ile Norsk elghund svart Ingilizce Norwegian Elkhound adini alir Isvec sigin tazisinin erkekleri 58 63 cm disileri ise 53 58 cm boyundadir Norvec sigin tazisinin Gri ve Siyah olmak uzere iki formu vardir Gri formunun erkekleri 52 disileri 49 cm siyah formunun erkekleri 47 disileri 44 cm dir AsalaklariLipoptena cerviSigin kenesi Dermacentor albipictus Ingilizcede moose tick Ozellikle Dermacentor albipictus albipictus alt turu siginlarda asalak olan tek konakli kenedir Kanada daki en onemli kene turu budur Kanada ve ABD nin kuzeyinde kisin siginlarin 100 u kenelerce enfektasyona ugrar Oyle ki Ontario da Chapleau Crown Game Preserve adli av sahasinda bir sigindan tam 13 000 onucbin kene cikarilmistir Kisin cetin sartlarinda yiyecek azligindan zayiflamis siginlardan bir de kenelerin anemi olusturacak kadar kan emmesi eklenince olumlerin sikligi kacinilmazdir Geyik avcisi olan insanlarda da nadiren gorulebilmektedir Cephenemyia ulrichii Ingilizcede moose botfly elk botfly moose nose botfly moose throat botfly Oestridae familyasindan 16 18 mm uzunlugunda olan ve siginlarin burun delikleri ile farenks boslugunda asalak olan tehlikeli bir sinektir Iskandinavya nin kuzeydogusundaki en yaygin sigin asalagidir Ana konukcusu sigin olsa da karacalarda da gorulebilir Ender olarak bolgedeki insanlarda da ozellikle gozlerde larva birakabilirler Ingilizcede deer ked deer fly Hippoboscidae familyasindan siginlardan baska kizil geyik karaca ve alageyiklerde de asalak olan kan emici bir sinekdir Esas olarak Avrasya da gorulse de sonradan Kuzey Amerika ya da yayilmistir Yuvarlak solucanlar nematodlar Trichostrongylidae familyasindan Nematodirus Trichuris gibi nematodlar siginlarin bagirsaklarinda ic parazit olarak yasarlar HastaliklariEsas olarak evcil sigir Bos taurus ve mandalarda gorulen ve etmeni Brucella abortus olan bruselloz hastaligi siginlarda da gorulebilmektedir Siginlarda gorulen diger hastaliklar arasinda bovine viral diarrhoea mucosal disease like syndrome Moose Wasting Syndrome MWS Chronic Wasting Disease sayilabilir Rusya daki yerlesimlerde siginli armalarMiass armasi Celyabinsk Oblasti Yoskar Ola armasi Mari El Cumhuriyeti Revda armasi Murmansk Oblasti Moncegorsk armasi Murmansk Oblasti Nijniye Sergi armasi Sverdlovsk Oblasti Populer kulture etkisiMariner MooseBullwinkle J MooseKaynaklar Arsivlenmis kopya 30 Agustos 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Eylul 2011 a b Temel Britannica 15 cilt sayfa 174 sigin mus a b Arsivlenmis kopya 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Eylul 2011 Edouard Pekarski 1942 Yakut dili sozlugu TDK Kutuphanesi Sozl B 90 Cuvas Sozlugu H Paasonen 1950 TDK Kutuphanesi HE Sozl 313 Anadolu Turk Folklorunda Geyik 23 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Deer in Anatolian Turkish Folklore Yrd Doc Dr Zekeriya Karadavut ile Unsal Yilmaz Yesildal Turk Mitolojisinde Tanrilar ve Tanricalar 23 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Eylul 2011 a b c d Prof Dr Ali Demirsoy 1992 Yasamin Temel Kurallari Omurgalilar Amniyota Surungenler Kuslar ve Memeliler Cilt III Kisim II Meteksan A S Ankara 1992 sayfa 819 821 a b c Google books Theodor Haltenorth Handbuch der Zoologie Bd 8 Mammalia Almanca Turkce Azerbaycanca sozluk ALA el elvan rengbereng 2 xalli zolaqli ala sigin xalli maral 3 aciq qehveyi 11 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Eylul 2011 Sevinc Karol Zooloji Terimleri Sozlugu TDK yayinlari 1963 sigin bk alageyik Buna karsin Karol ve arkadaslarinca Zooloji Terimleri Sozlugu nun yillar sonra genisletilmis versiyonu olan Biyoloji Terimleri Sozlugu TDK yayinlari 1998 sigin maddesini kitaba almamistir Buyuk Larousse sigin bk alageyik Uluslu Ibrahim Hamdi Efendi 29 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bartin Ulus 1729 Hazirlayan Zafer Celebi Arkin Hayvanlar Ansiklopedisi Istanbul 1980 http mygazete com amerikada yasayan hayvanlar memeliler ab 29957 kanada ren geyigi alces alces html olu kirik baglanti a b c d e f g h i Where to find Moose Habitat amp Species 6 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Eylul 2011 The Yakut Moose Alces alces pfizenmayeri hunting 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2020 The Chukotka Moose Alces alces buturlini hunting 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2020 Google boks Art Rodgers Moose 2001 olu kirik baglanti Deer and deer farming Introduction and impact of deer 4 Aralik 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Te Ara Encyclopedia of New Zealand 1 March 2009 move NZ moose out of realm of Nessie olu kirik baglanti 06 October 2005 Dunedin and Otago News Sport and Weather from NZ Herald NZ Herald 2005 10 06 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Eylul 2011 Don E Wilson amp DeeAnn M Reeder 2005 Mammal Species of the World A Taxonomic and Geographic Reference 3rd ed 13 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Johns Hopkins University Press 2 142 pp 3 Eylul 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Eylul 2011 2 Ocak 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Eylul 2011 a b Nancy Long Kurt Savikko 2009 08 07 Moose Wildlife Notebook Series Alaska Department of Fish and Game 11 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wood The Guinness Book of Animal Facts and Feats Sterling Pub Co Inc 1983 a b c d e Wladimir G Heptner Andrej A Nasimowitsch Der Elch Westarp Wissenschaften Hohenwarsleben 2004 Almanca Arsivlenmis kopya 24 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Eylul 2011 a b Albert W Franzmann 1981 Alces alces 31 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mammalian species No 154 pp 1 7 3 figs www enr gov nt ca 12 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2008 Arsivlenmis kopya 8 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Eylul 2011 Ruff Sue 1999 The Smithsonian Book of North American Mammals Washington Smithsonian Institution Press Journey to New England By Patricia Harris David Lyon Patricia Harris David Lyon 1999 sayfa 398 Info on moose diet from Norwestern University 10 Mart 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Eylul 2011 Biology by numbers an encouragement to quantitative thinking By Richard F Burton Cambridge University Press 1998 a b Bayerisches Staatsministerium fur Landwirtschaft und Forsten 2008 Elchplan fur Bayern Strategien zum Umgang mit wandernden Elchen 7 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Almanca What To Do About Aggressive Moose 10 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Division of Wildlife Conservation Alaska Department of Fish and Game http www moosefarm newmail ru 16 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde oficialnyj sajt Kostromskoj losefermy J Ward Testa 2004 Population Dynamics and Life History Trade offs of Moose Alces alces in South Central Alaska 21 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ecology Vol 85 No 5 May 2004 pp 1439 1452 17 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Eylul 2011 Watching Wolves On a Wild Ride 23 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Eylul 2011 Susanne Sylven 2000 Effects of scale on hunter moose Alces alces observation rate http www alces alces com jagd elchhund elchhund htm 8 Agustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Almanca 1 Edward M Addison F J Johnson and A Fyvie 1979 Dermacentor albipictus on Moos Alces alces in Ontario Journal of Wildlife Diseases Vol 15 pp 281 284 April 1979 Jaenson Thomas G T 2011 Larver av nasstyngfluga i ogat ovanligt men allvarligt problem Fall av human oftalmomyiasis fran Dalarna och sydostra Finland redovisas 27 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Isvecce Arja Kaitala et all 2009 Deer ked an ectoparasite of moose in Finland a brief review of its biology and invasion olu kirik baglanti Sari Jemiina Wedul 2011 Moose Parasites in Relation to Supplementary Feeding olu kirik baglanti M Hudson et all Brucellosis in Moose Alces alces A Serological Survey in an Open Range Cattle Area of North Central British Columbia Recently Infected with Bovine Brucellosis Can Vet J 1980 February 21 2 47 49 C Rehbinder ett all A bovine viral diarrhoea mucosal disease like syndrome in moose Alces alces investigations on the central nervous system 19 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Vet Rec 1991 Dec 21 28 129 25 26 552 4 Emil Broman et all 2002 Mass deaths of moose Alces alces in southern Sweden population level characterisation Wildl Biol 8 219 228 Claes Rehbinder et all 2004 Wasting Syndrome in Swedish Moose Alces alces L Results from Field Necropsies 26 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Microbial Ecology in Health and Disease 2004 16 35 43 Laurie A Baeten et all 2007 A Natural Case of Chronic Wasting Disease in a Free ranging Moose Alces alces shirasi Journal of Wildlife Diseases 9 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde 43 2 2007 pp 309 314Dis baglantilar Almanca Bavyera Sigin Plani