Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1912 Arnavutluk İsyanı, Ocak-Ağustos 1912 tarihleri arasında Osmanlı İmparatorluğu'nda Arnavutlar tarafından gerçekleştirilen bir isyandır. 1910 ve 1911 yıllarında Arnavutluk ve Kosova bölgelerinde Arnavut Ulusunun Haklarını Savunma Birliği destekli iki isyan (1910 Arnavut İsyanı ve 1911 Arnavut İsyanı) başlatılmıştı. 1910 yılındaki Arnavut isyanı Bulgaristan ve Karadağ tarafından desteklenmişti. İsyanda, şiddetli çatışmaların ardından İsa Bolatin öncülüğündeki Arnavut isyancılar Drenice bölgesine çekilmiş, bir diğer isyancı İdris Sefer ise kalan askerleriyle birlikte direnişini sürdürdüğü Karadak bölgesine çekilmişti. 1911 yılındaki isyanda ise Podgorica isyancıların ana üssü olmuş ve isyancılar Karadağ Kralı I. Nikola tarafından desteklenmişti. Her iki isyan da isyancılara birtakım imtiyazlar tanınarak bastırılmıştı.
| 1912 Arnavutluk İsyanı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Üsküp'ün Arnavut isyancılar tarafından ele geçirilmesinden sonraki hali | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Arnavut isyancılar |  Osmanlı İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Priştineli Hasan İsmail Kemal Bey Esad Paşa Toptani Isa Boletini Idriz Seferi Ismail Qemali Nexhip Draga Bajram Curri Riza bej Gjakova | Küçük Mehmet Sait Paşa Ahmet Muhtar Paşa | ||||||
1911 yılının sonlarına gelindiğinde İsmail Kemal liderliğindeki bir grup Arnavut milletvekili Osmanlı parlamentosunda Arnavutlar'a kültürel ve idari alanlarda ek haklar talep etmişti. Bir ay kadar sonra Ocak 1912'de Osmanlı parlamentosunda Arnavut milletvekili Priştineli Hasan Jön Türk hükûmetinin politikasının Arnavutluk'ta bir devrime yol açacağı konusunda üyeleri açıkça uyardı. Arnavut milletvekilleri aynı akşam Hasan Priştine'nin evinde buluştu ve bir Arnavut isyanı düzenlemesi konusunda anlaştı.
1912'deki isyan ilk olarak Priştineli Hasan Bey, , Bayram Curri ve Yakovalı Rıza Bey önderliğindeKosova Vilayeti'nin batısında başladı. İsyanların temel nedenleri, vergi artışları, Arnavutların Osmanlı ordusunda zorunlu olarak askere alınması ve Arnavut sivil nüfusunun silahsızlandırılması da dahil olmak üzere Arnavutlar için getirilen değişikliklerdi. İsyancılar yayınladıkları bir beyanname ile birtakım taleplerde bulunmuştur:
- Arnavutların yaşadığı dört vilayette özerklik,
- Memurların Arnavutçayı bilmeleri, Arnavutlar arasından tayini,
- Okulların yeniden düzenlenmesi, modernizasyonu ve Arnavut dilinin okullarda kullanılması,
- Askeri hizmetlerin mahalli olması,
- İsyanlara katılan tüm Arnavutlar için genel af,
- İsyanı bastırmaya çalışan Osmanlı subaylarının askeri mahkemeye çıkarılması.
Bu Arnavutluk'ta hükûmetin otoritesini sarstı. İsyan Osmanlı hükûmetinin 4 Eylül 1912 tarihinde isyancıların taleplerini yerine getirmeyi kabul etmesiyle (sonuncu talep dışında) sona erdi.Priştineli Hasan üç-dört ay içinde yeni bir isyan başlatmayı planlamış ancak kısa süre sonra çıkan Birinci Balkan Savaşı planını dağıtmıştır.
Arnavut İsyanı'nın ardından Eylül 1912'de Arnavut Vilayeti'nin kurulması kararlaştırılmıştır ancak görüşmeler Ekim'de Birinci Balkan Savaşı'nın başlamasıyla kesintiye uğramış ve savaş sırasında Arnavutluk'un bağımsızlığını ilan etmesiyle sona ermiştir.
Etkileri
Arnavut İsyanı'nın başarısı komşu ülkelere Osmanlı İmparatorluğu'nun zayıf olduğuna dair güçlü bir sinyal göndermiştir. Balkan Birliği üyeleri, zayıflamış Osmanlı devletine saldırmak için böylesine bulunmaz bir fırsatı kaçıramayacaklarına karar vermiştir. Nitekim isyandan yalnızca iki ay sonra Bulgaristan, Sırbistan, Yunanistan ve Karadağ'dan oluşan Balkan Birliği Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etmiş ve Osmanlı Devleti'nin Balkanlardaki topraklarının büyük bir bölümünü ele geçirmiştir. Savaş sonucunda Osmanlı Devleti Edirne ve Kırklareli'ne kadar olan Midye-Enez Hattı'nın batısındaki tüm topraklarını Balkan devletlerine bırakmak zorunda kalmıştır.
Ayrıca bakınız
Konuyla ilgili yayınlar
- Prishtina, Hasan (1921), Nji shkurtim kujtimesh mbi kryengritjen shqiptare të vjetit 1912. Shkrue prej Hassan Prishtinës (Translated by Robert Elsie) (in Albanian), Shkodra: Shtypshkroja Franciskane, archived from the original on January 10, 2011, retrieved January 10, 2011
- Bogdanović, Dimitrije (January 2000) [1984], "Albanski pokreti 1908-1912.", in Antonije Isaković, Knjiga o Kosovu (in Serbian) 2, Belgrade: Serbian Academy of Sciences and Arts, archived from the original on 31 January 2011, retrieved January 9, 2011
- Josef Redlich; Baron d'Estournelles; M. Justin Godart; Walter Shucking; Francis W. Hirst; H. N. Brailsford; Paul Milioukov; Samuel T. Dutton (1914), " Origins of the Two Balkan Wars", Report of the International Commission to Inquire into the Causes and the Conduct of the Balkan Wars, Washington D.C.: Carnegie Endowment for International Piece, retrieved January 10, 2011
- Hrabak, Bogumil (1990), "Orijentacija kosovskih i debarskih Albanaca u prvim mesecima 1912. godine", Zbornik radova (in Serbian) 30, Kosovska Mitrovica: Filozofski fakultet u Prištini, pp. 21–61, archived from the original on January 17, 2011, retrieved January 17, 2011
- Tallon, James "The failure of Ottomanism: The Albanian Rebellions of 1909--1912" |url=http://gradworks.umi.com/35/26/3526980.html 6 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ Liotta, P. H.; Jebb, Cindy R. (2004). Mapping Macedonia: Idea and Identity. Greenwood Publishing Group. s. 62. ISBN . Erişim tarihi: 28 Nisan 2016.
- ^ Phillips, John (2004). "The rise of Albanian nationalism". Macedonia: warlords and rebels in the Balkans. Londra: I.B. Tauris. s. 29. ISBN .
- ^ Taru Bahl; M.H. Syed (2003). "The Balkan Wars and creation of Independent Albania". Encyclopaedia of the Muslim World. Yeni Delhi: Anmol publications PVT. Ltd. s. 53. ISBN . 8 Haziran 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2016.
- ^ Ćorović, Vladimir (2002). ""Balkanski ratovi"". Belgrade: Ars Libri. 29 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Aralık 2023.
- ^ Rexhepi, Rasim (29 Nisan 2010). "Marrja e Grykës së Kaçanikut". Bota Sot. 15 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Aralık 2023.
- ^ Vickers 1999, ss. 63, 64
- ^ Zhelyazkova, Antonina (2000). . International Center for Minority Studies and Intercultural Relations. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2011.
- ^ Elsie, Robert. . Shtypshkroja Franciskane.a. 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2011.
İsmail Kemal Bey... akşam yemeğinde evimde buluşmayı önerdi... Tartıştık... ve sonunda bir ayaklanmayla Türklerin zorbalığına son vermeye karar verdik.
- ^ Clayer, Nathalie (2007). Aux origines du nationalisme albanais: La naissance d'une nation majoritairement musulmane en Europe (Fransızca). Karthala Editions. s. 700. ISBN . 8 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2016.
- ^ Elsie, Robert (2004). Historical dictionary of Kosova. ABD: Scarecrow Press Inc. s. xxx. ISBN .
- ^ Gurakuqi, Romeo (2002). . Shoqata Dedë Gjo' Luli Association. 28 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Shaw, Stanford J. (2002). "Clearing the Decks: Ending the Tripolitanian War and the Albanian Revolt". The Press Syndicate of University of Cambridge. ISBN . 28 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Aralık 2023.
- ^ Priştine, Hasan. . Elsie, Robert tarafından çevrildi. 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2011.
Sayın beylere, üç dört ay sonra bir başka ayaklanma düzenleyeceğimizi ve ardından bağımsızlığı ilan edeceğimizi söyledim... Kısa süre sonra Balkan Savaşı patlak verdi ve tüm planlarımızı yerle bir etti.
- ^ Warrander, Gail; Knaus, Verena (2010). Kosovo. United States: The Globe Pequot Press. s. 12.
At the same time the rebellion sent strong signal to Kosovo neighbors that the Ottoman Empire was weak.
- ^ Glenny, Misha (1999). The Balkans 1804–1999: Nationalism, War, and the Great Powers, 1804–1999. Penguin Books. s. 228. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1912 Arnavutluk Isyani Ocak Agustos 1912 tarihleri arasinda Osmanli Imparatorlugu nda Arnavutlar tarafindan gerceklestirilen bir isyandir 1910 ve 1911 yillarinda Arnavutluk ve Kosova bolgelerinde Arnavut Ulusunun Haklarini Savunma Birligi destekli iki isyan 1910 Arnavut Isyani ve 1911 Arnavut Isyani baslatilmisti 1910 yilindaki Arnavut isyani Bulgaristan ve Karadag tarafindan desteklenmisti Isyanda siddetli catismalarin ardindan Isa Bolatin onculugundeki Arnavut isyancilar Drenice bolgesine cekilmis bir diger isyanci Idris Sefer ise kalan askerleriyle birlikte direnisini surdurdugu Karadak bolgesine cekilmisti 1911 yilindaki isyanda ise Podgorica isyancilarin ana ussu olmus ve isyancilar Karadag Krali I Nikola tarafindan desteklenmisti Her iki isyan da isyancilara birtakim imtiyazlar taninarak bastirilmisti 1912 Arnavutluk IsyaniUskup un Arnavut isyancilar tarafindan ele gecirilmesinden sonraki haliTarihOcak Agustos 1912BolgeIskodra Kosova Manastir Yanya vilayetleriSonucArnavut zaferi Osmanli hukumeti isyancilarin taleplerini kabul ettiTaraflarArnavut isyancilar Osmanli ImparatorluguKomutanlar ve liderlerPristineli Hasan Ismail Kemal Bey Esad Pasa Toptani Isa Boletini Idriz Seferi Ismail Qemali Nexhip Draga Bajram Curri Riza bej GjakovaKucuk Mehmet Sait Pasa Ahmet Muhtar Pasa 1911 yilinin sonlarina gelindiginde Ismail Kemal liderligindeki bir grup Arnavut milletvekili Osmanli parlamentosunda Arnavutlar a kulturel ve idari alanlarda ek haklar talep etmisti Bir ay kadar sonra Ocak 1912 de Osmanli parlamentosunda Arnavut milletvekili Pristineli Hasan Jon Turk hukumetinin politikasinin Arnavutluk ta bir devrime yol acacagi konusunda uyeleri acikca uyardi Arnavut milletvekilleri ayni aksam Hasan Pristine nin evinde bulustu ve bir Arnavut isyani duzenlemesi konusunda anlasti 1912 deki isyan ilk olarak Pristineli Hasan Bey Bayram Curri ve Yakovali Riza Bey onderligindeKosova Vilayeti nin batisinda basladi Isyanlarin temel nedenleri vergi artislari Arnavutlarin Osmanli ordusunda zorunlu olarak askere alinmasi ve Arnavut sivil nufusunun silahsizlandirilmasi da dahil olmak uzere Arnavutlar icin getirilen degisikliklerdi Isyancilar yayinladiklari bir beyanname ile birtakim taleplerde bulunmustur Arnavutlarin yasadigi dort vilayette ozerklik Memurlarin Arnavutcayi bilmeleri Arnavutlar arasindan tayini Okullarin yeniden duzenlenmesi modernizasyonu ve Arnavut dilinin okullarda kullanilmasi Askeri hizmetlerin mahalli olmasi Isyanlara katilan tum Arnavutlar icin genel af Isyani bastirmaya calisan Osmanli subaylarinin askeri mahkemeye cikarilmasi Bu Arnavutluk ta hukumetin otoritesini sarsti Isyan Osmanli hukumetinin 4 Eylul 1912 tarihinde isyancilarin taleplerini yerine getirmeyi kabul etmesiyle sonuncu talep disinda sona erdi Pristineli Hasan uc dort ay icinde yeni bir isyan baslatmayi planlamis ancak kisa sure sonra cikan Birinci Balkan Savasi planini dagitmistir Arnavut Isyani nin ardindan Eylul 1912 de Arnavut Vilayeti nin kurulmasi kararlastirilmistir ancak gorusmeler Ekim de Birinci Balkan Savasi nin baslamasiyla kesintiye ugramis ve savas sirasinda Arnavutluk un bagimsizligini ilan etmesiyle sona ermistir EtkileriArnavut Isyani nin basarisi komsu ulkelere Osmanli Imparatorlugu nun zayif olduguna dair guclu bir sinyal gondermistir Balkan Birligi uyeleri zayiflamis Osmanli devletine saldirmak icin boylesine bulunmaz bir firsati kaciramayacaklarina karar vermistir Nitekim isyandan yalnizca iki ay sonra Bulgaristan Sirbistan Yunanistan ve Karadag dan olusan Balkan Birligi Osmanli Devleti ne savas ilan etmis ve Osmanli Devleti nin Balkanlardaki topraklarinin buyuk bir bolumunu ele gecirmistir Savas sonucunda Osmanli Devleti Edirne ve Kirklareli ne kadar olan Midye Enez Hatti nin batisindaki tum topraklarini Balkan devletlerine birakmak zorunda kalmistir Ayrica bakinizArnavutluk VilayetiKonuyla ilgili yayinlarPrishtina Hasan 1921 Nji shkurtim kujtimesh mbi kryengritjen shqiptare te vjetit 1912 Shkrue prej Hassan Prishtines Translated by Robert Elsie in Albanian Shkodra Shtypshkroja Franciskane archived from the original on January 10 2011 retrieved January 10 2011 Bogdanovic Dimitrije January 2000 1984 Albanski pokreti 1908 1912 in Antonije Isakovic Knjiga o Kosovu in Serbian 2 Belgrade Serbian Academy of Sciences and Arts archived from the original on 31 January 2011 retrieved January 9 2011 Josef Redlich Baron d Estournelles M Justin Godart Walter Shucking Francis W Hirst H N Brailsford Paul Milioukov Samuel T Dutton 1914 Origins of the Two Balkan Wars Report of the International Commission to Inquire into the Causes and the Conduct of the Balkan Wars Washington D C Carnegie Endowment for International Piece retrieved January 10 2011 Hrabak Bogumil 1990 Orijentacija kosovskih i debarskih Albanaca u prvim mesecima 1912 godine Zbornik radova in Serbian 30 Kosovska Mitrovica Filozofski fakultet u Pristini pp 21 61 archived from the original on January 17 2011 retrieved January 17 2011 Tallon James The failure of Ottomanism The Albanian Rebellions of 1909 1912 url http gradworks umi com 35 26 3526980 html 6 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Liotta P H Jebb Cindy R 2004 Mapping Macedonia Idea and Identity Greenwood Publishing Group s 62 ISBN 978 0 275 98247 8 Erisim tarihi 28 Nisan 2016 Phillips John 2004 The rise of Albanian nationalism Macedonia warlords and rebels in the Balkans Londra I B Tauris s 29 ISBN 1 86064 841 X Taru Bahl M H Syed 2003 The Balkan Wars and creation of Independent Albania Encyclopaedia of the Muslim World Yeni Delhi Anmol publications PVT Ltd s 53 ISBN 81 261 1419 3 8 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2016 Corovic Vladimir 2002 Balkanski ratovi Belgrade Ars Libri 29 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Aralik 2023 Rexhepi Rasim 29 Nisan 2010 Marrja e Grykes se Kacanikut Bota Sot 15 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Aralik 2023 Vickers 1999 ss 63 64 Zhelyazkova Antonina 2000 International Center for Minority Studies and Intercultural Relations 27 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Ocak 2011 Elsie Robert Shtypshkroja Franciskane a 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Ocak 2011 Ismail Kemal Bey aksam yemeginde evimde bulusmayi onerdi Tartistik ve sonunda bir ayaklanmayla Turklerin zorbaligina son vermeye karar verdik Clayer Nathalie 2007 Aux origines du nationalisme albanais La naissance d une nation majoritairement musulmane en Europe Fransizca Karthala Editions s 700 ISBN 978 2 84586 816 8 8 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2016 Elsie Robert 2004 Historical dictionary of Kosova ABD Scarecrow Press Inc s xxx ISBN 0 8108 5309 4 Gurakuqi Romeo 2002 Shoqata Dede Gjo Luli Association 28 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b Shaw Stanford J 2002 Clearing the Decks Ending the Tripolitanian War and the Albanian Revolt The Press Syndicate of University of Cambridge ISBN 978 0 521 29166 8 28 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Aralik 2023 Pristine Hasan Elsie Robert tarafindan cevrildi 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Ocak 2011 Sayin beylere uc dort ay sonra bir baska ayaklanma duzenleyecegimizi ve ardindan bagimsizligi ilan edecegimizi soyledim Kisa sure sonra Balkan Savasi patlak verdi ve tum planlarimizi yerle bir etti Warrander Gail Knaus Verena 2010 Kosovo United States The Globe Pequot Press s 12 At the same time the rebellion sent strong signal to Kosovo neighbors that the Ottoman Empire was weak Glenny Misha 1999 The Balkans 1804 1999 Nationalism War and the Great Powers 1804 1999 Penguin Books s 228 ISBN 9780142422564