Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
17 Şubat 1959 Türk Hava Yolları Londra kazası, 17 Şubat 1959 gününde Türkiye Cumhuriyeti başbakanı Adnan Menderes'in içerisinde bulunduğu Vickers Viscount 794 tipi "TC-SEV" uçağının Kıbrıs Cumhuriyeti'ni kuracak Londra Antlaşması için İngiltere'ye doğru giderken düşmesi olayıdır.
 | |
| Özet | |
|---|---|
| Tarih | 17 Şubat 1959 |
| Olay türü | Uçağın kuleyle telsiz irtibatının kesilmesi ve yoğun sis |
| Hava taşıtı | |
| Kalkış | Esenboğa Havalimanı, Ankara, Türkiye |
| Destinasyon | Gatwick Havalimanı, Londra, İngiltere |
| Yolcu sayısı | 21 |
| Yaralı sayısı | 6 |
| Ölü sayısı | 14 |
| Kurtulanlar | 7 |
| Hava taşıtı modeli | Vickers Viscount 793 |
| İşletmeci | Türk Hava Yolları |
| Kuyruk numarası | TC-SEV |
Kaza
Adnan Menderes'in başkanlığındaki Türk heyetini taşıyan Türk Hava Yolları uçağı, ilk başta Londra'nın merkezine daha yakın olan Heathrow Havalimanı'na inmeyi planlamıştı. Ancak, Heathrow kontrol kulesi yetkilileri, başkentteki aşırı sis yüzünden diğer bütün uçaklar gibi Türk uçağını da 25 kilometre güneyde bulunan Gatwick Havalimanı'na yönlendirdi. Burada sis kısmen az olsa da görüş mesafesini büyük ölçüde düşürecek yoğunluktaydı. İngiltere Havacılık Bakanlığı'nın yaptığı soruşturmaya göre, uçağın kuleyle telsiz irtibatının kesilmesi ve yoğun sis sebebiyle uçak saat 16.58'de aniden bir fırtına ile beraber Londra yakınlardaki ormana çakılmıştır. Yerde 250 metre kadar sürüklendikten sonra her iki kanadı kopmuş ve taklalar atarak parçalanmıştır. Newgate Chaffold çiftliğinde bahçıvanlık yapan Peter Weller ve iki arkadaşı da kazaya şahit oldular. Bu üç İngiliz, gökyüzünde korkunç bir motor gürültüsü duyduktan sonra sivil bir uçağın hızla üzerlerine doğru inmeye başladığını görmüş ve bulundukları tarlada yere kapanmıştır. Uçağın ürkütücü patlama sesiyle yakınlardaki ormana daldığını gören Weller, yanındaki arkadaşlarından birine bisikletiyle birkaç kilometre uzaklıktaki polis karakoluna gitmesini istedi; sonra da diğer arkadaşıyla birlikte kazazedelerin yardımına koştular.
Weller ve arkadaşı olay yerine ulaştığında uçağı ikiye ayrılmış bir şekilde buldular. Uçağın gövdesine girip, koltuklarda baygın durumda yatan birkaç yolcuyu dışarı çıkardılar. Kazada Menderes'in ayağı uçağın yarılan tabanına sıkışmış, DP'li Sakarya Milletvekili Rıfat Kadızade onun dışarı çıkmasını sağlamıştı. Olay yerine gelen Tony Bailey isimli çiftçi ve hemşire eşi Margaret, o sırada Menderes'i takım elbisesi çamur ve kana bulanmış bir şekilde çalıların üzerinde otururken buldular. Menderes, İngilizce olarak, hiçbir şeyi olmadığını söyledi ve uçaktakilere yardım etmelerini istedi. Tony Bailey uçaktakilere yardım etmeye giderken eşi de kazazede Adnan Menderes'e göz kulak olmak için orada kaldı ve bilincini açık tutmak için uğraştığı kazazedeyi çimenlerin üzerine yatırdı. Margaret "Siz kimsiniz ve bu uçak hangi ülkeye ait?" sorusunu sorunca, "Türkiye başbakanıyım. Uçaktakiler de benimle birlikte Londra'daki Kıbrıs görüşmelerine gelen Türk delegasyonudur." yanıtını aldı.
Hemşire Margaret, Menderes'in aralarında bulunduğu üç kişiyi köy evindeki kanepelere yatırdı ve profesyonel tıbbî yardımda bulundu. Olay yerine cankurtaran gelince Menderes, London Clinic'te tedaviye alındı. Kazada bakan ve milletvekillerinin de bulunduğu 14 kişi ölmüştü. Dışişleri Bakanlığı Kâtibi Güner Türkmen ve Demokrat Parti Çanakkale Milletvekili Emin Kalafat'ın da aralarında bulunduğu 6 yolcu ve mürettebat yaralı olarak kurtuldu. Başbakan Adnan Menderes hafif yaralandı.
Kazada ölenler
- Ali Server Somuncuoğlu (Basın-Yayın ve Turizm Bakanı)
- Şerif Arzık (Anadolu Ajansı Genel Müdürü)
- (Türk Hava Yolları Genel Müdürü)
- Kemal Zeytinoğlu (DP Eskişehir Milletvekili)
- (Başbakanlık Özel Kalem Müdürü)
- (Dışişleri Bakanlığı 2. Daire Başkanı)
- (Basın-Yayın ve Turizm Bakanlığı Özel Kalem Müdürü)
- (Dışişleri Bakanlığı kâtibi)
- (Akşam Gazetesi foto muhabiri)
- Münir Özbek (Kaptan Pilot)
- Sabri Kazmaoğlu (Yardımcı pilot)
- Lütfi Biberoğlu (Yardımcı pilot)
- Gönül Uygur (Hostes)
- Gündüz Tezel (Telsiz operatörü)
Yaralananlar
- Adnan Menderes (Başbakan)
- Şefik Fenmen (Özel Kalem Müdür Yardımcısı)
- Rıfat Kadızade (Sakarya Milletvekili)
- Emin Kalafat (Çanakkale Milletvekili)
- Melih Esenbel (Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreteri)
- Arif Demirer (Afyon Milletvekili)
- Kazım Nefes (koruma polisi)
- Yurdanur Yelkovan (hostes)
- Kemal Itık (makinist)
- Türkay Erkay (kabin memuru)
Olayın ardından
Menderes'in talimatıyla Kıbrıs görüşmeleri planlandığı zamanda başladı. Adnan Menderes, kazadan iki gün sonra, London Clinic'te gözetim altında tutulduğu hasta yatağında Londra Antlaşması'nı imzaladı. Ardından ertesi gün radyolarda yayınlanmak üzere Türk halkına hitaben duygusal bir konuşma yaptı. Mart başında taburcu olan Menderes'i Türkiye'ye dönüşünde İstanbul havalimanında yüzbinlerce kişi karşıladı. Yol boyunca içinde bulunduğu aracı durduruldu, Menderes için kurbanlar kesildi. İzdiham nedeniyle, İstanbul'a her gelişinde kaldığı Park Otel'e ancak dört saatte ulaşabildi. Menderes'i taşıyan treni de Ankara Garı'nda Celal Bayar ve İsmet İnönü'nün de bulunduğu devlet erkanı ve yine büyük bir kalabalık coşkuyla karşıladı. 22 Şubat gününde kazada ölenlerin cenazeleri Türkiye'ye getirildi ve törenlerle toprağa verildi. Kazazedelere yardım eden Tom ve Margaret Bailey çifti ile bahçıvan Peter Weller, kısa bir süre sonra Türkiye'ye davet edildi ve başbakan'ın özel konukları olarak ağırlandılar.
Kazadan önce DP ile muhalefetteki CHP'nin ilişkileri oldukça gergindi. Menderes'in kazadan sağ olarak kurtulması muhalefetle aralarında kısa süreli bir yumuşama sağladı. Ancak bu durum uzun sürmedi. Başbakan Menderes, bir yıl sonra 27 Mayıs 1960'ta askerî darbe ile devrildi ve 17 Eylül 1961'de askeri yönetimin kurduğu mahkeme tarafından iki bakanıyla beraber idam edildi.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h Özgürel, Avni (12 Ocak 2003). "Bir uçak kazası, bir devlet". Radikal. 20 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Haziran 2009.
- ^ "Photo of Vickers 794D Viscount TC-SEV - Aviation Safety Network". 6 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ a b c d Birand, Mehmet Ali (1989). "VI - Baskı". Demirkırat: Bir Demokrasinin Doğuşu. TRT.
- ^ a b c d e f g h Güven, Ali Murat (20 Şubat 2006). "Menderes´in mucizevî kurtuluşu". Yeni Şafak. 9 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Haziran 2009.
- ^ "Menderes'e yardım eden İngiliz hemşireden itiraf - GÜNCEL Haberleri". Haber7.com. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
Dış bağlantılar
- Hatırla Sevgili - Canlandırma 26 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Youtube
- "Demirkırat" belgeselinde olayın anlatımı (Anlatanlar: Mehmet Ali Birand, Melih Esenbel) 26 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Youtube
- BBC Türkçe arşivinden Londra uçak kazası19 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
17 Subat 1959 Turk Hava Yollari Londra kazasi 17 Subat 1959 gununde Turkiye Cumhuriyeti basbakani Adnan Menderes in icerisinde bulundugu Vickers Viscount 794 tipi TC SEV ucaginin Kibris Cumhuriyeti ni kuracak Londra Antlasmasi icin Ingiltere ye dogru giderken dusmesi olayidir 17 Subat 1959 tarihli Turk Hava Yollari Londra seferiOzetTarih17 Subat 1959Olay turuUcagin kuleyle telsiz irtibatinin kesilmesi ve yogun sisHava tasitiKalkisEsenboga Havalimani Ankara TurkiyeDestinasyonGatwick Havalimani Londra IngiltereYolcu sayisi21Yarali sayisi6Olu sayisi14Kurtulanlar7Hava tasiti modeliVickers Viscount 793IsletmeciTurk Hava YollariKuyruk numarasiTC SEVKazaAdnan Menderes in baskanligindaki Turk heyetini tasiyan Turk Hava Yollari ucagi ilk basta Londra nin merkezine daha yakin olan Heathrow Havalimani na inmeyi planlamisti Ancak Heathrow kontrol kulesi yetkilileri baskentteki asiri sis yuzunden diger butun ucaklar gibi Turk ucagini da 25 kilometre guneyde bulunan Gatwick Havalimani na yonlendirdi Burada sis kismen az olsa da gorus mesafesini buyuk olcude dusurecek yogunluktaydi Ingiltere Havacilik Bakanligi nin yaptigi sorusturmaya gore ucagin kuleyle telsiz irtibatinin kesilmesi ve yogun sis sebebiyle ucak saat 16 58 de aniden bir firtina ile beraber Londra yakinlardaki ormana cakilmistir Yerde 250 metre kadar suruklendikten sonra her iki kanadi kopmus ve taklalar atarak parcalanmistir Newgate Chaffold ciftliginde bahcivanlik yapan Peter Weller ve iki arkadasi da kazaya sahit oldular Bu uc Ingiliz gokyuzunde korkunc bir motor gurultusu duyduktan sonra sivil bir ucagin hizla uzerlerine dogru inmeye basladigini gormus ve bulunduklari tarlada yere kapanmistir Ucagin urkutucu patlama sesiyle yakinlardaki ormana daldigini goren Weller yanindaki arkadaslarindan birine bisikletiyle birkac kilometre uzakliktaki polis karakoluna gitmesini istedi sonra da diger arkadasiyla birlikte kazazedelerin yardimina kostular Weller ve arkadasi olay yerine ulastiginda ucagi ikiye ayrilmis bir sekilde buldular Ucagin govdesine girip koltuklarda baygin durumda yatan birkac yolcuyu disari cikardilar Kazada Menderes in ayagi ucagin yarilan tabanina sikismis DP li Sakarya Milletvekili Rifat Kadizade onun disari cikmasini saglamisti Olay yerine gelen Tony Bailey isimli ciftci ve hemsire esi Margaret o sirada Menderes i takim elbisesi camur ve kana bulanmis bir sekilde calilarin uzerinde otururken buldular Menderes Ingilizce olarak hicbir seyi olmadigini soyledi ve ucaktakilere yardim etmelerini istedi Tony Bailey ucaktakilere yardim etmeye giderken esi de kazazede Adnan Menderes e goz kulak olmak icin orada kaldi ve bilincini acik tutmak icin ugrastigi kazazedeyi cimenlerin uzerine yatirdi Margaret Siz kimsiniz ve bu ucak hangi ulkeye ait sorusunu sorunca Turkiye basbakaniyim Ucaktakiler de benimle birlikte Londra daki Kibris gorusmelerine gelen Turk delegasyonudur yanitini aldi Hemsire Margaret Menderes in aralarinda bulundugu uc kisiyi koy evindeki kanepelere yatirdi ve profesyonel tibbi yardimda bulundu Olay yerine cankurtaran gelince Menderes London Clinic te tedaviye alindi Kazada bakan ve milletvekillerinin de bulundugu 14 kisi olmustu Disisleri Bakanligi Katibi Guner Turkmen ve Demokrat Parti Canakkale Milletvekili Emin Kalafat in da aralarinda bulundugu 6 yolcu ve murettebat yarali olarak kurtuldu Basbakan Adnan Menderes hafif yaralandi Kazada olenler Ali Server Somuncuoglu Basin Yayin ve Turizm Bakani Serif Arzik Anadolu Ajansi Genel Muduru Turk Hava Yollari Genel Muduru Kemal Zeytinoglu DP Eskisehir Milletvekili Basbakanlik Ozel Kalem Muduru Disisleri Bakanligi 2 Daire Baskani Basin Yayin ve Turizm Bakanligi Ozel Kalem Muduru Disisleri Bakanligi katibi Aksam Gazetesi foto muhabiri Munir Ozbek Kaptan Pilot Sabri Kazmaoglu Yardimci pilot Lutfi Biberoglu Yardimci pilot Gonul Uygur Hostes Gunduz Tezel Telsiz operatoru Yaralananlar Adnan Menderes Basbakan Sefik Fenmen Ozel Kalem Mudur Yardimcisi Rifat Kadizade Sakarya Milletvekili Emin Kalafat Canakkale Milletvekili Melih Esenbel Disisleri Bakanligi Genel Sekreteri Arif Demirer Afyon Milletvekili Kazim Nefes koruma polisi Yurdanur Yelkovan hostes Kemal Itik makinist Turkay Erkay kabin memuru Olayin ardindanMenderes in talimatiyla Kibris gorusmeleri planlandigi zamanda basladi Adnan Menderes kazadan iki gun sonra London Clinic te gozetim altinda tutuldugu hasta yataginda Londra Antlasmasi ni imzaladi Ardindan ertesi gun radyolarda yayinlanmak uzere Turk halkina hitaben duygusal bir konusma yapti Mart basinda taburcu olan Menderes i Turkiye ye donusunde Istanbul havalimaninda yuzbinlerce kisi karsiladi Yol boyunca icinde bulundugu araci durduruldu Menderes icin kurbanlar kesildi Izdiham nedeniyle Istanbul a her gelisinde kaldigi Park Otel e ancak dort saatte ulasabildi Menderes i tasiyan treni de Ankara Gari nda Celal Bayar ve Ismet Inonu nun de bulundugu devlet erkani ve yine buyuk bir kalabalik coskuyla karsiladi 22 Subat gununde kazada olenlerin cenazeleri Turkiye ye getirildi ve torenlerle topraga verildi Kazazedelere yardim eden Tom ve Margaret Bailey cifti ile bahcivan Peter Weller kisa bir sure sonra Turkiye ye davet edildi ve basbakan in ozel konuklari olarak agirlandilar Kazadan once DP ile muhalefetteki CHP nin iliskileri oldukca gergindi Menderes in kazadan sag olarak kurtulmasi muhalefetle aralarinda kisa sureli bir yumusama sagladi Ancak bu durum uzun surmedi Basbakan Menderes bir yil sonra 27 Mayis 1960 ta askeri darbe ile devrildi ve 17 Eylul 1961 de askeri yonetimin kurdugu mahkeme tarafindan iki bakaniyla beraber idam edildi Kaynakca a b c d e f g h Ozgurel Avni 12 Ocak 2003 Bir ucak kazasi bir devlet Radikal 20 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Haziran 2009 Photo of Vickers 794D Viscount TC SEV Aviation Safety Network 6 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Haziran 2020 a b c d Birand Mehmet Ali 1989 VI Baski Demirkirat Bir Demokrasinin Dogusu TRT a b c d e f g h Guven Ali Murat 20 Subat 2006 Menderes in mucizevi kurtulusu Yeni Safak 9 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Haziran 2009 Menderes e yardim eden Ingiliz hemsireden itiraf GUNCEL Haberleri Haber7 com Erisim tarihi 30 Haziran 2020 Dis baglantilarHatirla Sevgili Canlandirma 26 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Youtube Demirkirat belgeselinde olayin anlatimi Anlatanlar Mehmet Ali Birand Melih Esenbel 26 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Youtube BBC Turkce arsivinden Londra ucak kazasi19 Subat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde