Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1907 Haziran Darbesi veya Stolipin Darbesi Rusya Çarlığında eski takvimle 3 Haziran 1907 tarihinde İkinci Devlet Dumasının kapatılmasını, bazı üye milletvekillerinin tutuklanmasını ve Çar II. Nikolay tarafından seçim yasasının değiştirilmesini kapsar. Yasal olarak çok tartışmalı olan olay birçok tarihçi tarafından 1905 Devriminin sonu olarak değerlendirilir.
Seçim yasasının değişmesiyle beraber önceden Duma'ya kısıtlı da olsa vekil gönderebilen köylüler ve işçilerin önü toprak ve mülk sahibi sınıflar lehine olacak şekilde kesilmiştir. Bu kararda ilk iki dumada varlıklarını hissettiren devrimcilerin etkisi büyüktür. Yeni seçim yasası bu tür vekillerin seçilmesini engellese de imparatorluk sistemini muhafaza etmeyi başaramayacak ve 1917 Rus Devrimi ile Çarlık devrilecektir.
Arka planı
1905 Devrimi sırasında II. Nikolay'ın baskıcı rejimi toplumsal muhalefet zoruyla bir tür meşruti bir yol izlemek durumunda kalmıştı. Toplumun kontrolden çıkmasına engel olmak için eski takvimle 4 Ekim 1905 tarihinde Ekim Manifestosu adıyla bir metin yayınlamıştır. Bu belgeyle temel insan haklarının korunacağı ve ülke çapında yetkili kanun koyucu kurum olarak bir parlamentonun kurulacağı ilan edilmekteydi. Ertesi yıl Nisan ayında yeni anayasayla beraber iki kamaralı meclis kurulmuştur. Çar tarafından atanan danışmanlardan oluşan Devlet Konseyi ve ona bağlı Duma şeklinde bir işleyiş kurulur. Devlet Konseyinin aksine Duma toplumdaki farklı sınıflar tarafından dolaylı seçimle seçilmektedir. Seçim sistemi Çarlığa bağlı oldukları varsayılan köylülere çoğunluk verecek şekilde tasarlanmıştı.
Çar tarafından verilen ödünler bazı devrimciler tarafından reddedilse de, çoğu Rus vatandaşı yeni sisteme bir şans vermeyi düşünmektedir. Ancak kamuoyundaki olumlu hava eski takvile 7 Şubat 1906 günü yayınlanan ve Duma'nın yetkilerini kısıtlayan yeni bir manifestoyla dağılır. Ayrıca 1905 Devriminin etkisinin dağılmasıyla beraber Çarlık rejimi özellikle basın, toplantı ve gösteri özgürlüklerini yeniden kısıtlama adına çok sayıda adım atmış durumdadır.
Çar II. Nikolay eski takvimle 14 Nisan 1906 günü Kışlık Saray'dan yaptığı konuşmayla Duma'yı açar. Çar ve ona bağlı bakanlar Duma'yı kontrol altında ve suskun tutmaya çalışsalar da vekiller aynı görüşte değildir. Boyun eğmeyi reddeden vekiller Çarlık rejimi ve ona bağlı varlıklı sınıfların aleyhine olacak şekilde toprak reformunu gündeme alırlar. İlk Duma 8 Temmuz günü lağvedilir. Ancak seçim sistemi nedeniyle İkinci Duma seçimleri sonrasında daha çok devrimci vekil meclise girmeyi başarır. Çarlık rejimiyle Duma arasında çalışma olanağı olmadığını gören Başbakan Pyotr Stolipin meclisi feshetmek için bahane aramaya başlar.
Darbe
Aranan bahane Çarlık askerlerinin arasında devrimci propaganda yapıldığının ortaya çıkmasıyla bulunmuş olur. Ordu içinde ajitasyon yapan Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi üyesi Bolşevik ve Menşevik vekillerin teslim edilmesi istenir. Duma vekillerinin dokunulmazlıkları olduğu için tutuklanmaları yasal olarak ancak Duma'nın onayıyla olabilecektir. Ancak hükûmet Duma'nın kararını beklemeyerek 3 Haziran gecesi harekete geçerek ilgili vekilleri tutuklar ve Duma'yı kapatır.
Yeni ilan edilen seçim sistemiyle tüm yetki yeniden Çara verilir. Bu sayede yapılan yeni seçimlerde mülk sahibi sınıflar meclisin çoğunluğunu oluşturur. Ayrıca Rus olmayan bölgelerin seçme hakkı da ellerinden alınmıştır.
Sonrası
Beklentilerin aksine darbenin ardından toplumda devrimci hareketin yeniden bir yükselişi gözlenmedi. Rusya Çar'ın hamlelerine karşın görece sakin kaldığı için 3 Haziran 1907 tarihi ilk Rus Devriminin sona erdiği tarih olarak kabul edilir.
Çarın yeni yürürlüğe koyduğu seçim yasası Duma'nın onun ve toplumun üst katmanının kontrolünde olmasını sağlasa da 1917 Şubat Devrimi sırasında iktidarı almasına engel olmayacaktır. Çarın başına buyruk otokratik davranışları ona sadakatla bağlı olanları bile etkileyecek, devrimci durumda alaşağı olmasına giden yolu açacaktır.
Kaynakça
- ^ Ekim Manifestosu metni 22 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 19 Nisan 2016 tarihinde erişilmiştir
- ^ İlk Duma seçimlerini boykot eden Bolşevikler, Menşevikler ve SRlar İkinci Duma seçimlerine girerler ve Duma vekillerinin %20'sini alırlar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1907 Haziran Darbesi veya Stolipin Darbesi Rusya Carliginda eski takvimle 3 Haziran 1907 tarihinde Ikinci Devlet Dumasinin kapatilmasini bazi uye milletvekillerinin tutuklanmasini ve Car II Nikolay tarafindan secim yasasinin degistirilmesini kapsar Yasal olarak cok tartismali olan olay bircok tarihci tarafindan 1905 Devriminin sonu olarak degerlendirilir Secim yasasinin degismesiyle beraber onceden Duma ya kisitli da olsa vekil gonderebilen koyluler ve iscilerin onu toprak ve mulk sahibi siniflar lehine olacak sekilde kesilmistir Bu kararda ilk iki dumada varliklarini hissettiren devrimcilerin etkisi buyuktur Yeni secim yasasi bu tur vekillerin secilmesini engellese de imparatorluk sistemini muhafaza etmeyi basaramayacak ve 1917 Rus Devrimi ile Carlik devrilecektir Arka plani1905 Devrimi sirasinda II Nikolay in baskici rejimi toplumsal muhalefet zoruyla bir tur mesruti bir yol izlemek durumunda kalmisti Toplumun kontrolden cikmasina engel olmak icin eski takvimle 4 Ekim 1905 tarihinde Ekim Manifestosu adiyla bir metin yayinlamistir Bu belgeyle temel insan haklarinin korunacagi ve ulke capinda yetkili kanun koyucu kurum olarak bir parlamentonun kurulacagi ilan edilmekteydi Ertesi yil Nisan ayinda yeni anayasayla beraber iki kamarali meclis kurulmustur Car tarafindan atanan danismanlardan olusan Devlet Konseyi ve ona bagli Duma seklinde bir isleyis kurulur Devlet Konseyinin aksine Duma toplumdaki farkli siniflar tarafindan dolayli secimle secilmektedir Secim sistemi Carliga bagli olduklari varsayilan koylulere cogunluk verecek sekilde tasarlanmisti Car tarafindan verilen odunler bazi devrimciler tarafindan reddedilse de cogu Rus vatandasi yeni sisteme bir sans vermeyi dusunmektedir Ancak kamuoyundaki olumlu hava eski takvile 7 Subat 1906 gunu yayinlanan ve Duma nin yetkilerini kisitlayan yeni bir manifestoyla dagilir Ayrica 1905 Devriminin etkisinin dagilmasiyla beraber Carlik rejimi ozellikle basin toplanti ve gosteri ozgurluklerini yeniden kisitlama adina cok sayida adim atmis durumdadir Car II Nikolay eski takvimle 14 Nisan 1906 gunu Kislik Saray dan yaptigi konusmayla Duma yi acar Car ve ona bagli bakanlar Duma yi kontrol altinda ve suskun tutmaya calissalar da vekiller ayni goruste degildir Boyun egmeyi reddeden vekiller Carlik rejimi ve ona bagli varlikli siniflarin aleyhine olacak sekilde toprak reformunu gundeme alirlar Ilk Duma 8 Temmuz gunu lagvedilir Ancak secim sistemi nedeniyle Ikinci Duma secimleri sonrasinda daha cok devrimci vekil meclise girmeyi basarir Carlik rejimiyle Duma arasinda calisma olanagi olmadigini goren Basbakan Pyotr Stolipin meclisi feshetmek icin bahane aramaya baslar DarbeAranan bahane Carlik askerlerinin arasinda devrimci propaganda yapildiginin ortaya cikmasiyla bulunmus olur Ordu icinde ajitasyon yapan Rusya Sosyal Demokrat Isci Partisi uyesi Bolsevik ve Mensevik vekillerin teslim edilmesi istenir Duma vekillerinin dokunulmazliklari oldugu icin tutuklanmalari yasal olarak ancak Duma nin onayiyla olabilecektir Ancak hukumet Duma nin kararini beklemeyerek 3 Haziran gecesi harekete gecerek ilgili vekilleri tutuklar ve Duma yi kapatir Yeni ilan edilen secim sistemiyle tum yetki yeniden Cara verilir Bu sayede yapilan yeni secimlerde mulk sahibi siniflar meclisin cogunlugunu olusturur Ayrica Rus olmayan bolgelerin secme hakki da ellerinden alinmistir SonrasiBeklentilerin aksine darbenin ardindan toplumda devrimci hareketin yeniden bir yukselisi gozlenmedi Rusya Car in hamlelerine karsin gorece sakin kaldigi icin 3 Haziran 1907 tarihi ilk Rus Devriminin sona erdigi tarih olarak kabul edilir Carin yeni yururluge koydugu secim yasasi Duma nin onun ve toplumun ust katmaninin kontrolunde olmasini saglasa da 1917 Subat Devrimi sirasinda iktidari almasina engel olmayacaktir Carin basina buyruk otokratik davranislari ona sadakatla bagli olanlari bile etkileyecek devrimci durumda alasagi olmasina giden yolu acacaktir Kaynakca Ekim Manifestosu metni 22 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 19 Nisan 2016 tarihinde erisilmistir Ilk Duma secimlerini boykot eden Bolsevikler Mensevikler ve SRlar Ikinci Duma secimlerine girerler ve Duma vekillerinin 20 sini alirlar