Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yersinia pestis, Enterobacteriaceae ailesine mensup bir Gram negatif bakteri türüdür.[1]Veba hastılığının üç türüne de (bubonik, pnömonik, septisemik) yol açar. Y. pestis tarih boyunca birçok pandemilere (1347-1353 arasındaki Kara Ölüm gibi) sebep olmuştur.Yersinia cinsine mensup bakteriler, Gram negatif çubuk şekilli kokobasillerden oluşmuştur ve diğer Enterobacteriaceae cinslerinde olduğu gibi, seçmeli anaerobik bir metabolizmaya sahiptir. Pireler tarafından taşınır. Organizma izole halde hareketliyken (motil), memeli konağa geçtiğinde hareketsiz (non-motil) hale geçmektedir.
| Yersinia pestis | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Y. pestis SEM görüntüsü | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Yersinia pestis (Lehmann & Neumann, 1896) van Loghem 1944 | |||||||||||||||
Tarihçe
Y. pestis, 1894 yılında Pasteur Enstitüsü'nden bakteriyolog Alexandre Yersin tarafından, Hong Kong'daki bir veba epidemisi sırasında keşfedilmiştir. Yersin, Pasteur düşünce okulunun bir üyesiydi. Aynı dönemlerde kullanan Japon bakteriyolog da epidemiye neden olan ajanı aramaktaydı. Fakat veba ile Yersinia pestis arasındaki ilişkiyi kuran ve bulan Yersin'dir. Bakteri orijinal olarak Pasteurella pestis olarak adlandırılmış, ismi 1967'de Yersinia pestis olarak değiştirilmiştir.
Bulaşması
Y. pestis insanlara pireler aracılığıyla bulaşır. Vektörün ısırığıyla, hastalık yapmaya yetecek miktarda bakteri geçişi olabilir. İnsanlarda ve özellikle fare ve sincap olmak üzere kemirgenlerde hastalık yapar.
Patojenliği ve insanda bağışıklık
Y. pestis'in patojenitesi fagosite edilmesini engelleyen iki farklı antijene bağlıdır: Hastalığın oluşması için mutlaka bulunması gereken faktörler olan F1 ve V (ya da LcrV) antijenleri bakteri tarafından 37 °C sıcaklıkta üretilirler. Y.pestis kanda bulunan monositlerin içinde yaşayabilir ve antijenlerini üretebilir. Ancak nötrofillerin içinde yaşayamaz. Doğal ya da edinilmiş bağışıklık antijenlerine karşı üretilen opsonize edici antikorlar yoluyladır.
Hastalık bulaşma riski yüksek yerlerdeki yetişkinler için formaldehitle öldürülmüş bakterileri içeren bir aşı mevcuttur. Ancak sınırlı etkisi ve ileri derecedeki yangısal yanıtlar sebebiyle tercih edilmez. Antijenlere bağlı olarak genetik teknoloji yöntemleriyle üretilecek bir aşı için çalışmalar sürmekte ve umut vadetmektedir.
Genomu
Amerika Birleşik Devletleri'nde bir klinikte elde edilmiş örnekte bulunan CO92 suşunun genomu yakın zamanda çözülmüştür.Kromozomu 4.653.728 baz çifti uzunluktadır. Kuzenleri ve gibi Y.pestis de pCD1 plazmidine sahiptir. Y. pestis'de buna ilave olarak pPCP1 ve pMT1 plazmidleri de vardır. Bu plazmidler bir araya geldiklerinde HPI denen bir oluştururlar. Bu özel gen durumu Y. pestis'in meşhur bulaşıcılığını sağlayan proteinleri kodlamaktadır. Bu faktörler, pek çok fonksiyonun yanında bakterinin konağa bağlanmasını, içsel proteinlerini konağa aktarmasını, bakterinin konağı istila etmesini ve eritrositlerden almasını sağlarlar. Y. pestis'in Y. pseudotuberculosis'den geliştiği düşünülmektedir. İki türün arasında sadece bazı plazmid farkları vardır.
Duyarlıkları
Y. pestis birkaç antibiyotiğe, özellikle de streptomisin ve kloramfenikol'e ileri derecede duyarlıdır. Tetrasiklinler de bazen sinerjistik çalıştıkları streptomisinle beraber verilebilir. Ancak bu antibiyotiklerden birine, hatta ikisine birden dirençli suşlar da izole edilmiştir.
Notlar
- ^ Collins FM (1996). Pasteurella, Yersinia, and Francisella. In: Barron's Medical Microbiology (Barron S et al, eds.), 4th ed., Univ of Texas Medical Branch. (via NCBI Bookshelf) .
Kaynakça
- Özel
- ^ Van Loghem JJ. (1944). "The classification of plague-bacillus". Antonie van Leeuwenhoek Journal of Microbiology and Serology. 10: 15-16.
- ^ a b Ryan KJ, Ray CG, (Ed.) (2004). Sherris Medical Microbiology (4. bas.). McGraw Hill. ss. 484-488. ISBN .
- ^ "Emergency and Disaster Information Service". rsoe-edis.org. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ocak 2024.
- ^ CDC https://www.cdc.gov/plague/ 31 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Bockemühl, J. (1994). "[100 years after the discovery of the plague-causing agent--importance and veneration of Alexandre Yersin in Vietnam today]". Immunitat Und Infektion. 22 (2): 72-75. (PMID) 7959865. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- ^ Howard-Jones, Norman (1973). "Was Shibasaburo Kitasato the Co-Discoverer of the Plague Bacillus?". Perspectives in Biology and Medicine. 16 (2): 292-307. doi:10.1353/pbm.1973.0034. ISSN 1529-8795. 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- ^ "Molecular and physiological insights into plague transmission, virulence and etiology". Microbes and Infection (İngilizce). 8 (1): 273-284. 1 Ocak 2006. doi:10.1016/j.micinf.2005.06.006. ISSN 1286-4579. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- ^ Lathem, W. W.; Price, P. A.; Miller, V. L.; Goldman, W. E. (26 Ocak 2007). "A Plasminogen-Activating Protease Specifically Controls the Development of Primary Pneumonic Plague". Science (İngilizce). 315 (5811): 509-513. doi:10.1126/science.1137195. ISSN 0036-8075.
- ^ Parkhill, J.; Wren, B. W.; Thomson, N. R.; Titball, R. W.; Holden, M. T. G.; Prentice, M. B.; Sebaihia, M.; James, K. D.; Churcher, C.; Mungall, K. L.; Baker, S. (2001). "Genome sequence of Yersinia pestis, the causative agent of plague". Nature (İngilizce). 413 (6855): 523-527. doi:10.1038/35097083. ISSN 0028-0836. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- Genel
- Dorland's Illustrated Medical Dictionary, 29. baskı, s. 1994, H.I.E/Saunders,
- Davidson's Principles and Practice of Medicine, 18. baskı, s. 128-129, Churchill Livingstone,
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Yersinia pestis ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- NCBI taxonomy browser15 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- CDC'de veba
- www.cidrap.umn.edu14 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Yersinia pestis29 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Virtual Museum of Bacteria.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yersinia pestis Enterobacteriaceae ailesine mensup bir Gram negatif bakteri turudur 1 Veba hastiliginin uc turune de bubonik pnomonik septisemik yol acar Y pestis tarih boyunca bircok pandemilere 1347 1353 arasindaki Kara Olum gibi sebep olmustur Yersinia cinsine mensup bakteriler Gram negatif cubuk sekilli kokobasillerden olusmustur ve diger Enterobacteriaceae cinslerinde oldugu gibi secmeli anaerobik bir metabolizmaya sahiptir Pireler tarafindan tasinir Organizma izole halde hareketliyken motil memeli konaga gectiginde hareketsiz non motil hale gecmektedir Yersinia pestisY pestis SEM goruntusuBiyolojik siniflandirmaUst alem BacteriaSube ProteobacteriaSinif GammaproteobacteriaTakim EnterobacteralesFamilya Cins YersiniaTur Y pestisIkili adlandirmaYersinia pestis Lehmann amp Neumann 1896 van Loghem 1944TarihceY pestis 1894 yilinda Pasteur Enstitusu nden bakteriyolog Alexandre Yersin tarafindan Hong Kong daki bir veba epidemisi sirasinda kesfedilmistir Yersin Pasteur dusunce okulunun bir uyesiydi Ayni donemlerde kullanan Japon bakteriyolog da epidemiye neden olan ajani aramaktaydi Fakat veba ile Yersinia pestis arasindaki iliskiyi kuran ve bulan Yersin dir Bakteri orijinal olarak Pasteurella pestis olarak adlandirilmis ismi 1967 de Yersinia pestis olarak degistirilmistir BulasmasiYersinia pestis ile enfekte olmus bir pire Bakteriler siyah bir tabaka olusturmus olarak goruluyorlar Y pestis insanlara pireler araciligiyla bulasir Vektorun isirigiyla hastalik yapmaya yetecek miktarda bakteri gecisi olabilir Insanlarda ve ozellikle fare ve sincap olmak uzere kemirgenlerde hastalik yapar Patojenligi ve insanda bagisiklikY pestis in patojenitesi fagosite edilmesini engelleyen iki farkli antijene baglidir Hastaligin olusmasi icin mutlaka bulunmasi gereken faktorler olan F1 ve V ya da LcrV antijenleri bakteri tarafindan 37 C sicaklikta uretilirler Y pestis kanda bulunan monositlerin icinde yasayabilir ve antijenlerini uretebilir Ancak notrofillerin icinde yasayamaz Dogal ya da edinilmis bagisiklik antijenlerine karsi uretilen opsonize edici antikorlar yoluyladir Hastalik bulasma riski yuksek yerlerdeki yetiskinler icin formaldehitle oldurulmus bakterileri iceren bir asi mevcuttur Ancak sinirli etkisi ve ileri derecedeki yangisal yanitlar sebebiyle tercih edilmez Antijenlere bagli olarak genetik teknoloji yontemleriyle uretilecek bir asi icin calismalar surmekte ve umut vadetmektedir GenomuAmerika Birlesik Devletleri nde bir klinikte elde edilmis ornekte bulunan CO92 susunun genomu yakin zamanda cozulmustur Kromozomu 4 653 728 baz cifti uzunluktadir Kuzenleri ve gibi Y pestis de pCD1 plazmidine sahiptir Y pestis de buna ilave olarak pPCP1 ve pMT1 plazmidleri de vardir Bu plazmidler bir araya geldiklerinde HPI denen bir olustururlar Bu ozel gen durumu Y pestis in meshur bulasiciligini saglayan proteinleri kodlamaktadir Bu faktorler pek cok fonksiyonun yaninda bakterinin konaga baglanmasini icsel proteinlerini konaga aktarmasini bakterinin konagi istila etmesini ve eritrositlerden almasini saglarlar Y pestis in Y pseudotuberculosis den gelistigi dusunulmektedir Iki turun arasinda sadece bazi plazmid farklari vardir DuyarliklariY pestis birkac antibiyotige ozellikle de streptomisin ve kloramfenikol e ileri derecede duyarlidir Tetrasiklinler de bazen sinerjistik calistiklari streptomisinle beraber verilebilir Ancak bu antibiyotiklerden birine hatta ikisine birden direncli suslar da izole edilmistir Notlar Collins FM 1996 Pasteurella Yersinia and Francisella In Barron s Medical Microbiology Barron S et al eds 4th ed Univ of Texas Medical Branch via NCBI Bookshelf ISBN 0 9631172 1 1 KaynakcaOzel Van Loghem JJ 1944 The classification of plague bacillus Antonie van Leeuwenhoek Journal of Microbiology and Serology 10 15 16 a b Ryan KJ Ray CG Ed 2004 Sherris Medical Microbiology 4 bas McGraw Hill ss 484 488 ISBN 0 8385 8529 9 Emergency and Disaster Information Service rsoe edis org 16 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ocak 2024 CDC https www cdc gov plague 31 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bockemuhl J 1994 100 years after the discovery of the plague causing agent importance and veneration of Alexandre Yersin in Vietnam today Immunitat Und Infektion 22 2 72 75 PMID 7959865 25 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mayis 2021 Howard Jones Norman 1973 Was Shibasaburo Kitasato the Co Discoverer of the Plague Bacillus Perspectives in Biology and Medicine 16 2 292 307 doi 10 1353 pbm 1973 0034 ISSN 1529 8795 24 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mayis 2021 Molecular and physiological insights into plague transmission virulence and etiology Microbes and Infection Ingilizce 8 1 273 284 1 Ocak 2006 doi 10 1016 j micinf 2005 06 006 ISSN 1286 4579 25 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mayis 2021 Lathem W W Price P A Miller V L Goldman W E 26 Ocak 2007 A Plasminogen Activating Protease Specifically Controls the Development of Primary Pneumonic Plague Science Ingilizce 315 5811 509 513 doi 10 1126 science 1137195 ISSN 0036 8075 Parkhill J Wren B W Thomson N R Titball R W Holden M T G Prentice M B Sebaihia M James K D Churcher C Mungall K L Baker S 2001 Genome sequence of Yersinia pestis the causative agent of plague Nature Ingilizce 413 6855 523 527 doi 10 1038 35097083 ISSN 0028 0836 25 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mayis 2021 GenelDorland s Illustrated Medical Dictionary 29 baski s 1994 H I E Saunders ISBN 0 8089 2186 X Davidson s Principles and Practice of Medicine 18 baski s 128 129 Churchill Livingstone ISBN 0 443 06000 2Dis baglantilarWikimedia Commons ta Yersinia pestis ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir NCBI taxonomy browser15 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde CDC de veba www cidrap umn edu14 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yersinia pestis29 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Virtual Museum of Bacteria