Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Metil kloroform ya da 1,1,1-trikloroetan C2H3Cl3 formülüne sahip bir kloroalkandır. Doğada bulunmamaktadır, sentetik olarak üretilmiştir. Kloroforma benzeyen bir kokuya sahip olan bu renksiz sıvı bir zamanlar çözücü olarak kullanılmaktaydı ancak ozon tabakasına zararlı olduğu keşfedilince kullanımı terk edilmiştir. Montreal Protokolü nedeniyle 1996 tarihinden sonra kullanımı yasaklanmıştır. 1,1,1-Trikloroetan yeterince stabil olmadığından stabilize edilmesi için içine dioksan gibi bazı maddeler katılır.
 | |
| Adlandırmalar | |
|---|---|
1,1,1-trikloroetan | |
Diğer adlar metil kloroform, 1,1,1-TCA, kloroten | |
| Tanımlayıcılar | |
| |
3D model (JSmol) |
|
| ECHA InfoCard | 100.000.688 |
PubChem CID |
|
CompTox Bilgi Panosu (EPA) |
|
| |
| Özellikler | |
| Molekül formülü | C2H3Cl3 veya CH3CCl3 |
| Molekül kütlesi | 133,40 g/mol |
| Görünüm | renksiz sıvı |
| Yoğunluk | 1,32 g/cm3 |
| Erime noktası | –33 °C |
| Kaynama noktası | 74 °C |
| Buhar basıncı | 100 mmHg (20 °C) |
| Tehlikeler | |
| İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH): | |
| Ana tehlikeler | Ozon tabakasına zararlı. Tahriş edici. |
| NFPA 704 (yangın karosu) | |
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). | |
Üretimi
1,1,1-Trikloroetan ilk olarak 1840 yılında Henri Victor Regnault tarafından sentezlenmiştir.
Endüstriyel olarak genellikle vinil klorürden iki aşamalı bir işlemle üretilir. İlk adımda vinil klorür, 20-50 °C'de hidrojen klorürle reaksiyona girerek 1,1-Dikloroetan üretir:
- CH2=CHCl + HCl → CH3CHCl2
Bu reaksiyon, başta alüminyum klorür, demir(III) klorür veya olmak üzere çeşitli Lewis asitleri tarafından katalize edilir. 1,1-Dikloroetan daha sonra ultraviyole ışınlama altında klor ile reaksiyona sokularak 1,1,1-trikloroetana dönüştürülür:
- CH3CHCl2 + Cl2 → CH3CCl3 + HCl
Bu reaksiyon %80-90 verimle ilerler ve hidrojen klorür yan ürünü, işlemdeki ilk adımda kullanılabilir. Ana yan ürün, izomerik bileşik 1,1,2-trikloroetandır ve damıtma ile ayrılır.
Kullanımları
1,1,1-Trikloroetan genellikle apolar bir çözücü olarak kabul edilir. Klor atomlarının iyi polarizasyonu nedeniyle hekzan gibi hidrokarbonlarda iyi çözünmeyen organik bileşikler için üstün bir çözücüdür. Birçok organik madde için mükemmel bir çözücüdür ve aynı zamanda klorlu çözücülerin arasında en az toksik olanlardan biridir. Montreal Protokolü'nden önce, metal parçaların ve temizlenmesinde, özellikle saç spreyleri gibi aerosollerde olarak, mürekkepler, boyalar, yapıştırıcılar için çözücü olarak yaygın olarak kullanılıyordu.
Aynı zamanda fotoğraf filmi (film/slayt/negatifler vb.) için standart temizleyiciydi. Yaygın olarak bulunan diğer solventler emülsiyona ve baza zarar verir ve bu nedenle bu uygulama için uygun değildir. Alternatif olarak kullanılan Forane 141 (1,1-dikloro-1-floroetan) çok daha az etkilidir ve kalıntı bırakma eğilimindedir.
Daksil formülasyonlarında inceltici olarak 1,1,1-Trikloroetan kullanıldı. Uygulamalarının çoğunda daha önce karbon tetraklorür kullanılıyordu. Trikloroetan, 1996'da Montreal Protokolü kapsamında gelişmiş ülkelerde yasaklandı.
Güvenlik
Benzer bileşikler kadar toksik olmasa da merkezî sinir sistemine etki eder. Ölümcül trikloroetan zehirlenmeleri rapor edilmiştir. Bu madde ile uzun süreli deri etkileşimi ciltteki yağları sökerek tahrişe sebep olur. Laboratuvar hayvanları üzerinde yapılan araştırmalara göre trikloroetan vücutta depolanmamaktadır, bu yüzden de kanserojen değildir. Doğum hasarlarına sebep olabilir.
1,1,1-Trikloroetan, kararsız olduğundan ve bozunmasıyla ortaya çıkan hidrojen klorür bazı metallere zarar verdiğinden stabilizatörlerle birlikte satılmaktadır. Stabilizatörler, asit tutucular (epoksitler, aminler) ve kompleksantlar dahil olmak üzere formülasyonun %8'e kadarını oluşturur.
Kaynakça
- https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/1%2C1%2C1-trichloroethane20 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Metil kloroform ya da 1 1 1 trikloroetan C2H3Cl3 formulune sahip bir kloroalkandir Dogada bulunmamaktadir sentetik olarak uretilmistir Kloroforma benzeyen bir kokuya sahip olan bu renksiz sivi bir zamanlar cozucu olarak kullanilmaktaydi ancak ozon tabakasina zararli oldugu kesfedilince kullanimi terk edilmistir Montreal Protokolu nedeniyle 1996 tarihinden sonra kullanimi yasaklanmistir 1 1 1 Trikloroetan yeterince stabil olmadigindan stabilize edilmesi icin icine dioksan gibi bazi maddeler katilir 1 1 1 Trikloroetan AdlandirmalarIUPAC adi1 1 1 trikloroetanDiger adlarmetil kloroform 1 1 1 TCA klorotenTanimlayicilarCAS numarasi 71 55 63D model JSmol Etkilesimli goruntuECHA InfoCard 100 000 688PubChem CID 6278CompTox Bilgi Panosu EPA DTXSID0021381SMILES ClC Cl Cl COzelliklerMolekul formulu C2H3Cl3 veya CH3CCl3Molekul kutlesi 133 40 g molGorunum renksiz siviYogunluk 1 32 g cm3Erime noktasi 33 CKaynama noktasi 74 CBuhar basinci 100 mmHg 20 C TehlikelerIs sagligi ve guvenligi OHS OSH Ana tehlikeler Ozon tabakasina zararli Tahris edici NFPA 704 yangin karosu 211Aksi belirtilmedigi surece madde verileri Standart sicaklik ve basinc kosullarinda belirtilir 25 C 77 F 100 kPa Bilgi kutusu kaynaklariUretimi1 1 1 Trikloroetan ilk olarak 1840 yilinda Henri Victor Regnault tarafindan sentezlenmistir Endustriyel olarak genellikle vinil klorurden iki asamali bir islemle uretilir Ilk adimda vinil klorur 20 50 C de hidrojen klorurle reaksiyona girerek 1 1 Dikloroetan uretir CH2 CHCl HCl CH3CHCl2 Bu reaksiyon basta aluminyum klorur demir III klorur veya olmak uzere cesitli Lewis asitleri tarafindan katalize edilir 1 1 Dikloroetan daha sonra ultraviyole isinlama altinda klor ile reaksiyona sokularak 1 1 1 trikloroetana donusturulur CH3CHCl2 Cl2 CH3CCl3 HCl Bu reaksiyon 80 90 verimle ilerler ve hidrojen klorur yan urunu islemdeki ilk adimda kullanilabilir Ana yan urun izomerik bilesik 1 1 2 trikloroetandir ve damitma ile ayrilir Kullanimlari1 1 1 Trikloroetan genellikle apolar bir cozucu olarak kabul edilir Klor atomlarinin iyi polarizasyonu nedeniyle hekzan gibi hidrokarbonlarda iyi cozunmeyen organik bilesikler icin ustun bir cozucudur Bircok organik madde icin mukemmel bir cozucudur ve ayni zamanda klorlu cozuculerin arasinda en az toksik olanlardan biridir Montreal Protokolu nden once metal parcalarin ve temizlenmesinde ozellikle sac spreyleri gibi aerosollerde olarak murekkepler boyalar yapistiricilar icin cozucu olarak yaygin olarak kullaniliyordu Ayni zamanda fotograf filmi film slayt negatifler vb icin standart temizleyiciydi Yaygin olarak bulunan diger solventler emulsiyona ve baza zarar verir ve bu nedenle bu uygulama icin uygun degildir Alternatif olarak kullanilan Forane 141 1 1 dikloro 1 floroetan cok daha az etkilidir ve kalinti birakma egilimindedir Daksil formulasyonlarinda inceltici olarak 1 1 1 Trikloroetan kullanildi Uygulamalarinin cogunda daha once karbon tetraklorur kullaniliyordu Trikloroetan 1996 da Montreal Protokolu kapsaminda gelismis ulkelerde yasaklandi GuvenlikBenzer bilesikler kadar toksik olmasa da merkezi sinir sistemine etki eder Olumcul trikloroetan zehirlenmeleri rapor edilmistir Bu madde ile uzun sureli deri etkilesimi ciltteki yaglari sokerek tahrise sebep olur Laboratuvar hayvanlari uzerinde yapilan arastirmalara gore trikloroetan vucutta depolanmamaktadir bu yuzden de kanserojen degildir Dogum hasarlarina sebep olabilir 1 1 1 Trikloroetan kararsiz oldugundan ve bozunmasiyla ortaya cikan hidrojen klorur bazi metallere zarar verdiginden stabilizatorlerle birlikte satilmaktadir Stabilizatorler asit tutucular epoksitler aminler ve kompleksantlar dahil olmak uzere formulasyonun 8 e kadarini olusturur Kaynakcahttps pubchem ncbi nlm nih gov compound 1 2C1 2C1 trichloroethane20 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde