1812-1819 Osmanlı veba salgını, Osmanlı İmparatorluğu'ndaki son büyük veba salgınlarından biridir. Bu salgın en az 300.000 kişinin hayatına mal olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu'nda 16. ve 19. yüzyıllar arasında veba salgınları sık sık meydana gelmiştir.
1812-1819 Osmanlı veba salgını | |
---|---|
Yersinia pestis | |
Hastalık | veba |
Patojen cinsi | Yersinia pestis |
Yer | Osmanlı İmparatorluğu |
Kaynak ülke(ler) | İstanbul |
İstatistikler | |
Ölümler | yaklaşık 300.000 |
Tarihi
Hastalık Temmuz 1812'de başkent İstanbul'da patlak verdi. Başlangıçta hafifti, ancak Ağustos ayı sonlarında durum kritik hâle geldi. Eylül ayına kadar her gün yaklaşık 2.000 kişi ölüyordu. Aralık ayında salgın azaldı, ancak daha sonra yeniden ortaya çıktı. Salgının sonunda, Bâb-ı Âli, 220.000 Türk, 40.800 Ermeni, 32.000 Yahudi, 28.000 Rum, 50 Halepli, 80 adalı ve 25 Frank olmak üzere 320.955 ölüm olduğunu tahmin etmiştir.
Salgın, Mısır'daki İskenderiye de dâhil olmak üzere imparatorluğun topraklarının çoğuna yayıldı. 1813'te veba, Osmanlı vasal eyaleti Eflak'a ulaştı ve burada ülkenin o zamanki hükümdarının ismini alarak Caragea vebası olarak tanındı. Salgın sadece Bükreş'te yaklaşık 25.000 ila 30.000 kişiyi öldürdü. Aynı zamanda, veba Bosna'da da mevcuttu ve 1815'te Dalmaçya'ya ulaştı. 1814–15'te Mısır, Bosna ve Arnavutluk'ta yeniden ortaya çıktı.
Veba, imparatorluğun sınırlarının ötesine de yayıldı. Mayıs 1812'de Gürcistan'da Poti'de bir salgın çıktı; Eylül ayında Kırım'ı vurdu. Kiliselerin, tiyatronun ve borsanın kapatıldığı Ağustos ayında Odessa'ya ulaşmıştı. önemli bir rol oynadı. 22 Kasım 1812'de Odessa'nın 32.000 sakini zorla evlerine hapsedildi. 7 Ocak 1813'te Odessa'dan başka vaka bildirilmedi ve 66 gün sonra kasaba yeniden açıldı, ancak kimsenin şehri terk etmesine izin verilmedi. Salgın 1812'de 2656 kişiyi öldürdü; 1813'te 24 kişi öldü.
Mart 1813'te İngilizlerin elindeki Malta adasını etkilemesi ve Ocak 1814'e kadar süren ve yaklaşık 4500 kişinin ölümüne neden olan bir salgına neden oldu. Salgın Malta'dan yakınlardaki Gozo adasına yayıldı ve burada 1814 Mart ve Eylül ayları arasında yaklaşık 100 kişi öldü. Salgın 1815'te Korfu adasında da patlak verdi.
1815'te İtalya'nın Noja kentinde meydana gelen küçük bir veba salgını da Dalmaçya'daki salgından kaynaklanmış olabilir, ancak kesin kaynağı bilinmemektedir ve salgının endemik olması muhtemeldir.
Osmanlı İmparatorluğu'ndaki bir sonraki büyük veba salgını 1835 ve 1838 yılları arasında meydana geldi.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d Panzac, Daniel (2010). "Plague". Ágoston, Gábor; Masters, Bruce (Ed.). Encyclopedia of the Ottoman Empire (İngilizce). Infobase Publishing. s. 463. ISBN .
- ^ Chase-Levenson, Alex (2020). The Yellow Flag: Quarantine and the British Mediterranean World, 1780–1860 (İngilizce). Cambridge University Press. s. 31. ISBN . 1 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mart 2020.
- ^ Walsh, R. (1828). "Narrative of a Journey from Constantinople to England". The Southern Review (İngilizce). 3. A. E. Miller. ss. 250-251.
- ^ Cassar, Paul (1980). (PDF). Hyphen (İngilizce). Upper Secondary School Valletta. 2 (4): 147-157. 14 Mart 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Boia, Lucian (2001). Romania: Borderland of Europe (İngilizce). Reaktion Books. s. 298. ISBN . 1 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2021. (translated by James Christian Brown)
- ^ a b c Shadwell, Arthur; Hennessy, Harriet L.; Payne, Joseph Frank (1911). "Plague". Encyclopædia Britannica. 21 (11. bas.).
- ^ "Travels in Russia, and a residence at St. Petersburg and Odessa, by Edward Morton, p. 315". 1 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2021.
- ^ "Odessa, 1812: Plague and Tyranny at the Edge of the Empire". 13 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2021.
- ^ "Travels in Russia, and a residence at St. Petersburg and Odessa, by Edward Morton, p. 318". 1 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2021.
- ^ "Travels in Russia, and a residence at St. Petersburg and Odessa, by Edward Morton, p. 322-326". 1 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2021.
- ^ Lynch, Lily (5 Aralık 2015). . Balkanist (İngilizce). 15 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Bennett, J. D. C.; Bezzina, J. (January 1992). (PDF). Journal of the Royal Army Medical Corps (İngilizce). 138 (1): 49. doi:10.1136/jramc-138-01-15 . (PMID) 1578438. 14 Mart 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1812 1819 Osmanli veba salgini Osmanli Imparatorlugu ndaki son buyuk veba salginlarindan biridir Bu salgin en az 300 000 kisinin hayatina mal olmustur Osmanli Imparatorlugu nda 16 ve 19 yuzyillar arasinda veba salginlari sik sik meydana gelmistir 1812 1819 Osmanli veba salginiYersinia pestisHastalikvebaPatojen cinsiYersinia pestisYerOsmanli ImparatorluguKaynak ulke ler IstanbulIstatistiklerOlumleryaklasik 300 000TarihiHastalik Temmuz 1812 de baskent Istanbul da patlak verdi Baslangicta hafifti ancak Agustos ayi sonlarinda durum kritik hale geldi Eylul ayina kadar her gun yaklasik 2 000 kisi oluyordu Aralik ayinda salgin azaldi ancak daha sonra yeniden ortaya cikti Salginin sonunda Bab i Ali 220 000 Turk 40 800 Ermeni 32 000 Yahudi 28 000 Rum 50 Halepli 80 adali ve 25 Frank olmak uzere 320 955 olum oldugunu tahmin etmistir Salgin Misir daki Iskenderiye de dahil olmak uzere imparatorlugun topraklarinin coguna yayildi 1813 te veba Osmanli vasal eyaleti Eflak a ulasti ve burada ulkenin o zamanki hukumdarinin ismini alarak Caragea vebasi olarak tanindi Salgin sadece Bukres te yaklasik 25 000 ila 30 000 kisiyi oldurdu Ayni zamanda veba Bosna da da mevcuttu ve 1815 te Dalmacya ya ulasti 1814 15 te Misir Bosna ve Arnavutluk ta yeniden ortaya cikti Veba imparatorlugun sinirlarinin otesine de yayildi Mayis 1812 de Gurcistan da Poti de bir salgin cikti Eylul ayinda Kirim i vurdu Kiliselerin tiyatronun ve borsanin kapatildigi Agustos ayinda Odessa ya ulasmisti onemli bir rol oynadi 22 Kasim 1812 de Odessa nin 32 000 sakini zorla evlerine hapsedildi 7 Ocak 1813 te Odessa dan baska vaka bildirilmedi ve 66 gun sonra kasaba yeniden acildi ancak kimsenin sehri terk etmesine izin verilmedi Salgin 1812 de 2656 kisiyi oldurdu 1813 te 24 kisi oldu Mart 1813 te Ingilizlerin elindeki Malta adasini etkilemesi ve Ocak 1814 e kadar suren ve yaklasik 4500 kisinin olumune neden olan bir salgina neden oldu Salgin Malta dan yakinlardaki Gozo adasina yayildi ve burada 1814 Mart ve Eylul aylari arasinda yaklasik 100 kisi oldu Salgin 1815 te Korfu adasinda da patlak verdi 1815 te Italya nin Noja kentinde meydana gelen kucuk bir veba salgini da Dalmacya daki salgindan kaynaklanmis olabilir ancak kesin kaynagi bilinmemektedir ve salginin endemik olmasi muhtemeldir Osmanli Imparatorlugu ndaki bir sonraki buyuk veba salgini 1835 ve 1838 yillari arasinda meydana geldi Ayrica bakinizSalginlar listesiKaynakca a b c d Panzac Daniel 2010 Plague Agoston Gabor Masters Bruce Ed Encyclopedia of the Ottoman Empire Ingilizce Infobase Publishing s 463 ISBN 9781438110257 Chase Levenson Alex 2020 The Yellow Flag Quarantine and the British Mediterranean World 1780 1860 Ingilizce Cambridge University Press s 31 ISBN 978 1 108 48554 8 1 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2020 Walsh R 1828 Narrative of a Journey from Constantinople to England The Southern Review Ingilizce 3 A E Miller ss 250 251 Cassar Paul 1980 PDF Hyphen Ingilizce Upper Secondary School Valletta 2 4 147 157 14 Mart 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Boia Lucian 2001 Romania Borderland of Europe Ingilizce Reaktion Books s 298 ISBN 9781861891037 1 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Eylul 2021 translated by James Christian Brown a b c Shadwell Arthur Hennessy Harriet L Payne Joseph Frank 1911 Plague Encyclopaedia Britannica 21 11 bas Travels in Russia and a residence at St Petersburg and Odessa by Edward Morton p 315 1 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Eylul 2021 Odessa 1812 Plague and Tyranny at the Edge of the Empire 13 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Eylul 2021 Travels in Russia and a residence at St Petersburg and Odessa by Edward Morton p 318 1 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Eylul 2021 Travels in Russia and a residence at St Petersburg and Odessa by Edward Morton p 322 326 1 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Eylul 2021 Lynch Lily 5 Aralik 2015 Balkanist Ingilizce 15 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Bennett J D C Bezzina J January 1992 PDF Journal of the Royal Army Medical Corps Ingilizce 138 1 49 doi 10 1136 jramc 138 01 15 PMID 1578438 14 Mart 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi