Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
12 Levha Kanunları M.Ö. 451-M.Ö. 449 (Leges Duodecim Tabularum), günümüz Avrupa Hukuku'nun temelini oluşturan Roma Hukukunun gelişiminde, yazılı olmayan hususların yazılı biçimde hukuki kurallar haline getirilmesi devrine ait hukuk kaynağıdır. Roma İmparatorluğu dönemine ait ilk yazılı kanunlar olan 12 Levha Kanunları, Roma toplumundaki Patrici (Curia'ların birleşmesiyle oluşan soylu, büyük aile kütlesinden seçilen, tam hukuklu vatandaşlar) ve Pleb (Savaşlardan ele geçirilmiş, seçme ve seçilme hakkı bulunmayan halk sınıfı; Roma'da bunlar yarı vatandaşlık statüsüne sahipti) arasındaki sınıf mücadelesi sonucu hazırlanmıştır.
Roma İmparatorluğu'nda yazılı kanunlar olmadığı dönemde, örf ve adete göre hareket edilirdi. Bu örf ve adetleri de ancak Patriciler bilirdi. Bunun için Patriciler, örf ve adetlerin yazıya geçirilmesine, mümkün olduğu kadar uzun bir zaman karşı koymuşlardır.
Pleblerin baskısıyla M.Ö. 450’de kanunları yazmak üzere 10 kişilik bir komisyon ('decemviri legibus scribundis') kuruldu. Solon Yasaları'ndan da yararlanılarak 2 yılda hazırlandı. 12 madeni veya tahta levha üzerine yazılarak ve meclisin onaylamasından sonra, herkesin görebilmesi için Roma'nın en büyük meydanına (Forum Romanum) asıldı. M.Ö.307'de Galyalılar'ın Roma'yı yağmalamalarında imha edilene kadar orada asılı kaldı.
Bu levhalarda aile hukuku, veraset hakkı, dava hakkı, borç ve ceza kanununa dair hükümler vardı. Bunlar Roma Hukuku'nun hiç değişmeyen esaslarını teşkil ettiler. Bu kanunlar dizisi ile iki toplum arasında daha önce hiç olmayan adalet ve dürüstlük mekanizması kurulmuş ve güçler Patricili ve Plebli büyük toprak sahipleri tarafından paylaşılmıştır. Böylece, her iki halk grubu da seçme seçilme hakkı edinmiş, toplumdaki sınıf farklılıkları için ekonomik durum belirleyici olmuştur.
Bazı suçlar ilâhların mukaddes haklarına tecavüz şeklinde anlaşılmış, suçlu cemiyet dışı ve her türlü haklardan mahrum bırakılmıştı (herkes tarafından öldürülebilir). Şahıslara yönelik suçlarda şahsî intikam usûlü kullanılabilirdi. Diyeti kabul etmeyen suçlu, zarar görene teslim edilir; o da göze göz, dişe diş şeklinde öcünü alırdı. Aile reisinin (babanın) riyaseti altındakilere karşı hayat ve ölüm hâkimiyeti vardı.
Tarihçi ve hukukçuların naklettiği kısımlardan anlaşıldığına göre 12 Levha Kanunları'nda iki gaye güdülmekteydi:
- Siyasi gaye: Asillerle halk arasında mümkün olduğu kadar eşitlik sağlamak ve vatandaşları, idarecilerin keyfi davranışlarına karşı korumak. (Ancak kanunlar bunu tam mânasıyla gerçekleştirememiştir; o devirde asiller ile halk arasındaki evlenme yasağı devam etmişti.)
- Hukuki gayesi: Eski teâmül hukukunu (örf ve adet hukukunu) toplayıp tespit etmektir.
- Bir kimse, kendisine borçlu olan vatandaşı (hâkim) önüne götürür, borçlu borcunu ödeyemezse muayyen şekillere riâyet ederek ona el koyar, evine götürür ve zincire vurur. Muayyen zaman içinde yine ödeyemezse öldürebilir. Veya köle olarak satar. Alacaklı birden fazla ise borçlu, alacaklar nispetinde parçalara ayrılır.
- Vatana ihanet, ana veya babayı öldürme, kundakçılık (suçlu kırbaçlanır, zincire vurulur, ateşle öldürülür).
- Yalancı şahitlik (suçlu uçuruma atılarak öldürülür).
- Gece bir hırsızlık olursa ve hırsız suçu işlerken yakalanırsa, öldürülebilir. Daha hafif durumlarda yaptığı zararın iki misli ödettirilir. Günümüz Avrupa hukukunun temelini oluşturan bu kanunlar İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin de temeli sayılmaktadır.
İlgili bağlantılar
Kaynakça
- ^ Halil Demircioğlu, Roma Tarihi 1. Cilt, Türk Tarihi Kurumu Yayınları, 6. Basım 2016
- ^ Oğuz Tekin Yunan ve Roma Tarihi, Cumhuriyet Bölümü, İletişim Yayınları.
- ^ . 8 Mart 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2007.
- ^ . 29 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2007.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
12 Levha Kanunlari M O 451 M O 449 Leges Duodecim Tabularum gunumuz Avrupa Hukuku nun temelini olusturan Roma Hukukunun gelisiminde yazili olmayan hususlarin yazili bicimde hukuki kurallar haline getirilmesi devrine ait hukuk kaynagidir Roma Imparatorlugu donemine ait ilk yazili kanunlar olan 12 Levha Kanunlari Roma toplumundaki Patrici Curia larin birlesmesiyle olusan soylu buyuk aile kutlesinden secilen tam hukuklu vatandaslar ve Pleb Savaslardan ele gecirilmis secme ve secilme hakki bulunmayan halk sinifi Roma da bunlar yari vatandaslik statusune sahipti arasindaki sinif mucadelesi sonucu hazirlanmistir Roma Imparatorlugu nda yazili kanunlar olmadigi donemde orf ve adete gore hareket edilirdi Bu orf ve adetleri de ancak Patriciler bilirdi Bunun icin Patriciler orf ve adetlerin yaziya gecirilmesine mumkun oldugu kadar uzun bir zaman karsi koymuslardir Pleblerin baskisiyla M O 450 de kanunlari yazmak uzere 10 kisilik bir komisyon decemviri legibus scribundis kuruldu Solon Yasalari ndan da yararlanilarak 2 yilda hazirlandi 12 madeni veya tahta levha uzerine yazilarak ve meclisin onaylamasindan sonra herkesin gorebilmesi icin Roma nin en buyuk meydanina Forum Romanum asildi M O 307 de Galyalilar in Roma yi yagmalamalarinda imha edilene kadar orada asili kaldi Bu levhalarda aile hukuku veraset hakki dava hakki borc ve ceza kanununa dair hukumler vardi Bunlar Roma Hukuku nun hic degismeyen esaslarini teskil ettiler Bu kanunlar dizisi ile iki toplum arasinda daha once hic olmayan adalet ve durustluk mekanizmasi kurulmus ve gucler Patricili ve Plebli buyuk toprak sahipleri tarafindan paylasilmistir Boylece her iki halk grubu da secme secilme hakki edinmis toplumdaki sinif farkliliklari icin ekonomik durum belirleyici olmustur Bazi suclar ilahlarin mukaddes haklarina tecavuz seklinde anlasilmis suclu cemiyet disi ve her turlu haklardan mahrum birakilmisti herkes tarafindan oldurulebilir Sahislara yonelik suclarda sahsi intikam usulu kullanilabilirdi Diyeti kabul etmeyen suclu zarar gorene teslim edilir o da goze goz dise dis seklinde ocunu alirdi Aile reisinin babanin riyaseti altindakilere karsi hayat ve olum hakimiyeti vardi Tarihci ve hukukcularin naklettigi kisimlardan anlasildigina gore 12 Levha Kanunlari nda iki gaye gudulmekteydi Siyasi gaye Asillerle halk arasinda mumkun oldugu kadar esitlik saglamak ve vatandaslari idarecilerin keyfi davranislarina karsi korumak Ancak kanunlar bunu tam manasiyla gerceklestirememistir o devirde asiller ile halk arasindaki evlenme yasagi devam etmisti Hukuki gayesi Eski teamul hukukunu orf ve adet hukukunu toplayip tespit etmektir Bir kimse kendisine borclu olan vatandasi hakim onune goturur borclu borcunu odeyemezse muayyen sekillere riayet ederek ona el koyar evine goturur ve zincire vurur Muayyen zaman icinde yine odeyemezse oldurebilir Veya kole olarak satar Alacakli birden fazla ise borclu alacaklar nispetinde parcalara ayrilir Vatana ihanet ana veya babayi oldurme kundakcilik suclu kirbaclanir zincire vurulur atesle oldurulur Yalanci sahitlik suclu ucuruma atilarak oldurulur Gece bir hirsizlik olursa ve hirsiz sucu islerken yakalanirsa oldurulebilir Daha hafif durumlarda yaptigi zararin iki misli odettirilir Gunumuz Avrupa hukukunun temelini olusturan bu kanunlar Insan Haklari Evrensel Beyannamesi nin de temeli sayilmaktadir Ilgili baglantilarRoma HukukuKaynakca Halil Demircioglu Roma Tarihi 1 Cilt Turk Tarihi Kurumu Yayinlari 6 Basim 2016 Oguz Tekin Yunan ve Roma Tarihi Cumhuriyet Bolumu Iletisim Yayinlari 8 Mart 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Eylul 2007 29 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Eylul 2007