Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şahmeran ya da Şahmaran (Farsça: شاهماران "şâhmârân" [yılanların şahı]; Kürtçe: şahmaran; Tatarca: Şahmara, Zilant ya da Aq Yılan, Çuvaşça: Вĕреçĕлен "Vӑrӑşӑlen" [ateş yılanı]; Pencapça: ਸੱਪ ਦੇ ਸ਼ਾਹ "Sapa dē Shaha"), Türk-İran-Irak-Kürt ve Anadolu mitolojilerinde rastlanan akıllı ve iyicil olarak tanımlanan bellerinden aşağısı yılan, üstü ise insan şeklindeki Maran adı verilen doğaüstü yaratıkların başında bulunan ve hiç yaşlanmayan, ölünce ruhunun kızına geçtiğine inanılan varlık.
Etimoloji
Şahmeran sözcüğü, Farsça شاه (şâh) ve ماران (mârân; yılanlar) kelimelerinin birleşmesiyle meydana gelmiştir. Her ne kadar "şah", erkekler için kullanılan bir unvansa da Şahmeran'a ilişkin tüm efsanevi kayıtlarda ve Şahmeran efsanelerine özgü tüm betimlemelerde varlık dişidir.
Efsanenin kökenleri
Hititler zamanında anlatılmakta olan İlluyanka efsanesinde yılana benzeyen bir yaratık olan İlluyanka'nın fırtına tanrısı Teşup ile olan savaşı anlatılmaktadır. Şahmeran Efsanesi'ne kaynak olabilecek bir diğer mitolojik yaratık da Yunan mitolojisinde Perseus tarafından başı kesilen Medusa'dır.
Anadolu'daki rivayetler
Anadolu'da Şahmeran'ın yaşıyor olabileceği söylenen çok yer mevcuttur. Bir rivayete göre Mersin'in Tarsus ilçesinde yaşamaktadır. Bir diğerine göreyse Adana'daki Ceyhan ile Misis arasındaki Yılankale'de yaşar. Gaziantep'in ilçesi Islahiye'nin Şahmaran mahallesi (köyü) Şahmaran dağı eteğine kurulmuştur. Islahiye'nin güneydoğusunda ve 10 km uzaklıktadır. Hititlerden kalma Yesemek yakınlarındadır. Şahmaran'ın bu dağda yaşadığına inanılır. Aynı isimli bir efsane Mardin yöresinde de geçer. Bu yörede Şahmeran bir resimle tasvir edilir ve Şahmeran ustaları tarafından yapılan tablolar evlerin duvarlarını süsler.
Efsaneye göre Şahmeran bir yeraltı ülkesinde yılanlarıyla birlikte yaşamaktadır.
Şahmeran'la tanışan ilk insanın ismi bazı kaynaklarda Belkıya olarak geçerken, bazı kaynaklarda bu isim Camşab olarak değişmektedir. Kimi kaynaklarda ise Şahmeran'la ilk buluşan kişinin Lokman olduğu anlatılmaktadır.
Şahmeran'ın öldürülmesi olayı, her değişik söylencede ortak sondur. Bu ortak sonun, yani Şahmeran'ın öldürülüşünün ana amacı insanın sağlık ve şifa bulmasıdır. Hatta bazı anlatımlarda Lokman Hekim'in Şahmeran ile karşılaşması uzun uzun anlatılmakta, şifa veren otların neler olduğu Lokman Hekim'e Şahmeran tarafından söylenmektedir.
Cemşab ve Şahmeran
Binlerce yıl önce 7 katlı yeraltında Tarsus'ta yaşayan yılanlar vardı. Meran adı verilen bu yılanlar, gerçekten akıllı ve şefkatliydi. Barış içinde yaşarlardı. Meranların kraliçesine Şahmeran denirdi. Genç ve güzel bir kadındı. Efsaneye göre, Şahmeran'ı gören ilk insan Cemşab oldu. O, geçimi için odun satan fakir bir ailenin oğluydu. Bir gün Cemşab ve arkadaşları bal dolu bir mağara keşfederler. Balı çıkarmak için Cemşab'ı aşağıya indiren arkadaşları, paylarına daha çok bal düşmesi için onu orada bırakıp kaçarlar. Cemşab mağarada bir delik görür ve buradan ışık sızdığını fark eder. Cebindeki bıçak ile deliği büyütünce, ömründe görmediği kadar güzel bir bahçeye girer. Bu bahçede eşi benzeri olmayan çiçekler ve bir havuzla pek çok yılan görür. Havuzun başındaki tahtta süt beyazı vücutlu bir yılan oturmaktadır. Şahmeran'ın güvenini kazanan Cemşab uzun yıllar bu bahçede yaşar. Şahmeran ona tıp biliminin bilinmediklerini söyler. Yıllar sonra, ailesini çok özlediğini söyleyip gitmek için yalvarır. Bunun üzerine Şahmeran da kendisini salacağını, ancak yerini kimseye söylemeyeceğine dair söz vermesini ister.
Şahmeran'a söz verip ailesine kavuşan Cemşab uzun yıllar verdiği sözde durarak Şahmeran'ın yerini kimseye söylememiş. Bir gün ülkenin padişahı hastalanmış. Vezir, hastalığın çaresinin Şahmeran'ın etini yemek olduğunu söylemiş ve her yere haber salınmış. Ülkenin veziri herkesi tek tek hamama sokmuş. Sıra Cemşab'a gelmiş. Cemşab soyununca vezir Cemşab'ın derisinde pullar olduğunu görünce Cemşab'ı konuşturmayı başarmış. Cemşab kuyunun yerini gösterince Şahmeran bulunup dışarı çıkarılmış. Şahmeran Cemşab'a, "Benim başımı kaynatıp padişaha içir, padişah kurtulsun, gövdemi de vezire içir, ölsün, kuyruğumu da kaynatıp sen iç, böylece Lokman Hekim ol" demiş. Böylece vezir ölmüş, padişah da iyileşip Cemşab'ı veziri yapmış. Ve rivayete göre de Cemşab böylece Lokman Hekim olmuş. Efsaneye göre Şahmeran'ın öldürüldüğünü yılanlar o günden beri bilmemektedirler. Tarsus'un, Şahmeran'ın öldürüldüğünü öğrenen yılanlar tarafından bir gün istila edileceği rivayet edilir.
Kaynakça
- ^ a b TDK Türkçe Sözlük 29 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .'te "şahmeran" kelimesi
- ^ a b şahmaran 29 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Nişanyan Sözlük
- ^ Raphael Emmanuel (1944) - The Ring of Shah Maran: A Story from the Mountains of Kurdistan 31 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Danville, Illinois: Interstate Printers and Publishers.[1]
- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) 7 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b "Şahmaran Efsanesi". 10 Mart 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ocak 2012.
- ^ Sahmeran[]
Dış bağlantılar
- (İngilizce)
- (İngilizce)
- Tarsus et le hammam de Sahmeran 19 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Fransızca)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sahmeran ya da Sahmaran Farsca شاهماران sahmaran yilanlarin sahi Kurtce sahmaran Tatarca Sahmara Zilant ya da Aq Yilan Cuvasca Vĕrecĕlen Vӑrӑsӑlen ates yilani Pencapca ਸ ਪ ਦ ਸ ਹ Sapa de Shaha Turk Iran Irak Kurt ve Anadolu mitolojilerinde rastlanan akilli ve iyicil olarak tanimlanan bellerinden asagisi yilan ustu ise insan seklindeki Maran adi verilen dogaustu yaratiklarin basinda bulunan ve hic yaslanmayan olunce ruhunun kizina gectigine inanilan varlik Efsaneye gore Anadolu da yasadigi dusunulen yilan govdeli kadin Sahmeran EtimolojiSahmeran sozcugu Farsca شاه sah ve ماران maran yilanlar kelimelerinin birlesmesiyle meydana gelmistir Her ne kadar sah erkekler icin kullanilan bir unvansa da Sahmeran a iliskin tum efsanevi kayitlarda ve Sahmeran efsanelerine ozgu tum betimlemelerde varlik disidir Efsanenin kokenleriHititler zamaninda anlatilmakta olan Illuyanka efsanesinde yilana benzeyen bir yaratik olan Illuyanka nin firtina tanrisi Tesup ile olan savasi anlatilmaktadir Sahmeran Efsanesi ne kaynak olabilecek bir diger mitolojik yaratik da Yunan mitolojisinde Perseus tarafindan basi kesilen Medusa dir Anadolu daki rivayetlerAnadolu da Sahmeran in yasiyor olabilecegi soylenen cok yer mevcuttur Bir rivayete gore Mersin in Tarsus ilcesinde yasamaktadir Bir digerine goreyse Adana daki Ceyhan ile Misis arasindaki Yilankale de yasar Gaziantep in ilcesi Islahiye nin Sahmaran mahallesi koyu Sahmaran dagi etegine kurulmustur Islahiye nin guneydogusunda ve 10 km uzakliktadir Hititlerden kalma Yesemek yakinlarindadir Sahmaran in bu dagda yasadigina inanilir Ayni isimli bir efsane Mardin yoresinde de gecer Bu yorede Sahmeran bir resimle tasvir edilir ve Sahmeran ustalari tarafindan yapilan tablolar evlerin duvarlarini susler Efsaneye gore Sahmeran bir yeralti ulkesinde yilanlariyla birlikte yasamaktadir Sahmeran la tanisan ilk insanin ismi bazi kaynaklarda Belkiya olarak gecerken bazi kaynaklarda bu isim Camsab olarak degismektedir Kimi kaynaklarda ise Sahmeran la ilk bulusan kisinin Lokman oldugu anlatilmaktadir Sahmeran in oldurulmesi olayi her degisik soylencede ortak sondur Bu ortak sonun yani Sahmeran in oldurulusunun ana amaci insanin saglik ve sifa bulmasidir Hatta bazi anlatimlarda Lokman Hekim in Sahmeran ile karsilasmasi uzun uzun anlatilmakta sifa veren otlarin neler oldugu Lokman Hekim e Sahmeran tarafindan soylenmektedir Cemsab ve SahmeranBinlerce yil once 7 katli yeraltinda Tarsus ta yasayan yilanlar vardi Meran adi verilen bu yilanlar gercekten akilli ve sefkatliydi Baris icinde yasarlardi Meranlarin kralicesine Sahmeran denirdi Genc ve guzel bir kadindi Efsaneye gore Sahmeran i goren ilk insan Cemsab oldu O gecimi icin odun satan fakir bir ailenin ogluydu Bir gun Cemsab ve arkadaslari bal dolu bir magara kesfederler Bali cikarmak icin Cemsab i asagiya indiren arkadaslari paylarina daha cok bal dusmesi icin onu orada birakip kacarlar Cemsab magarada bir delik gorur ve buradan isik sizdigini fark eder Cebindeki bicak ile deligi buyutunce omrunde gormedigi kadar guzel bir bahceye girer Bu bahcede esi benzeri olmayan cicekler ve bir havuzla pek cok yilan gorur Havuzun basindaki tahtta sut beyazi vucutlu bir yilan oturmaktadir Sahmeran in guvenini kazanan Cemsab uzun yillar bu bahcede yasar Sahmeran ona tip biliminin bilinmediklerini soyler Yillar sonra ailesini cok ozledigini soyleyip gitmek icin yalvarir Bunun uzerine Sahmeran da kendisini salacagini ancak yerini kimseye soylemeyecegine dair soz vermesini ister Sahmeran a soz verip ailesine kavusan Cemsab uzun yillar verdigi sozde durarak Sahmeran in yerini kimseye soylememis Bir gun ulkenin padisahi hastalanmis Vezir hastaligin caresinin Sahmeran in etini yemek oldugunu soylemis ve her yere haber salinmis Ulkenin veziri herkesi tek tek hamama sokmus Sira Cemsab a gelmis Cemsab soyununca vezir Cemsab in derisinde pullar oldugunu gorunce Cemsab i konusturmayi basarmis Cemsab kuyunun yerini gosterince Sahmeran bulunup disari cikarilmis Sahmeran Cemsab a Benim basimi kaynatip padisaha icir padisah kurtulsun govdemi de vezire icir olsun kuyrugumu da kaynatip sen ic boylece Lokman Hekim ol demis Boylece vezir olmus padisah da iyilesip Cemsab i veziri yapmis Ve rivayete gore de Cemsab boylece Lokman Hekim olmus Efsaneye gore Sahmeran in olduruldugunu yilanlar o gunden beri bilmemektedirler Tarsus un Sahmeran in olduruldugunu ogrenen yilanlar tarafindan bir gun istila edilecegi rivayet edilir Kaynakca a b TDK Turkce Sozluk 29 Aralik 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde te sahmeran kelimesi a b sahmaran 29 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nisanyan Sozluk Raphael Emmanuel 1944 The Ring of Shah Maran A Story from the Mountains of Kurdistan 31 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Danville Illinois Interstate Printers and Publishers 1 Turk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 7 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi a b Sahmaran Efsanesi 10 Mart 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ocak 2012 Sahmeran olu kirik baglanti Dis baglantilar Ingilizce Ingilizce Tarsus et le hammam de Sahmeran 19 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fransizca