1964 Hama isyanı, Suriye'de 1963 darbesi ile iktidara gelen laik Baas Partisi ile İslamcı Müslüman Kardeşler arasındaki ilk çatışmadır. İsyan, askerî güçle bastırıldı. 70-100 isyancı öldürülmesi ile biten isyan sonucunda Hama kentindeki bazı mahalleler harap oldu. Hama daha sonra, Suriye'deki İslamcı ayaklanmanın merkezi olacaktı.
1964 Hama isyanı | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Taraflar | |||||||||
Müslüman Kardeşler | Suriye | ||||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||||
İssam Attar Mahmud el-Hamid | Emin el-Hafız | ||||||||
Kayıplar | |||||||||
70-100 ölü Birçok kişi yaralandı ve hapsedildi. | Yok |
Arka plan
Baas Partisi ile Müslüman Kardeşler arasındaki ilk çatışma, Baas Partisi'nin Suriye'de iktidara geldiği 1963 Suriye askerî darbesinden kısa süre sonra gerçekleşti. Nasır ve Marksist rakiplerini bastıran Baasçılar gerici olarak kabul ettikleri Müslüman Kardeşleri 1964'te kapattı. Hareketin yasaklanması İslamcıların radikalleşmesine neden oldu.
Ayaklanma
Nisan 1964'te Hama hükûmet karşıtı isyan merkezi oluşturuldu. Ancak Suriye'nin diğer kentlerindeki İslamcılarda rahatsızdı. Asiler, Sultan Camii'nin imamı tarafından Baasçılara karşı isyanı teşvik etti. Ayaklanmanın lideri Şeyh Mahmud Habib kentin bazı geleneksel zengin aileleri tarafından finanse edildi. Mısır ve Irak hükûmetleri Müslüman Kardeşler'e maddi olarak destekledi. Baasçı milislerinden biri olan Munzir Shimali ayaklanmacılar tarafından öldürüldükten sonra isyanlar büyüdü. İsyancılar Hama'daki Baas Partisi'ne ait her yere saldırdı.
Ulusal Muhafız Komutanı Hamad Ubayd, Suriye Ordusu'na tank destekli takviye çağrısı yaptı. Takviye kuvvetler, Hama'ya girdi. Kendilerinden daha güçlü olan Suriye Ordusu'na karşı iki gün karşı koyabilen İslamcılar, Sultan Camiye'ye çekilmek zorunda kaldı. Cumhurbaşkanı Hafız Esad, isyancıların ortadan kaldırılması için emir verdi ve cami bombalanarak İslamcılar yok edilmiş ve ayaklanma bastırılmıştı. Müslüman Kardeşler'in yaklaşık 70-100 üyesi öldürüldü, diğerleri ya yaralanmış ya da yakalanmıştı.
Sonrası
Tutuklu isyancıları yargılamak için Mustafa Tlass başkanlığında bir mahkeme kuruldu. Marwan Hadid'in de aralarında bulunduğu bazı İslamcılar serbest bırakıldı. Sultan Camii'nin bombalanması birçok Suriyeli Müslümanı öfkelendirdi ve ülke çapında çok sayıda grev ve gösteri gerçekleştirildi.
Hafız Esad, El-Bitar lehine istifa etme zorunluluğu hissederek istifa etti. El-Bitar, kamu özgürlüklerini koruma sözü verdi ve yeni bir geçici anayasa ilan etti. Ancak Hafız Esad, yeniden başbakan olunca Mişel Eflak ve El-Bitar gibi Baas'taki diğer sivil üyelerin hükûmet kararlarında etkisi artık kalmıyordu. Bu yüzden Mişel Eflak ve El-Bitar istifa etti.
Daha sonra ülke çapında meydana gelecek İslamcı ayaklanma'nın merkezi Hama olacaktı. Ordu, Nisan 1981'de buradaki Müslüman Kardeşler'e bağlı teröristleri bulup öldürdü. 2 Şubat 1982'de Müslüman Kardeşler, Hama şehrini ele geçirerek büyük bir ayaklanma başlattı. Ordu, ayaklanmaya Hama'yı bombalayarak karşılık verdi. Hava saldırıları ile zayıflayan teröristler karşı Suriye Ordusu, kara kuvvetleri ile Hama'ya girdi. Baas karşıtları, hava bombalanması sonucunda ölenlerin çoğunluğunu sivillerin olduğunu iddia etmişler ve 1000-25.000 ölü arasında rakam zikretmişlerdir.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1964 Hama isyani Suriye de 1963 darbesi ile iktidara gelen laik Baas Partisi ile Islamci Musluman Kardesler arasindaki ilk catismadir Isyan askeri gucle bastirildi 70 100 isyanci oldurulmesi ile biten isyan sonucunda Hama kentindeki bazi mahalleler harap oldu Hama daha sonra Suriye deki Islamci ayaklanmanin merkezi olacakti 1964 Hama isyaniTarihNisan 1964BolgeSuriye HamaSebepIslamcilarin laik Baas Partisi nden rahatsiz olmasiSonucSuriye hukumetinin zaferiTaraflarMusluman KardeslerSuriyeKomutanlar ve liderlerIssam Attar Mahmud el HamidEmin el HafizKayiplar70 100 olu Bircok kisi yaralandi ve hapsedildi YokArka planBaas Partisi ile Musluman Kardesler arasindaki ilk catisma Baas Partisi nin Suriye de iktidara geldigi 1963 Suriye askeri darbesinden kisa sure sonra gerceklesti Nasir ve Marksist rakiplerini bastiran Baascilar gerici olarak kabul ettikleri Musluman Kardesleri 1964 te kapatti Hareketin yasaklanmasi Islamcilarin radikallesmesine neden oldu AyaklanmaNisan 1964 te Hama hukumet karsiti isyan merkezi olusturuldu Ancak Suriye nin diger kentlerindeki Islamcilarda rahatsizdi Asiler Sultan Camii nin imami tarafindan Baascilara karsi isyani tesvik etti Ayaklanmanin lideri Seyh Mahmud Habib kentin bazi geleneksel zengin aileleri tarafindan finanse edildi Misir ve Irak hukumetleri Musluman Kardesler e maddi olarak destekledi Baasci milislerinden biri olan Munzir Shimali ayaklanmacilar tarafindan olduruldukten sonra isyanlar buyudu Isyancilar Hama daki Baas Partisi ne ait her yere saldirdi Ulusal Muhafiz Komutani Hamad Ubayd Suriye Ordusu na tank destekli takviye cagrisi yapti Takviye kuvvetler Hama ya girdi Kendilerinden daha guclu olan Suriye Ordusu na karsi iki gun karsi koyabilen Islamcilar Sultan Camiye ye cekilmek zorunda kaldi Cumhurbaskani Hafiz Esad isyancilarin ortadan kaldirilmasi icin emir verdi ve cami bombalanarak Islamcilar yok edilmis ve ayaklanma bastirilmisti Musluman Kardesler in yaklasik 70 100 uyesi olduruldu digerleri ya yaralanmis ya da yakalanmisti SonrasiTutuklu isyancilari yargilamak icin Mustafa Tlass baskanliginda bir mahkeme kuruldu Marwan Hadid in de aralarinda bulundugu bazi Islamcilar serbest birakildi Sultan Camii nin bombalanmasi bircok Suriyeli Muslumani ofkelendirdi ve ulke capinda cok sayida grev ve gosteri gerceklestirildi Hafiz Esad El Bitar lehine istifa etme zorunlulugu hissederek istifa etti El Bitar kamu ozgurluklerini koruma sozu verdi ve yeni bir gecici anayasa ilan etti Ancak Hafiz Esad yeniden basbakan olunca Misel Eflak ve El Bitar gibi Baas taki diger sivil uyelerin hukumet kararlarinda etkisi artik kalmiyordu Bu yuzden Misel Eflak ve El Bitar istifa etti Daha sonra ulke capinda meydana gelecek Islamci ayaklanma nin merkezi Hama olacakti Ordu Nisan 1981 de buradaki Musluman Kardesler e bagli teroristleri bulup oldurdu 2 Subat 1982 de Musluman Kardesler Hama sehrini ele gecirerek buyuk bir ayaklanma baslatti Ordu ayaklanmaya Hama yi bombalayarak karsilik verdi Hava saldirilari ile zayiflayan teroristler karsi Suriye Ordusu kara kuvvetleri ile Hama ya girdi Baas karsitlari hava bombalanmasi sonucunda olenlerin cogunlugunu sivillerin oldugunu iddia etmisler ve 1000 25 000 olu arasinda rakam zikretmislerdir Kaynakca a b Seale 1990 pp 92 93