Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İstemi Yabgu (Eski Türkçe: 
, İstemi Ķaġan, 室點密/室点密, Pinyin: shìdiǎnmì, Wade-Giles: shih- tien-mi, 室點蜜/室点蜜, 瑟帝米) d. ? - ö. 576 yılları arasında yaşamış, Göktürk Kağanlığı'nın kurucusu olan Bumin Kağan'ın kardeşi, kağan, yabgu ve elçidir. Bumin Kağan'ın yanında batı kanadını (sonraki Batı Göktürk Kağanlığı) yönetmiştir.
| İstemi Kağan Eski Türkçe: Çince: 室點密/室点密 | |
|---|---|
| Batı Göktürk yabgusu | |
| Hüküm süresi | 553 – 576 |
| Sonra gelen | Tardu Kağan |
| Çocuk(lar)ı | Tardu Türk Şad Kakim |
| Hanedan | Aşina |
| Babası | Aşina Tuvu |
İstemi Yabgu, Bizans İmparatorluğu ve Sasani İmparatorluğu ile diplomatik ilişkileri güçlendirmiştir. Kendisi ile ilgili Bizans arşivlerinde geniş bilgi bulunur. Bizanslılar tarafından 'Stembis Dizaboulos' olarak bilinir.
Cücenlerin yönetimi altındaki Göktürklerin, Bumin Kağan önderliğinde ayaklanıp 552 yılında bağımsızlıklarını kazanmalarıyla kurulan Göktürk Kağanlığı'nın batı kanadı hakanı olan İstemi Yabgu, aynı zamanda Bumin Kağan'ın da kardeşiydi.
Göktürk Kağanlığı'nın kısa zamanda güçlenmesinde büyük rol oynamıştır. Çin'e seferler düzenlemiş, Buhara Muharebesi ile Akhunların elindeki İpek Yolu'nu ele geçirmek için Sasanilerle ittifak yapmıştır. Bu ittuifak sonucunda Akhunlara son verilmiştir. Ancak bir süre sonra Sasaniler'in İpek Yolu'na göz dikmesi üzerine Bizans İmparatorluğu ile ittifak yapmış ve Sasaniler'i zor durumda bırakmıştır. Güçlü Türk yabgusu İstemi Yabgu'nun zamanında devlet en geniş sınırlarına ulaşmıştır. 576 yılında İstemi Yabgu'nun ölümüyle yerine oğlu Tardu geçmiştir ancak Tardu Kağan'nın zamanında devlet iyi yönetilememiş ve çıkan isyanlar sonucunda ikiye ayrılmıştır (582).
Devlet yönetimi sırasında ağabeyine saygılı davranmış, Bumin Kağan hükümdarlığına tepki göstermeyerek merkezi otoriteye sahip çıkmıştır. Tarihte ilk kez Türk kelimesini kendi isminde bulunduran Göktürk Kağanlığı onun zamanında en geniş sınırlarına ulaşmış, kurduğu düzenli ve başarılı otorite ölümünden sonra dağılmıştır.
İstemi Yabgu ile ilgili Kül Tigin Yazıtı'nda:
"Üstte mavi gök, altta yağız yer kılındıkta, ikisi arasında insan oğlu kılınmış. İnsan oğlunun üzerine ecdadım Bumin Kağan, İstemi Kağan oturmuş. Oturarak Türk milletinin ilini töresini tutuvermiş, düzenleyi vermiş. Dört taraf hep düşman imiş. Ordu salarak dört taraftaki milleti hep almış, hep tâbi kılmış. Başlıya baş eğdirmiş, dizliye diz çöktürmüş. Doğuda Kadırkan ormanına kadar, batıda Demir Kapı'ya kadar kondurmuş. İkisi arasında pek teşkilâtsız Göktürk öylece oturuyormuş."
şeklinde İstemi Kağan'dan bahsedilmektedir.
İstemi kelimesi Göktürk Türkçesi'nde ataların ruhu anlamına gelmektedir.
Kaynakça
- ^ . 18 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2010.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Istemi Yabgu Eski Turkce Istemi kaġan 室點密 室点密 Pinyin shidiǎnmi Wade Giles shih tien mi 室點蜜 室点蜜 瑟帝米 d o 576 yillari arasinda yasamis Gokturk Kaganligi nin kurucusu olan Bumin Kagan in kardesi kagan yabgu ve elcidir Bumin Kagan in yaninda bati kanadini sonraki Bati Gokturk Kaganligi yonetmistir Istemi Kagan Eski Turkce Cince 室點密 室点密Bati Gokturk yabgusuHukum suresi553 576Sonra gelenTardu KaganCocuk lar iTardu Turk Sad KakimHanedanAsinaBabasiAsina Tuvu Istemi Yabgu Bizans Imparatorlugu ve Sasani Imparatorlugu ile diplomatik iliskileri guclendirmistir Kendisi ile ilgili Bizans arsivlerinde genis bilgi bulunur Bizanslilar tarafindan Stembis Dizaboulos olarak bilinir Cucenlerin yonetimi altindaki Gokturklerin Bumin Kagan onderliginde ayaklanip 552 yilinda bagimsizliklarini kazanmalariyla kurulan Gokturk Kaganligi nin bati kanadi hakani olan Istemi Yabgu ayni zamanda Bumin Kagan in da kardesiydi Gokturk Kaganligi nin kisa zamanda guclenmesinde buyuk rol oynamistir Cin e seferler duzenlemis Buhara Muharebesi ile Akhunlarin elindeki Ipek Yolu nu ele gecirmek icin Sasanilerle ittifak yapmistir Bu ittuifak sonucunda Akhunlara son verilmistir Ancak bir sure sonra Sasaniler in Ipek Yolu na goz dikmesi uzerine Bizans Imparatorlugu ile ittifak yapmis ve Sasaniler i zor durumda birakmistir Guclu Turk yabgusu Istemi Yabgu nun zamaninda devlet en genis sinirlarina ulasmistir 576 yilinda Istemi Yabgu nun olumuyle yerine oglu Tardu gecmistir ancak Tardu Kagan nin zamaninda devlet iyi yonetilememis ve cikan isyanlar sonucunda ikiye ayrilmistir 582 Devlet yonetimi sirasinda agabeyine saygili davranmis Bumin Kagan hukumdarligina tepki gostermeyerek merkezi otoriteye sahip cikmistir Tarihte ilk kez Turk kelimesini kendi isminde bulunduran Gokturk Kaganligi onun zamaninda en genis sinirlarina ulasmis kurdugu duzenli ve basarili otorite olumunden sonra dagilmistir Istemi Yabgu ile ilgili Kul Tigin Yaziti nda Ustte mavi gok altta yagiz yer kilindikta ikisi arasinda insan oglu kilinmis Insan oglunun uzerine ecdadim Bumin Kagan Istemi Kagan oturmus Oturarak Turk milletinin ilini toresini tutuvermis duzenleyi vermis Dort taraf hep dusman imis Ordu salarak dort taraftaki milleti hep almis hep tabi kilmis Basliya bas egdirmis dizliye diz cokturmus Doguda Kadirkan ormanina kadar batida Demir Kapi ya kadar kondurmus Ikisi arasinda pek teskilatsiz Gokturk oylece oturuyormus seklinde Istemi Kagan dan bahsedilmektedir Istemi kelimesi Gokturk Turkcesi nde atalarin ruhu anlamina gelmektedir Kaynakca 18 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Temmuz 2010