Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yakovalı Rıza Bey (Arnavutça: Riza bej Gjakova; 1847-1917), Arnavut aktivist ve çeteci.Yakova bölgesinde etkili bir beydi ve 20. yüzyılın başlarındaki Arnavut ulusal hareketlerinin aktivistlerinden biriydi.
Yakovalı Rıza Bey | |
|---|---|
| Doğum | Riza Kryeziu 1847 Yakova, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1917 İşkodra, Arnavutluk |
| Milliyet | Arnavut |
| Meslek | Aktivist |
Biyografi
Rıza Bey, Prizren İttifakı'nın bir üyesiydi. Avlonyalı Ekrem Bey'in anılarına göre Rıza Bey, Prizren Birliği'nin Yakova Komitesi tarafından Mehmed Ali Paşa'ya karşı gerçekleştirilen ve Abdullah Paşa Dreni-Kyeziu (uzak kuzeni) ve Müşir Mehmed Ali Paşa'nın suikastıyla sonuçlanan saldırıda yer almıştı. Mehmed Ali Paşa, Plav-Gusinye'nin Karadağ Prensliği'ne bırakılmasını incelemek üzere gönderilmişti ve bu durum, ardından gelen Novšiće Muharebesi'ne neden olmuştu. 5 Eylül 1878'de Rıza Bey, Abdullah Paşa'nın evine yaklaşarak ona bölgeyi terk edip İstanbul'a dönmesi için 24 saatlik bir ültimatom verdi. Diğer kısım reddetti ve ertesi gün Yakova Komitesi Arnavutları Mehmed Ali Paşa, Abdullah Paşa ve onun evinden 20 üyeye saldırıp öldürdüler. Rıza Bey, bu olay üzerine daha sonra tutuklanarak Sinop'a 12 yıl sürgüne gönderildi. 1885 ile 1886 yılları arasında Bayram Curri ile on yıl süren bir kavgaya girdi ve ancak padişahın gönderdiği ve her adama askerî komuta ve rütbe veren bir elçiyle sona erdi ve Rıza Bey İşkodra'da jandarma binbaşısı oldu. Padişah II. Abdülhamid, yönetmek için, Rıza Bey gibi yerel liderleri Osmanlı sistemine dahil etmek amacıyla ayrıcalıklar ve hükûmet pozisyonları vererek patronaj ağlarını kullandı.
Kasım 1897'de Kosova'da Rıza Bey ve 'nın önderliğinde vergilerin düşürülmesi ve Arnavut okullarına harçlık verilmesi amacıyla bir isyan çıktı. Ayaklanma, Rıza'nın şartları görüşmek üzere İstanbul'a davet edildiği Ocak 1898'e kadar sürdü.
1912'de Arnavutlar ile Osmanlı yetkilileri arasındaki kötüleşen durum nedeniyle Rıza Bey, diğer Arnavut liderlerle birlikte 20 Mayıs'ta Yunik'te Jön Türk hükûmetine karşı ayaklanma sözü verilen bir toplantıda hazır bulundu. Rıza Bey, 1912 Arnavut İsyanı sırasında çete lideriydi ve Yunik Birliği'nin ana isimlerinden biriydi. 1912 ayaklanması sırasında, isyancıların taleplerine Osmanlı'nın yanıt vermesini beklerken Rıza Bey ve isyanın diğer liderleri, kuvvetlerine 12-15 Ağustos'ta ele geçirilen Üsküp'e doğru ilerleme emri verdiler. 18 Ağustos'ta Priştineli Hasan Bey liderliğindeki ılımlı grup, Rıza Bey'i ve muhafazakar grubun diğer liderleri İdris Sefer, Bayram Curri ve İsa Bolatin'i Arnavutluk'un sosyo-politik ve kültürel hakları konusunda Osmanlılarla yapılan anlaşmayı kabul etmeye ikna etmeyi başardı.
Rıza, , , , Ali, Rada ve Hasan Bey'in babasıydı. Priştineli Hasan Bey, 1921 tarihli anılarında ondan, Abbdülhamid'i hapishaneden kurtarma fikrine takıntılı bir "dinî fanatik" olarak söz eder. Rıza Bey 1917'de İşkodra'da öldü.
Kaynakça
- ^ a b Gawrych 2006, ss. 133–134
- ^ Avlonyalı Ekrem Bey (2010), Kujtime 1885-1925, I: 1885-1912, Afrim Koçi, IDK, s. 165, ISBN
- ^ a b c Mithat Q. Begolli (2012), Gani Perolli (Ed.), KRYEZINJTË E GJAKOVËS, ss. 235-236, ISBN
- ^ Gawrych 2006, s. 139.
- ^ a b Skendi 1967, s. 194.
- ^ Skendi 1967, s. 428.
- ^ a b Hasan Bey Prishtina (1921), (Arnavutça), Elsie, Robert, 15 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi
- ^ Skendi, Stavro (1967). The Albanian national awakening. Princeton: Princeton University Press. s. 436. ISBN .
- ^ Gawrych, George (2006). The Crescent and the Eagle: Ottoman rule, Islam and the Albanians, 1874–1913. Londra: IB Tauris. s. 195. ISBN . 12 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mayıs 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yakovali Riza Bey Arnavutca Riza bej Gjakova 1847 1917 Arnavut aktivist ve ceteci Yakova bolgesinde etkili bir beydi ve 20 yuzyilin baslarindaki Arnavut ulusal hareketlerinin aktivistlerinden biriydi Yakovali Riza BeyDogumRiza Kryeziu 1847 Yakova Osmanli ImparatorluguOlum1917 Iskodra ArnavutlukMilliyetArnavutMeslekAktivistBiyografiRiza Bey Prizren Ittifaki nin bir uyesiydi Avlonyali Ekrem Bey in anilarina gore Riza Bey Prizren Birligi nin Yakova Komitesi tarafindan Mehmed Ali Pasa ya karsi gerceklestirilen ve Abdullah Pasa Dreni Kyeziu uzak kuzeni ve Musir Mehmed Ali Pasa nin suikastiyla sonuclanan saldirida yer almisti Mehmed Ali Pasa Plav Gusinye nin Karadag Prensligi ne birakilmasini incelemek uzere gonderilmisti ve bu durum ardindan gelen Novsice Muharebesi ne neden olmustu 5 Eylul 1878 de Riza Bey Abdullah Pasa nin evine yaklasarak ona bolgeyi terk edip Istanbul a donmesi icin 24 saatlik bir ultimatom verdi Diger kisim reddetti ve ertesi gun Yakova Komitesi Arnavutlari Mehmed Ali Pasa Abdullah Pasa ve onun evinden 20 uyeye saldirip oldurduler Riza Bey bu olay uzerine daha sonra tutuklanarak Sinop a 12 yil surgune gonderildi 1885 ile 1886 yillari arasinda Bayram Curri ile on yil suren bir kavgaya girdi ve ancak padisahin gonderdigi ve her adama askeri komuta ve rutbe veren bir elciyle sona erdi ve Riza Bey Iskodra da jandarma binbasisi oldu Padisah II Abdulhamid yonetmek icin Riza Bey gibi yerel liderleri Osmanli sistemine dahil etmek amaciyla ayricaliklar ve hukumet pozisyonlari vererek patronaj aglarini kullandi Kasim 1897 de Kosova da Riza Bey ve nin onderliginde vergilerin dusurulmesi ve Arnavut okullarina harclik verilmesi amaciyla bir isyan cikti Ayaklanma Riza nin sartlari gorusmek uzere Istanbul a davet edildigi Ocak 1898 e kadar surdu 1912 de Arnavutlar ile Osmanli yetkilileri arasindaki kotulesen durum nedeniyle Riza Bey diger Arnavut liderlerle birlikte 20 Mayis ta Yunik te Jon Turk hukumetine karsi ayaklanma sozu verilen bir toplantida hazir bulundu Riza Bey 1912 Arnavut Isyani sirasinda cete lideriydi ve Yunik Birligi nin ana isimlerinden biriydi 1912 ayaklanmasi sirasinda isyancilarin taleplerine Osmanli nin yanit vermesini beklerken Riza Bey ve isyanin diger liderleri kuvvetlerine 12 15 Agustos ta ele gecirilen Uskup e dogru ilerleme emri verdiler 18 Agustos ta Pristineli Hasan Bey liderligindeki ilimli grup Riza Bey i ve muhafazakar grubun diger liderleri Idris Sefer Bayram Curri ve Isa Bolatin i Arnavutluk un sosyo politik ve kulturel haklari konusunda Osmanlilarla yapilan anlasmayi kabul etmeye ikna etmeyi basardi Riza Ali Rada ve Hasan Bey in babasiydi Pristineli Hasan Bey 1921 tarihli anilarinda ondan Abbdulhamid i hapishaneden kurtarma fikrine takintili bir dini fanatik olarak soz eder Riza Bey 1917 de Iskodra da oldu Kaynakca a b Gawrych 2006 ss 133 134 Avlonyali Ekrem Bey 2010 Kujtime 1885 1925 I 1885 1912 Afrim Koci IDK s 165 ISBN 978 99927 780 6 7 a b c Mithat Q Begolli 2012 Gani Perolli Ed KRYEZINJTE E GJAKOVES ss 235 236 ISBN 978 1304127679 Gawrych 2006 s 139 a b Skendi 1967 s 194 Skendi 1967 s 428 a b Hasan Bey Prishtina 1921 Arnavutca Elsie Robert 15 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Skendi Stavro 1967 The Albanian national awakening Princeton Princeton University Press s 436 ISBN 9781400847761 Gawrych George 2006 The Crescent and the Eagle Ottoman rule Islam and the Albanians 1874 1913 Londra IB Tauris s 195 ISBN 9781845112875 12 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mayis 2024